Artykuł pochodzi z dodatku:
Zasady odliczania VAT naliczonego
Dodatek nr 26 do Biuletynu Informacyjnego dla Służb Ekonomiczno - Finansowych
nr 25 (708) z dnia 2010-09-01
www.czasopismaksiegowych.pl
wydawca: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.
www.gofin.pl sklep internetowy: www.sklep.gofin.pl
Zakup samochodu osobowego w celu odsprzedaży a prawo do odliczenia VAT
Jak już wspomniano, ograniczenia w odliczaniu VAT przy zakupie samochodu osobowego nie stosuje się m.in. w przypadku,
gdy przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaż samochodów (art. 86 ust. 4 pkt 7 lit. a) ustawy o VAT).
Zauważmy jednak, że nie zawsze zakup samochodu w celu jego odsprzedaży dokonywany jest przez podatnika
prowadzącego działalność w zakresie handlu pojazdami. Może bowiem zdarzyć się tak, że zakup pojazdu w celach
handlowych jest sporadyczny (np. wykup samochodu z leasingu operacyjnego w celu jego odsprzedaży). Czy w takim
przypadku podatnik może odliczyć cały VAT wykazany w fakturze zakupu?
Niestety, organy podatkowe zajmują niekorzystne dla podatników stanowisko w powyższej sprawie uznając, że nabywca
samochodu osobowego nieprowadzący działalności w zakresie handlu pojazdami może odliczyć jedynie 60% kwoty
podatku naliczonego, nie więcej niż 6.000 zł.
Podobne stanowisko zaprezentował również WSA w Rzeszowie w wyroku z 5 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 739/08. Sąd
uznał, że odliczenie VAT w całości od zakupu samochodów osobowych przysługuje nie tylko importerom i dealerom
samochodów, lecz również podatnikom, których przedmiotem działalności jest odsprzedaż samochodów, nawet jeżeli
działalność ta ma charakter uboczny. Jak podkreślił Sąd, o prowadzeniu działalności w zakresie handlu samochodami nie
decyduje odpowiedni wpis w dokumentach rejestrowych, lecz faktyczne wykonywanie tych czynności. Istotne jest zatem, aby
sprzedaż pojazdów była przez podatnika rzeczywiście prowadzona, lub z okoliczności towarzyszących wynikało, że taką
działalność podatnik ma zamiar podjąć. Ponadto Sąd podkreślił, że w tym zakresie przepisy krajowe są zgodne
z uregulowaniami unijnymi.
Wprawdzie stanowisko prezentowane przez organy podatkowe oraz WSA w Rzeszowie jest zgodne z literalnym brzmieniem
przepisu, lecz niewątpliwie istnieją wątpliwości co do słuszności takich uregulowań. Skoro bowiem ustawodawca
wprowadził możliwość odliczania VAT w całości w przypadku zakupu samochodu osobowego, gdy przedmiotem działalności
jest odsprzedaż tych pojazdów, można przypuszczać, że przepis ten miał na celu uniknięcie kumulowania podatku, który
w części nie podlegałby odliczeniu na każdym etapie obrotu. Niestety, w przypadku, gdy zakup pojazdu w celu odsprzedaży
dokonany będzie przez inny podmiot, niż prowadzący działalność w tym zakresie, nieodliczony VAT będzie kumulowany, a
w konsekwencji naliczany będzie podatek od podatku. Nie wydaje się to wprawdzie słuszne, lecz obecne brzmienie przepisu
nie pozwala na wyciągnięcie wniosku, aby możliwość odliczania VAT od zakupu pojazdu mieli również nabywcy, którzy
zakupują samochód w celu dalszej odsprzedaży, gdy sprzedaż ta ma jedynie charakter sporadyczny. Pozostaje zatem jedynie
postulować, aby przy kolejnej nowelizacji ustawy o VAT ustawodawca zajął się również kwestią odliczania VAT od zakupu
samochodów osobowych nabytych w celu ich odsprzedaży, gdy zakup dokonany jest przez podmiot nieprowadzący
działalności w zakresie handlu pojazdami. Wystarczyłoby np. przeredagować art. 86 ust. 4 pkt 7, zezwalając na pełne
odliczenie VAT w sytuacji, gdy samochód został nabyty jako towar handlowy, tj. w celu odprzedaży.
Skoro przepisy dotyczące odliczania VAT od samochodów osobowych nabytych w celu ich odsprzedaży są dla podatnika
bardzo niekorzystne (gdyż przy zakupie pojazdu podatnik odliczy jedynie część podatku, a przy sprzedaży będzie musiał
zapłacić cały wykazany VAT), to warto przeanalizować, czy nie korzystniej byłoby zaliczyć ten samochód do środków trwałych
i sprzedać go dopiero po półrocznym okresie używania. Wówczas sprzedaż pojazdu korzystałaby ze zwolnienia z VAT na
podstawie art. ż 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie VAT. Wprawdzie zmieni się przeznaczenie towaru (ze związku
z działalnością opodatkowaną na związek z działalnością zwolnioną z VAT) i podatnik może być zobowiązany do korekty
odliczonego VAT (jeżeli sprzedaż nastąpi w tzw.  okresie korekty , który wynosi 12 miesięcy lub 5 lat - w zależności od
wartości początkowej pojazdu), to i tak będzie to korzystniejsze, niż sprzedaż tego pojazdu jako towaru handlowego.
Przykład
Podatnik wykupił z leasingu operacyjnego samochód osobowy za 20.000 zł (plus VAT 4.400 zł). Przy zakupie odliczył VAT w wysokości
4.400 zł x 60% = 2.640 zł. Pojazd ten podatnik sprzedał za 30.000 zł (plus VAT 6.600 zł). Obciążenie z tytułu VAT wyniosło: 4.400 zł x
40% (VAT nieodliczony przy zakupie) + 6.600 zł = 8.360 zł.
Gdyby jednak po wykupie z leasingu podatnik postanowił użytkować ten pojazd i sprzedać go dopiero po półrocznym okresie używania
za tę samą cenę, to sprzedaż ta korzystałaby ze zwolnienia z VAT. Zakładając, że zakupu pojazdu dokonano w 2009 r., a sprzedaż
będzie miała miejsce w 2010 r., podatnik będzie zobowiązany do korekty odliczonego VAT. Korekta ta wyniesie 2.640 zł x 4/5 = 2.112 zł.
Obciążenie z tytułu VAT wyniesie zatem jedynie (4.400 zł x 40%) + 2.112 zł = 3.872 zł, czyli o 4.488 zł mniej, niż w przypadku zakupu
pojazdu w celu jego odsprzedaży.
Szczegółowo na temat korekty odliczonego VAT piszemy w III części tego opracowania.
Podsumowując:
Ponieważ zakup samochodu osobowego przez podatnika, którego przedmiotem działalności nie jest
odsprzedaż pojazdów, uprawnia od odliczenia VAT jedynie w części, zakup pojazdu w celu jego odsprzedaży
pociąga za sobą dotkliwe skutki podatkowe. Korzystniejsze może okazać się przyjęcie tego samochodu
do używania i jego sprzedaż po półrocznym okresie używania. W takim przypadku sprzedaż samochodu będzie
korzystała ze zwolnienia z VAT, a podatnik zobowiązany będzie ewentualnie do korekty odliczonego VAT
w związku ze zmianą przeznaczenia towaru.