Zasady funkcjonowania całej społeczności więziennej
2 kategorie:
- zasady społecznego funkcjonowania jednostki w więzieniu.
- zasady interakcji między więz
niami a personelem.
a) Zasada przemocy fizycznej  wyznacza stosunek dominacji i podporządkowania się między więz
niami
a funkcjonariuszami.
b) Zasada eksploatacji  zw. z przyzwoleniem na wykorzystywanie kozłów ofiarnych (frajerów, cweli itd.)
c) Zasada względnej solidarności  przeciwstawianie się administracji, zakaz współpracy z nią, a tym
samym utrzymanie odrębności społeczności więz
niów i funkcjonariuszy.
d) Ostatnia zasada  przestrzeganie granicy wzajemnej tolerancji, utrzymanie na dopuszczalnej granicy
przestępczości wewnątrz więziennej, dyscyplina i zakaz bezpośredniej agresji wobec funkcjonariuszy.
Zachowania oddalające funkcjonariuszy od więz
niów i utrudniające wzajemne współistnienie: bicie więz
niów,
zmuszanie do składania fałszywych zeznań, zatrudnianie więz
niów na prywatnych budowach, nadużywanie
władzy, ubliżanie więz
niom, przekraczanie uprawnień służbowych, dokuczanie im, manifestacja wrogości
wobec nich.
5 kategorii informacji od donosicieli:
- dot planowanych ucieczek z zakładu,
- dot. Zachowań homoseksualnych,
- dot. Więz
niów kupujących protekcję, za usługi seksualne czy dobra kantynowe,
- dot. Przemytu (głównie narkotyków),
- dot. Niebezpiecznych przedmiotów.
Najważniejszy nakaz to tworzenie między więz
niami i funkcjonariuszami relacji partnerstwa, życzliwości i
gotowości do niesienia wzajemnej pomocy.
Resocjalizacja  zadanie całej społeczności więziennej
Resocjalizacja w głównej mierze zależy od funkcjonariuszy. Ważne pozytywne cechy funkcjonariuszy to:
wysoka inteligencja, wysoka samoocena, empatia, odporność na stres, wiarygodność, doświadczenie i
umiejętności praktyczne, dobra znajomość rzeczywistości więziennej, życzliwy stosunek do więz
niów i
umiejętność kontaktu z nimi, wiara w sens resocjalizacji i w to ze można ją przeprowadzić w więzieniu.
Czynniki utrudniające resocjalizację:
- wczesny kontakt ze środowiskiem przestępczym i wczesne wykolejenie społeczne.
- Struktura wartości i norm odbiegająca od przyjętego społecznie standardu.
- Psychopatyczne rysy osobowości.
- Poczucie krzywdy wobec karzących i przekonanie o ich niesprawiedliwości i uprzedzeniu.
Najważniejsze czynniki wspierające resocjalizację:
- Praca więz
niów (wypełnia czas, dostarcza stymulacji, sprzyja nowym kontaktom społ., wyładowaniu
emocji, kształtuje zainteresowania, przynosi inne wymierne zyski)
- Aktywność fizyczna  sport pomaga wyładować napięcia emocjonalne i agresywne.
- Nauczanie i samokształcenie więz
niów  stymuluje intelekt, rozwój zainteresowań, wiedzę, uczy
obowiązkowości, systematyczności, odpowiedzialności i nawyku pracy.
- Działalność kulturalno-oświatowa  sprzyja higienie psych., dostarcza rozrywki, wypełnia wolny czas,
kształtuje pożądane nawyki językowe, kulturowe i postawy społ.
- Bezpośrednie kontakty więz
niów ze światem zewnętrznym  utrzymanie i utrwalenie więzi
emocjonalnych z najbliższymi, zachowanie poczucia pewności co do miejsca powrotu, wsparcie w
znoszeniu dolegliwości więzienia, przemiana dokonana z pomocą bliskich. Widzenia małżeńskie
pomagają w redukcji popędu seksualnego (często niestety ignoruje się wkład i znaczenie rodzin
więz
niów).
- Psychoterapia była środkiem oddziaływań, który wszedł najpóz
niej do więzień  ułatwia więz
niom
znoszenie dolegliwości więziennych, zmniejsza ich niepokój, wrogość, sprzyja resocjalizacji.
Terapia przez otoczenie  w resocjalizacji młodzieży. Napór na wychowanka w celu zmiany postaw i zachowań,
realizuje się ją poza zakładem, może mieć różne formy np. obozu archeologicznego, wędrownego.
Pozytywne wskaz
niki resocjalizacji: poczucie winy, wyrzuty sumienia i skrucha, negacja swego czynu
przestępczego, akceptacja sensu kary, potrzeba naprawy wyrządzonej krzywdy, zmiana w zakresie postaw
wobec ludzi.