Pedagogika porównawcza

Globalizacja edukacji – doświadczenia niemieckie

Globalizacja – próba definicji

• R. Robertson (1985): kompresja, koncentracja faktów, norm, wartości z różnych kultur, epok, aksjologii – swoista „implozja” świata

• M. Morawski: proces uzyskiwania jakościowo nowego znaczenia przez jednostkę terytorialną, zwaną globem, co sprawia, że ranga innych jednostek terytorialnych się zmienia, np. podwyższa lub obniża

• Z. Bauman: „glokalizacja” – jednoczesna homogenizacja i heterogenizacja świata

• M. Castells: globalna „przestrzeń przepływów”

Ekonomiczny wymiar globalizacji

Kapitalizm – globalna droga rozwoju rynku światowego

Ekonomiczny wymiar globalizacji to:

1. rynek, technika, wolność przepływów (flows)‏

2. uniformizacja

3. globalni „aktorzy”: korporacje ponadnarodowe i światowe instytucje finansowe

4. współzależność

Implikacje globalizacji ekonomicznej dla edukacji

1. przemiany w sferze wartości

2. restrukturyzacja edukacji

3. zmiana statusu wiedzy

4. wzrost znaczenia międzynarodowych wskaźników porównawczych w oświacie

Międzynarodowe badania porównawcze – geneza

• Pierwsze międzynarodowe badania porównawcze inicjowane w latach ’50 przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Ewaluacji Osiągnięć Edukacyjnych (International Association for the Evaluation of Educational Achievement – IEA)‏

• Rozwój międzynarodowych testów od połowy lat ’90 przez OECD – globalnego „gracza” w sferze edukacji

Międzynarodowe badania porównawcze – znaczenie

• Tendencje ostatniej dekady:

  1. wzrost zainteresowania informacjami porównawczymi

  2. wzrost rangi międzynarodowych badań oświatowych

• Konsekwencje zmian:

  1. ruch na rzecz podwyższania standardów (standard-rising movement)‏

  2. pragmatyczna interpretacja podstaw kształcenia (rezygnacja z zadań wychowawczych szkoły)‏

PISA – Program Międzynarodowej Oceny Uczniów

• rozwijany w ramach OECD od połowy lat ’90

• cel ogólny: badanie przygotowania uczniów do wyzwań społeczeństwa opartego na wiedzy (knowledge society)‏

• testowanie trzech sfer kompetencji: matematycznej, czytania ze zrozumieniem, nauk przyrodniczych

• szerokie rozumienie kompetencji (Cross-Curricular-Competencies): rozwiązywanie problemów, strategie uczenia się, motywacja, uwarunkowania osiągnięć szkolnych (zróżnicowanie szans edukacyjnych)‏

PISA – Program Międzynarodowej Oceny Uczniów

• Pierwsza edycja – PISA I (2000) – 32 kraje

• Druga edycja – PISA II (2003) – 41 krajów

• PISA II – ponad 270 tysięcy uczniów

• W Niemczech – PISA E (porównanie wyników z krajów związkowych)‏

Międzynarodowe testowanie – doświadczenia niemieckie

• 1965 r. – FIMS (First International Mathematics Study)‏

• 1995 r. – TIMSS (Third International Mathematics and Science Study)‏

• 2000 r. – PISA (Programme for International Student Assessment)‏

Niemiecka oświata w programie PISA II

• Umiejętności matematyczne – 503 pkt. (średnia OECD – 500 pkt.); ponad 50% uczniów z tzw. grupy ryzyka w Hauptschule

• Nauki przyrodnicze – 502 pkt. (średnia OECD – 500 pkt.)‏

• Czytanie ze zrozumieniem – 491 pkt. (średnia OECD – 494 pkt.)‏

• Umiejętności rozwiązywania problemów – 513 pkt. (średnia OECD – 500 pkt.)‏

Niemiecka oświata w programie PISA II

• deficyt wydajności kształcenia

• rozziew między wynikami uczniów szkół systemu trójdrożnego

• problem równości szans edukacyjnych –korelacja między osiągnięciami szkolnymi a pochodzeniem społecznym

• niepowodzenie projektu integracji szkolnej imigrantów

PISA – dyskurs polityczny

• spór o strukturę szkolną w Niemczech

• debata nad szkołą średnią rozszerzoną (Gesamtschule)‏

• rozbudowa oferty szkół całodziennych (Ganztagsbetreuung)‏

• narodowe standardy kształcenia (nationale Bildungsstandards)‏

• debata nad autonomią szkoły (Schulautonomie)

PISA – zapewnienie jakości czy ekonomizacja kształcenia?

• ekonomizacja kształcenia – kształtowanie i analizowanie oświaty w oparciu o „czyste” kryteria ekonomiczne

• zarzuty wobec programu PISA (H.G. Rolff, H. W. Fuchs, K.J. Tillmann):

  1. Uproszczona interpretacja wyników

  2. Funkcjonalistyczna koncepcja podstaw kształcenia

  3. Dominacja dyskursu polityczno-oświatowego nad dyskursem naukowym