ceo edukacja globalna z klasa 2

Slajd – 1

Moduł 2

Edukacja

globalna

z klasą

Edukacja

globalna

z klasą

Kurs internetowy dla nauczycieli

MODUŁ 2

Jak wprowadzić edukację

globalną w szkole?

Kurs internetowy jest współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy
rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2011 r.

Slajd – 2

Moduł 2

Jak wprowadzić

edukacJę globalną

w szkole?

24 października – 13 listopada 2011

Celem modułu jest pokazanie różnych możliwości realizowania edukacji globalnej w szkole.

Po ukończeniu tego modułu:

wskażesz kilka możliwości wprowadzenia tematyki edukacji globalnej w szkole – na lekcjach lub poza nimi

zidentyfikujesz wątki związane z edukacją globalną w podstawie programowej swojego przedmiotu

zaproponujesz tematy związane z edukacją globalną, które możesz zrealizować we współpracy z innym
nauczycielem/inną nauczycielką

będziesz posiadał/a podstawową wiedzę na temat przyczyn i konsekwencji ubóstwa.

Jak wprowadzić

edukacJę globalną

w szkole?

Slajd – 3

Moduł 2

przestrzeń dla

Edukacji globalnEj

w szkole

W poprzednim module pisaliśmy, dlaczego warto zajmować się w szkole edukacją globalną. Droga od
„chcieć” do „móc” może być jednak daleka. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że programy szkolne
są napięte, a nowa podstawa programowa nakłada konieczność bliskiego powiązania każdego tematu
lekcji z wymaganiami szczegółowymi. Mimo to wielu nauczycielom udaje się znaleźć czas na realizację
założeń edukacji globalnej. Można to robić w różnych formach, zależnie od okoliczności.

Zajęcia przedmiotowe

Godziny wychowawcze

Zajęcia pozalekcyjne

Najbardziej oczywista formuła,
ograniczona jednak tylko do
tych przedmiotów, których
podstawa programowa przewiduje
wprowadzenie perspektywy
globalnej.

Wybrane godziny wychowawcze można
wykorzystać na poruszenie tematów,
które skłonią uczniów do refleksji nad
sprawami globalnymi i jednocześnie będą
realizowały program wychowawczy.

Zajęcia pozalekcyjne to również
szansa na zainteresowanie nowym
tematem chętnych uczniów. Często
daje więcej swobody bo grupy są
mniejsze a dostępnego czasu więcej.

Można również prowadzić projekty edukacyjne dotyczące zagadnień edukacji globalnej i jednocześnie realizować założenia podstawy

programowej.

Jakie inne okazje do realizacji założeń edukacji globalnej widzisz w szkole?

przestrzeń dla

Edukacji globalnEj

w szkole

Slajd – 4

Moduł 2

przestrzeń dla

Edukacji globalnEj

w szkole

Ten sam temat można poruszyć na wiele sposobów. Za przykład niech posłuży obecne w podstawie
programowej biologii i WOS zagadnienie zmian klimatu.

Zajęcia przedmiotowe

Godziny wychowawcze

Zajęcia pozalekcyjne

Lekcja biologii dotycząca zmian
klimatu: po jej zakończeniu
uczniowie i uczennice znają przyczyny
zachodzących współcześnie zmian
klimatu oraz oceniają działania
podejmowane w skali globalnej
i regionalnej, których celem
jest ograniczenie negatywnych
konsekwencji tych zmian.

Zajęcia o rozumieniu „poczucia
odpowiedzialności”, w czasie których
uczniowie i uczennice odpowiadają,
czy chcą i mogą przyczynić się do
rozwiązania problemu zmian klimatu;
zastanawiają się, jakie własne wygody
są skłonni poświęcić dla dobra planety,
a z jakich by nie zrezygnowali.

Na zajęciach pozalekcyjnych z geografii
uczniowie i uczennice mogą zaznaczać
na poszczególnych kontynentach
obszary zagrożone zalaniem wskutek
podnoszącego się poziomu mórz
i oceanów.

W ramach projektu edukacyjnego uczniowie i uczennice mogą odpowiedzieć na pytanie: „Dlaczego międzynarodowe
negocjacje klimatyczne kończą się niepowodzeniem?”. Podczas swoich badań mogą poznać stanowiska negocjacyjne
wybranych państw, przeczytać opisy obrad – a w ramach prezentacji przygotować symulację takich obrad.

przestrzeń dla

Edukacji globalnEj

w szkole

Slajd – 5

Moduł 2

kilka pomysłów na

wprowadzEniE Edukacji

globalneJ na zaJęciach

przedmiotowych

Wątki globalne nie pojawiają się wprost w podstawie programowej wszystkich przedmiotów, nie oznacza to
jednak, że nauczyciele mają związane ręce. Jest kilka sposobów na wprowadzenie perspektywy globalnej do zajęć
przedmiotowych.

Znajdź ewidentne

nawiązania do

edukacji globalnej

w podstawie

programowej

Poszerz

dotychczasową

perspektywę

w omawianiu

kluczowych zjawisk

Uwzględnij

Południe, mówiąc

o sprawach

światowych

Zilustruj temat

przykładami

z Południa

Kształtując nowe

umiejętności

wykorzystaj wątki

globalne

Na kolejnych ekranach przedstawiamy przykłady wprowadzenia tych sposobów w życie.

Opracowanie na podstawie „Edukacja globalna na lekcjach przedmiotowych” wyd. Polska Akcja Humanitarna

2010, autorzy: Marcin Wojtalik, Anna Kucińska, współpraca: Anna Okińczyc.

kilka pomysłów na

wprowadzEniE Edukacji

globalneJ na zaJęciach

przedmiotowych

Slajd – 6

Moduł 2

kilka pomysłów na

wprowadzEniE Edukacji

globalneJ do zaJęć

przedmiotowych

Ewidentne nawiązania do edukacji globalnej w podstawie programowej

W ten sposób można realizować założenia edukacji globalnej np. na zajęciach:

wiedzy o społeczeństwie (podstawa wymaga np. by uczeń umiał uzasadnić potrzebę pomocy humanitarnej);

geografii (podstawa określa, że każdy uczeń powinien wskazać na przykładzie strefy Sahelu związek
pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi);

biologii (podstawa wymaga, by uczeń proponował działania ograniczające wytwarzanie odpadów
w gospodarstwach domowych).

Poszerzenie dotychczasowej perspektywy w omawianiu kluczowych zjawisk

Omawiając na historii zagadnienie kolonializmu poproś uczniów i uczennice o odnalezienie opinii i wypowiedzi
mieszkańców krajów kolonizowanych.
Tłumacząc w czasie lekcji z WOSu pojęcie obywatelstwa zachęć uczniów do refleksji: czym jest obywatelstwo globalne?
Czy czują się obywatelami świata?
Podejmij temat etnocentryzmu w historii odkryć naukowych; kiedy omawiasz na matematyce liczby dodatnie
wymierne, przedstaw system liczbowy Majów; kiedy na chemii wyjaśniasz właściwości kwasu octowego, wspomnij,
że został on wynaleziony przez arabskiego alchemika w VII w.

kilka pomysłów na

wprowadzEniE Edukacji

globalneJ do zaJęć

przedmiotowych

Slajd – 7

Moduł 2

kilka pomysłów na edukacJę

globalną na zaJęciach

przedmiotowych

Uwzględnij Południe mówiąc o sprawach światowych

Omawiając kwestię etyki w biznesie na zajęciach WOS odwołaj się do przykładów międzynarodowych korporacji budujących fabryki
w Azji czy Afryce i opisz kilka ich nieetycznych praktyk.
Sprawdzając na lekcji chemii, czy powietrze jest mieszaniną, zastanów się razem z uczniami: dlaczego powietrze jest najbardziej
zanieczyszczone dwutlenkiem węgla w miastach Mongolii, Pakistanu i Iranu, a najmniej w metropoliach Kanady i Stanów
Zjednoczonych?

Zilustruj temat przykładami z Południa

Na lekcji matematyki policz z uczniami ślad wodny statystycznej polskiej rodziny i średni ślad wodny w wybranych krajach
Południa.
Pokazując w ramach lekcji WOSu sposoby wpływania przez obywateli na decyzje władz posłuż się przykładami z innych kontynentów
(odszukanymi np. w internecie).

Kształtując nowe umiejętności wykorzystaj wątki globalne

Kształcąc umiejętność odróżniania faktów od opinii i krytycznej analizy komunikatu na języku polskim zachęć uczniów do
porównania wypowiedzi zwolenników i przeciwników wolnego handlu w skali międzynarodowej.
Wprowadzając słownictwo dotyczące turystyki i podróżowania przygotuj tekst przedstawiający odpowiedzialną turystykę.
Na zajęciach z informatyki zaproponuj uczennicom i uczniom przygotowanie strony internetowej lub prezentacji multimedialnej
dotyczącej międzynarodowego handlu surowcami.

kilka pomysłów na edukacJę

globalną na zaJęciach

przedmiotowych

Slajd – 8

Moduł 2

Edukacja globalna

w podstawie

programowEj

Ewidentne nawiązania do edukacji globalnej znajdziesz w podstawie programowej czterech przedmiotów:

historii

biologii

geografii

wiedzy o społeczeństwie (tutaj jest ich najwięcej).

W przypadku geografii i wiedzy o społeczeństwie autorzy podstawy programowej kładą szczególny nacisk na
pokazywanie omawianych problemów w perspektywie globalnej (zobacz komentarze do podstawy i zalecane warunki
realizacji opublikowane na www.reformaprogramowa.men.gov.pl).

Zapoznaj się z wyciągiem: treści globalne w podstawie programowej dla gimnazjum (kliknij tutaj>>)

Edukacja globalna

w podstawie

programowEj

Slajd – 9

Moduł 2

Edukacja globalna

w podstawie

programowEj

Inne przedmioty nauczane w gimnazjum dają cały szereg możliwości wprowadzania wątków globalnych
do codziennych zajęć, choć zwykle wymaga to od nauczycieli i nauczycielek większego zaangażowania
i poświęcenia trochę dłuższego czasu na przygotowanie do lekcji.

Z pomocą współpracujących z nami nauczycieli stworzyliśmy kilka propozycji do wykorzystania na wybranych
przedmiotach:

Edukacja globalna

w podstawie

programowEj

Slajd – 10

Moduł 2

temat: ubóstwo

Ubóstwo to jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata. Dotyczy wszystkich regionów
i kontynentów i powinno być rozpatrywane w wielu wymiarach, dlatego uzasadnione jest omawianie
go na wielu przedmiotach.

Aby zrozumieć kwestię ubóstwa należy odwołać się do kilku podstawowych zagadnień:

definicji ubóstwa

dysproporcji rozwojowych we współczesnym świecie

przyczyn i konsekwencji ubóstwa

zestawienia ubóstwa w Polsce i ubóstwa na świecie

współpracy państw w celu redukcji ubóstwa.

temat: ubóstwo

Slajd – 11

Moduł 2

dEfiniowaniE

ubóstwa

Ubóstwo rozpatruje się na dwóch poziomach: człowieka i państwa

„Ubóstwo to głód. Ubóstwo to brak schronienia. Ubóstwo to choroba, której nie możesz leczyć bo nie stać cię na lekarza. Ubóstwo to
nieumiejętność czytania i pisania. Ubóstwo to brak pracy, strach przed przyszłością i życie z dnia na dzień. Ubóstwo to bezsilność i brak
wolności.”

Źródło: Katarzyna Czaplicka „Globalne ubóstwo. Perspektywa społeczno-ekonomiczna” w: „Dialogi o rozwoju”

nr 1/2007 za worldbank.org

Definiowanie zjawiska ubóstwa jest trudne, większość badaczy zgadza się jednak, że:

ubóstwo to stan, w którym człowiek nie może zaspokajać swoich podstawowych potrzeb, ponieważ nie posiada potrzebnych do tego
środków;

skrajne ubóstwo to sytuacja, gdy człowiek nie może zaspokoić nawet swoich najbardziej podstawowych potrzeb koniecznych dla
przeżycia w dobrym zdrowiu (np. brakuje mu jedzenia).

Więcej informacji na temat ubóstwa można znaleźć w książce Ruth Lister „Bieda”, Sic!, Warszawa 2007.

O państwie mówimy zwykle, że jest ubogie, kiedy nie ma środków wystarczających do zapewnienia swoim obywatelom możliwości
realizacji ich potrzeb (np. poprzez stworzenie dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji, wody).
Warto pamiętać, że ubóstwo rozumiane jest w różny sposób: aby poznać inne spojrzenie na ubóstwo przeczytaj tekst „Bogactwo
i ubóstwo”.

dEfiniowaniE

ubóstwa

Slajd – 12

Moduł 2

mierzenie ubóstwa

Mierzenie ubóstwa to kolejny problem. Na poziomie jednostki najczęściej wykorzystywanym w ekonomii
wskaźnikiem mierzenia ubóstwa jest dzienny dochód. Według Banku Światowego w skrajnym ubóstwie
żyją osoby zarabiające mniej niż 1,25$ dziennie (obecnie ponad 1 mld ludzi), w umiarkowanym ubóstwie
– osoby zarabiające poniżej 2$ na dzień (obecnie prawie 3 mld ludzi).

Na poziomie państw takim wskaźnikiem jest produkt krajowy brutto na osobę (PKB per capita). Według tego
wskaźnika dzieli się państwa na bogate i biedne.

Mapa pokazuje udział osób żyjących za mniej niż 1,25$ dziennie w populacji całego kraju. (Dane pochodzą z UNDP).
Autor mapy: Sbw01f. Licencja Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported. Źródło: Wikipedia.org

Under 2%

2% - 5%

6% - 20%

21% - 40%

41% - 60%

61% - 80%

No Data

mierzenie ubóstwa

Slajd – 13

Moduł 2

dysproporcjE

w rozwoJu społecznym

i ekonomicznym

Jak pokazuje zamieszczona na poprzednim slajdzie mapa problem ubóstwa jest najpoważniejszy w Afryce
i Azji. Można powiedzieć, że świat podzielony jest według kryterium bogactwa na Północ i Południe.

50 mln najbogatszych mieszkańców Europy i Ameryki Północnej zarabia tyle samo co 2,7 mld najuboższych.

20% populacji w krajach wysokorozwiniętych gospodarczo konsumuje obecnie 86% dóbr produkowanych na
świecie.

12% populacji świata wykorzystuje 85% zasobów wodnych na świecie.

1% światowych wydatków na broń wystarczyłby, aby zagwarantować każdemu dziecku na świecie dostęp do
edukacji.

Udział w światowym eksporcie 48 najbiedniejszych krajów wynosi poniżej 0,4%.

Źródło: „80:20. Development in an unequal Word”,

Dysproporcje rozwojowe zwiększają się. Na początku lat 60. XX wieku stosunek dochodów 20 najbogatszych krajów do
20 najbiedniejszych wynosił 54:1, na początku XXI wieku było to już 121:1.

Więcej na ten temat w: Katarzyna Czaplicka „Globalne ubóstwo. Perspektywa społeczno-ekonomiczna” w: „Dialogi

o rozwoju” nr 1/2007

dysproporcjE

w rozwoJu społecznym

i ekonomicznym

Slajd – 14

Moduł 2

przyczyny ubóstwa

Przyczyny ubóstwa można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne, są to między innymi:

przeszłość kolonialna (eksterminacja ludności, sztucznie wyznaczone granice kolonii, eksploatacja
surowców naturalnych, stworzenie monokulturowych gospodarek nastawionych na eksport);

uwarunkowania środowiskowe (surowość klimatu, jakość gleby, zasoby wodne, zasoby naturalne);

znaczny wzrost liczby ludności (eksplozja demograficzna);

złe rządy (korupcja i nepotyzm, niewydolność instytucji rządowych);

konflikty wewnętrzne i międzynarodowe;

zadłużenie międzynarodowe państw Globalnego Południa, które utrudnia im inwestowanie w rozwój;

międzynarodowy system handlowy, który preferuje kraje Północy, eksportujące towary przemysłowe i usługi
– kosztem państw Południa, eksportujących surowce naturalne i artykuły rolne.

Na podstawie tekstu Pauliny Szczygieł „Jaka Afryka?”

przyczyny ubóstwa

Slajd – 15

Moduł 2

konsEkwEncjE

ubóstwa

Możliwości działania człowieka dotkniętego ubóstwem są radykalnie ograniczone. Można to pokazać
na przykładzie 13-latka dotkniętego ubóstwem:

często nie chodzi do szkoły, ponieważ musi pomagać rodzicom w pracach domowych lub sam musi chodzić
do pracy;

ma ograniczony dostęp do czystej wody, często jego obowiązkiem jest przynoszenie wody ze studni;

ma ograniczony dostęp do szczepień i leczenia, przez co jest bardziej podatny na choroby;

w skrajnych przypadkach nie ma wystarczającej ilości żywności.

Na zajęciach można też wykorzystać historię 9-letniej Punam.

Punam Tomang

Nazywam się Punam Tomang, mam 9 lat. Razem z siostrą, bratem i tatą mieszkamy w Bhaktapur, w Nepalu. Cztery
lata temu umarła nasza mama. Od tego czasu zajmuję się domem. Codziennie rano przygotowuję śniadanie dla
rodzeństwa, sprzątam i robię pranie. Gdy wstaję, tata jest już w pracy. Ciężko pracuje, żeby zapłacić za naszą szkołę.
Lekcje zaczynamy o 10.00. W szkole spotykam się z koleżankami, uczę się angielskiego. Lubię chodzić do szkoły.
Dzięki niej możemy się uczyć i w przyszłości znajdziemy lepsze zatrudnienie. Ja, gdy dorosnę, chcę pracować w biurze.
Po zajęciach idę na targ i kupuję warzywa, z których przygotowuję obiad. Po południu opiekuję się rodzeństwem
i odrabiam lekcje. Tata wraca do domu wieczorem.

konsEkwEncjE

ubóstwa

Slajd – 16

Moduł 2

Jak kraJe globalnego południa

wychodzą z ubóstwa?

„Celem rządu było danie ludziom możliwości rozwoju” b. prezydent
Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva

Brazylia. Rząd położył nacisk na dialog społeczny, zmniejszanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego.
Rząd stworzył program „Stypendium rodzinne”, w ramach którego ponad 12 milionów rodzin otrzymuje
comiesięczny dodatek za posyłanie dzieci do szkoły i pilnowanie szczepień.
Powstał program „Uniwersytet dla wszystkich”, który pozwolił ponad 900 tysiącom młodych ludzi podjąć
studia na prywatnych uniwersytetach dzięki stypendiom naukowym. Jednocześnie zbudowano 214 nowych
szkół technicznych.
Botswana. Produkt krajowy brutto w tym kraju rósł przez ostatnie 40 lat średnio o 9% rocznie! Rząd doskonale
inwestuje zyski z wydobycia diamentów (a ostatnio również z turystyki), dzięki czemu edukacja i służba
zdrowia są już od dawna bezpłatne.
Kenia. Wangari Mathai założyła Ruch Zielonego Pasa, w ramach którego kobiety w Kenii i innych krajach Afryki
Wschodniej prowadziły szkółki drzew. Dzięki ruchowi zasadzono ich ponad 30 mln. Praca w szkółkach dała
kobietom pracę i szansę na zarobek. Zasadzone drzewa pomagają utrzymywać równowagę w przyrodzie.
Liberia. Prezydent Ellen Johnson-Sirleaf udało się ustabilizować finanse i budżet państwa. Wywalczyła
umorzenie zagranicznych długów tego kraju, które wynosiły 4,6 mld USD.

Jak kraJe globalnego południa

wychodzą z ubóstwa?

Slajd – 17

Moduł 2

współpraca państw

na rzEcz Eliminacji

ubóstwa na świecie

Coraz więcej krajów bogatych, w tym Polska, stara się wspierać działania podejmowane przez kraje
Globalnego Południa. Wsparcie może być dwojakie.

Pomoc humanitarna ma charakter doraźny, kierowana
jest do ofiar konfliktów lub katastrof naturalnych
w sytuacjach krytycznych. Obejmuje na przykład
dostawy żywności, leków, namiotów oraz pomoc
medyczną. Można ją porównać do dawania głodnemu
ryby. Pomoc humanitarna udzielana była między innymi
ofiarom trzęsienia ziemi na Haiti w styczniu 2010 roku.

Współpraca rozwojowa to pomoc długofalowa,
kierowana do osób uboższych. Jej celem jest zmiana
ich trudnego położenia na dłużej. Oznacza to, że np.
zamiast udzielać pomocy w postaci żywności uczy się
miejscowych rolników efektywnie uprawiać swoje pola,
aby głód nie powrócił w kolejnych latach. Współpraca
rozwojowa może polegać na wsparciu szkół, szpitali,
budowie studni lub wspieraniu sądów. Można ją
porównać do wręczania potrzebującemu wędki.

Niestety wpływ krajów globalnej Północy na kraje uboższe nie zawsze jest pozytywny. Negatywnie na kraje globalnego
Południa działają: problem zadłużenia międzynarodowego oraz zasady handlu międzynarodowego. Przeczytaj więcej o
długu zagranicznym (tutaj >>) i handlu międzynarodowym (tutaj >>)

Na podstawie: Jędrzej Witkowski „Kraje bogate, kraje biedne” w: „Kształcenie obywatelskie w szkole samorządowej.

Podręcznik do gimnazjum”

współpraca państw

na rzEcz Eliminacji

ubóstwa na świecie

Slajd – 18

Moduł 2

polska pomaga

Polska również wspiera rozwój krajów globalnego Południa (przeznaczając środki na pomoc

humanitarną i rozwojową), w sumie jest to 1,2 mld zł rocznie. Pieniądze wydawane na ten cel przez rząd

w przeliczeniu

na jednego Polaka to około 2,60 zł miesięcznie.

Te środki pozwoliły na realizację wielu projektów rozwojowych.

Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej rozbudowało szkołę
podstawową w miejscowości Mpunde w centralnej Zambii. Dzięki temu
dzieci mogą uczyć się w lepszych warunkach i korzystać z nowych pomocy
naukowych. Więcej tutaj >>

Fundacja Ekonomiczna Polska-Afryka Wschodnia stworzyła w Nairobi
centrum szkoleniowe, w którym młodsze i starsze dzieci ulicy uczą się obsługi
komputera i zdobywają inne umiejętności, które pomogą im w znalezieniu
dobrej pracy w przyszłości. Więcej tutaj>>

Czy twoim zdaniem powinniśmy zmniejszyć czy zwiększyć kwotę, którą przeznaczamy na współpracę
rozwojową? Dlaczego?

polska pomaga

Slajd – 19

Moduł 2

ubóstwo w polsce

Prawie każdy z nas zna kogoś, kto w Polsce żyje w ubóstwie, dlatego zwykle wydaje nam się, że Polska
jest biednym krajem. Porównujemy się do krajów Europy Zachodniej czy Stanów Zjednoczonych.

Program ds. Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNDP) publikuje co roku ranking krajów zgodnie z tzw.
Wskaźnikiem Rozwoju Społecznego (ang. Human Development Index ,HDI), który uwzględnia oczekiwaną długość
życia w kraju, średnią liczbę lat edukacji oraz dochód narodowy na osobę. W 2010 roku w rankingu 169 państw Polska
znalazła się na 41. miejscu.

Polska

Zimbabwe

Sri Lanka

Miejsce w rankingu HDI

169

Oczekiwana długość życia
(w latach)

Średnia liczba lat
edukacji

Dochód narodowy na
osobę

17 806 $

176 $

4 886 $

Na podstawie: Dorota Moran „Międzynarodowa współpraca na rzecz rozwoju”

ubóstwo w polsce

Slajd – 20

Moduł 2

Czy jesteśmy

bezsilni?

Ponad miliard ludzi żyje w skrajnym ubóstwie. To ogromne wyzwanie dla całego świata. Co możemy zrobić
w tej sprawie jako zwykli obywatele? Jest kilka pomysłów.

Po pierwsze, dowiedzieć się więcej o przyczynach ubóstwa.
Po drugie, zachęcać polityków (pisząc maile lub petycje) do zwiększenia zaangażowania Polski w pomoc krajom
najuboższym.
Po trzecie, wywierać nacisk na polskich polityków, by wpływali na działania Unii Europejskiej (np. ograniczenie dopłat
do eksportu produktów rolnych z Europy i obniżenie barier celnych dla importu z krajów ubogich).
Po czwarte, naciskać na rządy Polski i innych krajów Zachodu, by w całości umorzyły dług międzynarodowy
najuboższych krajów świata.
I wreszcie: mówić innym o problemie ubóstwa i jego przyczynach oraz zachęcać ich do podjęcia działań!

czy Jesteśmy

bezsilni?

Slajd – 21

Moduł 2

Jak mówić

o ubóstwie

w szkole?

Historia

Uczniowie i uczennice mogą przedstawić ocenę kolonializmu pod kątem jego wpływu na obecne dysproporcje
rozwojowe i problem ubóstwa na świecie.

Informatyka

Zadaniem dla uczennic i uczniów może być przygotowanie prezentacji multimedialnej, w której przedstawią
informacje dotyczące bogactw Afryki zdobyte na zajęciach innych przedmiotów oraz samodzielnie odnalezione
w internecie. Dlaczego temat bogactwa? Bo doświadczenie pokazuje, że prośba o zobrazowanie ubóstwa kończyła
się zwykle eksponowaniem drastycznych zdjęć. Dodatkową zaletą zadania dotyczącego bogactwa jest pobudzanie
kreatywności i stworzenie okazji do przełamania istniejących stereotypów na temat Afryki.

Geografia

Opisanie warunków przyrodniczych „pasa ubóstwa” – regionu między 30 równoleżnikiem szerokości północnej
a 30 równoleżnikiem szerokości południowej – i określenie wpływu środowiska na występowanie ubóstwa.

Język polski

Uczniowie i uczennice odnajdują informacje o jednej z globalnych kampanii społecznych, poznają jej założenia
i cele. Na tej podstawie przygotowują w grupach artykuł do szkolnej gazetki, audycję do radiowęzła, plakat
i ulotkę, ćwicząc jednocześnie dostosowanie stylu wypowiedzi do środka przekazu.

Jak mówić

o ubóstwie

w szkole?

Slajd – 22

Moduł 2

więceJ informacJi

na tEmat

ubóstwa (dla

zainteresowanych)

„Dlaczego Afryka się nie rozwija” tekst Adama Leszczyńskiego dla CEO >>

„Kraje bogate, kraje biedne” tekst Jędrzeja Witkowskiego w: „Kształcenie obywatelskie w szkole samorządowej” >>

„Bogactwo i ubóstwo” tekst Julii Prus dla CEO >>

„Jaka Afryka?” tekst Pauliny Szczygieł dla CEO >>

„Z kąta do konta” artykuł Andrzeja Lubowskiego w „Polityce”, 12 grudnia 2006 >>

www.un.org.pl/rozwoj/mdg/ portal o Milenijnych Celach Rozwoju prowadzony przez Program Narodów
Zjednoczonych ds. Rozwoju

www.ubostwo.pl strona dotycząca ubóstwa prowadzona przez Polską Akcję Humanitarną

www.globalnepoludnie.pl strona Akcji dla Globalnego Południa Polskiej Zielonej Sieci

więceJ informacJi

na tEmat

ubóstwa (dla

zainteresowanych)

Slajd – 23

Moduł 2

zadaniE praktycznE

Analiza podstawy programowej i podręczników

Jeżeli w podstawie programowej twojego przedmiotu znajdują się bezpośrednie odwołania do obszarów edukacji
globalnej (wiedza o społeczeństwie, biologia, geografia, historia): przyjrzyj się podręcznikowi, którego używasz
i sprawdź, jakie globalne wątki w nim znajdujesz; czy w pełni realizuje on zapisy podstawy programowej?

Jeżeli w podstawie programowej twojego przedmiotu lub w planie pracy brakuje bezpośrednich odniesień do tematów
edukacji globalnej: znajdź w nim 3 obszary/zagadnienia, które dają możliwość nawiązania do problematyki
globalnej i zaproponuj, jak włączyć w nie wątki globalne (powinny to być inne przykłady niż te zawarte w treści
modułu).

Poprowadź z uczniami jedno z zaproponowanych ćwiczeń lub lekcji dotyczących ubóstwa. Zanotuj wnioski, do których
dochodzą uczniowie i uczennice, poprosimy cię o przytoczenie ich w sprawozdaniu.

Scenariusz godziny wychowawczej „Bogactwo i ubóstwo z innej perspektywy”

Ćwiczenie „Dalekie kraje, bliskie problemy”

Ćwiczenie „Globalne porównanie”

ZADANIE DLA CHĘTNYCH

Korzystając z podstawy programowej zastanów się, z lekcją jakiego innego przedmiotu mógłbyś/mogłabyś połączyć
omówienie zagadnienia ubóstwa na swoim przedmiocie. Z nauczycielem lub nauczycielką tego przedmiotu w swojej szkole
zaplanujcie wspólne przedsięwzięcie. Możesz również zaproponować wykorzystanie godzin wychowawczych
lub zajęć pozalekcyjnych.

zadaniE praktycznE

Slajd – 24

Moduł 2

podsumowaniE

Zapraszamy do wypełnienia sprawozdania z drugiego modułu, masz na to czas do 13 listopada.

Już teraz zapoznaj się z pytaniami, które zadaliśmy w sprawozdaniu! Kliknij w zakładkę „Sprawozdanie”.

W trzecim module:

poznasz zasady prowadzenia wysokiej jakości zajęć z edukacji globalnej;

podpowiemy ci, jak korzystać ze zdjęć i filmów w edukacji globalnej;

opowiemy o metodach charakterystycznych dla edukacji globalnej i dobrych przykładach
prowadzonych działań;

dowiesz się więcej na temat migracji w ich globalnym wymiarze.

podsumowaniE

Prawa do wykorzystywania tekstu posiada Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej. Jego wykorzystanie jest możliwe

na warunkach określonych w licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.