Jesienne prace w ogrodzie
Scenariusz zajęć w klasie II
Cele ogólne:
- Wdrażanie do uważnego obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie,
- Kształtowanie właściwych postaw wobec otaczającej nas przyrody jesienią,
- Zapoznanie z pracą ogrodnika i narzędziami, jakimi się posługuje,
- Zapoznanie z darami jesieni i ich wykorzystaniem,
- Bogacenie słownictwa związanego z jesiennymi pracami w ogrodzie,
- Kształtowanie współpracy w grupie,
Cele operacyjne:
Uczeń
- Zna jesienne prace w ogrodzie,
- Rozpoznaje dary jesieni - poprawnie je nazywa i klasyfikuje,
- Rozumie związek między pracami jesiennymi a plonami,
- Odczuwa piękno jesiennego ogrodu,
- Zna przetwory z warzyw i umie je wykonać według podanego przepisu,
- Poprawnie interpretuje wiersz,
- Klasyfikuje i nazywa dary jesieni,
- Zna narzędzia, jakimi posługuje się ogrodnik i wie jak i do czego je używać,
- Wykonuje narzędzia ogrodnika z różnych materiałów,
- Wykonuje prace plastyczne z darów jesieni,
- Współpracuje w grupie,
Zasady:
- Poglądowości,
- Przystępności treści i materiału,
- Przechodzenie od doświadczenia przez nazywanie do rozumienia pojęć,
- Zapewnienie bezpośredniego kontaktu z obiektami,
- Aktywnego i świadomego udziału,
- Kooperacji, koordynacji i integracji wysiłków jednostkowych i zbiorowych,
Metody:
- Wycieczka,
- Pogadanka,
- Gra dydaktyczna,
- Inscenizacja,
- Działania praktyczne,
- Prace plastyczne,
Formy:
- Praca w grupach,
- Praca indywidualna,
- Podział na role,
Środki dydaktyczne:
- wiersz J. Hockuby „Jesień”;
- kosz z warzywami ( cebula, marchew, pietruszka, kapusta, itp.), owocami (jabłka, śliwki, gruszki, wiśnie, śliwki mirabelki, kasztany, żołędzie, orzechy, itp.), kwiatami (astry, michałki, chryzantemy), liśćmi;
- kartki papieru, szary papier, karton;
- pisaki, pinezki, nożyczki, taśma klejąca;
- wiersz J. Brzechwy „Na straganie”; fragmenty wiersza do odczytania z podziałem na role;
- krzyżówka - praca w ogrodzie;
- marchew, jabłka, ogórki, czosnek, liście laurowe, suszony koper, liście dębu, kapusta pekińska, suszony chleb, chrzan, pomidory, solanka, sól, pieprz;
- duże słoiki, talerzyki, noże, miski;
Przebieg zajęć:
dzień:
Wycieczka do gospodarstwa rolnego: obserwacja pracy ogrodnika, obserwacja narzędzi ogrodniczych, ćwiczenia praktyczne w wykorzystaniu narzędzi ogrodniczych. Na zakończenie - ognisko z pieczeniem ziemniaków;
dzień:
czytanie wiersza pt. „Jesień” J. Hockuby;
Rozmowa na temat wiersza: jakie są oznaki jesieni, jakie miesiące obejmuje jesień, pierwszy dzień kalendarzowej jesieni, co to jest babie lato, co to jest orka;
rozmowa na temat jesieni w ogrodzie, sadzie, w polu - jakie zmiany zachodzą, jakie prace wykonuje ogrodnik, rolnik - na podstawie obserwacji wykonanych podczas wycieczki oraz na podstawie wiersza, jakie są związki przyczynowo - skutkowe między pracą ogrodnika w jesieni, a plonami w następnym roku;
przyszła do nas jesień… - nauczycielka przynosi kosz z darami jesieni. Rozmowa z dziećmi na temat zawartości kosza, jak możemy to wszystko nazwać (dary jesieni), dlaczego tak nazywamy itd;
Grupowanie darów jesieni - dzieci gromadzą się wokół kosza i wspólnie ustalają, na jakie grupy można podzielić przedmioty w koszu, układają je na stolikach. Przygotowują kartki z podpisami grup (warzywa, owoce, kwiaty, liście). Jeśli dzieci będą miały problem, to należy im wytłumaczyć, że żołędzie i kasztany to też owoce;
Jak już wiecie jednym z darów jesieni są warzywa. Wysłuchajcie wiersza J. Brzechwy „Na straganie” - głośne czytanie wiersza przez nauczycielkę, następnie czytanie wiersza przez dzieci z podziałem na role;
Warzywa i owoce - jak możemy wykorzystać warzywa i owoce?
Podział dzieci na cztery grupy:
- dwie grupy - kiszenie ogórków: na stolikach są przygotowane duże słoje i solanka. Reszta potrzebnych składników znajduje się na wspólnym stoliku dla wszystkich grup. Dzieci mają przepis, muszą wybrać potrzebne składniki i zakisić ogórki ( do słoja włożyć ogórki, kilka ząbków czosnku, kawałek chrzanu, koper, liść laurowy, liść dębu i zalewamy zalewą. Na wierzch położyć kawałek suchego chleba i przykryć talerzykiem.)
- dwie grupy - sałatka z dowolnie wybranych przez dzieci składników znajdujących się na wspólnym stoliku. Przypomnienie zasad bezpieczeństwa używania noża.
Wspólny stolik: marchew, jabłka, ogórki, czosnek, liście laurowe, suszony koper, liście dębu, kapusta pekińska, suszony chleb, chrzan, pomidory;
Stworki z darów jesieni - praca plastyczna - wykonywanie stworków z warzyw, liści, owoców, itd.;
Jesienna praca w ogrodzie warzywnym - krzyżówka (zał. 3);
Narzędzia ogrodnika - podział dzieci na 3 grupy, zadaniem dzieci jest przygotowanie scenek przedstawiających pracę w ogrodzie jesiennym, w sadzie i w ogrodzie kwiatowym. Dzieci muszą przygotować narzędzia - z kartonu, szarego papieru, itp, ustalić zakres prac, podzielić się rolami, „wygospodarować” kawałek klasy na swoje działania;
Podsumowanie zajęć, rozmowa o pracy w ogrodzie - czy jest łatwa, czy trudna, czy dobrze mieć swój ogród.
Informacje merytoryczne do tematu:
Z botanicznego punktu widzenia żołędzie zaliczane są do orzechów podobnie jak np. owoce kasztana jadalnego) i buka oraz orzechy laskowe leszczyny. Żołędzie są owocami pozornymi ponieważ powstają nie tylko z zalążni słupka, ale także z przysadek tworzących ich miseczkę (kupulę).
b) Bielenie drzew - jest jednym z ważniejszych zabiegów, jakie powinniśmy przeprowadzać w naszym ogrodzie. Zmiany temperatur, od upalnych latem do bardzo niskich zimą, powodują dość często groźne niszczenie i pękanie kory drzew. Zapobiec temu można poprzez bielenie kory. Zabieg ten polega na malowaniu odpowiednimi preparatami pnia drzewa od samego dołu aż do nasady głównych konarów drzewa.
c) Babie lato - nici pajęcze, które w pogodne dni jesienne unoszą się w powietrzu. Na tych cienkich nitkach pająki, które je uprzędły, przenoszą się na większe odległości osiągając przy tym niekiedy znaczny pułap (nawet do stratosfery). Wędrówki mają związek z szukaniem schronienia na zimę.
d) Orka - zabieg uprawowy odwracający wykonywany pługami lemieszowymi lub talerzowymi, mający na celu odwrócenie i pokruszenie uprawianej warstwy roli. Orka:
podorywka - orka płytka rozpoczynająca zespół uprawek pożniwnych, wykonywana latem bezpośrednio po zbiorze roślin,
siewna - orka zasadnicza wykonywana na średnią głębokość rozpoczynająca zespół uprawek przedsiewnych pod rośliny ozime,
przedzimowa (ziębla) - głęboka orka wykonywana jesienią na polach przeznaczonych pod rośliny jare,
wiosenna, wykonywana wiosną pod rośliny jare; uznawana jest za zabieg z reguły szkodliwy, powodujący nadmierne przesuszenie roli.
Załączniki:
Zał. 1
„JESIEŃ”
Jesień, jesień na dworze
Już babie lato powiewa
Rolnik zagony orze,
Będzie je ziarnem obsiewał.
Kopią ziemniaki w polu
I jabłka strząsają w sadzie.
Coraz niżej nad rolę
Słońce jesienne się kładzie.
J. Hockuba
Zał. 2
„NA STRAGANIE”
Na straganie w dzień targowy
Takie słyszy się rozmowy:
"Może pan się o mnie oprze,
Pan tak więdnie, panie koprze."
"Cóż się dziwić, mój szczypiorku,
Leżę tutaj już od wtorku!"
Rzecze na to kalarepka:
"Spójrz na rzepę - ta jest krzepka!"
Groch po brzuszku rzepę klepie:
"Jak tam, rzepo? Coraz lepiej?"
"Dzięki, dzięki, panie grochu,
Jakoś żyje się po trochu”.
Lecz pietruszka - z tą jest gorzej:
Blada, chuda, spać nie może."
"A to feler" -
Westchnął seler.
Burak stroni od cebuli,
A cebula doń się czuli:
"Mój Buraku, mój czerwony,
Czybyś nie chciał takiej żony?"
Burak tylko nos zatyka:
"Niech no pani prędzej zmyka,
Ja chcę żonę mieć buraczą,
Bo przy pani wszyscy płaczą."
"A to feler" -
Westchnął seler.
Naraz słychać głos fasoli:
"Gdzie się pani tu gramoli?!"
"Nie bądź dla mnie taka wielka" -
Odpowiada jej brukselka.
"Widzieliście, jaka krewka!" -
Zaperzyła się marchewka.
"Niech rozsądzi nas kapusta!"
"Co, kapusta?! Głowa pusta?!"
A kapusta rzecze smutnie:
"Moi drodzy, po co kłótnie,
Po co wasze swary głupie,
Wnet i tak zginiemy w zupie!"
"A to feler" -
Westchnął seler.
Jan Brzechwa
Zał. 3
Krzyżówka:
Na boisku - piłkę, w ogrodzie - ziemię; (kopanie)
Na patyku zębów rządek, znają je na pewno dzieci.
Służą do równania grządek, i do uporządkowania śmieci. (grabie)
3. Gdy na jabłonce za długie gałęzie,
on w mig się z nimi upora. (sekator)
4. Co kopie, chociaż nie ma nóg?
Będziesz nią ogród skopać mógł. ( łopata)
Spulchnisz nimi ziemię. (widły )
Gdy trawa za długie swoje źdźbła ma,
Dawniej kosą dziś kosiarką uporasz się z nimi raz - dwa! (koszenie)
Tak na zimę przygotujesz drzewa w sadzie. (bielenie)
Leci z niej woda przez sito blaszane.
Jaka to wygoda już kwiatki podlane! (konewka)
Hasło: OGRODNIK
Bibliografia:
- D. Cichy, G. Odechowska: „Przewodnik metodyczny dla nauczyciela do podręcznika „Świat wokół ciebie”. Środowisko społeczno - przyrodnicze klasa 2.”;
- Internet;
1