Cztery modele komunikowania społecznego wg Denisa McQuaila(Mass Communication Theory 1994): Model transmisji-Sarge’a Tchakhotine’a „model oddziaływania pod skórnego” popędy: głód, agresja, popęd seksualny, opiekuńczość: treści propagandy masowej Claude’a Shannona(model przekazu sygnałów) wg T.Goban-Klas źródło inforamacji---nadajnik->kanał źródła zakłóceń->odbiornik---adresat Abraham Molesa”model mozaiki kulturowej(rys)
Harold D.Laswell 1948 „kto mówi, co mówi, do kogo mówi, za pomocą jakiego środka i z jakim skutkiem Nadawca->Treść->Kanał->Odbiorca->Efekt Scott R.Olson: dzisiejsze rozważanie pytań . formuły Laswella „Kto mówi?”przekaz jest wysyłany przez tego na kogo mają wpływ różne czynniki. Kształtują one intencje nadawcy i w konsekwencji prowadzą do powstania formy komunikatu. „Co mówi?” W wypowiedzi przekazywanych jest wiele rzeczy niektóre z nich są zamierzone, inne niezamierzone, niektóre otwarte, inne ukryte, niektóre implikowane, inne wnioskowane, niektóre odbierane, inne ignorowane. „Do kogo?” Komunikat jest wysyłany do odbiorcy indywidualnego lub masowego, którego aktywność w procesie komunikowania modyfikuje przekaz. Odbiorca przypisuje komunikatowi własne znaczenie albo w zgodzie z intencją ale wbrew intencji nadawcy, lub też w inny sposób nieograniczony przez nadawcę. Jakimi środkami informacji? Komunikat przesyłany jest kanałami, które rozwijają się w sposób taki, iż niezmiennie trudno jest odróżnić ich unikatowe atrybuty, a tradycyjny podział na środki przekazu stosowane w procesie komunikowania interpersonalnego, grupowego, czy masowego przestaje być uzasadniony. Z jakim skutkiem? Wielkości i konsekwencje wpływu procesu komunikacji powstają nieznane. Model recepcji T.H. Newcomba A-nadawca B-odbiorca X-środowisko społeczne ABX-system społeczny (rys) Bez dostępu do informacji nie możemy czuć się członkami danego społeczeństwa. Musimy mieć adekwatne informacje o swoim środowisku społecznym, aby wiedzieć jak reagować w określonych sytuacjach. Musimy też wiedzieć jaki czynnik wywołuje u nas tę czy inną reakcję i czy członkowie naszej grupy rówieśniczej czy społecznej reagują podobnie” J.Fiske Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem 1999. Społeczne funkcje mediów(wg D. McQuaila)1.Informacyjna-kształtowanie świadomości medialnej hipoteza porządku dziennego-agenda setting (wpływ na dobór aktualnych tematów rozmów i kierunków myślenia) Kształtowanie mobilnej osobowości zdolnej do przyjmowania zmian o orientacji przyszłości i zaangażowanej społecznie(zdolność mediów do stymulowania nastrojów społecznych jest czynnikiem pozytywnym, dopóki istnieje harmonia między oczekiwaniami a możliwością ich realizacji) 2.Korelacja-formułowanie ładu społecznego, interpretowanie informacji, koordynowanie jednostek i zbiorowych działań społecznych, partycypacja w procesach socjalizacji. Działania na rzecz konsensusu społecznego i politycznego. Ustalenie autorytetów i nadawanie statusu społecznego. 3. Kontynuacja eksponowanie dominującej kultury umacnianie określonej wizji i struktury rzeczywistości, wytwarzanie i utrzymywanie wspólnoty wartości moralnością prywatną a moralnością publiczną. 4. Mobilizacja-aktywowanie społeczeństwa i w sferze polityki, wojny, rozwoju ekonomicznego w sytuacjach katastrof i klęsk. 5. Rozrywka-organizowanie zabawy i relaksu redukowanie napięć społecznych, łagodzi poczucie osamotnienia, wykształcanie wzorów spędzania wolnego czasu. Negatywne aspekty 5 funkcji mediów: dezinformacja, syndrom złych wiadomości, syndrom widoskowości, asymetria(jednostronny przepływ informacji-od silnych i słabych uczestników komunikowania), konserwacja statusu quo, alienacja kulturalna, umożliwienie społecznego zaistnienia miernotom, dezintegrowanie, rozrywka jako narkotyk społeczny. Komunikacja międzykulturowa(termin ten do nauki o komunikacji wprowadził Edward T. Hall-1966 Intercultural Comunication A Guide to Men of Action) Książki tego autora po pl: Ukryty wymiar, Poza kulturą, Bezgłośny język, Taniec Życia, Inny wymiar czasu. Komunikacja międzykulturowa to proces porozumienia się ludzi reprezentujących odmienne kultury za pomocą werbalnego i niewerbalnego, przy użyciu różnych sposobów przekazu w tym również środków masowego komunikowania - Jerzy Mikułowski-Pomorski Komunikacja międzykulturowa 1999) Typy komunikacji międzykulturowej: Komunikacja pomiędzy kulturowa czyli komunikowanie się między przedstawicielami odmiennych kultur narodowych czy etnicznych(interpersonalna: w wyniku migracji turystyki globalizacji rynku) Komunikacja poprzez kulturowa, czyli komunikowanie między uczestnikami różnych grup wewnętrznych jednej kultury narodowej( interpersonalna: np. Poznaniacy-Warszawiacy) Komunikacja międzynarodowa(między instytucjami różnych kultur) Komunikacja globalna (Szerszy aspekt międzynarodowej) Komunikacja wewnątrz kulturowa (między przedstawicielami odmiennych płci, ras, generacji, pełno oraz niepełnosprawnymi) Teorie komunikacji międzykulturowej: 1. Teoria redukowania niepewności(uncertainty reduction theory) Charlesa Bergera i Richarda Calabrese-1975 – chodzi o niepewność obcego na wstępnym etapie komunikowania) 2. Teoria adaptacji międzykulturowej Williama Gudykunsta i Maria Hommera-kulturowa adaptacja w obcym środowisku kulturowym-poprzez naukę języka i kultury. 3. Teoria budowania trzeciej kultury-redukcja odmienności np. przy związkach uczuciowych partnerów z różnych kultur wg Gao-możliwa wg Marca Raka-tylko powierzchownie. Teoria kulturowej determinacji tożsamości płciowej. Każda kultura konstruuje-gander poprzez przypisywanie każdej z biologicznych płci pewnych jakości czynności. Uzależnienia medialne: Eksalacja - przyzwyczajanie się do określonych ilości środka uzależniającego i owo przyzwyczajenie anuluje upragniony efekt co prowadzi do potrzeby posiadania jeszcze większej ilości środka uzależniającego. Objawy odstawienia-reakcja stresowa w przypadku powstrzymywania zachowania uzależnionego. Samooszukiwanie: psychiczne mechanizmy obronne utrudniające próby kontroli nad zachowaniem uzależnionym(tłum. prawdy racjonalizacja, izolacja, taktyka opóźnienia) Utrata silnej woli-niepowodzenie prób wyzwalania od uzależnień-to oznaka prawdziwego uzależnienia, który zniewala ludzką wolę. Uzależnienia od mass-mediów: tendencja do ucieczki od rzeczywistości, codziennych problemów. Proces nie odbywa się świadomie ani intencjonalnie-przebiega automatycznie(nawyki utrwalone w tym procesie są głęboko zakorzenione i trudne do przerwania) Wszechobecność atrakcyjnych łatwo dostępnych środków praktycznie niepoddanych kontroli co do treści(podłoże społeczno-kulturowe uzależnienia). Ideologia konsumpcji i nowoczesności(kategorie młodości, przyjemności, braku, cierpienia). Uzależnienia od telewizji: Przekładanie świata sztucznego nad realny. Codzienna rzeczywistość empiryczna staje się utopią. Relacje interpersonalne zastępuje relacja telewizor-domownik. Hołdowanie przyjemnością łatwym nie wymagającym wysiłku. Uzależnienie od komputera: Uczestnictwo w wygodnej relacji interaktywnej(komputer elektronicznym przyjacielem). Możliwości wejścia i działania w rzeczywistości wirtualnej(VR vistual reality, bez społecznych ograniczeń i społecznej kontroli, bez ponoszenia konsekwencji własnych działań. Uzależnienia od internetu: utrwalanie postawy egocentrycznej. Zaniedbywanie form aktywności społecznej(rodzinnej zawodowej). Rozregulowanie cyklu okołodobowego.