Kazimierz Wyka, List do Jana Bugaja

Kazimierz Wyka, List do Jana Bugaja

Wiersze Baczyńskiego nie przynależą do międzywojennego dwudziestolecia – okres ten jest dla poety postacią tradycji, nie tradycjonalizmu. Tradycją staje się przeszłość niedawna, która zmusza do wyboru, do czerpania lub odrzucania. A wiersze Baczyńskiego tak właśnie robią: wybierają lub odrzucają niektóre elementy tradycji.

Nie istnieje nawet tło bliższe dla jego liryków, bowiem dotychczasowa poezja dominowała uczuciowym pesymizmem i katastrofizmem. Katastrofizmu nie ma wcale u Baczyńskiego, a z pesymizmu pozostał jedynie nurt czystości i religijności. Wyka konstatuje: Pan już jest po stronie nadziei. Patronami poezji Jana Bugaja są: Słowacki, Norwid oraz Miłosz i Czechowicz.

W lirykach współistnieją: swobodna, plastyczna ale i kapryśna wizyjność (Legenda, Magia, Ballada o rzece, Przypowieść) oraz pełen kontrastów i niespodzianek intelektualizm (W żalu najczystszym, Nie wstydź się tych przelotów, U niebios rozkwitających). To właśnie umiejętność łączenia elementu abstrakcyjno-intelektualnego z elementem wizualno-fantazyjnym świadczy o nowości obrazowania jego poezji. Trzeba bowiem zauważyć, że ani znacząca obecność kształtu (Magia choćby), ani też nasycenie barwą – cechy malarstwa realistycznego – nie zmierzają do realizmu plastycznego. Kształt i barwa mają cel fantazyjny i ornamentacyjny. Powstała iluzja rzeczywistości daje efekt podobny do baśniowości (Legenda). Takie obrazowanie pozornie plastyczne, a w istocie zdobnicze i płynne jest charakterystyczne dla Słowackiego.

Z ducha Norwida pochodzi intelektualizm (znaczenie jako składnik obrazowania) oraz humanizm wykorzystywany do obrazowania (Młot, Nie wstydź się tych przelotów). Jednak Norwid ze znaczenia czynił element swobody poetyckiej, u Baczyńskiego jest inaczej: znaczenie służy często prostemu zdobnictwu a obserwacja malarska przechodzi w płaską ornamentykę.

Arealistyczna wizyjność Słowackiego bliska jest całej ówczesnej liryce, stąd zapewne tak blisko Baczyńskiemu do Czechowicza, a zwłaszcza Miłosza. Przy czym u Jana Bugaja więcej jest intelektualizmu.

Doskonałym przykładem czerpania z tradycji jest u Baczyńskiego ballada (Ballada o rzece) – połączenie konsekwencji ze świeżością. Cały pierwiastek balladowy poeta sprowadza do gry obrazów. Ballada o rzece jest balladą obrazów. Klasyczne fantastyczne treści (rusałki, wodniki…) schodzą na dalszy plan – dominantą staje się sam temat: wszystko, co płynie, co żywiołowi wodnemu pokrewne (rzeka, ryba, deszcz, chmura, rybitwa, piorun, błysk pochodni) – te wszystkie swobodnie komponowane elementy tworzą fale obrazów.

Dwa najważniejsze nurty liryki Baczyńskiego:

  1. Nurt historii (prawda historii – przemijanie, także cierpienia):

W Historii silnie zaznacza Baczyński równość historii wobec cierpienia. Poeta odpatetycznia historię, a jednocześnie wskazuje na powtarzalność cierpienia: krew niezależnie czy spowodowana kulą czy mieczem – jest taka sama. Własne cierpienie wydaje się nam najważniejsze, ale – przeminą.

  1. Nurt niepokoju (prawda egzystencji ludzkiej):

Równość historii i cierpienia doskonale widać także w Wizerunku. Akcentowanie niepokoju – który pyta o sens nieszczęsnej doli ludzkiej – jest bliski chrześcijaństwu (prawda egzystencji ludzkiej, także prawda modlitwy ale i opanowanie uczuć).

Erotyki są bardzo powściągliwe i czyste (Pragnienia, Wyroki) – zwłaszcza zważywszy na erotyki młodopolskie. Od Tetmajera nie było prawdziwej liryki miłosnej, co spowodowane było przez przemiany społeczne i swobodę erotyczna tamtych lat.

by szwati


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
POCIESZAJĄCY LIST DO JANA KOCHANOWSKIEGO
LIST DO JANA KOCHANOWSKIEGO POCIESZAJĄCY GO PO STRACIE URSZULKI
List do Pana Kazimierza Świtonia
DRUGI LIST OTWARTY DO JANA TOMASZA GROSSA
List 'Warszyca' do Jana Mazurkiewicza 'Radosława' z września 1945 r potępiający zdradę ideałów AK
list dedykacyjny jana długosza do zbigniewa oleśnickiego
54 Pierwszy list św Pawła do Koryntian i Pierwszy list św Jana – Biblia Tysiąclecia, oprac Marta Dzi
Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu LIST DO FILIPIAN
List do rolników i konsumentów
LIST DO MĘŻA
Cyceron list do Attyka VI 2
list do fogel
19 List do Hebrajczykow
List do przyszłości
LIST DO ROMEA OD OJCA LAURENTEGO W KTÓRYM ZAKONNIK WYJAŚNIA SWÓJ PODSTĘP
dedal 09 86 list do polaka
List do Mikolaja - do przerobienia
list do trzecioklasisty, Edukacja wczesnoszkolna
List do rodziców, gazetka przedszkolna

więcej podobnych podstron