Czy przypowieści mają charakter moralizatorski?

Przypowieść jest jednym z gatunków literatury moralistyczno-dydaktycznej, której głównym zadaniem jest przekazywanie użytecznych wiadomości, pouczeń oraz prawd moralizatorskich. Kontekst przypowieści jest wielce filozoficzny, a jej interpretacja wymaga sięgnięcia do znaczeń alegorycznych lub symbolicznych. Ale czy rzeczywiście te wiadomości są użyteczne? Czy jednak mogą w jakiś sposób komuś zaszkodzić? Odpowiedzi na te pytania nie wydają się być proste, ale w swojej pracy postaram się odpowiedzieć na pytanie: „Czy przypowieści mają charakter moralizatorski”

Pierwszą rzeczą, która pomoże nam odpowiedzieć na pytanie zawarte w temacie jest fakt , że w przypowieściach zawartych jest wiele użytecznych wiadomości, prawd, pouczeń o charakterze moralizatorskim oraz przekonań ideologicznych, których zrozumienie ułatwia nam nieco schematyzm fabuły oraz uproszczona konstrukcja postaci. Przykładem pouczenia o charakterze moralistycznym jest „Przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie”. Opowiada ona o Samarytaninie, który jako pierwszy pomógł rannemu mimo, że wcześniej obok niego przechodzili kapłani i wierzący, którzy wcale się nim nie przejęli. Sensem tej opowieści jest ukazanie, że dobroć i miłość ludzka nie mierzy się według sprawowanej służby religijnej, ale według czynów wobec drugiego człowieka. 

Nawiązując do poprzedniego argumentu uważam również, że wiele prawd i pouczeń o charakterze moralistycznym jest nam bardzo potrzebnych, a nawet niezbędnych w przetrwaniu. Świetnym przykładem takich pouczeń jest „Przypowieść o Talentach”. Zawarta w niej prawda zobowiązuje nas do wykorzystywania oraz udoskonalania swoich talentów. Talentem może być jednak nie tylko umiejętność, ale każdy dar np. cecha charakteru. Dzięki talentom możemy się rozwijać i poprawiać warunki naszego życia, co bezpośrednio pomaga nam przetrwać.

Należy też rozważyć racje przeciwne. Jedną z nich jest to, że autor przypowieści niekoniecznie myślał w ten sam sposób co inni czytelnicy, a to może sprawić że jakaś prawda lub pouczenie zostanie źle zrozumiane, czego efektem mogą być niewłaściwe postępowanie i Według mnie do opisanej przeze mnie sytuacji doskonale pasuje „Przypowieść o Talentach”. Uważam tak dlatego, że talenty, uzdolnienia nie zawsze muszą być pozytywne. Ktoś np. może mieć talent do kradzieży, uciekania, torturowania czy znęcania się nad kimś psychicznie. Takich talentów na pewno nie warto rozwijać, ponieważ nie przyczynią się do niczego dobrego. Po przeanalizowaniu tego argumentu można powiedzieć, że zbyt dosłownie zrozumiana przypowieść może mieć również charakter demoralizatorski.

Kolejnym kontrargumentem jest to, że niektóre prawdy moralizatorskie mogą doprowadzić do czyjegoś pokrzywdzenia oraz niesprawiedliwości. Uważam, że najlepszym tego przykładem jest przesłanie „Przypowieści o Zagubionej Owcy”, w której pasterz zostawiwszy całe stado owiec bez opieki podążył za jedną owcą. Taka sytuacja równie dobrze mogłaby się przytrafić żołnierzom na wojnie, gdyby dowódca zostawił cały oddział na pastwę losu i ruszył na pomoc jednemu żołnierzowi wcale nie patrząc na straty, jakie może ponieść. Moim zdaniem jest to niedopuszczalne, ponieważ nie można poświęcać dobra ogółu dla jednej osoby.

Reasumując, sądzę, że przypowieści mają charakter moralizatorski. Pokazują człowiekowi jak żyć, jak każdy powinien się zachować w danej sytuacji. Przypowieści zostały specjalnie utworzone, aby przekazać prostym ludziom nauki moralne na konkretnych przykładach. Ich głównymi cechami są schematyzm fabuły oraz uproszczona konstrukcja postaci. Celem tego wszystkiego jest ułatwienie prostym ludziom odpowiedniej interpretacji danej przypowieści i zrozumienia zawartej w niej nauki, co pomaga zastosować ją w życiu codziennym.