SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ 1 - Istota, uwarunkowania i zasady leasingu 6
1. 3. Zawieranie umowy leasingu 10
ROZDZIAŁ 2 - Księgowe i podatkowe aspekty leasingu 15
2.1. Księgowe ujęcie umów leasingu 15
2.3. Podatkowe aspekty leasingu 24
2. 4. Wyniki finansowania leasingowego za rok 2006 27
ROZDZIAŁ 3 - Opłacalność transakcji leasingowych na przykładzie firmy ARCO 29
3.1. Charakterystyka firmy ARCO 29
3.2. Opłacalność leasingu operacyjnego i finansowego 32
3.3. Wnioski z przeprowadzonego badania opłacalności transakcji leasingowych 35
Pojęcie leasingu pochodzi z języka angielskiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza wypożyczać, dzierżawić. W najprostszym ujęciu leasing można określić jako formę finansowania, która polega na nabyciu prawa używania rzeczy w zamian za określone opłaty1. Jest formą umowy cywilno-prawnej zawieranej pomiędzy leasingobiorcą, a leasingodawcą. Umowa ta jest zbliżona do umowy najmu bądź dzierżawy i polega na przekazaniu danej rzeczy w użytkowanie na pewien określony czas.
Kodeks cywilny zamiast pojęcia leasingodawcy wprowadza pojęcie finansujący, a zamiast leasingobiorcy – korzystający. Z leasingiem związane jest także pojęcie opłaty leasingowej, którą ponosi korzystający na rzecz finansującego. Opłata ta jest zazwyczaj ustalana według określonych uregulowań prawnych, ponoszona jest w ratach uzgodnionych przez obie strony umowy, a ponadto mieści w sobie obok części lub całości wartości leasingowanego mienia także należne odsetki2.
W Polsce do roku 2000 umowa leasingu była umową nie nazwaną, tzn. nie była uregulowana w Kodeksie Cywilnym. Dopiero Ustawa z dnia 9. grudnia 2000r. zmieniająca Kodeks Cywilny uregulowała umowę leasingu. Zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 7091) przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego3.
Dla laików leasing może kojarzyć się z rodzajem kredytu, jest on jednak inną formą finansowania. Przede wszystkim, w trakcie trwania umowy leasingu rzecz będąca jej przedmiotem pozostaje cały czas własnością finansującego4. Leasing jest wygodniejszy od kredytu przynajmniej z dwóch powodów:
1) pozyskanie rzeczy nie wymaga tylu formalności, co uzyskanie kredytu bankowego,
2) w przypadku leasingu, rzecz będąca przedmiotem umowy może być amortyzowana przy zachowaniu odpowiednich warunków albo u leasingodawcy, albo u leasingobiorcy (leasing finansowy i operacyjny).
Dzięki temu tzw. koszt fiskalny nabycia przedmiotu może być niższy niż w przypadku kredytu.
Leasing ze względu na podmiot finansujący można podzielić na dwie grupy: leasing bezpośredni i leasing pośredni, natomiast ze względu na skutki podatkowe, jakie powstają – na leasing operacyjny i leasing finansowy (kapitałowy).
Choć wraz z upadkiem w Polsce ustroju socjalistycznego zaczęto dostosowywać przepisy regulujące obrót gospodarczy, zwłaszcza prawo cywilne, prawo handlowe, prawo podatkowe oraz prawo dotyczące rachunkowości, polski system prawny nie nadążał za szybko rozwijającym się rynkiem gospodarczym. Dotyczyło to zwłaszcza właśnie umów leasingu. Mimo niesprzyjających warunków dla rozwoju leasingu w Polsce, ta forma inwestowania od roku 1990 aż do teraz wciąż zwiększa swój udział w finansowaniu inwestycji. Jest to efekt przede wszystkim niezwykłej atrakcyjności leasingu, wynikającej głównie z faktu, że przywiązuje on podstawową wagę do korzystania z towarów, a nie posiadania prawa własności. W ten sposób koncentruje się na bieżącym obciążeniu finansowym korzystającego, które powinno być jak najmniejsze, a przynajmniej korzystający powinien mieć wpływ na jego wysokość.
Początkowo, leasing był formą finansowania głównie środków transportu, maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie, leasingiem finansowane są wszelkiego rodzaju inwestycje od tradycyjnych, np. środki transportu poprzez licencje komputerowe, sprzęt komputerowy, do dużych inwestycji w nieruchomościach (centra handlowe, fabryki, magazyny itp.)
Choć początkowo warunki prawne dla rozwoju leasingu w Polsce były dość niesprzyjające, oferta produktów leasingowych jest bardzo szeroka i ulega ciągłemu rozszerzaniu. Jest ona efektem głównie dostosowywania umów do różnorodnych potrzeb klientów, a także aktualnymi regulacjami podatkowymi.
Wspomniany podstawowy podział na leasing finansowy oraz operacyjny jest podyktowany przede wszystkim tymi regulacjami, które istotnie wpływają na sytuację stron transakcji leasingowych. Podział ten został wprowadzony przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości (MSR) nr 17. Dotyczy on wszystkich umów leasingowych oprócz tych, które podlegają powszechnie stosowanym szczegółowym przepisom sektorowym, czyli umów leasingowych dotyczących poszukiwania lub wykorzystywania zasobów naturalnych oraz innych praw związanych z minerałami oraz niektórych umów licencyjnych. Z kolei przepisy zawarte w MSR 17 wymagają spełnienia wymogów określonych przez MSR nr 32 (dot. Instrumentów finansowych, ich ujawniania i prezentacji, ale o tym szerzej w dalszej części pracy).
Obecnie sytuacja prawna leasingu jest dość stabilna, co z kolei wpływa na przewidywalność skutków prawnych dotyczących tego rodzaju transakcji. Jednak poważnym mankamentem jest brak spójności między podstawowymi regulacjami dotyczącymi obrotu gospodarczego, tzn. ustawami podatkowymi, kodeksem cywilnym oraz ustawą o rachunkowości. O ile na gruncie przepisów podatkowych można pozytywnie ocenić wprowadzone szczegółowe regulacje w podatkach dochodowych, to jednak przepisy nowej ustawy o VAT wprowadziły niepotrzebny zamęt w odniesieniu do leasingu finansowego (opodatkowanie wydania przedmiotu leasingu z góry).
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione aspekty i uwarunkowania leasingu, w niniejszej pracy celem autora było zaprezentowanie różnic między leasingiem operacyjnym i finansowym w świetle obowiązujących przepisów i uregulowań tej formy finansowania. W pracy przedstawiono zalety i wady obu rodzajów leasingu oraz ich porównanie. Aby przybliżyć Czytelnikowi praktyczne podejście do obu rodzajów leasingu, a także wskazać na korzystniejszą jego formę, zaprezentowano porównanie korzyści wynikających z zastosowania obu form finansowania w firmie „Arco”.
Praca składa się z trzech rozdziałów, poprzedzonych wstępem i podsumowanych w zakończeniu.
W rozdziale 1 przedstawiono przepisy i uregulowania dotyczące leasingu w Polsce, oraz ogólne zasady zawierania umów leasingu. Ponadto wskazano wady i zalety obu rodzajów leasingu
W rozdziale 2 przedstawiono istotę leasingu operacyjnego i finansowego, aspekty księgowe i podatkowe. Opisano także rolę MSR nr 17 i nr 32 w stosowaniu leasingu
W rozdziale 3 autor przedstawił korzyści leasingu operacyjnego i finansowego na przykładzie Przedsiębiorstwa Handlowego „Arco” Sp. z o.o. oraz wskazał na bardziej korzystną formę finansowania.
1 M. Grzybowska, J. Zubrzycki „Leasing – zagadnienia podatkowe i rachunkowe”, Unimex, Warszawa 2003, str.12
2 Kodeks Cywilny, art. 70918, Dz.U. 13.0.41964, nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami
3 Kodeks Cywilny, art. 7091, Dz.U. 13.0.41964, nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami
4 Przy kredytach stosuje się jako formę zabezpieczenia przewłaszczenie, rodzi jednak ono zupełnie inne skutki cywilno-prawne i podatkowe niż własność.