Obligacje

Czym jest obligacja?

Obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent (podmiot, który emituje obligacje) stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza (wierzyciela, który nabył obligacje) i zobowiązuje się do określonego świadczenia na jego rzecz (najczęściej zwrotu pożyczonej kwoty wraz z odsetkami).

Rodzaje obligacji

Ze względu na podmiot emitujący obligacje możemy wyróżnić:

obligacje Skarbu Państwa (obligacje skarbowe)

obligacje jednostek samorządu terytorialnego (obligacje

komunalne)

obligacje przedsiębiorstw (obligacje korporacyjne)

Ze względu na rodzaj oprocentowania możemy wyróżnić:

obligacje o stałym oprocentowaniu,

obligacje o zmiennym oprocentowaniu,

indeksowane (uzależnione od poziomu inflacji),

zerokuponowe (sprzedawane poniżej wartości nominalnej)

Podział ze względu na długość okresu do wykup*:

o obligacje krótkoterminowe

o obligacje średnioterminowe

o obligacje długoterminowe

*Okres do wykupu (okres zapadalności) to liczba lat, w których emitent zobowiązuje się wywiązywać z obowiązków, jakie nakłada na niego obligacja. Data wykupu oznacza termin, kiedy dług przestanie istnieć, gdyż emitent wykupi obligację.

Podział ze względu na tryb emisji:

o obligacje emitowane w trybie emisji publicznej,

o obligacje emitowane w trybie emisji prywatnej.

Podział ze względu na sposób oznaczenia obligatariusza:

o obligacje imienne

o obligacje na okaziciela

Cena obligacji

Mówiąc o cenie obligacji należy bardzo precyzyjnie określać co mamy na myśli. W przypadku tego instrumentu występują bowiem aż cztery różne znaczenia "ceny obligacji" i są to: cena emisyjna, rynkowa, rozliczeniowa oraz wartość nominalna.

Wartość nominalna to wartość, od której naliczane są odsetki. Po tej cenie, powiększonej o narosłe odsetki, emitent wykupuje obligacje po upływie terminu zapadalności.

Cena emisyjna, to cena, po jakiej kupujemy obligacje od emitenta. Może ona być niższa lub wyższa od ceny nominalnej i najczęściej zależy od przewidywanego przez Emitenta zainteresowania zakupem obligacji oraz od ich oprocentowania.

Cena rynkowa (kurs giełdowy) ustalana jest na codziennych sesjach giełdowych i zależy od popytu i podaży. Określana jest w procentach wartości nominalnej. Nie jest to jednak ta cena, jaką faktycznie płaci kupujący i otrzymuje sprzedający obligacje, gdyż nie uwzględnia narosłych odsetek przypadających w danym dniu.

Cena rozliczeniowa, czyli cena rynkowa powiększona o odsetki, to rzeczywista kwota jaką płaci kupujący i otrzymuje sprzedający obligacje. Aby ją obliczyć, należy dodać do ceny rynkowej należne w tym dniu odsetki. Wysokość odsetek publikowana jest z wyprzedzeniem (np. w Cedule Giełdy Warszawskiej).

Oprocentowanie obligacji

Oprocentowanie jest dochodem od kapitału pożyczkowego, uzyskiwanego przez właściciela kapitału w postaci pieniężnej z tytułu jego pożyczenia innym użytkownikom. Wysokość tego dochodu uzależniona jest od wartości pożyczki oraz od poziomu stopy procentowej.

Oprocentowanie może być wypłacane posiadaczowi obligacji jednorazowo w momencie ich wykupu lub sukcesywnie, np. co kwartał lub co pół roku (w przypadku obligacji wieloletnich lub bezterminowych).

PRZYKŁAD 1 (obligacje o stałym oprocentowaniu)

Obligacja o stałym oprocentowaniu, z terminem wykupu za 3 lata, wartość nominalna 100 PLN, cena emisyjna po jakiej emitent oferuje obligacje wynosi 96 PLN, oprocentowanie 10% w skali roku, odsetki płacone co pół roku.

   

Oprocentowanie 10% w skali roku od 100 PLN = 10 PLN. Odsetki płacone są co pół roku, czyli nabywca obligacji co 6 miesięcy dostaje 5 PLN odsetek.

W dniu wykupu obligacji inwestor otrzymał 100 PLN (wartość nominalna obligacji) oraz 5 PLN (ostatnie odsetki). Po 3 latach inwestor od zainwestowanej kwoty 96 PLN otrzymał: 100 PLN + 30 PLN odsetek (6 miesięcy * 5 PLN), czyli 130 PLN.

PRZYKŁAD 2 (obligacje o zmiennym oprocentowaniu)

Obligacja o zmiennym oprocentowaniu, z terminem wykupu za 3 lata, o wartości nominalnej 100 PLN, cenie emisyjnej 97 PLN. Odsetki płacone są co pół roku.

Oprocentowanie w skali roku jest równe stopie rentowności 26-tygodniowych bonów skarbowych. W kolejnych sześciu okresach poprzedzających płatność odsetek, roczna stopa rentowności tych bonów wynosiła: 20%, 18%, 21%, 20%, 17% i 19%. Odsetki, liczone dla okresów sześciomiesięcznych, wyniosą zatem kolejno:10, 9, 10,5, 10, 8,5 oraz 9,5 PLN.

 

 

W dniu wykupu obligacji inwestor otrzymał 100 PLN (wartość nominalna obligacji) oraz 9,5 PLN (odsetki za ostatnie 6 miesięcy). 
Po 3 latach inwestor otrzymał, od zainwestowanej kwoty 97 zł: 100 PLN + 57,5 PLN odsetek, czyli 157,5 PLN

Obligacja zerokuponowa

Obligacja zerokuponowa – rodzaj obligacji, z którą nie jest związany obowiązek płatności odsetek. Obligacje te są emitowane z dyskontem od ich wartości nominalnej, co oznacza, że cena emisyjna jest niższa od ceny nominalnej.

Przykład

Obligacja dwuletnia, zerokuponowa o wartości nominalnej 1000 zł.

Nabywca obligacji otrzymuje po dwóch latach kwotę równą wartości nominalnej obligacji. Takie obligacje sprzedawane są z dyskontem, tzn. poniżej wartości nominalnej. Przy cenie 890 zł roczna stopa zysku wynosi 6,00%

Wycena

Wartość obligacji

Wartość obligacji (cena), podobnie jak każdego instrumentu finansowego, zależy od popytu i podaży na obligacje. Najważniejszym czynnikiem kształtującym wartość obligacji jest poziom stóp procentowych.

stopa procentowa rośnie -> wartość obligacji maleje

stopa procentowa maleje -> wartość obligacji rośnie (slajd ze stopami)

Inwestorzy często dokonują wyceny obligacji. Wycena obligacji polega na określeniu tzw. sprawiedliwej ceny obligacji, która powinna odzwierciedlać wartość obligacji. (slajd z wagą)

Miary rentowności obligacji

Rentowność nominalna - relacja należnych odsetek w skali roku do wartości

nominalnej obligacji.

Rentowność bieżąca – relacja odsetek wypłacanych w skali roku do bieżącej ceny rynkowej obligacji:

Podsumowanie obligacji

Ryzyko dla nabywców obligacji: 
1. Ryzyko kredytowe

Ryzyko nie dotrzymania przez emitenta warunków umowy, a w tym:

nie zapłacenia odsetek,

nie spłacenia kapitału w terminie wykupu,

oraz ryzyko związane z otoczeniem rynkowym emitenta.

2. Ryzyko stopy procentowej

Stopień wrażliwości ceny obligacji na przyszłe zmiany stóp procentowych. Zmiany stóp procentowych w kraju, mogą spowodować spadek wartości obligacji; im bardziej wartość obligacji reaguje na zmiany stóp procentowych, tym ryzyko stopy procentowej jest większe.

3. Ryzyko związane z płynnością

Płynność obligacji (łatwość ich zbycia bez utraty wartości w stosunku do bieżącej ceny rynkowej) zależy od rodzaju obligacji. Największą mają obligacje Skarbu Państwa, niższą komunalne niewielkich miast, gmin oraz obligacje mało znanych przedsiębiorstw.

Każdy z nas, zanim zdecyduje się zainwestować swoje pieniądze w obligacje, chciałby znać stopień ryzyka jaki wiąże się z taką inwestycją. Ponieważ jednak trudno jest samemu ocenić jakość obligacji, czy też wiarygodność emitenta, jego zdolność do obsługi długu, dlatego do takiej oceny służą ratingi (emitentów, obligacji). Wyrażane są one odpowiednim symbolem według przyjętej skali jakości (od najwyższej: AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C). Rating jest nadawany po przeprowadzeniu wszechstronnej analizy sytuacji danego podmiotu (jego stopnia całkowitego zadłużenia, szybkości wzrostu przychodów i zysków) oraz otoczenia w jakim działa.

Zalety obligacji

Obligacje przynoszą sporo korzyści nabywcy (obligatariuszowi):

-są bezpieczną formą lokaty kapitału,

-zazwyczaj mają wyższe oprocentowanie niż lokaty bankowe,

-są bezpieczniejsze od akcji - emitent odpowiada całym majątkiem za zobowiązania z tytułu obligacji

-mogą być gwarantowane przez Skarb Państwa.

Nabywca obligacji posiada szerokie uprawnienia, w tym do:

-wypłaty odsetek,

-zwrotu nominalnej kwoty,

-świadczeń dodatkowych,

-zbycia obligacji innej osobie.

Akcje

Jest to papier wartościowy reprezentujący część kapitału zakładowego spółki akcyjnej. Akcje są emitowane przez spółkę akcyjną. Własność akcji jest formalnym dowodem potwierdzającym uczestnictwo posiadacza (akcjonariusza) w spółce akcyjnej.

Własności części spółki akcyjnej:

Akcjonariusz uprawniony jest do części zysku wypracowanego przez spółkę. Zysk ten wypłacany jest w formie dywidendy. Cała kwota wypłaconej przez spółkę dywidendy dzielona jest pomiędzy akcjonariuszy w stosunku do ilości ich udziałów (akcji) w spółce akcyjnej.

W przypadku likwidacji spółki, akcjonariusz jest uprawniony do udziału w majątku pozostałym po likwidacji.

Udziału w zarządzaniu spółką – Akcjonariusze są uprawnieni do udziału oraz głosowania na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Ilość głosów danego akcjonariusza zależy od ilości posiadanych przez niego akcji. Zarządzanie odbywa się przez głosowanie nad decyzjami wpływającymi na strategię i kierunek rozwoju firmy.

Udział akcjonariusza w spółce zależy od liczby posiadanych akcji w stosunku do ilości wszystkich akcji wyemitowanych przez spółkę.

Prawa i obowiązki wynikające z akcji zależeć mogą od rodzaju akcji posiadanych przez akcjonariusza.

Rodzaje akcji

Akcje imienne – prawa z danej akcji przysługują jedynie osobie (prawnej bądź fizycznej) wskazanej w dokumencie akcji oraz wpisanej do księgi akcyjnej prowadzonej przez spółkę akcyjną.

Akcje na okaziciela – prawa z danej akcji przysługują każdemu posiadaczowi akcji. Akcje na okaziciela przed objęciem muszą być w pełni opłacone. Akcje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych oraz większość akcji notowanych na giełdach światowych to akcje na okaziciela.

Akcje zwykłe – właściciele akcji zwykłych mają równe wobec siebie „standardowe” prawa wynikające z posiadania akcji. Akcje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych oraz większość akcji notowanych na giełdach światowych to akcje zwykłe.

Akcje uprzywilejowane – akcje uprzywilejowane są akcjami imiennymi. Ich uprzywilejowanie może dotyczyć zarówno praw do głosu, jak i praw majątkowych.

Akcje gotówkowe – akcje opłacone w formie pieniężnej. Wymagają one pokrycia co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej przed rejestracją spółki lub przed podwyższeniem kapitału. Jeżeli cena, po jakiej obejmowane są akcje jest wyższa od wartości nominalnej, cała nadwyżka powinna być uiszczona przed rejestracją. Wpłaty na akcje dokonywane są bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego, na rachunek spółki prowadzony przez bank. Akcja nie w pełni opłacona musi być akcją imienną, chyba że zamiast akcji imiennych spółka wyda świadectwa tymczasowe.

Akcje aportowe - akcje pokryte wkładem niepieniężnym. Akcje te mogą być pokryte przez wniesienie przez akcjonariusza do spółki wartości niepieniężnych (najczęstszym przykładem jest wniesienie środków trwałych lub, w przypadku podmiotów prawnych, całej wydzielonej części działalności) Przedmiotem aportu nie może być świadczenie pracy albo usług ani żadne prawo niezbywalne.

Wycena akcji:

W przypadku pozytywnych wniosków płynących z poprzednich etapów analizy fundamentalnej i decyzji kupna akcji spółki, pojawia się naturalne pytanie o sprawiedliwą cenę akcji, tzn. cenę, która odpowiadałaby wartości. To zagadnienie rozwiązuje się na etapie wyceny.

Uważa się, że istnieje wartość wewnętrzna akcji (WWA). Przyjmuje się też, że rynek nie jest doskonały, stąd też różnica ceny akcji od "prawdziwej" wartości (fair value), którą jest wartość wewnętrzna.

Jeżeli:

wartość wewnętrzna akcji jest wyższa niż jej cena - akcja jest niedowartościowana - należy kupić tę akcję,

wartość wewnętrzna akcji jest niższa niż jej cena - akcja jest przewartościowana - należy sprzedać tę akcję.

Istnieje wiele sposobów wyceny akcji. Ogólnie mówiąc wycena akcji sprowadza się do ustalenia wartości wycenianej firmy tj. wartości wewnętrznej akcji.

Wartość pojedynczej akcji otrzymujemy poprzez podzielenie wartości firmy przez liczbę wyemitowanych przez spółkę akcji. W przypadku kolejnych emisji jako liczbę akcji spółki w danym okresie przyjmuje się: średnią arytmetyczną lub średnią ważoną (okresem do emisji i po emisji) z liczby akcji na początku okresu sprawozdawczego i na koniec.

Metody wyceny akcji:

Jednym z elementów analizy fundamentalnej, a zarazem najważniejszym jest właśnie wycena akcji. Przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych inwestor powinien wiedzieć, czy spółka, w którą chce zainwestować nie jest spółką niedocenianą przez rynek bądź przewartościowaną. Za pomocą wyceny może oszacować ryzyko, które ponosi przy inwestycji. 

Wyróżnić można 4 podejścia wyceny akcji: 
- Podejście księgowe 
- Podejście likwidacyjne 
- Podejście mnożnikowe 
- Podejście dochodowe 

Podejście księgowe, inaczej nazywane metodą wartości aktywów netto, polega na oszacowaniu wartości spółki przypadającą na jedną akcje poprzez pomniejszenie wartości aktywów o zobowiązania spółki, a następnie podzieleniu wyniku przez ilość akcji wyemitowanych. Metoda ta jest rzadko stosowana ze względu na brak uwzględnienia realiów rynkowych oraz perspektyw rozwojowych.

Podejście likwidacyjne polega na określeniu wartości przychodów z tytułu sprzedaży aktywów w momencie likwidacji spółki. Metodę tę stosuje się w przypadku likwidacji spółki oraz łączenia się z inną spółką.

Podejście mnożnikowe, inaczej nazywane porównawcze lub wskaźnikowe, polega na wycenie spółki na podstawie akcji innych firm podobnych do danej spółki. Zazwyczaj porównaniu podlegają spółki tego samego obszaru działalności (sektora).

Model dochodowy. Wyceny dokonuje się za pomocą metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych, czyli wycenione w obecnej wartości przyszłe dochody.

Wskaźniki wyceny akcji:

Zysk na jedną akcję (EPS). Jeden z najważniejszych wskaźników giełdowych. Określa wielkość zysku przypadającą na pojedynczą akcję. EPS jest wskaźnikiem określającym sytuację spółki na rynku. 

Cena rynkowej akcji do wartości księgowej (P/BV). Mówi, ile razy wartość spółki na rynku jest większa (mniejsza) od jej wartości księgowej, Gdy P/BV spółki X wynosi 0,5, znaczy to, że jedną złotówkę jej majątku można kupić za 50 gr. P/BV mniejszy niż 1 oznacza, że cena rynkowa akcji jest na niższym poziomie niż jej wartość księgowa. W praktyce niska wartość wskaźnika zwykle oznacza, że spółka osiąga małe zyski i jej majątek nie jest w pełni wykorzystywany. Gdy majątek takiej spółki jest znaczny, branża zaś stwarza nadzieję na dobre wyniki, poziom wskaźnika P/BV jest ważną informacją dla inwestorów chcących kupić akcje na dłuższy okres. Niski poziom tego wskaźnika może oczywiście świadczyć o kłopotach spółki. Z kolei zbyt wysoka wartość P/BV może oznaczać, że akcje są przewartościowane. 

Wskaźnik ceny akcji w stosunku do bieżących zysków (P/E). Określa, ile razy wartość rynkowa firmy przewyższa wartość wypracowanego w ciągu roku zysku. Wskaźnik ceny do zysku należy do najpopularniejszych i najczęściej stosowanych wskaźników na giełdzie. Niski poziom P/E (grubo poniżej 10) może sugerować, że inwestycja jest korzystna, ponieważ firma osiąga spore zyski przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Zbyt niski jego poziom sygnalizuje, że akcje spółki są niedowartościowane i zachęca do taniego ich nabycia. Wysoka wartość P/E (przekraczająca 20) może świadczyć o dużym entuzjazmie inwestorów

Inteligentny inwestor radzi

Benjamina Grahama, autora słynnej książki „Inteligentny inwestor”. Dla konserwatywnych inwestorów, nie zajmujących się zawodowo giełdą, Graham proponuje wyszukanie spółek, których akcje spełniają poniższe warunki: Wielkość większa niż przeciętna. Powiedzmy, że w warunkach polskiej giełdy ograniczamy się do spółek z WIG20, i kilku innych dużych spółek. Dobra kondycja finansowa. Wskaźnik płynności bieżącej powinien wynosić co najmniej 2, a zadłużenie długoterminowe powinno być niższe od kapitału obrotowego. Stabilność zysków. Przez ostatnie 10 lat spółka nie powinna mieć strat w bilansie rocznym. Regularne dywidendy. Spółka powinna co roku, w czasie ostatnich co najmniej 10 lat, wypłacać dywidendy. Wzrost zysków. Średni zysk z trzyletniego okresu powinien być większy co najmniej o 33 proc. od zysku z trzyletniego okresu sprzed 10 lat. Wskaźnik ceny do średnich zysków za ostatnie 3 lata powinien być niższy od 15. A więc wskaźnik P/E powinien być niższy od 15. Cena do wartości księgowej niższa niż 1,5. A więc wskaźnik P/BV powinien być niższy od 1,5.

Rynek byka i niedźwiedzia

Na platformie inwestycyjnej można otwierać pozycje zgodne z kierunkiem każdego trendu.
Zarabiasz w takim przypadku zarówno na spadkach jak i wzrostach kursu. Do czego zatem przydaje się wiedza o rynku byka i niedźwiedzia? Określenie dominujących emocji na Forex pozwala na efektywniejszą, a co za tym idzie zyskowniejszą grę

Rynek byka-HOSSA

Jest to okres najlepszej koniunktury. Dominacja koloru zielonego. Wielu nowych graczy na rynku.
Negatywne informacje rzadko mają wpływ na kurs. Jednym słowem szał zakupów.

Kim jest byk?

To gracz nastawiony optymistycznie do rynku. Wierzy we wzrosty.

Rynek niedźwiedzia-BESSA

Bessa tzw. rynek niedźwiedzia to przeciwieństwo
hossy. Na rynek napływają negatywne informacje,
które doprowadzają kurs do coraz niższych
poziomów. Spadki są zazwyczaj bardziej
dynamiczne od wzrostów.

Kim jest niedźwiedź?

Pesymista rynkowy. Nie wierzy we wzrosty.

Kto jest królem trendu?

 

Dlaczego warto wiedzieć jakie nastroje dominują na rynku?

1. Minimalizacja ryzyka
2. Dostosowanie strategii gry
3. Maksymalizacja zysku
4. Większy spokój i stabilność spekulacji

Przykładowe zadania:

Przykład 1:

Przykład wyceny akcji metodą księgową aktywów netto.

 Bilans spółki "XYZ" kształtuje się następująco:

Aktywa razem: 20 000 zł

Kapitał własny: 12 000 zł

Zobowiązania: 8 000 zł

Liczba akcji: 1 000

 

Na podstawie powyższych danych księgowych dokonaj wyceny akcji spółki "XYZ".

 

Zacznijmy od wyznaczenia wartości księgowej aktywów netto przedsiębiorstwa. Będzie to więc po prostu 12 000 zł - czyli wartość kapitału własnego.

Ile będzie więc warta jedna akcja? możemy dokonać obliczeń dzieląc 12 000 zł przez 1000 akcji. Jedna akcja metodą księgową aktywów netto spółki "XYZ" będzie więc warta 12 zł.

Przykład 2:
Skonsolidowany zysk netto PKO BP w 2010 roku wyniósł 3 212 806 000 zł. Cena akcji na giełdzie wynosi 41,50 zł. Wylicz aktualne wartości wskaźników P/E oraz DY wiedząc, że spółka wyemitowała łącznie 1 250 000 000 akcji a wartość dywidendy za rok 2010 wyniesie 1,98 zł na akcję.

Przystępujemy zatem do rozwiązania (prostego) zadania. Wskaźnik P/E jest relacją ceny waloru do zysku na niego przypadającego. Cenę akcji znamy, nie znamy zaś wielkości zysku przypadającego na jeden walor. Mamy jednak podany zysk spółki za cały rok oraz liczbę wyemitowanych akcji. Szybko zatem wykonujemy stosowne obliczenia:

EPS = 3 212 806 000 / 1 250 000 000
EPS = 2,57 zł

Mając EPS oraz P obliczamy wskaźnik P/E:

P/E = 41,50 / 2,57
P/E = 16,15

Co to oznacza? Inwestor za każdą złotówkę zysku PKO BP płaci 16,15 zł. Czy to dużo, czy też mało, sam powinien ocenić. Wskaźnik ten można także inaczej interpretować – inwestor będzie czekał ok. 16 lat na zwrot inwestycji przy założeniu niezmienności zysku. W rzeczywistości często wysokie wskaźniki P/E mają spółki, które charakteryzują się wysoką dynamiką zysków, bądź te, w stosunku do których inwestorzy mają duże oczekiwania.

Obliczmy jeszcze stopę dywidendy. Wszystkie niezbędne dane posiadamy.

DY = 1,98 / 41,50
DY = 0,0477
DY = 4,77%

Stopa dywidendy na poziomie 4,77% oznacza, że inwestor otrzyma taką kwotę zysku z bieżącej ceny akcji. Wartość wskaźnika DY dla PKO BP należy uznać za korzystną dla inwestorów, jest ona porównywalna z oprocentowaniem lokat bankowych. Zazwyczaj spółki notowane na GPW mniej chętnie dzielą się zyskiem.

Przykład 3:
Skonsolidowany zysk netto IDM S.A. w 2010 roku wyniósł 41 026 000 zł. Cena akcji na giełdzie wynosi 2,50 zł. Wylicz aktualne wartości wskaźników P/E oraz P/BV wiedząc, że spółka wyemitowała łącznie 218 176 856 akcji a jej aktualna wartość księgowa wynosi 750 000 000 zł.

Najpierw przystąpimy do obliczenia wartości wskaźnika P/E. Podobnie jak w przykładzie 1, nie mamy podanej wielkości zysku przypadającego na jeden walor. Znamy jednak zysk spółki za cały ubiegły rok oraz liczbę wyemitowanych akcji. Możemy zatem wykonać stosowne obliczenia:

EPS = 41 026 000 / 218 176 856
EPS = 0,19 zł

Mając EPS oraz P obliczamy wskaźnik P/E:

P/E = 2,50 / ~0,19
P/E = 13,30

Możemy także obliczyć P/BV. Z tym, że najpierw musimy poznać wartość księgową spółki przypadającą na jedną akcję:

BV = 750 000 000 / 218 176 856
BV = 3,44

Następnie obliczamy wskaźnik P/BV:

P/BV = 2,50 / ~3,44
P/BV = 0,73

W dość dużym uproszczeniu można przyjąć, że 1 złotówka majątku firmy kosztuje inwestora 73 gr. Kupuje on zatem firmę „poniżej” jej wartości.

Analiza techniczna

Analiza techniczna to badanie zachowań rynku, przede wszystkim przy użyciu wykresów, którego celem jest przewidywanie przyszłych trendów cenowych. Analiza techniczna opiera się na trzech przesłankach:

rynek dyskontuje wszystko,

ceny podlegają trendom,

historia się powtarza.

Rynek dyskontuje wszystko

Zwolennicy analizy technicznej (AT) twierdzą, że wszelkie czynniki, które mają wpływ na cenę są już w niej uwzględnione. Rynek wie wszystko i to on kształtuje cenę, dlatego też należy badać wykresy i wskaźniki AT, aby skutecznie prognozować, w którą stronę rynek podąży.

Ceny podlegają trendom

Rysując wykresy cen, analityk techniczny stara się odnaleźć w nich trend, czyli kierunek, w którym podążają ceny. Rozpoznanie trendu w jego wczesnej fazie pozwala dokonać transakcji, która powinna przynieść zyski (kupić, gdy tworzy się trend rosnący, sprzedać, gdy malejący). Analitycy zakładają bowiem, że istnieje większe prawdopodobieństwo tego, że trend będzie kontynuowany, niż że nastąpi jego odwrócenie.

Historia się powtarza

Badanie wykresów pozwala odnaleźć powtarzające się wzory (formacje), według których poruszają się ceny. Wynika to z powtarzalności zachowań ludzkich w określonych sytuacjach. Analitycy znając najczęściej występujące wzory (formacje) starają się odnaleźć je w bieżących notowaniach i na tej podstawie prognozować przyszłość.

Podsumowując, analityk techniczny to osoba badająca skutki zachowań rynku (ceny) i poszukująca na wykresach cen historycznych, trendów i formacji (wzorów), które pomogą przewidzieć zachowanie rynku. W swojej pracy analitycy wspomagają się m.in. wskaźnikami, które mają pomóc w lepszym zrozumieniu ruchów cen.

Formacje liniowe

• Linie trendu

• Kanały trendowe

Linie trendu

Linie trendu jak sama nazwa wskazuje są to przede wszystkim linie wyznaczające kierunek bieżącej tendencji. Dla trendów wzrostowych linię trendu wyznacza układ coraz wyższych minimów cenowych, które można połączyć prostą. Można ją wówczas określić mianem linii wsparcia, której przebicie może stanowić sygnał spowolnienia trendu lub jego odwrócenia. Niejednokrotnie w ramach głównego trendu można wyodrębnić oddzielny układ minimów cenowych, wówczas nowo wyznaczoną prostą określa się jako przyśpieszoną linię trendu. Odwrotnie sytuacja wygląda dla linii trendu spadkowego. Tworzy ją sekwencja coraz niższych maksimów cenowych, jednocześnie jest to linia oporu. W momencie przebicia linii trendu, zarówno dla tendencji wzrostowych jak i spadkowych, nabierają one przeciwnego charakteru (wewnętrzne linie trendu). Oznacza to, że pokonana linia wsparcia trendu wzrostowego staje się oporem i odwrotnie przebita linia trendu spadkowego wyznacza później poziom wsparcia.

 

 

Kanały trendowe

Kanały trendowe podobnie jak linie trendu wyznaczają przede wszystkim kierunek bieżącej tendencji. Na tej podstawie dzielą się na trzy grupy: wzrostowe, spadkowe oraz boczne (horyzontalne). Tworzy je układ dwóch równoległych względem siebie linii przebiegających po lokalnych maksimach oraz minimach cenowych. 

 

Formacje odwrócenia trendu

Głowa i ramiona

 Jest to formacja odwrócenia trendu, którą tworzą trzy lokalne szczyty, czyli lewe ramię, głowa i prawe ramię. Najwyższe obroty utrzymują się w trakcie tworzenia lewego ramienia. Potencjalny zasięg spadku wyznacza wysokość głowy odmierzona w dół od punktu przebicia linii szyi. Formacja głowy i ramion należy do jednej z bardziej wiarygodnych formacji.

 

Odwrócona głowa i ramiona

 Jest to formacja odwrócenia trendu, którą tworzą trzy lokalne dna, czyli lewe ramię, głowa i prawe ramię. Najniższa aktywność notowana jest przy dnie prawego ramienia i gwałtowanie wzrasta przy dojściu i przebiciu linii szyi. Minimalny zasięg wzrostu wyznacza wysokość głowy odmierzona od punktu przebicia linii szyi.

Podwójny szczyt

Formację podwójnego szczytu charakteryzuje kształt litery "M". Jak sama nazwa wskazuje tworzy ją układ dwóch szczytów, gdzie oddzielające je minimum jest jednocześnie punktem wybicia z formacji. Kształtowaniu dwóm najwyższym szczytom towarzyszy wzrost obrotów, przy czym obroty na drugim szczycie są zazwyczaj niższe. Minimum cenowe podkreśla natomiast bardzo wyraźny spadek aktywności. Kolejny przyrost obrotów może mieć miejsce przy wybiciu z samej formacji. Zasięg spadku wyznacza odległość pomiędzy linią dwóch szczytów a najniższym punktem formacji odmierzona od wspomnianego minimum.

Podwójne dno

 

Formację podwójnego dna charakteryzuje kształt litery "W".

Spodek

 

Jest to formacja odwrócenia trendu, którą stanowi często wielomiesięczna konsolidacja poprzedzona silnym trendem spadkowym. Trudnością jaka pojawia się w przypadku formacji spodka jest określenie poziomu wybicia z samej formacji.

Odwrócony spodek

 

Jest to formacja odwrócenia trendu, którą stanowi często wielomiesięczna konsolidacja poprzedzona silnym trendem wzrostowym.

Analiza fundamentalna

Celem analizy fundamentalnej jest monitorowanie i klasyfikowanie aktywów finansowych pod względem ich jakości inwestycyjnej (jako szacunkowej oceny ryzyka) oraz oczekiwanej stopy zwrotu. J. C. Ritchie, Analiza fundamentalna, Wig-Press, Warszawa 1997, str. 31

Analitycy fundamentalni starają się po prostu wycenić instrument (spółkę) i określić jej tzw. wartość wewnętrzną. Następnie porównując wycenę z ceną rynkową, przewidują dalszy rozwój wypadków oraz możliwą do uzyskania stopę zwrotu.

W przeciwieństwie do analizy technicznej, analiza fundamentalna zajmuje się badaniem przyczyn, a nie skutków.

Przeprowadzenie analizy fundamentalnej składa się z kilku etapów:

1. Analizy makroekonomicznej.

2. Analizy sektorowej.

3. Analizy sytuacyjnej firmy.

4. Analizy finansowej spółki.

5. Wyceny akcji.

Analiza makroekonomiczna 

Ocena przedsiębiorstwa z punktu widzenia makroekonomicznego powinna uwzględniać stan oraz wahania koniunktury gospodarczej. Przy jej ocenie bierze się pod uwagę takie wskaźniki jak: deficyt budżetowy, saldo bilansu płatniczego, zmiany produktu krajowego brutto, stopę inflacji itp. Analiza makroekonomiczna powinna udzielić odpowiedzi na pytanie o opłacalność inwestowania na danym rynku (np. rynku akcji).

W analizie sektorowej dokonuje się oceny atrakcyjności inwestowania w spółki należące do danej gałęzi gospodarki. Na tym etapie przeprowadzanej analizy fundamentalnej ocenia się przewidywaną opłacalność i ryzyko inwestowania w danej gałęzi.

W dalszych etapach analizy fundamentalnej przechodzi się do analizy konkretnych spółek z wybranej branży. Dokonuje się tzw. analizy sytuacyjnej spółki. Głównym celem staje się tutaj ocena spółki na tle całej gałęzi. Pod uwagę bierze się przede wszystkim aspekty pozafinansowe, jak: jakość zarządzania, prowadzony marketing, aspekty produkcyjne, jakość kadry, strategię spółki w przyszłości, silne i słabe strony spółki oraz okazje i zagrożenia jakie stwarza jej działalność.

Kolejnym etapem analizy fundamentalnej jest analiza finansowa. Stanowi ona ocenę całokształtu działalności gospodarczej firmy, łącznie z jej efektem końcowym w postaci wyniku finansowego oraz stanu majątkowo-finansowego. Najczęściej przeprowadza się ją za pomocą analizy wskaźnikowej.

Najczęściej stosuje się podział wskaźników na pięć grup. Ponieważ w każdej grupie występuje od kilku do kilkunastu wskaźników, poniżej omówimy tylko wybrane.

1. Wskaźniki płynności - mierzą zdolność spółki do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań, inaczej czy firma ma szybki dostęp do gotówki,

   1. wskaźnik bieżącej płynności (Current Ratio),

Pokazuje zdolność firmy do regulowania swoich zobowiązań środkami obrotowymi.

W praktyce przyjmuje się, że odpowiednie wielkości tego wskaźnika dla przeciętnej spółki giełdowej oscylują na poziomie 2, co świadczy o tym, że spółka jest płynna i nie ma problemów ze spłatą bieżących zobowiązań.  Wartości poniżej jeden są niebezpieczne zwłaszcza w wypadku spółek produkcyjnych i handlowych utrzymujących duże zapasy. Mogą one świadczyć o tym, że spółka może mieć problemy z płynnością finansową oraz z regulowaniem bieżących zobowiązań, co w konsekwencji może doprowadzić ją nawet do bankructwa.

1. Wskaźniki aktywności /efektywności/ - informują o tym jak szybko firma zamienia swoje zapasy i należności na rachunkach na gotówkę,

   1. wskaźnik rotacji należności,

Określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności.

Zadowalający poziom tego wskaźnika powinien oscylować w przedziale 7,0 -10,0. Jeżeli wartość wskaźnika spada poniżej 7,0 oznacza to, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów, co wiąże się z długim zamrożeniem środków pieniężnych w należnościach.

1. Wskaźniki zadłużenia - informują o zadłużeniu spółki i jej zdolnościach do obsługi tego zadłużenia,

   1. wskaźnik ogólnego zadłużenia,

Określa on, w jakim stopniu spółka finansowana jest przez kapitał obcy, a w jakim przez kapitał własny. Im wyższy jego poziom, tym wyższy poziom zadłużenia i wyższe ryzyko finansowe.

Dopuszczalny poziom zaangażowania kapitałów obcych w aktywach przedsiębiorstwa mieści się w przedziale 0,57 – 0,67, co oznacza, że w przeciętne przedsięwzięcie firma powinna zaangażować przynajmniej 35% kapitału własnego. Wyższy stosunek może być świadectwem utraty przez spółkę zdolności do regulowania swoich zobowiązań, niższy z kolei – nieracjonalnego zarządzania źródłami finansowania.

1. Wskaźniki rentowności - służą do oceny wielkości zysku osiągniętego z poniesionych przez spółkę nakładów,

   1. wskaźnik rentowności sprzedaży (Return on Sales),

Określa zdolność firmy do generowania zysku przez sprzedaż.

Wysoki poziom wskaźnika świadczy o tym, że firma potrafi skutecznie pozycjonować swoje strategie cenowe. Dodatkowo utrzymuje koszty swojej działalności na uwięzi. Zasada jest prosta: im wyższa rentowność sprzedaży, tym akcje spółki są bardziej atrakcyjne pod względem inwestycyjnym.

Im niższy jest wskaźnik, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku. Pożądany jest zatem wysoki poziom tego wskaźnika.

Z tego też powodu należy porównywać wartość tego wskaźnika w danej firmie z innymi firmami tej samej branży.

1. wskaźnik rentowność aktywów (Return on Assets) - ROA,

Określa stosunek wielkości zysku netto, wypracowanego przez jednostkę, do wartości zaangażowanego w firmie majątku. Pokazuje jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem.

Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa firmy.

1. stopa zwrotu z kapitału własnego (Return on Equity) - ROE,

Informuje o wielkości zysku netto, przypadającego na jednostkę kapitału zainwestowanego.

Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Wyższa efektywność kapitału własnego wiąże się z możliwością uzyskania wyższej nadwyżki finansowej, a co za tym idzie wyższych dywidend (dla akcjonariuszy) oraz z dalszym rozwojem firmy.

1. Wskaźniki wartości rynkowej - mają za zadanie ocenę wartości rynkowej spółki, która to wartość zależy od cen jej akcji.

Większość wskaźników nie ma optymalnej wartości. Dopiero odniesienie ich do wskaźników z poprzedniego okresu lub też do wskaźników obliczonych dla innych firm z tej samej branży pozwala na obiektywną ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej firmy.

Ostatnim etapem analizy fundamentalnej jest wycena akcji.

Analiza techniczna, a analiza fundamentalna

Powszechnie przyjmuje się, że analiza fundamentalna powinna odpowiedzieć na pytanie: Co kupić? A z kolei analiza techniczna ma udzielić odpowiedzi na dwa pytania: kiedy kupić i kiedy sprzedać. Przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnej można również korzystać z połączonej techniki.

KONTRAKTY TERMINOWE- są to instrumenty finansowe, które polegają na zobowiązaniu jednej ze stron do nabycia, a drugiej ze stron do sprzedaży w ściśle określonej przyszłości i po ściśle określonej cenie (która ustalona jest w momencie zawarcia transakcji), określonej ilości instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia finansowego.

Przedmiotami kontraktów terminowych mogą być:

- akcje

- waluty

- indeksy giełdowe

- towary

- stopy procentowe

Nabywca kontraktu otwierając pozycję długą (kupując kontrakt), zobowiązuje się i jednocześnie nabywa prawo do odebrania, kupienia w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego po określonej cenie. Nabywca kontraktu zobowiązuje się do kupienia w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego po określonej cenie. Nabywca kontraktu otwiera pozycje długą w nadziei, że instrument bazowy w przyszłości będzie droższy od ceny ustalonej w kontrakcie. Różnica ceny instrumentu bazowego w dniu realizacji kontraktu i ceny zadeklarowanej w kontrakcie stanowi zysk nabywcy kontraktu. I odwrotnie, gdy cena spada poniżej ceny nabycia kontraktu nabywca ponosi stratę wynikającą z różnicy tych cen. Sprzedawca kontraktu zajmując pozycję krótką (sprzedając kontrakt), zobowiązuje się a zarazem nabywa prawo do dostarczenia, sprzedania określonej ilości instrumentu na który opiewa kontrakt po określonej cenie w określonym momencie w przyszłości. Druga strona transakcji, sprzedając kontrakt, liczy na spadek ceny instrumentu bazowego, ponieważ będzie mógł on kupić odpowiednią ilość instrumentu bazowego na rynku natychmiastowym i odsprzedać drożej nabywcy kontraktu. Różnica w cenach będzie jego zyskiem. W przypadku gdy rynkowa cena będzie kształtowała się powyżej poziomu ustalonego w kontrakcie sprzedający ponosi stratę. Długą pozycję zamykamy poprzez sprzedaż kontraktu, a posiadacz pozycji krótkiej likwiduje ją nabywając kontrakt.

Przykład I (pozycja długa)

Załóżmy, że inwestor kupuje kontrakt terminowy na określony instrument (akcje, obligacje, indeks itd.) po kursie 150 i wartości 15000 (np. zobowiązuje się do odebrania w określonym terminie 100 akcji po cenie 150).
Jeżeli kurs instrumentu bazowego (w tym wypadku akcji) , w dniu wykonania kontraktu, ustali się na poziomie 170, to nabywca kontraktu zrealizuje zysk w wysokości:

(170 - 150) x 100 = 2000

kurs kasowy kurs zadeklarowany w kontrakcie ilość akcji zysk

Nabywca kontraktu może kupić instrument bazowy po cenie 150, w ramach wzajemnych zobowiązań wynikających z transakcji terminowej i sprzedać natychmiast po 170.

Przykład II (pozycja długa)

Załóżmy, że inwestor kupuje kontrakt terminowy na określony instrument bazowy po kursie 150 i wartości 15000 (np. zobowiązuje się do odebrania , kupienia w określonym terminie 100 akcji po cenie 150). Jeżeli kurs instrumentu bazowego, wbrew oczekiwaniom inwestora, ustali się, w dniu wykonania kontraktu, na niższym poziomie od zadeklarowanego w kontrakcie np. 130. to poniesie on stratę w wysokości

(130 - 150) x 100 = -2000

kurs kasowy kurs zadeklarowany w kontrakcie ilość akcji strata

Nabywca kontraktu zobowiązany jest nabyć instrument bazowy po kursie 150, wykonując swoje zobowiązanie wynikające z zawarcia transakcji na rynku kontraktów terminowych, a może go odsprzedać na rynku kasowym po 130.

Przykład III (pozycja krótka)

Załóżmy, że inwestor sprzedaje kontrakt terminowy na określony instrument (akcje, obligacje, indeks itd.) po kursie 150 i wartości 15000 (np. zobowiązuje się sprzedać w określonym terminie 100 akcji po cenie 150).
Jeżeli kurs instrumentu bazowego ustali się na poziomie 170, to posiadacz krótkiej pozycji poniesie stratę w wysokości

(170 - 150) x 100 = 2000

kurs kasowy kurs zadeklarowany w kontrakcie ilość akcji strata

Inwestor jest w tym wypadku zobligowany do dostarczenia instrumentu bazowego po cenie 150, podczas gdy na rynku kasowym może go kupić po 170. Sytuacja wygląda więc następująco: inwestor musi kupić instrument bazowy po 170 i odsprzedać go po 150, zgodnie z warunkami kontraktu.

Jeżeli zaś kurs kasowy ustali się na niższym poziomie, sprzedawca kontraktu zrealizuje zysk, ponieważ będzie mógł kupić instrument bazowy na rynku kasowym taniej i odsprzedać go drożej zgodnie z warunkami kontraktu.

Przykład IV (pozycja krótka)

Załóżmy, że inwestor sprzedaje kontrakt terminowy po kursie 150 i wartości 15000 (np. zobowiązuje się sprzedać 100 akcji po kursie 150).
Jeżeli kurs instrumentu bazowego ustali się na niższym poziomie np. 130, to sprzedawca zrealizuje zysk.

(130 - 150) x 100 = -2000

kurs kasowy kurs zadeklarowany w kontrakcie ilość akcji zysk

Inwestor realizuje zysk ponieważ może kupić papiery na rynku kasowym po 130 i sprzedać je, wykonując swoje zobowiązanie wynikające ze sprzedaży kontraktu , po 150.
Każda ze stron zawierających kontrakt na parkiecie giełdy może zlikwidować otwartą pozycję nie czekając do terminu wygaśnięcia kontraktu poprzez zamknięcie pozycji.

INDEKS GIEŁDOWY

- wskaźnik, za pomocą którego obrazuje się sytuację na giełdzie papierów wartościowych.

- Celem indeksu jest opisanie tendencji występujących na rynku akcji i tym samym ułatwienie inwestorom trafniejszego prognozowania zmian kursów.

- śledzenie notowań wszystkich papierów jest w tych warunkach praktycznie niemożliwe, giełdy i instytucje finansowe publikują indeksy giełdowe, zwane czasem średnimi, które mają odzwierciedlać ogólną sytuację rynkową.

- Indeks jest najczęściej średnią ważoną kursów akcji największych spółek na giełdzie, korygowaną w taki sposób, aby zmiany kursów wynikające z naliczanych i wypłaconych dywidend, nowych emisji oraz emisji wycofanych nie wywierały wpływu na wysokość indeksu.

- Indeks giełdowy pełni ważną funkcję w ocenie stanu koniunktury gospodarczej, uzupełniając takie wskaźniki, jak: poziom zatrudnienia w poszczególnych sektorach, wielkość eksportu i importu, stopa inwestycji, stan zamówień w przemyśle.

- Każda giełda ma swój specyficznie obliczany indeks giełdowy.

Najbardziej znany i najstarszy indeks giełdowy na świecie to tak zwana Średnia Przemysłowa Dow Jones (Dow Jones Industrial Average, w skrócie DJIA). DJIA to w przybliżeniu średnia arytmetyczna cen 30 najważniejszych spółek notowanych na giełdzie nowojorskiej (New York Stock Exchange, czyli NYSE).

INDEKSY GIEŁDOWE W POLSCE:

• WIG

• WIG20

• mWIG40 (indeks średnich spółek)

• sWIG80 (indeks małych spółek)

• NCIndex

• NIF

• WIGdiv

Najważniejsze indeksy polskiej giełdy to WIG i WIG20.

WIG, czyli Warszawski Indeks Giełdowy obejmuje wszystkie spółki rynku podstawowego notowane na nim na koniec poprzedniego kwartału. WIG należy do kategorii indeksów dochodowych, co oznacza, że uwzględnia dywidendy i prawa poboru. 

Indeks WIG20 ma charakter czysto cenowy, co znaczy, że nie uwzględnia dywidend i praw poboru. Obejmuje 20 najważniejszych spółek rynku podstawowego, przy czym kryterium ich doboru obejmuje obok kapitalizacji udział w obrotach giełdy.

EURO-BUND FUTURES

• Kontrakt terminowy, który odnosi się do hipotetycznych, długoterminowych obligacji Rządu Federalnego Niemiec, z kuponem o wartości 6% i terminie zapadalności 10 lat. Nominalna wartość umowy wynosi 100 000 EURO.

Jak rozpocząć grę na kontraktach terminowych?

• Otworzyć rachunek praw pochodnych w biurze maklerskim

• Uzyskać indywidualny numer NIK nadawany przez KDPW ( Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych)

• Wnieść depozyt zabezpieczający do biura maklerskiego

FORWARD RATE AGREEMENT (FRA)- Kontrakt terminowy na przyszłą stopę procentową.

Instrument finansowy ograniczający ryzyko związane ze zmianą stóp procentowych, pozwala na osiąganie dodatkowych zysków przy wykorzystaniu zmiany oprocentowania rynkowego.

Celem zawierania kontraktów FRA jest możliwość ustalenia z góry (z wyprzedzeniem) kosztu pożyczki lub stopy zwrotu z przeprowadzanych inwestycji w przyszłości.

KONTRAKTY NA AKCJE, OBLIGACJE, WALUTY I OBLIGACJE

W obrocie giełdowym znajdują się kontrakty terminowe na Indeksy WIG20 i mWIG40, na waluty (EUR, USD, CHF), na akcje, na WIBOR i obligacje skarbowe.

	AKCJE	OBLIGACJE	WALUTY	OBLIGACJE
INSTRUMENT BAZOWY	Akcje są przedmiotem obrotu (na jeden kontrakt przypada 100 akcji)	Indeks WIG20	Kurs odpowiedniej waluty (EUR, USD, CHF)	Obligacje skarbowe o stałym oprocentowaniu i obligacje skarbowe zero kuponowe o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld zł
SPOSÓB ROZLICZENIA	Pieniężne w PLN	Pieniężne w PLN	Pieniężne w PLN	Pieniężne w PLN
MNOŻNIK	-	20 zł x kurs kontraktu	-	1000 zł
MIESIĄCE WYKONANIA	Dla każdego instrumentu bazowego notowane są jednocześnie 3 serie kontraktów, 3 najbliższe miesiące z cyklu marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień*	4 najbliższe miesiące z cyklu marzec, czerwiec, …	3 najbliższe miesiące + 3 kolejne z cyklu marzec, czerwiec, …	3 najbliższe z cyklu marzec, czerwiec,…
OSTATNI DZIEŃ OBROTU	3 piątek miesiąca wykonania	3 piątek miesiąca wykonania	3 piątek miesiąca wykonania	3 piątek miesiąca wykonania

*przykładowo, gdy mamy kontrakt w październiku to 3 najbliższe miesiące z cyklu to kolejno grudzień, marzec i czerwiec.

KONTRAKTY FUTURES A FORWARD

Mamy tutaj porównanie kontraktów futures i forward.

1. Kontrakty futures są przedmiotami obrotu na giełdach, natomiast forwardy są to umowy zawierane na rynku pozagiełdowym.

2. Jeżeli chodzi o standaryzację kontraktu jest to precyzyjne i stałe określenie parametrów danego instrumentu finansowego. Standaryzacji najczęściej dokonuje giełda, dlatego to właśnie kontrakty futures są standaryzowane, a forwardy nie. (rodzaj i jakość towaru, wielkość kontraktu, termin wykonania kontraktu, miejsce dostawy, sposób rozliczenia, miejsce i godziny handlu kontraktem)

3. W futuresach depozyt zabezpieczający jest wymagany ( jest to zazwyczaj kaucja na rzecz Izby Rozliczeniowej) , w forwardach raczej nie.

4. W kontraktach futures najczęściej nie dochodzi do rzeczywistej dostawy towaru, natomiast przy forwardach raczej tak.

5. Rozliczanie transakcji w przypadku futuresów jest codzienne, tzw. marketing to market, a w forwardach następuje w momencie dostawy.

6. Ryzyko w futuresach ponosi giełda i Izba Rozliczeniowa, zaś w przypadku forwardów ryzyko ponoszą strony kontraktu.

• SWAPY- umowa pomiędzy dwiema lub więcej stronami obejmująca wymianę przepływów gotówkowych. Strony umowy swapowej nazywane są partnerami. Przepływy gotówkowe, których wymiana jest przedmiotem umowy, są zwykle związane z instrumentami dłużnymi lub walutami obcymi.

• Swap na stopę procentową-oznacza umowę, w której strony zobowiązują się, w określonym czasie (z reguły od 2 do 10 lat) do wzajemnego przekazywania sobie osiągniętych zysków (odsetki od papierów wartościowych). Przeważnie jedna ze stron ulokowała swoje środki pieniężne w lokatę o oprocentowaniu stałym, druga zaś posiada lokatę o oprocentowaniu zmiennym (lub po prostu zobowiązuje się świadczyć, w zamian za oprocentowanie stałe – określone oprocentowanie zmienne)

• Swap walutowy-polega na zabezpieczeniu wartości określonej waluty. Ma tu miejsce przepływ kapitału – każda ze stron przekazuje drugiej kapitał w różnych walutach, po upływie określonego w umowie czasu (z reguły do 5 lat). Po upływie tego czasu, niezależnie od kursu walut w chwili dokonania rozliczenia, strony przekazują sobie świadczenia według kursu pierwotnego. Celem transakcji jest zabezpieczenie wartości kapitału przed zmianami kursów walut.

W celu ułatwienia inwestorom dokonywania transakcji swapowych powołano specjalne instytucje. Są to organizatorzy rynku swapów – pośrednicy (zazwyczaj brokerzy lub dealerzy), ułatwiający kojarzenie partnerów oraz umożliwiający przeprowadzanie transakcji.

OPCJE- zgodnie z prawem są papierami wartościowymi, jest to umowa, w której na jedną ze stron nakładany jest obowiązek kupna/sprzedaży określonego aktywa bazowego stronie mającej prawo do jego sprzedaży/kupna, na podstawie tej umowy, w której określone zostały cena, termin i sposób wykonania. W zamian za nabycie opcji nabywca płaci wystawcy cenę, zwaną premią opcyjną. Główny podział opcji to opcje kupna (call) i opcje sprzedaży (put), ale wyróżniamy także:

• opcje na kursy walut,

• opcje na akcje,

• opcje na obligacje i stopę procentową,

• opcje na indeksy,

• opcje na kontrakty futures,

• opcje na swapy.

Istnieją również rynki opcji na instrumenty o charakterze niefinansowym – na przykład opcje na towary lub opcje pogodowe. Opcje dzielimy na europejskie (realizacja w dniu wygaśnięcia) i amerykańskie (realizacja w dowolnym czasie).

Najprostszym sposobem inwestowania w opcje (najniższe ryzyko) jest ich kupno. Kupując opcję mamy możliwość zrealizowania dużych zysków przy ograniczonym poziomie straty (kosztem jest premia opcyjna).

Aby nauczyć się inwestować powinniśmy zacząć od rynku akcji, aby poznać rynek, potem przebrnąć przez kontrakty terminowe i na końcu w opcje, gdyż są trudne i bardzo złożone.

OPCJE KUPNA I SPRZEDAŻY

Zawsze patrzymy ze strony nabywcy, który ma zawsze prawo (możliwość). W przypadku opcji kupna nabywca ma prawo do kupna, a wystawca zobowiązanie do sprzedaży. Natomiast w przypadku opcji sprzedaży nabywca ma prawo do sprzedaży, a wystawca zobowiązanie do kupna.

Przykład 1

• call

1. Indeks WIG20 = 1470 pkt.

Inwestor oczekuje na wzrost kursów, więc kupuje opcje kupna z kursem wykonania 1500 pkt wygasającą za trzy miesiące. Kurs opcji wynosi 70 pkt (cena = 700 zł) Inwestor czeka do wygaśnięcia . Za trzy miesiące kurs rozliczeniowy = wysokość indeksu WIG20 wynosi 1630 (wzrost o 10,9%).

Inwestor otrzymuje kwotę rozliczenia = 1300 zł = (1630 pkt – 1500 pkt) *10 zł. Zwrot z inwestycji (1300 –700)/700 = 86%

1. Indeks WIG20 = 1470 pkt.

Inwestor oczekuje na wzrost kursów, więc kupuje opcje kupna z kursem wykonania 1500 pkt wygasającą za trzy miesiące. Kurs opcji wynosi 70 pkt (cena = 700 zł)

Indeks po miesiącu osiąga 1570 pkt (wzrost o 6,8%).

Kurs opcji rośnie do poziomu 113,6pkt (cena 1136zł).

Inwestor zamyka pozycje na rynku i zarabia 436 zł (1136-700) co daje zwrot na poziomie 62 %.

1. Indeks WIG20 = 1470 pkt.

Inwestor oczekuje na wzrost kursów, więc kupuje opcje kupna z kursem wykonania 1500 pkt wygasającą za trzy miesiące. Kurs opcji wynosi 70 pkt (cena = 700 zł)

Indeks w czasie tej samej sesji rośnie do poziomu 1500 pkt (ok. 2%).

Kurs opcji rośnie do poziomu 84 pkt (cena 840zł).

Inwestor zarabia 140 zł (840 zł (840-700) co daje zwrot na poziomie 20 %.

• Put

WIG20 = 1510 pkt

Inwestor oczekuje na spadek kursów

Kupuje opcje sprzedaży z kursem wykonania 1500 pkt wygasającą za trzy miesiące.

Kurs opcji wynosi 60 pkt. 60 pkt * 10 zł = 600 zł.

Inwestor czeka do wygaśnięcia .

Po trzech miesiącach wartość indeksu (kurs rozliczeniowy) WIG20 wynosi 1350

Inwestor otrzymuje kwotę rozliczenia = 1500 zł (1500 pkt – 1350 pkt) *10 zł

Zwrot z inwestycji (1500 –600)/600 = 150% (więcej niż przy sprzedaży kontraktu terminowego)

Przykład 2

Akcja PKN Orlen kosztuje 30 zł w dniu wystawienia. Chcę kupić opcję typu call na 100 akcji tego koncernu z ceną wykonania 32 zł. Za opcję płacę premię wysokości 200 zł. Aby opłacało mi się wykonać opcję, cena akcji PKN Orlen na giełdzie musi wzrosnąć powyżej 34 zł. Jeśli cena akcji wynosi 35 zł, wówczas wykonie opcji, czyli nabycie od wystawcy opcji 100 akcji PKN Orlen po cenie 32 zł i sprzedaż ich na giełdzie, daje mi zysk wysokości 100 zł.

Cena opcji: 200 zł
Cena aktualna akcji na dzień wystawienia opcji: 30 zł
Cena wykonania opcji: 32 zł
Cena akcji na dzień wykonania opcji: 35 zł
Koszt wykonania opcji: 100 x 32 = 3 200 zł
Przychód ze sprzedaży akcji na giełdzie: 100 x 35 = 3 500 zł
Zysk: 3 500 zł – 3 200 zł – 200 zł = 100 zł

PROWADZENIE SKUPU I SPRZEDAŻY WARTOŚCI DEWIZOWYCH

Wg art. 5 ust. 2 pkt. 7 mówi o tym, że czynnością bankową może być również prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych.

• Art. 2 ust. 1 pkt. 8,9,10 definicja wartości dewizowych

Wartości dewizowe są to zagraniczne środki płatnicze ( waluty obce – banknoty i monety; oraz dewizy – papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych ), a także złoto dewizowe i platyna dewizowa (jest to złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej).

Bank musi mieć uprawnienia dewizowe, żeby skupywać i sprzedawać wartości dewizowe - upoważnienie banku. Upoważnienie to nadaje Narodowy Bank Polski. NBP sprawuje szczególny nadzór nad sprzedażą i skupem wartości dewizowych.

Podmiotami są rezydenci i nierezydenci.

• Art. 2 ust.1 pkt.18 Obrotem wartościami dewizowymi w kraju jest zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami i nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju między rezydentami lub nierezydentami własności wartości dewizowych, a także wykonywanie takich umów lub czynności.

• Art. 2 ust. 1 pkt. 19 Działalnością kantorową jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży.

€

SKUP=SPRZEDAŻ SKUP=SPRZEDAŻ

PLN