Opracowanie – Prawo Cywilne Zobowiązania cz. szczegółowa by foxntimes
SKRYPT
PRAWO CYWILNE
ZOBOWIĄZANIA – Część szczegółowa
Zbigniew Radwański, Janina Panowicz-Lipska
8. wydanie C.H.Beck
Spis treści.
Sprzedaż.
Darowizna.
Najem.
Najem lokali.
Dzierżawa.
Użyczenie.
Leasing.
Umowa zlecenia.
Umowa o dzieło.
Przechowanie.
Sprzedaż.
Uwagi wstępne.
Kupno-sprzedaż (emptio venditio) określa formę obrotu związaną z instnienim rynku towarowo-pieniężnego. Znajduje zastosowanie do sprzedaży rzeczy ruchomych dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa, gdy kupującym jest osoba fizyczna nabywająca rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą. Sprzedawcą jest prowadzący przedsiębiorstwo, a kupującym konsument.
Pojęcie.
Treść umowy sprzedaży znamionują następujące elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii):
Zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia na kupującego własności rzeczy oraz wydania rzeczy.
Zobowiązanie kupującego do zapłaty ceny (oznaczonej sumy pieniężnej).
Istnienie między obowiązkami stron zależności, która przesądza o zakwalifikowaniu umowy sprzedaży do klasy umów wzajemnych – umowa zobowiązująca.
Zawarcie umowy.
Konsensualność.
Umowa sprzedaży ma charakter konsensualnej czynności prawnej. Wydanie rzeczy nie jest konieczną przesłanką jej umowy, lecz elementem wykonania zawartej umowy.
Forma.
Brak kodeksowej formy szczególnej. Na mocy przepisów prawa wymagana jest
Forma aktu notarialnego dla sprzedaży nieruchomości, użytkowania wieczystego i spadku.
Forma pisemna z podpisami notarialnie potwierdzonym dla zbycia przedsiębiorstwa.
Przy sprzedaży rzeczy ruchomych w zasadzie jest dowolna.
Tryb.
Różne techniki, najczęściej przez przyjęcie oferty w drodze negocjacji, aukcji lub przetargu.
Minimalny konieczny zakres konsensusu.
Do zawarcia umowy sprzedaży niezbędne jest porozumienie stron. Same strony konstytuują treść umowy poprzez: określenie przedmiotu sprzedaży oraz ceny. Sprzedawane rzeczy mogą być oznaczone, co do gatunku albo, co do tożsamości. Sprzedaż może dotyczyć rzeczy lub praw przyszłych. Co do ceny wystarczy jedynie wskazanie w umowie tylko podstaw do ustalenia ceny, nie trzeba wskazać w umowie oznaczanej liczbowo konkretnej kwoty pieniężnej.
Ograniczenia.
Wyłączeniu podlegają niektóre dobra z obrotu cywilnoprawnego, reglamentacji towarów w obrocie krajowym (zezwolenia, koncesje) i zagranicznym (kontyngenty).
Ponadto sprzedaż nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego może nastąpić przy zachowaniu następujących warunków:
Obowiązkowa forma przetargu, pierwszeństwo ustawowych nabywców i odpowiednia kalkulacja ceny
Ograniczenia wiążą się także z nabyciem nieruchomości w Polsce przez cudzoziemców:
Wymagane zezwolenie ministra właściwego do spraw zagranicznych.
Wykazanie więzi z RP, polskie pochodzenie, związek małżeński z obywatelem RP, zezwolenie na zamieszkanie w RP lub wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej.
Obowiązki sprzedawcy.
Przeniesienie własności.
Wydanie rzeczy.
Recz musi być oznaczona w umowie sprzedaży, a sprzedawca powinien wydać rzecz zgodnie z treścią umowy. Kupujący może zastrzec, że dopiero po zawarciu umowy określi bliżej cechy kupionej rzeczy (kształt, kolor itp.).
W przypadku zwłoki kupującego sprzedawca może:
Wykonać uprawnienia przysługujące wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika ze spełnieniem świadczenia wzajemnego.
Może wyznaczyć dodatkowy termin z zagrożeniem odstąpienia od umowy. Żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jeśli zwłoka dotyczy tylko części świadczenia: może odstąpić tylko od tej części lub może odstąpić od umowy w całości, jeśli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania.
Dokonać sam oznaczenia rzeczy. Wiąże kupującego po bezskutecznym upływie terminu do odmiennego oznaczenia.
Termin i miejsce wydania rzeczy z reguły określa umowa, a jeśli nie zostały w niej oznaczone stosuje się przepisy KC: miejscem jest, gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub siedzibę, a terminem jest niezwłoczne spełnienie świadczenia po wezwaniu dłużnika do jego wykonania.
Wydanie rzeczy następuje wraz z odpowiednimi dokumentami związanymi z rzeczą. Pojawia się obowiązek sprzedającego do należytego opakowania i zabezpieczenia rzeczy. Koszt wydania rzeczy obciąża sprzedawcę, chyba, że umowa stanowi inaczej.
Z momentem wydania rzeczy wiąże norma dyspozytywna, czyli dwa szczególne następstwa prawne. Na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub zniszczenia rzeczy.
Obowiązki kupującego.
Odebranie rzeczy.
Zapłata ceny (określona suma pieniężna – zobowiązanie pieniężne).
Na obszarze RP cena jest wyrażona tylko w pieniądzu polskim. Gdy cena została określona w walucie obcej można dokonać zapłaty także w walucie polskiej, chyba, że umowa stanowi inaczej.
Rodzaje cen:
Sztywna – wyłącza wszelką swobodę stron w ustalaniu cen w umowie
Maksymalna i minimalna– ograniczają tylko jednokierunkową swobodę decyzji stron. Pierwsza z nich decyduje, że cena nie może przekraczać ceny maksymalnej, a druga, że strony nie mogą ustalić ceny niższej od ceny reglamentowanej.
Ze względu na metodę reglamentacji ceny wyróżniamy oznaczenie ceny w jednostkach pieniężnych oraz cenę wynikową, czyli wskazanie sposobu obliczania ceny za rzeczy określonego rodzaju.
Ustawa o cenach wyróżnia ceny umowne (ustalane przez strony umowy) oraz ceny urzędowe (ustalone w rozporządzeniu lub uchwale wydanym przez właściwy organ).
Cena to określona suma pieniężna, wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący zobowiązany jest zapłacić sprzedającemu (przedsiębiorcy).
Cena jednostkowa to cena ustalona za jednostkę towaru ilość/liczba ustalona jest za jednostkę miar.
Pojawia się również pojęcie kwoty nienależnej to zwrot ceny osiągniętej z naruszeniem przepisów ustaw, a także po nie obniżeniu ceny, gdy towar miał wady lub był sprzeczny z opisem. Jeśli zwrot tej kwoty nie nastąpił, sprzedawca narażony jest na sankcję w postaci kwoty dodatkowej, czyli obowiązek wpłaty do budżetu państwa 10% kwoty nienależnej.
Dodatkowym uprawnieniem sprzedawcy jest zwłoka z zapłatą ceny, czyli sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem rzeczy, wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin do zapłaty, a w razie bezskutecznej reakcji może odstąpić od umowy.
Przedawnienie.
Roszczenia kupującego względem sprzedawcy ulegają przedawnieniu z upływem odpowiednich terminów. Szczególny 2 letni termin do roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczeń rzemieślników oraz prowadzących gospodarstwo rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych. Szczególny roczny termin przedawnienia liczy się od dnia zapłaty ceny, obowiązuje, co do roszczeń o dopłatę lub zwrot nadpłaconej ceny. Dotyczy to ceny sztywnej, maksymalnej lub wynikowej.
Rękojmia.
Instytucja rękojmi dotyczy stosunków sprzedaży innych niż te, w których kupujący jest osobą fizyczną. Przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma nabyta przez niego w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą. Sprzedawca dokonuje sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa.
Wyróżnia dwa rodzaje wad rzeczy sprzedanej:
Wady fizyczne – rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność, nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewniał kupującego lub została wydana kupującemu w stanie niezupełnym.
Wady prawne – stanowi własność osoby trzeciej lub współwłasność lub jest obciążona prawem osoby trzeciej.
Sprzedaż wadliwej rzeczy lub prawa to nienależyte wykonanie zobowiązania. Naraża sprzedawcę na odpowiedzialność odszkodowawczą opartą na zasadzie ryzyka. Odpowiada nawet wtedy, gdy o wadzie mógł nie wiedzieć. Rękojmia obejmuje wady fizyczne powstałe przed wydaniem rzeczy. Sprzedawca nie odpowiada za wady, o których kupujący wiedział w chwili zawarcia umowy. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi nie powstaje w razie sprzedaży licytowanej w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym.
Uprawnienia z tytuły rękojmi kupujący traci, jeśli do miesiąca od jej wykrycia nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie. Jest to tak zwany termin reklamacyjny. Do zachowania terminu zawiadomienia wystarczy wysłanie przed upływem tego czasu listu poleconego. Do dochodzenia uprawnień z tytułu wad prawnych nie jest konieczny ten akt staranności.
Pojawiają się cztery uprawnienia z tytułu rękojmi. Kupujący wobec sprzedawcy może odstąpić od umowy, chyba, ze sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad. Może również żądać obniżenia ceny. Dostarczenia rzeczy wolnych od wad, ale tylko rzeczy oznaczone, co do gatunku oraz usunięcia wad rzeczy, ale tylko, jeśli jest oznaczona, co do tożsamości, a sprzedawca jest jej wytwórcą.
Pojawiają się również terminy zawite rękojmi. Jeśli chodzi o wady fizyczne uprawnienie z tytułu rękojmi wygasa z upływem roku, a w przypadku budynków po 3 latach od chwili wydania rzeczy. Przy wadach prawnych z upływem roku od chwili dowiedzenia się o wadzie.
Uprawnienia z tytułu rękojmi mogą zostać przeniesione na następców prawnych kupującego w drodze cesji. Nie jest wymagana zgoda podmiotu zobowiązaniowego. Istotną kwestią jest odpowiedzialność odszkodowawcza przy rękojmi. Kupujący niezależnie od tej instytucji może żądać odszkodowania za szkodę spowodowaną wadami rzeczy. Ciekawą kwestią jest wprowadzenie do obrotu rzeczy wadliwych stwarzających niebezpieczeństwo spowodowania szkód, z czym wiąże się odpowiedzialność za produkt na zasadzie ryzyka. Ponoszą ją wytwórcy, sprzedawcy i importerzy. Wyłączenie tej odpowiedzialności jest niedopuszczalne. Można rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Powstaje ona ex lege.
Gwarancja jakości.
Oznacza zobowiązanie się gwaranta na zasadzie ryzyka do spełnienia odpowiedniego świadczenia, gdyby w oznaczonym terminie, czyli okresie gwarancyjnym ujawniły się wady fizyczne. Względem sprzedaży ma charakter akcesoryjny. Uzależniona jest od ważnej umowy sprzedaży. W odróżnieniu od rękojmi nie powstaje ex lege, ale na podstawie czynności prawnej. Udzielenie gwarancji jest dobrowolne. Zawarcie gwarancji następuje poprzez wręczenie kupującemu dokumentu gwarancyjnego, czyli oświadczenia woli gwaranta w formie pisemnej ad probationem. Natomiast forma oświadczenia woli kupującego jest dowolna. Gwarancja w odróżnieniu od rękojmi obejmuj tylko wady fizyczne. Gwarantem są także producenci. Kupującemu przysługuje prawo wyboru korzystania z gwarancji lub rękojmi, a występowanie z roszczeniem „mieszanym” jest niedozwolone.
Uprawnienia z tytułu gwarancji są mniejsze niż z tytułu rękojmi. Kupującemu przysługują dwa uprawnienia. Dostarczenia rzeczy wolnych od wad, ale tylko rzeczy oznaczone, co do gatunku oraz usunięcia wad rzeczy, ale tylko, jeśli jest oznaczona, co do tożsamości, a sprzedawca jest jej wytwórcą. O wyborze świadczenia decyduje gwarant. Termin gwarancji biegnie od nowa od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub naprawienia rzeczy. Rzecz powinna być dostarczona na koszt gwaranta w miejsce wskazane w gwarancji. Od tego czasu do odebrania rzeczy przez kupującego gwarant ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty rzeczy oraz powinien on w odpowiednim, ustalonym terminie wywiązać się z ciążącego na nim świadczenia.
Ważna jest również kwestia umowy o przyjęcie obowiązku świadczenia gwarancyjnego między gwarantem a przyjmującym wykonanie świadczenia. Powstaje między nimi umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej polegająca na roszczeniu o wykonanie obowiązków gwarancyjnych wobec osoby, której gwarant przekazał lub zlecił wykonania. Pojawia się także kwestia umowy o świadczenie przez osobę trzecią, czyli postanowienie, że świadczenie gwarancyjne będzie spełniała inna osoba.
Tak jak w przypadku rękojmi kupujący niezależnie od gwarancji może żądać odszkodowania za szkodę spowodowaną wadami rzeczy. Również z tytułu zniszczenia rzeczy oddanej do naprawy gwarancyjnej kupujący może domagać się odpowiedzialności odszkodowawczej.
Szczególne rodzaje sprzedaży.
W sprzedaży konsumenckiej wyróżnia się sprzedaż na przedpłaty, na zmówienie, według wzoru, na raty, na próbę oraz sprzedaż powyżej 2000zł. Te formy sprzedaży nakładają na sprzedawcę obowiązek potwierdzenia na piśmie istotnych postanowień umowy. Pojawia się również wymóg opatrzenia towaru ceną oraz ceną jednostkową (za jednostkę miary). Następujący sposób podawania cen powinien być również stosowany w reklamie.
Na rzecz konsumenta pojawia się ustawowe prawo odstąpienia od umowy, bez podania przyczyny w terminie do 10 dni od zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, a w przypadku zawarcia umowy na odległość do 10 dni od wydania rzeczy, albo od zawarcia umowy, gdy dotyczy świadczenia usług.
Sprzedaż na raty.
To umowa o funkcji konsumpcyjnej, zawarta między prowadzącym przedsiębiorstwo a osoba fizyczną. Przedmiot stanowi rzecz ruchoma nabyta na własne potrzeby kupującego. Cena jest płacona w ratach, a rzecz powinna być wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny. Jeśli została zachowana forma pisemna, a kupujący zwleka z terminem płatności rat, co najmniej dwóch rat na łączną sumę przekraczającą 1/5 części ceny wówczas dopuszczalne jest zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności całej ceny.
Bank może również udzielić kredytu na zakupy ratalne na podstawie umowy kredytowej. Wówczas kupujący zawiera ze sprzedawcą zwykłą umowę sprzedaży. Zapłata za towar następuje oddanymi mu do dyspozycji przez bank środkami pieniężnymi, natomiast ten uzyskany kredyt spłaca w ratach bankowi.
Ważna kwestią jest, że sprzedaż na raty nie jest możliwa, gdy kupujący nabywa rzecz w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa.
Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej.
Znajduje zastosowanie w razie sprzedaży rzeczy ruchomej. Zapłata ceny ma nastąpić w przyszłości, a sprzedawca zastrzega sobie prawo własności rzeczy, aż do uiszczenia ceny przez kupującego.
Sprzedaż na próbę.
Postać sprzedaży na próbę lub z zastrzeżeniem zbadania przez kupującego jest umową warunkową. Jeśli pojawiają się wątpliwości poczytuje się ją za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. Termin próby lub zbadania rzeczy wyznaczają strony sprzedaży, a jeśli tego nie uczynią ma prawo wyznaczyć sprzedawca. Jeśli kupujący odbierze przedmiot, a we właściwym terminie nie złoży oświadczenia woli, uważa się, że uznał on przedmiot za dobry. Jest to umowa bezwarunkowa, definitywna, a przejście praw następuje w chwili jej zawarcia. Nie należy mylić tej instytucji ze sprzedażą z możliwością wymiany.
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu.
Polega na złożeniu przez sprzedawcę odpowiedniego oświadczenia woli kupującemu, który rzecz uprzednio nabył. Może być wykonane w oznaczonym terminie określonym przez umowę, jednak nie dłuższym niż 5 lat, a co ważne jest skuteczne tylko względem kupującego. W przypadku zbycia lub obciążenia rzeczy kupujący ponosi jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą z powodu niewykonania zobowiązania. Prawo takie jest niepodzielne i niezbywalne, podlega dziedziczeniu.
Prawo pierwokupu.
Określonemu przedmiotowi przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, w razie gdyby jej właściciel zawarł umowę sprzedaży z innym podmiotem. Źródłem prawa pierwokupu może być czynność prawna, w szczególności umowa oraz przepisy ustawy. Jeśli jest brak innego, wyznaczonego terminu, uprawniony może skorzystać z pierwokupu do miesiąca przy sprzedaży nieruchomości oraz do tygodnia przy sprzedaży rzeczy ruchomej.
Odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową sprzedaży konsumenckiej.
Niezgodność towaru z umową powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą opartą na zasadzie ryzyka sprzedawcy wobec kupującego z chwilą, gdy towar konsumpcyjny w chwili wydania jest niezgodny z umową. Dzieje się tak w następujących sytuacjach. Właściwość towaru podlegała indywidualnemu uzgodnieniu przez strony. Również w momencie, gdy uzgodnień takich nie było lub sprzedaż towaru nastąpiła z usługą jego montażu, uruchomienia, albo czynności te wykonał kupujący. Pojęcie „niezgodności towaru z umową” od pojęcia „wad” jest szersze, gdyż obejmuje także sytuację, gdy nabyty towar nie ma właściwości o istnieniu, których zapewniała reklama. Charakter umowy jest wzajemny w tym przypadku, więc odpowiedzialność spełnią funkcję podobną do odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady. Oznacza to, że pojawiają się cztery uprawnienia, takie same jak przy rękojmi. Kupujący wobec sprzedawcy może odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny. Dostarczenia rzeczy wolnych od wad lub usunięcia wad rzeczy. Jeśli chodzi o dwie pierwsze możliwości ich realizacja jest dopuszczalna, jeśli z przyczyn określonych w ustawie kupujący nie może żądać naprawienia ani wymiany oraz jeśli sprzedawca w odpowiednim czasie nie wywiązał się z obowiązku naprawy albo wymiany. Naprawa i wymiana towaru jest nieodpłatna.
Jeśli chodzi o terminy zawite to uprawnienie wygasa po dwóch latach od wydania towaru, a w razie wymiany towaru termin ten biegnie na nowo. Sprzedawcę należy zawiadomić o niezgodności w ciągu dwóch miesięcy od jej stwierdzenia, a forma jest dowolna. Od stwierdzenia niezgodności biegnie roczny termin przedawnienia. Wymiana i naprawa towaru powodują przerwę przedawnienia i zawieszenie jego biegu.
Gwarancja przy sprzedaży konsumenckiej.
Nie mają zastosowania przepisy KC o gwarancji. Treść oświadczenia gwarancyjnego określa obowiązki gwaranta, wskazuje właściwości towaru będącego przedmiotem sprzedaży oraz stwierdza, że w razie ich braku kupujący może żądać od gwaranta spełnienia świadczenia będącego jego obowiązkiem. Oświadczenie gwarancyjne ma być wyrażone w języku polskim, w sposób jasny i zrozumiały. Dokument gwarancyjny powinien zawierać podstawowe informacje (adres, nazwa itp.), a sprzedawca udzielając gwarancji ma obowiązek taki dokument wydać kupującemu. Powinien on również zawierać informacje, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.
Darowizna.
Umowa, a nie jednostronne oświadczenie woli, co powoduje, że nie można obdarować kogoś wbrew jego woli. Umowa konsensualna i zobowiązująca, ale może jednocześnie wywierać skutki rzeczowe. Do essentialia negotii umowy darowizny należy zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Świadczenie na rzecz obdarowanego może polegać w szczególności na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego, zwolnienia obdarowanego z długu oraz zniesieniu praw obciążającego rzecz należącą do obdarowanego.
Zawarcie umowy.
Stronami umowy darowizny są darczyńca i obdarowany, gdzie po obu stronach mogą występować osoby fizyczne, jak i zarówno osoby prawne. W interesie darczyńcy ustawa zastrzega, że jego oświadczenie woli powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jeśli nie zostanie dopełniona taka forma to umowa darowizny może stać się ważna, ale jeśli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Natomiast oświadczenie woli drugiej strony, wyrażające przyjęcie darowizny może przybrać w zasadzie dowolną formę, nie wyłączając milczącego przyjęcia darowizny. Niekiedy oprócz tych podstawowych zasad dotyczących formy umowy darowizny wymagane jest zachowanie szczególnej formy dla oświadczeń obu stron. Przykładem jest umowa darowizny nieruchomości zawsze wymaga złożenia oświadczenia woli przez obie strony w formie aktu notarialnego.
Skutki.
Podstawowym obowiązkiem darczyńcy jest wykonanie umowy darowizny. Pojawia się również odpowiedzialność darczyńcy za szkody związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Odpowiada tylko, jeśli można przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo. Kwestia opóźnienia się darczyńcy ze spełnieniem świadczenia pieniężnego daje obdarowanemu możliwość zażądania odsetek za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa. Jeśli rzecz darowana posiada wady, wówczas odpowiedzialność ogranicza się do naprawienia szkody. Obdarowany w zasadzie nie ma żadnych obowiązków, chyba, że darowizna łączy się z poleceniem (modus).
Polecenie.
Postanowienie nakładające na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania. Wyrażone w oświadczeniu woli darczyńcy polecenie stanowi element umowy darowizny (accidentalia negotii). Jest to tak zwana darowizna cum modo gdzie obdarowany przyjmuje darowizną obciążoną poleceniem, a obowiązek jego wykonania wynika z umowy. Polecenie nie czyni nikogo wierzycielem. Darczyńcy przysługuje uprawnienie żądania wypełnienia polecenia, chyba, że ma ono na celu wyłącznie korzyść obdarowanego. Po śmierci darczyńcy, z żądaniem wypełnienia polecenia mogą wystąpić jego spadkobiercy lub właściwy organ państwowy, jeśli ma na względzie interes społeczny.
Wypełnienie polecenia.
Wypełnienia polecenia przez obdarowanego można domagać się dopiero po wykonaniu darowizny. Obdarowany może zwolnić się od obowiązku wypełnienia polecenia przez wydanie przedmiotu darowizny w stanie, w jakim znajduje się w chwili żądania. Gdy darczyńca lub spadkobierca żąda wykonania polecenia, obdarowanemu przysługuje upoważnienie przemienne. Może wykonać je zgodnie z treścią lub wydać przedmiot darowizny w naturze.
Obdarowany zostanie także zwolniony z obowiązku wypełnienia polecenia, jeśli jest to usprawiedliwione w skutek istotnej zmiany stosunków. Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, a w razie sporu o zasadności odmowy orzeka sąd.
Odwołanie darowizny.
Dopuszczalne jest w razie rażącej niewdzięczności obdarowanego w stosunku do darczyńcy. Uprawnienie takie przysługuje darczyńcy, chyba, że przebaczył obdarowanemu. Przysługuje również spadkobiercom darczyńcy, po jego śmierci.
Uprawnienie to wygasa w razie przebaczeniu obdarowanemu, a także z upływem roku od dnia, w którym uprawniony lub spadkobiercy dowiedzieli się o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego następuje przed wykonaniem, jak i po wykonaniu darowizny. Obdarowany traktowany jest jako bezpodstawnie wzbogacony, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie darowizny.
Pojawia się pojęcie niedostatku darczyńcy, który może odwołać darowizną, jeśli pogorszyła się jego sytuacja majątkowa po zawarciu umowy darowizny, a umowa nie została jeszcze wykonana.
Odwołanie darowizny następuje przez złożenie oświadczenia woli obdarowanemu na piśmie.
Obowiązek utrzymania darczyńcy w razie niedostatku.
Po wykonaniu darowizny nie ma już podstaw do jej odwołania, a jeśli darczyńca popadnie w niedostatek może żądać od obdarowanego środków utrzymania. Obowiązek obdarowanego ograniczony jest do istniejącego jeszcze wzbogacenia. Może się zwolnić z niego przez zwrot darczyńcy wartości wzbogacenia. Jest to upoważnienie przemienne, polegające na tym, że może wydać przedmiot darowizny albo sumę pieniężną.
Rozwiązać można umowę darowizny, która nie została jeszcze wykonana, poprzez zgodne oświadczenia woli stron lub poprzez sąd.
Najem.
Umowa wzajemna, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na czas oznaczony lub nieoznaczony. Najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu czynsz. Przedmiotem najmu mogą być wszystkie rodzaje rzeczy – ruchome i nieruchome, jak również ich części składowe. Najemca może korzystać z rzeczy w ograniczonym zakresie, a mianowicie może używać rzeczy. Ustawodawca zastrzegł maksymalny czas umowy najmu na okres 10 lat, a każda umowa zawarta powyżej tego progu czasowego uznaje się za zawarta na czas nieokreślony. Umowy między przedsiębiorcami mają wyznaczony maksymalny okres trwania na 30 lat.
Okres trwania najmu może nie być oznaczony w umowie najmu, wówczas ulega zakończeniu przez wypowiedzenie przez każdą ze stron. Jeśli czas trwania najmu jest oznaczony, wynajmujący i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w ustawie.
Forma zawarcia umowy jest dowolna. Wyjątek stanowi wynajem nieruchomości lub pomieszczeń na czas dłuższy niż rok wówczas jest wymagana forma pisemna. Nie dochowanie takiej formy powoduje, ze umowę uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.
Obowiązki wynajmującego.
Obowiązkiem wynajmującego jest wydanie rzeczy najętej w odpowiednim stanie. Powinien utrzymać taki stan rzeczy przez cały okres trwania najmu. Dorobne nakłady związane ze zwykłym użytkowaniem rzeczy obciążają najemcę, a wynajmujący zwolniony jest z obowiązku przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego, jeśli szkoda wynikła z powodu okoliczności, za które nie ponosi winy wynajmujący. Na wynajmującym ciąży obowiązek zapewnienia najemcy spokojnego używania rzeczy. Najemca może wykonywać naprawy konieczne na koszt wynajmującego, który ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za wady rzeczy najętej.
Obowiązki najemcy.
Najemca zobowiązany jest do świadczenia wzajemnego w postaci czynszu. Płatność o ile nie jest ustalona w warunkach umowy powinna być płacona z góry. Za wynajem do roku czasu płatność następuje za cały czas najmu, a jeśli chodzi o wynajem ponad rok czasu lub o umowę zawartą na czas nieokreślony to miesięcznie do 10tego dnia miesiąca. Wynajmujący może wypowiedzieć najem, gdy zaległość najemcy za czynsz wynosi dwa pełne okresy płatności.
Najemca powinien używać rzeczy w sposób określony w umowie, a jeśli ustaleń takich nie było to w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.
Jeśli umowa tego nie zabrania, najemca jest uprawniony do oddania przedmiotu najętego, osobie trzeciej w podnajem albo do bezpłatnego użytkowania, bez pytania o zgodę wynajmującego.
Zbycie rzeczy najętej.
Jeśli rzecz najęta, zostanie zbyta w czasie trwania najmu to w miejsce zbywcy wstępuje ex lege w stosunek najmu nabywca tej rzeczy. Jeśli najem został przedwcześnie rozwiązany, odpowiedzialność odszkodowawczą wobec najemcy ponosi zbywca rzeczy.
Zakończenie najmu.
Każdy najem może być rozwiązany na podstawie umowy stron. Najem zawarty na cza oznaczony następuje z nadejściem terminu końcowego. Natomiast najem zawarty na czas nieoznaczony w skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron z zachowaniem terminów umownych. W razie naruszenia obowiązków wynikających z umowy najmu przez którąkolwiek ze stron zakończenie najmu następuje w skutek wypowiedzenia bez zachowania ustawowych terminów wypowiedzenia. Jest to skutek natychmiastowy w momencie, gdy wypowiedzenie doszło do adresata. Umowa najmu może zostać przedłużona. W razie zakończenia najmu najemca i inne osoby, które władają rzeczą obowiązane są zwrócić rzecz wynajmującemu w stanie niepogorszonym.
Przedawnienie roszczeń.
Roczny termin przedawnienie liczy się od dnia zwrotu rzeczy. Dotyczy wynajmującego o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia stanu rzeczy, najemcy o zwrot nakładów na rzecz oraz wynajmującego o zwrot niezapłaconego czynszu.
Najem lokali.
Obejmuje najem lokali służących zaspokojeniu potrzeb mieszkańców i innym celom niż mieszkaniowe. Najem podlega regulacji ustawy o ochronie praw lokatorów. Przedmiotem najmu jest lokal służący do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Lokalami nie są pomieszczenia przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób. Z kolei lokalem w rozumieniu ustawy jest pracownia służąca twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki. Lokatorem jest najemca lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Przepisy ustawy dotyczą najemcy, podnajemcy oraz osoby, której najemca oddał lokal do bezpłatnego użytkowania. Dyskusyjna jest kwestia czy za lokatora można uznać osobę prawną. Wynajmującym najczęściej jest właściciel. Pojawia się pojęcie publicznego zasobu mieszkaniowego. Są to lokale tworzące mieszkaniowy zasób gminy należące głównie do jednostek samorządu terytorialnego.
Nawiązanie stosunku najmu.
Dokonuje się na podstawie umowy. Wynajmujący może decydować komu wynajmie lokal. Strony swobodnie decydują czy umowa zostanie zawarta na czas oznaczony czy nieoznaczony. Umowa o odpłatne używanie lokalu może być zawarta wyłącznie na czas nieoznaczony. Są od tej reguły pewne wyjątki. W momencie, gdy zawarcia umowy na czas oznaczony żąda lokator, lokal związany jest ze stosunkiem pracy, przedmiotem najmu jest lokal socjalny oraz zawarcie umowy może być uzależnione od wpłacenia najemcy kaucji. Kaucja nie może przekraczać 12krtoności miesięcznego czynszu.
Najemca lokalu mieszkalnego.
Najemcami lokalu są małżonkowie, jeśli umowa najmu została zawarta w czasie trwania małżeństwa. Jest to współwłasność łączna o charakterze przymusowym. Z ważnych powodów sąd może nieść współwłasność.
Sytuacja, gdy chodzi o lokal mieszkalny po zmarłym najemcy lokalu, polega na uprzywilejowanej sytuacji dla osób, które mieszkały stale z najemcą w chwili jego śmierci. Do osób takich należą: małżonka niebędąca współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których zmarły był zobowiązany alimentacyjnie oraz osoba pozostająca we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wstępujące w najem mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminu wypowiedzenia, nawet, jeśli był zawarty na czas oznaczony. Jeśli takich osób nie ma najem wygasa.
Czynsz i inne opłaty.
Stawki czynszu lokali należących do gminy wiążą zasady polityki czynszowej określone w uchwale Rady Gminy. Dla innych lokali możliwa jest kalkulacja czynszu w postaci czynników obniżających lub podnoszących wartość.
Lokale mieszkaniowe w budownictwie społecznym obowiązują z kolei inne zasady. Wynajmujący lokal ma możliwość podwyższenia czynszu w drodze wypowiedzenia dotychczasowej wysokości czynszu do miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Wymagana jest forma, w jaką przewiduje ustawa lub jaką przewidziały strony. Podwyżki nie mogą być częściej, niż co 6 m-cy. Jeśli podwyżka przekracza 10% kwoty czynszu wynajmujący musi ją wypowiedzieć 3 m-ce wcześniej przed końcem miesiąca kalendarzowego. Wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności. Dodatkowo przy tym założeniu, jeśli wartość odtworzeniowa lokalu w skali roku przekracza 3 % właściciel na żądanie najemcy powinien do 7 dni przedstawić przyczyny podwyżki. Najemca ma 2 m-ce od dnia wypowiedzenia do złożenia powództwa, że podwyżka jest niezasadna, albo, że jej kwota jest za wysoka. W ciągu 2 m-cy może również odmówić przyjęcia podwyżki. Umowa najmu ulega wówczas rozwiązaniu.
Wynajmujący oprócz czynszu może pobierać także opłaty niezależne od właściciela, czyli media. Za zapłatę czynszu i innych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby.
Najemca może w wynajętym lokalu założyć oświetlenie, gaz, telefon itp. Wynajmujący może dokonywać okresowych przeglądów lokalu, a także może wykonywać ciążący na nim obowiązek napraw. Drobne nakłady obciążają najemcę. Najemca ma możliwość korzystania z ochrony posesoryjnej.
Ustanie najmu.
Kodeks wymaga ustalenia dłuższego terminu wypowiedzeniowego. W momencie, kiedy czynsz jest płacony miesięcznie to termin wypowiedzenia to najpóźniej 3 miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. Wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności z uwzględnieniem podania przyczyny wypowiedzenia.
Najemca może się spodziewać wypowiedzenia, kiedy narusza określone w umowie obowiązki. Pozostaje w zwłoce z zapłatą czynszu i innych opłat przez 3 pełne okresy płatności. Oddanie w podnajem, albo do bezpłatnego użytkowania bez wymaganej pisemnej zgody wynajmującego, jeśli taka była konieczna. Powodem może być także nie zamieszkiwanie lokalu przez ponad 12 miesięcy.
Wynajmujący może wytoczyć powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu w przypadku ważnych powodów. Natomiast współlokator, w razie rażącego nagannego postępowania współlokatora uniemożliwiającego wspólne zamieszkanie, może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji.
Dzierżawa.
Umowa wzajemna, w której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony bądź nieoznaczony. Dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz.
Dzierżawa jest bardzo podobną umową do umowy najmu. Różnica polega na tym, że dzierżawca ma nie tylko uprawnienie do używania przedmiotu dzierżawy, ale także do pobierania z niego pożytków (naturalnych i cywilnych). Przedmiotem dzierżawy mogą być tylko takie przedmioty, które dają pożytki.
Okres związania może być oznaczony lub nieoznaczony. Jest on jednak trwalszy od najmu. Ustawodawca zastrzegł maksymalny czas dzierżawy na okres 30 lat, a każda umowa zawarta powyżej tego progu czasowego uznaje się za zawarta na czas nieokreślony.
Prawa i obowiązki stron są następujące. Dzierżawca powinien wykonywać swoje prawa zgodnie z wymogami prawidłowej gospodarki. Nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu bez zgody wydzierżawiającego. Dzierżawca ma obowiązek dokonywania wszelkich napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym. Jeśli dzierżawca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy i mimo upomnienia nie przestaje jej używać w taki sposób albo, gdy zaniedbuje rzecz do tego stopnia, że zostaje ona narażona na utratę lub uszkodzenie, wówczas wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów wypowiedzenia. Bez zgody wydzierżawiającego dzierżawca nie może oddawać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania ani go poddzierżawiać. W razie naruszenia tego obowiązku wydzierżawiający może dzierżawę wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia.
Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być ustalony także w ułamkowej części pożytków. Jeśli brak odpowiednich postanowień umownych lub ustalonych zwyczajów czynsz płatny jest półrocznie z dołu, ponieważ przyjmuje się, że środki na ten cel dzierżawca uzyskuje z pobranych pożytków. Czynsz oznaczony w wysokości stałej, ryzyko nie uzyskania przychodów z przedmiotu dzierżawy ponosi dzierżawca. Może jednak żądać, aby sąd obniżył czynsz w skutek okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby. Orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny, bo zmienia treść zobowiązania. Jeśli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu, co najmniej za dwa pełne okresy płatności ( a jeśli czynsz jest płacony rocznie, a dzierżawca zwleka z zapłatą ponad 3 miesiące, wówczas wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów wypowiedzenia powiadamiając o tym dzierżawcą i udzielając mu dodatkowego 3 miesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu. Ustawowe prawo zastawu zostało w porównaniu z najmem rozszerzone na wszelkie rzeczy służące do prowadzenia gospodarstwa lub przedsiębiorstwa, a znajdujące się w obrębie dzierżawy chociażby nie były własnością dzierżawcy.
Ustanie dzierżawy.
Dzierżawa zawarta na czas oznaczony gaśnie z nadejściem terminu końcowego, chyba, że nastąpiło tak zwane milczące jej przedłużenie. Może również zakończyć się przez wypowiedzenie, gdy możliwość taką przewiduje ustawa, ze względu na wskazane w niej przyczyny. Jeśli dzierżawę zawarto na czas dłuższy niż 30 lat, poczytuje się ją, jako zawartą na czas nieoznaczony.
Dzierżawa zawarta na czas nieoznaczony kończy się na skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron. Termin wypowiedzenia określa umowa, a przy brak takich postanowień umowy, można ją wypowiedzieć na 6 miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego. W przypadku nie wykonania obowiązków uzasadnienie wypowiedzenia dzierżawy następuje ze skutkiem natychmiastowym bez względu na to czy dzierżawa została zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.
Po ustaniu dzierżawy dzierżawca jest zobowiązany zwrócić wydzierżawiającemu przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się on znajdować przy prowadzeniu prawidłowej gospodarki. Ważnym zagadnieniem jest kwestia rozliczeń. Jeśli dzierżawa kończy się przedwcześnie, czyli w toku roku dzierżawnego, część czynszu, jaką dzierżawca powinien zapłacić należy wówczas obliczyć w stosunku, w jakim pozostają pożytki, które dzierżawca w danym roku już pobrał lub mógł pobrać, do pożytków z całego roku dzierżawnego.
Ustawodawca zamieścił w ramach jednego z działów KC, kilka przepisów dotyczących dzierżawy gruntów rolnych, które modyfikują nieco ogólna treść stosunku dzierżawy. Przedłużony został do jednego roku termin wypowiedzenia dzierżawy gruntu rolnego oraz określono bliżej sposób rozliczania z tytułu nakładów na zasiewy. Przyznano dzierżawcy nieruchomości rolnej ustawowe prawo pierwokupu. Przysługuje ono dzierżawcy, gdy sprzedawcą nieruchomości rolnej jest osoba fizyczna lub osoba prawna inna niż Agencja Nieruchomości Rolnej. Warunkiem jest spełnienie trzech przesłanek. Zachowanie formy pisemnej z datą. Data jest ważna, ponieważ drugim warunkiem jest wykonywanie dzierżawy, przez co najmniej 3 lata od tej daty. Ostatni warunek polega na tym, że nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy albo jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej. Pojawiają się jednak dwa wyjątki, kiedy dzierżawca nie będzie mógł skorzystać z prawa pierwokupu w razie sprzedaży między niektórymi podmiotami. Po pierwsze, gdy nabywca jest osoba bliska zbywcy w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. Po drugie spółdzielnia produkcji rolnej nabywa od członka spółdzielni nieruchomość stanowiącą wkład gruntowy w tej spółdzielni. Istnieje obowiązek zawarcia warunkowej umowy sprzedaży, chociaż w chwili jej zawarcia nie jest pewne, czy dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu. Po spełnieniu wymogów ustawowych w ciągu miesiąca od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży można wykonać prawo pierwokupu, składając stosowne oświadczenie. Przedstawione zostają wówczas dokumenty wskazujące na istnienie takich uprawnień. Ustawowe prawo pierwokupu ma działająca na rzecz Skarbu Państwa, Agencja Nieruchomości Rolnych. Dotyczy to przypadków, gdy występuje brak dzierżawcy uprawnionego do pierwokupu, albo dzierżawca prawa pierwokupu nie wykonał. Termin do wykonania prawa pierwokupu przez Agencję wynosi jeden miesiąc od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży nieruchomości.
Bezwarunkowa sprzedaż nieruchomości rolnej, która wyłącza możliwość korzystania z prawa pierwokupu jest bezwzględnie nieważna. Skutek taki powoduje także brak zawiadomienia podmiotu uprawnionego do pierwokupu o zawartej umowie.
Użyczenie.
Użyczenie to umowa, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu w użyczenie na czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne użytkowanie oddaje mu w tym celu rzeczy. Zbliżona do umowy najmu, różniąca się tym, że jest całkowicie nieodpłatna, ale różna od umowy darowizny. Użyczający nie dokonuje bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku, ponieważ rzecz użyczona nadal pozostaje nieobciążona w jego majątku.
Umowa użyczenia potocznie nazywana jest pożyczką. Jest to umowa realna, gdyż dochodzi ona do skutku dopiero po wydaniu rzeczy użyczonej.
Ważną kwestią są prawa i obowiązki stron. Użyczający zobowiązuje się jedynie do znoszenia tego, że biorący używa rzeczy już mu wydanej. Użyczający odpowiada tylko za takie wady rzeczy, które wyrządziły biorącemu szkodę. Odpowiedzialność taka powstaje tylko w momencie, gdy użyczający wiedząc o wadach ukrytych nie zawiadomił o nich biorącego rzecz w używanie. Oparta na zasadzie winy. Jeśli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący w używanie powinien używać rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem i właściwościami. Nie może jej oddać do używania osobie trzeciej bez zgody użyczającego, chyba, że zmuszają go do tego pewne okoliczności.
Na biorącym w używanie ciąży obowiązek ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania rzeczy użyczonej. Jeśli poczynił inne wydatki lub nakłady stosuje się odpowiednio przepisy prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Naruszenie obowiązków naraża biorącego w użyczenie na zaostrzoną odpowiedzialność w razie przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy tzw. casus mixtus. Dla skuteczniejszej ochrony interesów użyczającego ustanowiona została solidarna odpowiedzialność osób, które wspólnie wzięły rzecz do używania. Użyczenie kończy się z upływem terminu określonego w umowie. Zawarte na czas nieoznaczony wygasa, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo, gdy upłynął czas, w ciągu, którego mógł ten użytek uczynić. Umowa może wskazywać także inne zdarzenia powodujące zakończenie użyczenie. Niezwłocznego wydania rzeczy użyczający może zażądać w każdym czasie w 3 przypadkach. Po pierwsze, kiedy rzecz jest niewłaściwie użytkowana. Po drugie została bezpodstawnie powierzona osobie trzeciej. Po trzecie stała się użyczającemu potrzebna z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy. Zakomunikowanie takiego żądania powoduje ustanie użyczenia.
Biorący w użyczenie zobowiązany jest rzecz zwrócić użyczającemu w stanie niepogorszonym. Nie ponosi jednak odpowiedzialności za normalne jej zużycie. Obowiązek ten ciąży także na osobie, której biorący w użyczenie rzecz powierzył.
Roszczenia stron podlegają ROCZNEMU terminowi przedawnienia liczonemu od dnia zwrotu rzeczy. Dotyczą roszczenia użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy oraz roszczenia biorącego do użyczenia o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody wynikłej wskutek wady rzeczy.
Nieodpłatne używanie rzeczy i pobieranie z niej pożytków jest umową nienazwaną, do której stosuje się per analogiam postanowienia najbardziej podobnych do niej instytucji użyczenia i dzierżawy. Umowa o nieodpłatnym charakterze. Dla ustalenia sposobu zakończenia tego stosunku prawnego należy stosować przepisy o użyczeniu. Nie dotyczy jednak umowy o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków.
Leasing.
Umowa leasingu to rodzaj umowy nazwanej. Dotychczasowy KC uwzględnia wyłącznie postać umowy leasingu finansowego, zaliczanego do umów nienazwowych. Natomiast postać leasingu operacyjnego nie jest umową leasingu w rozumieniu KC.
Stronami umowy leasingu są finansujący i korzystający. Finansującym może być tylko osoba prowadząca przedsiębiorstwo. Zawiera umowę w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa. Oznacza to, że prowadzi działalność leasingową we własnym imieniu i zarobkowo. Po stronie korzystającego może występować każda osoba fizyczna i osoba prawna, niekoniecznie przedsiębiorca. Umowę zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności. Jest to forma ad solemnitatem. Jest to umowa dwustronna zobowiązująca, odpłatna i wzajemna.
Do elementów przedmiotowo istotnych umów leasingu tzw. essentialia negotii zaliczamy po pierwsze zobowiązanie się finansującego do nabycia rzeczy od oznaczonej osoby i na warunkach określonych w umowie. Po drugie zobowiązanie się finansującego do oddania nabytej rzeczy korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków, przez czas oznaczony. Po trzecie zobowiązanie się korzystającego do zapłaty finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego. Musi być, co najmniej równe cenie nabytej rzeczy lub wynagrodzeniu z tytułu jej nabycia.
Doniosłą rolę odgrywa kredyt faktycznie udzielony korzystającemu prze finansującego w postaci zapłaty ceny lub wynagrodzenia za nabytą rzecz, przeznaczoną do użytku korzystającego.
Zbywca rzeczy nie musi być poinformowany przez finansującego o tym, iż przedmiot transakcji został oddany korzystającemu. Jeśli umowa sprzedaży będąca elementem umowy leasingu nie jest możliwa do spełnienia to korzystający może od umowy leasingu odstąpić. Umowa prowadząca do nabycia rzeczy przez finansującego powinna być zawarta z oznaczonym w umowie leasingu zbywcą (osobą trzecią, która nie uczestniczy w umowie leasingu). Pojawia się pojęcie leasingu zwrotnego, czyli sytuacji, w której finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz od korzystającego, aby następnie oddać mu tę rzecz do używania. Przedmiotem leasingu może być tylko rzecz. Mogą dotyczyć rzeczy ruchomych i nieruchomości, natomiast z jego zakresu wyłączone są przedsiębiorstwo i prawa majątkowe.
Rzecz musi być wydana przez finansującego, korzystającemu osobiście, ponieważ jest to czynności realna. Najczęściej jednak finansujący upoważnia korzystającego do odbioru rzeczy od zbywcy lub przenosi na niego stosowne roszczenia. Na tej podstawie korzystający może domagać się spełnienia świadczenia bezpośrednio od osoby trzeciej i zarazem stwierdzić czy rzecz odpowiada właściwościom określonym w umowie leasingu. Oddanie rzeczy do używania przez korzystającego i ewentualne pobierania pożytków następują na czas oznaczony w umowie leasingu. Wynagrodzenie płacone przez korzystającego finansującemu jest wynagrodzeniem jednorazowym płaconym w częściach (ratach). Pojawia się pojęcie wynagrodzenia minimalnego określanego w ustawie, jako suma równa cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Mogą to również być dodatkowo prowizje czy pokrycie kosztów operacyjnych leasingu. Ważne jest, aby nie było ono mniejsze od minimalnego wynagrodzenia.
Pojawiają się także umowy podobne do leasingu, do których stosuje się przepisy o leasingu, ale nimi nie są. Właściciel rzeczy zobowiązuje się oddać rzecz do używania albo do używania i pobierania pożytków, druga ze stron zobowiązuje się zapłacić w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe, co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia umowy.
Ważną kwestia jest treść stosunku prawnego. Finansujący zobowiązany jest do wydania korzystającemu razem z rzeczą odpisu umowy ze zbywcą lub odpisu innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy, a w szczególności odpisu dokumentu gwarancyjnego, co, do jakości rzeczy, otrzymanego od zbywcy lub producenta. Dla korzystającego ma to istotne znaczenie z przysługujących mu ex lege uprawnień z tytułu wad rzeczy wobec zbywcy. Finansujący powinien wydać rzecz korzystającemu w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania przez zbywcę. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. Do obowiązków finansującego nie należy również, utrzymanie rzeczy w należytym stanie, ponoszenie ciężarów z nią związanych, a także ryzyka jej przypadkowej utraty. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba, ze wady te powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne. Do odpowiedzialności finansującego za wady rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.
Obowiązkiem korzystającego jest zapłata wynagrodzenia w umownych ratach, w terminach płatności określonych w umowie. Do zabezpieczenia rat stosuje się przepisy o najmie, dotyczące ustawowego prawa zastawu. Do zapłaty przez korzystającego rat przed terminem płatności stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty. Oznacza to możliwość odliczenia stopy procentowej obowiązującej dla kredytu udzielanego przez Narodowy Bank Polski. Jeśli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienne. Jeśli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach. Korzystający zobowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Korzystający powinien używać rzeczy i pobierać pożytki w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej. Korzystający i osoba trzecia odpowiadają wobec finansującego na podstawie przepisów o podnajmie lub bezpłatnym użytkowaniu. W razie zbycia rzeczy przez finansującego, na jego miejsce wstępuje w stosunek leasingu nabywca rzeczy.
Jeśli chodzi o skutki naruszeń to naruszenie przez kupującego jego podstawowych obowiązków uzasadnia wypowiedzenie umowy leasingu przez finansującego ze skutkiem natychmiastowym, chyba, że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Możliwość dotyczy uchybień opisanych ściśle w ustawie. Po pierwsze naruszenia obowiązku utrzymania rzeczy w należytym stanie, niewłaściwe używanie rzeczy, nieusunięcie zmian w rzeczy dokonanych bez zgody finansującego. Po drugie oddanie rzeczy do używania osobie trzeciej bez zgody finansującego. Po trzecie zwłoka z zapłatą, co najmniej jednej raty wynagrodzenia. Odpowiednio finansujący musi poprzedzić wypowiedzenia pisemnym upoważnieniem, wyznaczyć termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zaznaczeniem, ze po upływie tego czasu może wypowiedzieć umowę, a następstwem wypowiedzenia jest odebranie rzeczy. Jeśli finansujący zobowiązał się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba, ze strony uzgodniły inny termin.
Umowa zlecenie.
W umowie zlecenia występują dwie strony – dający zlecenie i przyjmujący zlecenie. Do essentialia negotti należy zobowiązanie przyjmującego zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Umowa zlecenia w KC nie obejmuje umów, w których przedmiotem świadczenia jest spełnienie usługi polegającej na czynności faktycznej. Do umów takich stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, gdy nie podlegają one przepisom innej umowy nazwanej.
Zobowiązanie biorącego zlecenie polega na świadczeniu określonych, zindywidualizowanych czynności prawnych w sposób pozwalający na samodzielne organizowanie odpowiednich działań. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się jedynie do dokonania umówionych czynności, nie odpowiada natomiast, że pożądany przez dającego zlecenie rezultat zostanie osiągnięty. Przyjmujący zlecenie powinien dokładać należytej staranności, aby cel osiągnąć. Miara wykonania zobowiązania nie jest osiągnięcie ściśle określonego rezultatu, lecz samodzielne staranne działanie, będące zawsze przedmiotem nieostrych ocen. Stosunek zlecenia znamionuje w silnym stopniu zaufanie, jakie powinien żywić dający do przyjmującego zlecenie. Spełnienie określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie może przybrać różną postać. Po pierwsze na dokonaniu czynności w imieniu dającego zlecenie. Odpowiednie prawa lub obowiązki nabywa bezpośrednio dający zlecenie. Dokonujący czynności działa, jako pełnomocnik dającego zlecenie. Udzielenie pełnomocnictwa nie jest konieczne, bo w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocnienie do dokonania czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie. Połączenie pełnomocnictwa ze zleceniem stwarza sytuację prawną, w której przyjmujący zlecenie jest nie tylko upoważniony, ale także zobowiązany do działania w imieniu dającego zlecenie. Po drugie przyjmujący zlecenie dokonuje zlecenia w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Nabywa określone prawo na swoje nazwisko, ale ma obowiązek przenieść to prawo na dającego zlecenie. Przyjmujący jest wówczas zastępcą pośrednim. Umowa zlecenia może być czynnością odpłatną, jak i nie odpłatną. Jest również umową konsensualną i dwustronnie zobowiązującą.
Umowę zlecenie zawiera się według zasad ogólnych. Pojawia się jednak obowiązek niezwłocznego zawiadomienia dającego zlecenie oferenta o nieprzyjęciu zlecenia. Obowiązek taki nałożony został na zawodowo trudniących się załatwianiem spraw dla innych oraz na osobę, która wyraziła wcześniej gotowość wykonania czynności danego rodzaju. Forma jest dowolna, chyba, że zlecenie łączy się z pełnomocnictwem, wówczas wymagana jest forma szczególna. Natomiast, gdy przyjmujący zlecenie działa, jako zastępca pośredni nigdy nie jest wymagana forma szczególna.
Prawa i obowiązki stron są bardzo istotne. Jeśli chodzi o przyjmującego zlecenie podstawowym obowiązkiem jest dokonanie przewidzianej w umowie czynności z należytą starannością. W razie nie wykona niania zobowiązania odpowiada za szkodę wynikłą nawet z winy nieumyślnej. Umowa oparta jest zasadzie zaufania do osoby przyjmującej zlecenie. Sposób wykonania zleconej czynności z reguły pozostawiony jest przyjmującemu zlecenie. Dający zlecenie może jednak udzielić wiążących wskazówek. Przyjmujący zlecenie powinien wykonywać daną czynność w zasadzie osobiście. Może powierzyć wykonywanie zlecenia osobie trzeciej, gdy wynika to z umowy lub ze zwyczaju, albo, gdy zmuszają do tego szczególne okoliczności, zawiadamiając o tym dającego zlecenie. W przypadku takim dopowiada za niewłaściwe działanie zastępcy tylko w razie winy w wyborze. W pozostałych sytuacjach odpowiada za jego zawinione działanie na zasadzie ryzyka. Przyjmujący zlecenie zobowiązany jest bieżąco informować dającego zlecenie o przebiegu sprawy i złożyć sprawozdanie z wykonania zlecenia. Również powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia uzyskał, chociażby w imieniu własnym oraz nie wolno mu używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Odpowiedzialność kilku osób, które wspólnie przyjęły zlecenie, ma w odniesieniu do drugiej strony charakter solidarny. Jeśli chodzi natomiast o dającego zlecenie istnieje po jego stronie obowiązek pokrycia wydatków przyjmującego zlecenie związanych z należytym wykonaniem zlecenia oraz zwolnienie go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań. Jeśli zlecenie jest odpłatne, co w praktyce stanowi regułę, najważniejszym obowiązkiem dającego zlecenie jest zapłata wynagrodzenia dopiero po wykonaniu zlecenia, a więc z dołu. W razie wspólnego udzielenia zlecenia przez kilka osób, odpowiadają one solidarnie względem przyjmującego zlecenie.
Jeśli chodzi o ustanie zlecenia, z reguły ustaje stosunek zlecenia przez jego wykonanie. Każda ze stron może stosunek ten w dowolnym czasie wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym. Norma iuris cogentis zastrzega, że zawsze każda ze stron może wypowiedzieć zlecenie, gdy znajdą się ważne powody. Śmierć dającego zlecenie albo utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje (w braku odmiennej umowy) wygaśnięcia zlecenia. W stosunek ten wstępują spadkobiercy. Jeśli natomiast te same okoliczności występują po stronie przyjmującego zlecenie powodują już przy braku odmiennej umowy wygaśnięcie zobowiązania. W razie wypowiedzenia przez dającego zlecenie jest on zobowiązany do zwrotu wydatków, a jeśli zlecenie miało charakter odpłatny to do zapłaty części wynagrodzenia. Z wypowiedzeniem bez ważnego powodu przez którąkolwiek ze stron, łączy się obowiązek naprawienia szkody.
Jeśli chodzi o przedawnienia to roszczenia z umowy zlecenia przedawniają się w zasadzie według przepisów ogólnych. Pojawiają się jednak dwa wyjątki. Po pierwsze z upływem 2 lat przedawniają się roszczenia o zwrot poniesionych nakładów dla osób, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmują zlecenia danego rodzaju i roszczenia z tytułu zaliczek udzielanych tym osobom. Po drugie z upływem 2 lat przedawniają się zlecenia wynikające z umowy w ścisłym znaczeniu dotyczące czynności faktycznych.
Umowa o dzieło.
W umowie o dzieło występują dwie strony: przyjmujący zamówienie i zamawiający. Do essentialia negotti tej umowy należy zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiającego do zapłaty wynagrodzenia. Jest to umowa wzajemna.
Wykonanie działa nie polega na samym tylko prowadzeniu działalności, ale i na doprowadzeniu do oznaczonego rezultatu, który powinien być z góry określony w umowie, a jego osiągnięcie musi być przez strony uważane za pewne, a nie prawdopodobne. Rezultat w postaci dzieła jest zawsze wytworem przyszłej indywidualnej działalności człowieka. Organizuje są samodzielnie przyjmujący zamówienie. Dzieło, czyli ostateczny rezultat musi być wytworem samoistnym, niezależnym od wykonawcy. Cechę tę mogą mieć zarówno rezultaty materialne, jak i niematerialne.
Do zawarcia umowy o dzieło stosuje się ogólne zasady dotyczące zawierania umów konsensualnych. Brak wymogu zachowania formy szczególnej. Zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia, ale nie jest konieczne zawarcie w umowie wysokości należytego wynagrodzenia. Jeśli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia należy się odpowiadające nakładowi pracy i innym nakładom przyjmującego zamówienie. Umowy o dzieło niejednokrotnie zawierane są przy użyciu wzoru umowy, zaproponowanego przez przyjmującego zamówienie prowadzącego działalność gospodarczą.
Do umowy o dzieło, którą zawarł przyjmujący zamówienie w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa z osobą fizyczną, zamawiającą dzieło w postaci rzeczy ruchomej niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, mają zastosowanie przepisy o sprzedaży konsumenckiej.
Umowa dwustronnie zobowiązująca. Wykonanie działa wymaga pewnego czasu, w ciągu, którego mogą zajść nieprzewidziane zdarzenia. Interes zamawiającego polega na uzyskaniu odpowiadającego jego indywidualnym potrzebom rezultatu. Pojawia się także potrzeba odpowiedniej ochrony na wypadek niewłaściwej jakości dzieła. Obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest wykonanie prawidłowo dzieła i w oznaczonym terminie, a zamawiającego zapłata wynagrodzenia. Jeśli termin i został wyznaczony w umowie lub nie wynika z właściwości dzieła świadczenie powinno być spienione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Sposób wykonania dzieła określa umowa. Przyjmujący zamówienie nie jest zobowiązany do stosowania się do wskazówek zamawiającego, chyba, że na ryzyko zamawiającego, uprzedzając go o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia działa.
Zamawiający ma uprawnienie do kontrolowania wykonania działa, co do terminu wykonania prac, aby dzieło było gotowe w wyznaczonym terminie oraz co do prawidłowości wykonawstwa. Jeśli wykonanie dzieła nie jest możliwe w oznaczonym terminie, zamawiający może natychmiast odstąpić od umowy. Wadliwe lub sprzeczne z umową wykonanie działa powoduje odstąpienie od umowy, albo powierzyć można dalsze wykonanie działa innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Możliwe to jest dopiero po wezwaniu go do zmiany sposobu wykonania działa w odpowiednim terminie.
Przyjmujący zamówienie jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich materiałów potrzebnych do wykonania dzieła. Obowiązek taki może przyjąć także zamawiający. Jeśli materiał okazuje się nieodpowiedni należy o tym niezwłocznie powiadomić zamawiającego. Jeśli uznaje on wadliwy materiał na własne ryzyko wynikających z tego skutków przyjmujący zamówienie kontynuuje swoją pracę. Musi użyć dostarczone materiały w odpowiedni sposób, przedstawić rachunek i zwrócić niezużytą część. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia materiału obciążą tego, kto materiał dostarczył. Przyjmujący zamówienie mam obowiązek pieczy nad dostarczonym materiałem. Do wykonania dzieła niekiedy potrzebne jest współdziałanie zamawiającego. Gdy zamawiający odmawia współdziałania, przyjmujący może odstąpić od umowy. Przykładem jest przymiarka u krawcowej. Jeśli można wykonać zmówienie, ale przy brak współdziałania zamawiającego nie można tego uczynić, przysługuje wynagrodzenie z możliwością odliczenia przez zamawiającego tego, co przyjmujący zamówienie zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła.
W toku wykonywania zamówienia mogą nastąpić nieprzewidziane okoliczności, które staną na przeszkodzie prawidłowego wykonania dzieła. Przyjmujący zamówienie powinien zawiadomić zamawiającego, aby ten zezwolił na wykonanie prac dodatkowych na koszt zamawiającego.
Gotowe dzieło wydaje przyjmujący zamówienie, a zamawiający je odbiera, tylko, jeśli jest wykonane zgodnie z umową i o odpowiedniej jakości.
Pojawia się instytucja rękojmi za wady dzieła fizyczne i prawne. Przyjmujący zamówienie odpowiada, jak za wady rękojmi przy sprzedaży. Ważne jest czy wady dadzą się, czy nie dadzą się usunąć. Po pierwsze może zażądać zamawiający dokonania naprawy w wyznaczonym terminie lub odstąpić od umowy, jeśli wady są istotne. Jeśli wady są nieistotne może domagać się tylko obniżenia wynagrodzenia. W od różnieniu od sprzedaży nie przysługuje roszczenie o wydanie innego, niewadliwego przedmiotu.
Zamawiający zobowiązany jest wypłacić wynagrodzenie w chwili oddania działa, jeśli w umowie nie zastrzeżono innego terminu. Pojawia się wynagrodzenie ryczałtowe określone z góry wysokości wynagrodzenia w oznaczonej kwocie, wynagrodzenie kosztorysowe obejmuje zestawienie potrzebnych do wykonania dzieła materiałów i planowanych prac z podaniem cen jednostkowych. Oblicza się to ostatnie dopiero po wykonaniu działa i jest bardzie elastyczne.
Mimo nie wykonania działa na zamawiającym ciąży obowiązek wypłacenia wynagrodzenia w 3 przypadkach. Po pierwsze wykonanie dzieła doznało przeszkody z powodu zamawiającego. Po drugie dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu przez wadliwość materiału, który dostarczył zamawiający lub jeśli dzieło było wykonywane według jego wskazówek. Po trzecie zamawiający bez uzasadnionej przyczyny odstąpił od umowy.
Stosunek prawny dzieła gaśnie z chwilą odebrania dzieła bez zastrzeżeń zamawiającego. Rozwiązanie umowy następuje także w chwili śmierci lub niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie.
Przedawnienie roszczeń mija z upływem 2 lat od dnia oddania dzieła, a jeśli dzieło nie zostało oddane to od dnia, w którym zgodnie z umową miało być wydane.
Przechowanie.
Umowa, w której przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu przez składającego na przechowanie. Przedmiotem przechowania są tylko rzeczy oznaczone, co do tożsamości rzeczy ruchome. Przechowawca nie może przedmiotu przechowania używać. Sprawuje pieczę (czuwa) na przedmiotem oddanym mu na przechowanie. Jest to cecha realnej czynności prawnej. Przechowanie z reguły jest odpłatne, chyba, że z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca zobowiązał się przechować rzecz bez wynagrodzenia. Oznacza to, że do essentialia negotti nie należy odpłatność albo nieodpłatność, gdyż możliwe są te dwie postacie.
Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, a odpłatne przechowanie nie jest umową wzajemną. Nie wymaga szczególnej formy. Umowa jest realna, dochodzi do skutku dopiero po oddaniu rzeczy przechowawcy. W praktyce stosuje się niekiedy wydanie składającemu tzw. znaków legitymacyjnych. Jest to dowód upoważnienia do odbioru rzeczy. Przyjmujący rzecz na przechowanie staje się jej dzierżycielem, a składający pozostaje posiadaczem samoistnym, zależnym albo dzierżycielem. Często zwierane są, jako umowy towarzyszące innym umowom o świadczenie usług lub innym stosunkom prawnym. Przesłanką jest stwierdzenie, że zostało złożone tak zwane dorozumienie oświadczenia woli o zawarcie umowy przechowania. Jeśli jest to konieczne dla wykonania oferowanej usługi, należy wówczas przyjąć obowiązek zawarcia umowy przechowania np. garderoby.
Przechowawcy mają obowiązek pieczy nad rzeczą stosownie do postanowień umowy. Jeśli brak postanowień umownych to sposób wynika z właściwości rzeczy i okoliczności. Odpowiada on za zachowanie rzeczy w stanie naruszonym na zasadach ogólnych. Nie ponosi odpowiedzialności za przypadkową utratę należycie strzeżonego przedmiotu. Określone w umowie miejsce i sposób przechowania rzeczy należy zmienić, jeśli jest to konieczne dla ochrony przed uszkodzeniem lub utratą. Przechowawca może używać rzeczy, tylko, jeśli uzyska na to zgodę składającego na przechowanie. Z uwagi na więź osobistego zaufania łączącą składającego z przechowawcą, ten ostatni może w wyjątkowych sytuacjach oddać rzecz na przechowanie innej osobie, ale musi niezwłocznie powiadomić o tym składającego. Odpowiada on jedynie za winę w wyborze. Odpowiedzialność przechowującego i tej osoby trzeciej jest solidarna.
Składający na przechowanie zobowiązany jest zwrócić wszelkie wydatki poniesione przez przechowującego w związku z należytym przechowaniem rzeczy i zwolnić go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań. Przechowawcy służy prawo zatrzymania w razie poczynionych nakładów. Jeśli przechowanie było odpłatne, składający jest zobowiązany wypłacić należyte wynagrodzenie określone w umowie, taryfie, a jeśli brak postanowień to w wysokości przyjętych w danych stosunkach.
W przypadku wielości przechowawców lub składających, odpowiedzialność jednej strony wobec drugiej jest solidarna. Składający w każdym czasie może żądać zwrotu rzeczy, doprowadzający tym do zakończenia stosunku prawnego. Przechowanie wiąże zastrzeżony termin, ale tylko, jeśli było odpłatne. Przechowawca może żądać wcześniejszego odebrania rzeczy w razie pojawienia się nieprzewidzianych okoliczności zagrażających jego interesom lub rzeczy. Jeśli przechowanie było nieodpłatne lub na czas nieoznaczony, przechowawca może żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, był by zwrot nie nastąpił w chwili nieodpowiedniej dla składającego. Zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu, gdzie miała ona być przechowywana.