Prawo cywilne. Zobowiązania - część szczególna

1.Sprzedaż

A) Pojęcie

Treść umowy sprzedaży znamionują następujące elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii).

a) Pierwszym jest zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia na kupującego własności rzeczy oraz wydania rzeczy. Art. 555 KC. każe uznawać za sprzedaż umowy mające na względzie przeniesienie innych niż własność, zbywalnych podmiotowych.. Przedmiotem sprzedaży może być także zespół składników materialnych i niematerialnych tworzących przedsiębiorstwo

b) Kolejnym składnikiem przedmiotowo istotnym jest zobowiązanie kupującego do zapłaty ceny, tj. oznaczonej sumy pieniężnej.

c) Trzeci element polega na istnieniu między obowiązkami stron takiej zależności, która przesądza o zakwalifikowaniu umowy sprzedaży do klasy umów wzajemnych. Według KC sprzedaż jest umową zobowiązującą

B) Zawarcie umowy

1. Konsensualność

Umowa sprzedaży ma charakter konsensualnej czynności prawnej. Wydanie rzeczy nie jest, więc konieczną przesłanką jej zawarcia, lecz elementem wykonania zawartej umowy

2. Forma

Kodeksowe przepisy o umowie sprzedaży nie zastrzegają dla niej żadnej formy szczególnej. Natomiast na mocy innych przepisów wymagana jest forma aktu notarialnego dla sprzedaży nieruchomości, użytkowania wieczystego oraz spadku. Zbycie przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Przy sprzedaży rzeczy ruchomych forma umowy jest w zasadzie dowolna

3. Tryb

Do zawarcia umowy sprzedaży może dojść w wyniku zastosowania różnych technik. Najczęściej zawiera się ją w sposób określony ogólnymi przepisami prawa cywilnego - przez przyjęcie oferty, w drodze negocjacji, aukcji lub przetargu.

4. Minimalny (konieczny) zakres konsensusu

Do zawarcia umowy sprzedaży niezbędne jest porozumienie stron w zakresie elementów konstytuujących jej treść, do których należą: określenie przedmiotu sprzedaży oraz ceny. Elementy te muszą być wyznaczone przez same strony; sąd niema kompetencji do ich ustalenia.

Sprzedawane rzeczy mogą być oznaczone, co do tożsamości albo tylko gatunkowo. Sprzedaż może też dotyczyć rzeczy lub praw przyszłych.

Określenie ceny nie wiąże się z koniecznością wskazania w umowie oznaczonej liczbowo konkretnej kwoty pieniężnej. Wystarczy, jeżeli strony wskażą w umowie tylko podstawy do ustalania ceny

5. Ograniczenia

Przejawiają się one w wyłączeniu niektórych dóbr z obrotu cywilnoprawnego, reglamentacji towarów w obrocie krajowym(zezwolenia, koncesje) i zagranicznym (kontyngenty) w szczególnych przesłankach sprzedaży odnoszących się do niektórych podmiotów i dóbr materialnych.

Sprzedaż nieruchomości należących do skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego może nastąpić przy zachowaniu szczególnych wymagań takich jak: obowiązkowy przetarg, pierwszeństwo wskazanych w ustawie nabywców, odpowiednia kalkulacja ceny

Swoiste ograniczenia wiążą się z nabywaniem nieruchomości w Polsce przez cudzoziemców. Zezwolenia udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych. Od cudzoziemca ponadto wymaga się wykazania jego więzi z RP, do okoliczności potwierdzających tę więź należą: polskie pochodzenie, związek małżeński z obywatelem RP, zezwolenie na zamieszkanie w RP, wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej.

C) Obowiązki sprzedawcy

1. Przeniesienie własności

2. Wydanie rzeczy

a) Rzecz musi być oznaczona w umowie sprzedaży, a sprzedawca powinien wydać rzecz zgodnie z treścią umowy. Kupujący może zastrzec, że dopiero po zawarciu umowy określi bliżej cechy kupionej rzeczy. W przypadku zwłoki kupującego sprzedawca może

1) wykonać uprawnienia, jakie przysługują wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika ze spełnieniem świadczenia wzajemnego

2) dokonać sam oznaczenia; staje się ono dla kupującego wiążące po bezskutecznym upływie terminu do odmiennego oznaczenia.

b) Termin i miejsce wydania rzeczy z reguły określa umowy stron, jeśli nie zostały oznaczone to art. 455 KC, co do terminu i art. 454 co do miejsca spełnienia świadczenia

c) wydanie rzeczy powinno nastąpić wraz z odpowiednimi dokumentami związanymi z rzeczą (instrukcja i inne niezbędne informacje)

d) Z wydaniem rzeczy wiąże się obowiązek należytego opakowania i zabezpieczenia rzeczy.

e) Koszty wydania rzeczy obciążają sprzedawcę chyba, że co innego wynika z umowy albo odrębnych przepisów

f) Z momentem wydania rzeczy wiąże norma dyspozytywna, art 548 KC dwa szczególne następstwa prawne, a mianowicie na kupującego przechodzą

1) korzyści i ciężary związane z rzeczą

2) niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy

D) Obowiązki kupującego

1. Odebranie rzeczy

2. Zapłata ceny

Cena jako zobowiązanie pieniężne, może być na obszarze, RP wyrażona tylko w pieniądzu polskim

W KC zostały wyróżnione trzy rodzaje cen

1) cena sztywna- wyłączająca wszelką swobodę stron w ustalaniu cen w umowie.

2) cena maksymalna- ogranicza tylko jednokierunkową swobodę decyzji stron

3) cena minimalna

Z kolei ze względu na metodę reglamentacji ceny można na tle KC wyróżnić:

1) oznaczenie ceny w jednostkach pieniężnych,

2) wskazanie sposobu obliczania ceny za rzeczy określonego rodzaju

Ustawa o cenach wprowadziła następujący podział cen:

1) ceny uzgadniane przez stronę

2) ceny urzędowe ustalane w rozporządzeniu wydanym przez właściwy organ.

W rozumieniu ustawy cena oznacza wartość wyrażaną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący obowiązany jest zapłacić przedsiębiorcy. Cena jednostkowa- to cena ustalona za jednostkę towaru. którego ilość lub liczba wyrażona jest w jednostkach miar. Sposób zapłaty ceny, terminu i miejsca zapłaty określają przepisy ogólne, KC.

Dodatkowe uprawnienia sprzedawcy art 552 KC.

E) Przedawnienie

Szczególny- dwuletni termin przedawnienia ma zastosowanie do roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczeń rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczeń prowadzących gospodarstwo rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych.

Szczególny roczny- termin przedawnienia, liczony od dnia zapłaty ceny, obowiązuje, co do roszczeń o dopłatę lub zwrot nadpłaconej ceny, wynikających z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej lub wynikowej

F) Rękojmia

1. Uwagi wstępne

Instytucja rękojmi pozostaje aktualna dla stosunków sprzedaży innych niż te, w których kupujący jest osobą fizyczną, przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma nabyta przez niego w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą, a sprzedawcą dokonującym sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa.

Przepisy o rękojmi wyróżniają dwa rodzaje wad rzeczy sprzedanej- wady fizyczne i wady prawne

2. Wada fizyczna polega na tym, że

1) rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność

2) rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego.

3) rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym

3. Wady prawne istnieją wówczas, gdy rzecz:

1) stanowi własność osoby trzeciej (także współwłasność)

2 jest obciążona prawem osoby trzeciej

4. Odpowiedzialność

a) Sprzedaż wadliwej rzeczy lub prawa zawsze należy ocenić jako nienależyte wykonanie zobowiązania, które naraża sprzedawcę na odpowiedzialność odszkodowawczą. Odpowiedzialność ta opiera się na zasadzie ryzyka. Sprzedawca odpowiada, więc nawet wtedy, gdy o wadzie nie mógł wiedzieć.

b) Rękojmią objęte są wady fizyczne, które powstały przed przejęciem na kupującego niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy, a więc decydujące znaczenie ma chwila wydania rzeczy.

c) Sprzedawca nie odpowiada za wady, o których kupujący wiedział. Decyduje o tym względzie chwila zawarcia umowy

d) Odpowiedzialność z tytułu rękojmi powstaje w razie sprzedaży licytacyjnej w postępowaniu egzekucyjnym.

5. Zawiadomienie o wadzie

a) kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte- w ciągu miesiąc po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. W sprzed. pomiędzy osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach danego rodzaju i niezwłocznie niezawiadomił o wadzie.

art. 564 KC

Do zachowania terminów zawiadomień wystarczy wysłanie przed upływem terminu listu poleconego

b) Do dochodzenia uprawnień z tytułu wad prawnych nie jest konieczny akt staranności w postaci zawiadomienia o nich sprzedawcy

art. 573 KC

6. Uprawnienia

Kupujący wobec sprzedawcy:

1) odstąpienie od umowy chyba, że sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad

2) żądanie obniżenia ceny

3) żądanie dostarczenia rzeczy wolnych od wad ( tylko rzeczy oznaczone, co do gatunku)

4) żądanie usunięcia wady rzeczy, jeżeli rzecz jest oznaczona, co do tożsamości, a sprzedawca jest jej wytwórcą

W razie wymiany kupującemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z opóźnienia

7. Terminy ( terminy zawite)

Wady fizyczne- uprawnienie z tytułu rękojmi wygasa z upływem roku, a w przypadku budynków 3 lata terminy biegną od chwili wydania rzeczy

Wady prawne- uprawnienie z tytułu rękojmi wygasa z upływem roku od chwili dowiedzenia się o wadzie

8. Przejście uprawnień

Uprawnienia z tytułu rękojmi mogą być przeniesione na następców prawnych kupującego, przeniesieni następuje w drodze cesji, i to bez zgody podmiotu zobowiązanego.

9. Odpowiedzialność odszkodowawcza

a) Niezależnie od uprawnień przysługujących kupującemu z tytułu rękojmi, może on żądać odszkodowania za szkodę spowodowaną wadami rzeczy.

b) Natomiast z odpowiedzialnością w ramach rękojmi związane jest roszczenie przewidziane w art. 566 # 1 zd. 2 KC (art. 574 zd 2 KC) o wyrównanie szkody w granicach tzw. negatywnego interesu umownego.

c) W razie wprowadzenia do obrotu rzeczy wadliwych, które stwarzają niebezpieczeństwo spowodowania szkód w grę może wchodzić tzw. odpowiedzialność za produkt. Odpowiedzialność ponoszą wytwórca, sprzedawca, importer.

d) Odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka, za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez wprowadzony do obrotu produkt o właściwościach niebezpiecznych. Wyłączenie tej odpowiedzialności jest niedopuszczalne

10. Modyfikacje odpowiedzialności

a) przepisy szczególne (art.570-512 KC) odnoszą się do odpowiedzialności za wady fizyczne zwierząt wymienionych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 570 KC.

b) Strony mogą: rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi

c) art. 575 KC

d) art. 571 ze Zn. 1 KC

G) Gwarancja jakości

1. Pojęcie i charakter prawny

Gwarancja- zobowiązanie, się gwaranta do spełnienia odpowiedniego świadczenia gdyby w oznaczonym terminie ujawniły się wady fizyczne

Gwarancja jakości ma względem sprzedaży charakter akcesoryjny; uzależniona jest od ważnej umowy sprzedaży. W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja nie powstaje ex lege, lecz na podstawie czynności prawnej. Udzielenie gwarancji jest dobrowolne.

Do zawarcia gwarancji potrzebne jest wręczenie kupującemu dokumentu gwarancyjnego. Oświadczenie woli gwarant w formie pisemnej (ad probationem) natomiast oświadczenie woli kupującego może być złożone w dowolny sposób

2. Gwarancja a rękojmia

Gwarancja obejmuje tylko wady fizyczne. Do kręgu potencjalnych gwarantów należą również producenci. Kupującemu służy wybór między gwarancją a rękojmią. Art. 579 KC pozwala kupującemu na wykonywanie uprawnień z tytułu rękojmi, niezależnie od możliwości korzystania z uprawnień wynikających z gwarancji. Niedozwolone jest występowanie z roszczeniem "mieszanym" złożonym z elementów obydwu tych instytucji

3. Przesłanki odpowiedzialności

Odpowiedzialność wynikająca z gwarancji oparta jest na zasadzie ryzyka. Przesłankę odpowiedzialności gwarancyjnej stanowi ujawnienie się wady w ciągu terminu określonego w gwarancji.

4. Uprawnienia

a) Z tytułu gwarancji przysługują kupującemu skromniejsze uprawnienia niż z tytułu rękojmi, nie może on odstąpićod umowy, ani żądać obniżenia ceny

W razie wątpliwości poczytuje się, że wystawca dokumentu gwarancyjnego jest obowiązany:

1) do usunięcia wad fizycznych

2) do dostarczenia rzeczy wolnej od wad.

O wyborze świadczenia decyduje gwarant.

b) Termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad albo w chwili zwrócenia rzeczy naprawionej.

c) Rzecz powinna być dostarczona gwarantowi, ale na jego koszt do miejsca wskazanego w gwarancji. Przez czas od wydania rzeczy gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego ryzyko uszkodzenia lub utraty rzeczy ponosi gwarant. Z obowiązku spełnienia świadczenia gwarant powinien wywiązać się w „odpowiednim" terminie

5. Umowy o przejęcie obowiązku świadczeń gwarancyjnych

W umowie między gwarantem a przyjmującym wykonanie świadczeń gwarancyjnych występuje konstrukcja umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej. 5§1). Na tej podstawie uprawnionemu z tytułu gwarancji przysługuje bezpośrednio roszczenie o wykonanie obowiązków gwarancyjnych wobec osoby, której gwarant przekazał lub zlecił ich wykonanie.

Z kolei zawarte w umowie gwarancyjnej postanowienie, że świadczenia z tytułu gwarancji będzie spełniała inna osoba, odpowiada konstrukcji umowy o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391)

6. Naprawienie szkody

Gwarancja, podobnie jak rękojmia, nie ogranicza ogólnych uprawnień kupującego z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania.

Z kolei niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczeń gwarancyjnych może uzasadnić odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art 471,474 KC (np. zniszczenie rzeczy oddanej do naprawy gwarancyjnej.

2.Szczególne rodzaje sprzedaży

A) Uwagi wstępne

W SprzedKonsU wymienia się w szczególności sprzedażna przedpłaty, na zamówienie, według wzoru, sprzedażna raty, sprzedaż na próbę i w tych wszystkich rodzajach sprzedaży a także w sprzedaży powyżej 2000zł nakłada na sprzedawcę obowiązek potwierdzenia na piśmie istotnych postanowień umowy.

SprzedKonsU wprowadziła wymaganie opatrzenia towaru nie tylko jego ceną, ale także ceną jednostkową- za jednostką miary. Taki sam sposób podawania cen powinien być stosowany w reklamie.

Do obowiązków sprzedawcy należy zapewnienie w miejscu sprzedaży "warunków techniczno-organizacyjnych, które umożliwiają dokonanie wyboru towaru, sprawdzenie jego jakości, kompletności funkcjonalności.

Istotne znaczenie ochronne ma zastrzeżone na rzecz konsumenta ustawowe prawo odstąpienia od umowy, bez podania przyczyny w terminie do 10 dni od zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, a w przypadku zawarcia umowy na odległość 10 dni od wydania rzeczy, albo od zawarcia umowy, gdy dotyczy ona świadczenia usług.

B) Sprzedaż na raty

a) sprzedaż na raty została skonstruowana jako umowa o funkcji konsumpcyjnej. Zawierają ją prowadzący przedsiębiorstwo i osoba fizyczna, a przedmiot stanowi rzecz ruchoma nabyta na własne potrzeby kupującego. Cena płatna w ratach, rzecz powinna być wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.

W myśl art. 586 KC dopuszczalne jest zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności całej ceny na wypadek uchybienia terminom płatności rat, jego skuteczność zależy od zachowania formy pisemnej, a ponadto kupujący mysi być w zwłoce z zapłatą, co najmniej dwóch rat na łączną sumę przekraczającą 1/5 części ceny

b) kredytu na zakupy ratalne udziela bank na podstawie umowy kredytu, a kupujący zawiera ze sprzedawcą zwykłą umowę sprzedaży płacąc oddanymi mu do dyspozycji środkami pieniężnymi. Natomiast w ratach spłaca bankowi uzyskany kredyt

c) Przepisów o sprzedaży na raty nie stosuje się, gdy kupujący nabywa rzecz w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, a cena ma być płacona w ustalonych umową ratach.

C) Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej.

Ta postać sprzedaży może znaleźć zastosowanie w razie sprzedaży rzeczy ruchomej, gdy zapłata ceny ma nastąpić w przyszłości. Sprzedawca może zastrzec sobie własność aż do uiszczenia ceny.

D) Sprzedaż na próbę

a) Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania przez kupującego jest w ujęciu KC umową warunkową. W razie wątpliwości poczytuje się ją za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry.

Jeżeli strony nie oznaczyły terminu próby lub zbadania rzeczy, odpowiedni termin może wyznaczyć sprzedawca.

Po odebraniu kupującego i braku oświadczenia w właściwym terminie uważa się, że uznał on przedmiot za dobry.

b) od sprzedaży na próbę należy odróżnić sprzedaż z możliwością wymiany. Umowa sprzedaży na próbę jest bezwarunkowa (definitywna) przejście praw następuje w chwili zawarcia umowy.

E) Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu.

Wykonanie prawa odkupu polega na złożeniu przez sprzedawcę odpowiedniego oświadczenia woli osobie, która od niego rzecz uprzednio kupiła.

Prawo odkupu może być wykonane w oznaczonym terminie, który określa umowa nie może on być dłuższy niż 5 lat

Prawo odkupu jest skuteczne e zasadzie tylko względem kupującego. W wypadku, zatem zbycia rzeczy, albo jej obciążenia, kupujący ponosi wobec uprawnionego z tytułu odkupu jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą z powodu niewykonania zobowiązania

Prawo odkupu jest niepodzielne i niezbywalne, podlega natomiast dziedziczeniu.

F) Prawo pierwokupu

Prawo pierwokupu polega na tym, że określonemu podmiotowi przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, w razie gdyby jej właściciel zawarł umowę sprzedaży z innym podmiotem.

Źródłem prawa pierwokupu może być:

1) czynność prawna, w szczególności umowa

2) przepisy ustawy

Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, uprawniony może skorzystać z prawa pierwokupu w ciągu jednego miesiąca-a razie sprzedaży nieruchomości, a jednego tygodnia w razie sprzedaży rzeczy ruchomych

G) Odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową sprzedaży konsumenckiej

1. Niezgodność towaru z umową

a) Odpowiedzialność wobec kupującego na podstawie z SprzedKonsU powstaje wówczas, gdy towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową

b) Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową w następujących sytuacjach.

1) właściwości towaru konsumpcyjnego podlegały indywidualnemu uzgodnieniu przez strony

2) uzgodnień takich nie było

3) sprzedaż towaru nastąpiła z usługą jego montażu i uruchomienia albo czynności te wykonał kupujący.

c) Porównanie pojęć "niezgodność towaru z umową" w rozumieniu SprzedKonsU i "wady" (art.556 KC). "niezgodność towaru z umową" jest pojęciem szerszym, co wynika chociażby z objęcia nim sytuacji, gdy nabyty towar nie ma właściwości, o istnieniu, których zapewniała reklama.

2. Odpowiedzialność

Odpowiedzialność sprzedawcy za niezgodność towaru konsumpcyjnego opiera się na zasadzie ryzyka i jako swoisty system odpowiedzialności, uzasadniony wzajemnym charakterem umowy, spełnia funkcję podobną do odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady

3. Uprawnienia

Z powodu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową kupującemu przysługują uprawnienia polegające na:

1) żądaniu naprawy albo wymiany towaru

2) żądaniu obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy

Realizacja uprawnień wymienionych w pkt. 2 jest dopuszczalna. jeżeli

1) z przyczyn określonych w ustawie kupujący nie może żądać naprawy ani wymiany

2) sprzedawca w odpowiednim czasie nie wywiązał z obowiązku naprawy albo wymiany

3) naprawa albo wymiana naraziłyby kupującego na znaczne niedogodności

Naprawa i wymiana towary są nieodpłatne

Podstawę żądania obniżenia ceny oraz odstąpienia od umowy stanowią również takie przypadki, w których naprawa albo wymiana narażałyby kupującego na znaczne niedogodności

4. Terminy

1) dwa lata licząc od wydania towaru, w razie wymiany towaru termin ten biegnie na nowo

2) zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności w ciągu dwóch miesięcy od jej stwierdzenia. Do zachowania terminu wystarczy zawiadomienie, przed jego upływem- w dowolnej postaci.

3) Roczny termin przedawnienia, biegnie od stwierdzenia niezgodności

Wymiana, naprawa towaru powodują przerwę przedawnienia i zawieszenie jego biegu

4) Uprawnienie odstąpienia od umowy wygasa w takim samym terminie, z upływem, którego przedawniają się roszczenia kupującego.

H) Gwarancja przy sprzedaży konsumenckiej.

Do sprzedaży konsumenckiej nie mają zastosowania przepisy KC o gwarancji

1. Teść oświadczenia gwarancyjnego

1) określenie obowiązków gwaranta

2) wskazanie właściwości towaru będącego przedmiotem sprzedaży

3) stwierdzenie, że w razie ich braku kupujący może żądać od gwaranta spełnienia świadczenia będącego jego obowiązkiem

2. Powinności określone w ustawie

1) oświadczenie gwarancyjne ma być w języku polskim, w sposób jasny, zrozumiały, itd.

2) dokument gwarancyjny powinien zawierać podstawowe informacje takie jak: nazwa, adres. Powinien on zawierać informacje, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.

3) sprzedawca udzielając gwarancji ma obowiązek wydania kupującemu dokumentu gwarancyjnego.

3.Najem

A) Konstrukcja prawna

Najem został skonstruowany jako umowa wzajemna, przez którą wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Przedmiotem najmu mogą być wszelkiego rodzaju rzeczy (ruchome i nieruchome), jak również ich części składowe

Z najmu wypływa uprawnienie najemcy do korzystania z rzeczy tylko w ograniczonym zakresie, a mianowicie do jej używania.

Okres trwania najmu może być z góry oznaczony w treści umowy najmu, ustawodawca zastrzegł maksymalny czas związania na 10 lat a umowy zawarte na czas dłuższy poczytuje się po upływie tego terminu za zawarte na czas nieokreślony

Okres trwania najmu może nie być oznaczony w umowie najmu. W przypadku takim najem ulega zakończeniu przez wypowiedzenie przez każdą ze stron

Najmy zawarte na czas oznaczony i nieoznaczony stanowią dwa wzajemnie wyłączające się sposoby zakończania stosunku prawnego. W przypadku najmu na czas oznaczony nie odnosi się możliwość swobodnego decydowania przez strony o wypowiedzeniu stosunku prawnego, znamienna dla najmu, którego czas trwania nie jest oznaczony.

Według art., 673 $3 KC, jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący jak i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie. Mogą to być nie tylko ściśle, precyzyjnie opisane w umowie zdarzenia, ale również przyczyny wskazane w sposób ogólniejszy w tym za pomocą formuły "ważne powody". Ponadto w umowie można zdecydować, czy wypowiedzenie wymaga zachowania wyprzedzających terminów.

B) Zawarcie umowy

Umowę najmu zawiera się w sposób ogólnie przewidziany dla umów konsensualnych.

Umowa najmu, co do zasady, powinna być zawarta w formie dowolnej. Natomiast dla umów najmu nieruchomości lub pomieszczeń na czas dłuższy niż rok przepis szczególny art. 660 KC wymaga formy pisemnej, której niezachowanie powoduje, że umowę uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.

C) Obowiązki wynajmującego

a) Wynajmujący jest obowiązany przede wszystkim wydać najemcy rzecz najętą, w stanie przydatnym do umówionego użytku

b) Następnie powinien tę rzecz utrzymywać w takim stanie przez cały czas trwania najmu z dwoma jednak ograniczeniami:

1) drobne nakłady połączone ze zwykłym używaniem rzeczy obciążają najemcę, a nie wynajmującego

2) wynajmujący zwolniony jest od obowiązku przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego, jeżeli uległa ona zniszczeniu z powodu okoliczności, za które wynajmujący odpowiedzialności nie ponosi

c) Na wynajmującym ciąży obowiązek zapewnienia najemcy spokojnego używania rzeczy.

d) Odpowiedzialność wynajmującego została uzupełniona szeregiem przepisów szczególnych, które wzmacniają pozycję prawną najemcy.

- najemca może dokonywać napraw koniecznych na koszt wynajmującego.

- wynajmujący ponosi także opartą na zasadzie ryzyka odpowiedzialność za wady rzeczy najętej.

Skutki prawne z tytułu rękojmi zależą od wielkości i rodzaju wady, jeżeli jest ona tak znaczna, że czyni przewidziany w umowie użytek z rzeczy niemożliwym najemca może wypowiedzieć najem bez zachowania terminu wypowiedzenia, a gdy da się ona usunąć prawo wypowiedzenia przysługuje po bezskutecznym upływie czasu potrzebnego do naprawienia wady

D) Obowiązki najemcy

a) Najemca obowiązany jest do świadczenia wzajemnego w postaci czynszu

Jeżeli termin płatności czynszu nie został określony w umowie, czynsz powinien być płacony z góry

Płatność czynszu

najem <1 rok to - za cały czas najmu

najem >1 rok lub umowa na czas nieokreślony to miesięcznie do 10tego dnia miesiąca

- wynajmujący może wypowiedzieć najem, gdy najemca zalega z czynszem za dwa pełne okresy płatności

b) Dla zabezpieczenia czynszu, oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega nie dłużej niż rok przysługuje wynajmującemu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu.

c) Najemca powinien używać rzeczy w sposób w umowie określony a jeżeli umowa o tym nie stanowi- w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.

- na najemcy ciąży obowiązek dokonywania drobnych nakładów, a o potrzebie innych napraw powinien zawiadomić wynajmującego

d), Jeżeli umowa najmu tego nie zabrania najemca może bez pytania o zgodę wynajmującego do oddania przedmiotu najętego osobie trzeciej w podnajem albo do bezpłatnego używania

- oprócz najemcy bezpośrednio przed wynajmującym odpowiada również osoba trzecia, za to, że rzecz będzie używana zgodnie z obowiązkami wynikającymi z umowy najmu.

- stosunek najemcy z osobą trzecią rozwiązuje się najpóźniej w chwili zakończenia najmu.

Zbycie rzeczy najętej

D) Zakończenie najmu

a) Zgodnie z ogólną zasadą, każdy najem może być rozwiązany na podstawie umowy stron. Ponadto zakończenie stosunku najmu następuje

1) jeżeli najem został zawarty na czas oznaczony - z nadejściem terminu końcowego

2) jeżeli najem został zawarty na czas nieoznaczony - w skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku z zachowaniem terminów ustawowych.

3) w razie kwalifikowanego naruszenia przez najemcę lub wynajmującego obowiązków wynikających z najmu - w skutek wypowiedzenia bez zachowania ustawowych terminów wypowiedzenia, ze skutkiem natychmiastowym występującym w chwili, gdy wypowiedzenie doszło do adresata.

b) Upływ czasu lub wypowiedzenie nie spowoduje zakończenia najmu, jeżeli strony przedłużą go w drodze umowy. W razie wątpliwości należy uznać ze najem został przedłużony na czas nieokreślony.

c) Po zakończaniu najmu najemca i inne osoby, które na podstawie umowy z nim zawartej władają rzeczą obowiązane są zwrócić rzecz wynajmującemu (art. 675 KC). (w stanie niepogorszonym)

Jeżeli wynajmujący rzecz ulepszy to o wynikających z tego faktu skutkach decyduje umowa najmu, w przypadku nieuregulowania tej kwestii od decyzji wynajmującego zależy czy zatrzyma ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości czy zażąda przywrócenia rzeczy do stanu pierwotnego.

E) Przedawnienie roszczeń

Rocznemu terminowi przedawnienia ulegają roszczenia (termin liczony od dna zwrotu rzeczy)

1) wynajmującego o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy

2) najemcy o zwrot nakładów na rzecz

3) wynajmującego o zwrot niezapłaconego czynszu

Inne nie wymienione w art. 677 przedawniają się po upływie terminów wskazanych w przepisach ogólnych

4. Najem lokali

A) Uwagi wprowadzające

W obrębie najmu lokali możemy wyróżnić

1) najem lokali, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych

2) najem lokali, które służą innym celom niż mieszkaniowe

B) Najem podlegający regulacji OchrLokU

a) Określenie lokalu wskazuje na jej stosowanie, gdy przedmiotem najmu jest lokal, który służy do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych

Nie są lokalami w rozumieniu ustawy pomieszczenia przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs itd.

Z kolei lokalem w rozumieniu ustawy jest pracownia służąca twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki

b) Za lokatora należy, w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 OchrLokU, uważać najemcę lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności.

Dla najmu lokali ma to takie znaczenie, że przepisy OchrLokU dotyczą nie tylko najemcy, ale również podnajemcy oraz osoby, której najemca oddał lokal do bezpłatnego używania

Nie jest pewne, czy za lokatora w rozumieniu OchrLokU można uznać osobę prawną.

c) Wynajmującym jest właściciel lub inna osoba, z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający lokatora do używania lokalu.

Publiczny zasób mieszkaniowy: lokale tworzące mieszkaniowy zasób gminy, lokale będące własnością innych jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych tych jednostek itd.

C) Nawiązanie stosunku najmu

a) Najem zarówno lokali mieszkalnych, jak i lokali o innym przeznaczeniu, nawiązuje się, według zasady ogólnej, na podstawie umowy.

b) zgodnie z zasadami ogólnymi wynajmujący może decydować, komu wynajmie lokal

Szczególne zasady odnoszą się do lokali socjalnych. Lokale takie oddawane są w najem

1) osobom, którym uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego przyznał sąd w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu

2) osobom, które mają tytuł prawnego do lokalu, a ich dochody nie przekraczają wysokości dochodu gospodarstwa domowego wskazanej w uchwale rady gminy.

c) W miejsce reguły, według której strony swobodnie decydują, czy zawierają umowę najmu na czas oznaczony albo nieoznaczony, OchrLokU różnicuje sytuację stron w zależności od tego, w skład, jakich zasobów wchodzi lokal będący przedmiotem najmu.

OchrLokU stanowi, ze umowa o odpłatne używanie lokalu może być zawarta wyłącznie na czas nieoznaczony.

wyjątki

1) zawarcia umowy na czas oznaczony żąda lokator, przy czym od złożenia tego żądania nie można uzależnić jej zawarcia

2) lokal związany jest ze stosunkiem pracy

3) przedmiotem najmu jest lokal socjalny.

d) zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia najemcy kaucji (nie może ona przekraczać 12-krotności miesięcznego czynszu)

D) Najemca lokalu mieszkalnego

a) Małżonkowie są najemcami lokalu, jeżeli nawiązanie stosunku najmu nastąpiło w czasie trwania małżeństwa a najem ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny

Małżeńska wspólność najmu lokalu jest wspólnością łączną i ma charakter przymusowy. Z ważnych powodów sąd może znieść współwłasność.

b) w odniesieniu do lokali mieszkalnych obowiązują szczególne zasady następstwa prawnego po zmarłym najemcy lokalu. Modyfikacja zasad ogólnych polega na stworzeniu uprzywilejowanej sytuacji dla osób, które mieszkały stale z najemcą w chwili jego śmierci zalicza się do nich:

1) małżonka niebędąca współnajemcą lokalu

2) dzieci najemcy i jego współmałżonka

3 inne osoby, wobec których najemca był zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych

4) osobę, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą (nie jest wykluczone uwzględnienie związków osób tej samej płci, oprócz konkubinatu w tradycyjnym znaczeniu)

Wstępujący w najem mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminu wypowiedzenia choćby najem taki był zawarty na czas oznaczony, natomiast, jeśli takich osób nie ma najem wygasa.

E) Czynsz i inne opłaty

a)W stosunkach najmu podlegających OchrLokU. Przy ustalaniu stawek czynszu lokali należących do gminy, organ wykonawczy związany jest zasadami polityki czynszowej określonymi w uchwale rady gminy.

Ponadto dla innych lokali OchrLokU wskazuje kryteria kalkulacji czynszu w postaci czynników obniżających lub podnoszących wartość np. położenie budynku, stan techniczny, instalacje, wyposażenie w urządzenia techniczne.

Odrębne zasady w zakresie ustalania czynszu najmu odnoszą się do lokali w zasobach mieszkaniowych towarzystw budownictwa społecznego.

b) istnieje możliwość podwyższenia czynszu przez wynajmującego lokal, w drodze wypowiedzenia dotychczasowej wysokości czynszu najpóźniej na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Wypowiedzenie wymaga formy, w jakiej jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Podwyżki nie mogą być częściej, niż co 6 miesięcy. Jeżeli podwyżka przekracza 10% czynszu wynajmujący musi ją wypowiedzieć na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego oświadczenie to wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Jeżeli podwyżka jest większa niż 10% dotychczasowego czynszu w wyniku, której wartość odtworzeniowa lokalu w skali roku przekroczy 3% właściciel na żądanie najemcy powinien przedstawić w ciągu 7 dni przyczyny podwyżki

Reakcja najemcy może być dwojaka

1) może w ciągu 2 miesięcy od dnia wypowiedzenia złożyć powództwo o ustalenie, że podwyżka jest niezasadna, albo jest zasadna, ale nie w takiej wysokości

2) może w ciągu 2 miesięcy od dnia wypowiedzenia odmówić przyjęcia podwyżki a umowa najmu ulega rozwiązaniu.

c) wynajmujący może również oprócz czynszu pobierać tzw. opłaty niezależne od właściciela (media)

d) za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby

e) gdy najemca pozostaje w zwłoce a wynajmujący ma zamiar wypowiedzieć najem, musi on uprzedzić o swym zamiarze najemcę, i to na piśmie oraz udzielić mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu

f) najemcy lokalu mieszkalnego przysługuje ze środków publicznych świadczenie przeznaczone na częściowe pokrycie należności jest to pomoc dla gospodarstw domowych o niskich dochodach. Dodatek mieszkaniowy wpłaca się wynajmującemu.

F) Pozostałe prawa i obowiązki stron

a) najemca może założyć w najętym lokalu oświetlenie, gaz, telefon i inne podobne urządzenia

b) wymagane jest udostępnienie lokalu wynajmującemu w celu dokonania okresowych przeglądów stanu i wyposażenia technicznego lokalu, a także umożliwienia mu wykonania ciążącego na nim obowiązku napraw.

c) ograniczenia w używaniu lokalu wynikają z obowiązku najemcy stosowania się do porządku domowego i liczenia się potrzebami innych mieszkańców i sąsiadów.

d) drobne nakłady obciążają najemcę.

e) odpowiedzialność za wady rzeczy najętej art. 682

f) prawo zastawu obciąża nie tylko rzeczy ruchome najemcy, lecz także wniesione do lokalu ruchomości członków rodziny najemcy razem z nim mieszkających.

g) Wymagana jest zgoda wynajmującego na podnajem albo oddanie przez najemcę lokalu lub jego części do bezpłatnego używania.

G) Sytuacja najemcy wobec osób trzecich

a) w stosunku do osób trzecich pozycja prawna najemcy lokalu ulega istotnemu wzmocnieniu na podstawie art. 690 KC

b) Najemca ma możliwość korzystania z ochrony posesoryjnej

c) Art. 692 KC umacnia pozycję najemcy lokalu mieszkalnego w stosunku do nabywcy nieruchomości, w której położony jest lokal. Jeżeli bowiem najemca już go zajmuje, nabywcy nie przysługuje prawo przedwczesnego wypowiedzenia najmu

H) Ustanie najmu

a) Unormowanie kodeksowe polega na ustaleni dłuższego ustawowego terminu wypowiedzenia, jeżeli czynsz płacony jest miesięcznie to termin wypowiedzenia to najpóźniej 3 miesiące naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego.

b) Najemca może wypowiedzieć najem stosownie do zasad określonych przepisami, KC. Natomiast wynajmujący może doprowadzić do ustania najmu lokalu wyłącznie w sposób przewidziany w OchrLokU:

1) z przyczyn wskazanych w ustawie

2) z zachowaniem określonych w ustawie terminów

3) na piśmie- pod rygorem nieważności, z podaniem przyczyny wypowiedzenia

Przyczyny wypowiedzenia

1) kwalifikowane przypadki naruszenia obowiązków przez najemcę

2) pozostanie najemcy w zwłoce z zapłatą czynszu oraz innych opłat przez 3 pełne okresy płatności

3) oddanie w podnajem albo do bezpłatnego używania bez wymaganej pisemnej zgody wynajmującego

4) przypadki, w których lokal nie jest niezbędny do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, wskazuje na to np. nie zamieszkiwanie przez dłuższy czas (ponad 12 miesięcy)

5) Dalsze podstawy wypowiedzenia służą realizacji zamiaru mieszkania w lokalu będącym przedmiotem najmu przez jego właściciela lub określone w ustawie osoby mu bliskie

6) Wynajmujący może wytoczyć powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu w przypadku tzw. "ważnych powodów" Także osobą trzecim przysługuje takie roszczenie, podstawę stanowi rażące lub uporczywe naruszanie przez najemcę porządku domowego, czyniąc uciążliwym korzystanie z budynku lub innych lokali.

Natomiast współlokator, w razie rażąco nagannego postępowania współlokatora uniemożliwiającego wspólne zamieszkiwanie, może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji.

5.DAROWIZNA

A) Pojecie

Darowizna została w kodeksie cywilnym skonstruowana jako umowa, a nie jako jednostronne oświadczenie woli darczyńcy. W ten sposób wyłączona została możliwość obdarowania kogokolwiek wbrew jego woli. Do essentialia negotii umowy darowizny należy zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (888§1). Darowizna jest umową konsensualną i zobowiązującą; może wywierać jednocześnie skutki rzeczowe.

Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego, zwolnienia obdarowanego z dlugu, zniesieniu prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego (np hipoteki)

B) Zawarcie umowy

1. Strony

Stronami umowy darowizny są darczyńca i obdarowany. Po stronie darczyńcy i obdarowanego mogą występować os fizyczne i prawne. Ma także zastosowanie art 33¹KC. Zgodnie z SN i poglądem doktryny, nie jest wyłączona możliwość rozporządzenia przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego drugiego małżonka, co w praktyce polega na dokonaniu darowizny.

2. Forma

Z uwagi na nieodpłatny charakter umowy, ustawa zastrzega w interesie darczyńcy, ze jego oświadczenie woli powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Oświadczenie woli drugiej strony, wyrażające przyjęcie darowizny może przybrać formę w zasadzie dowolna. Art 890§1zd2 KC w myśl, którego mimo nie złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli w wymaganej formie umowa darowizny staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Z reguły skutek rzeczowy następuje, gdy zobowiązanie do przeniesienia własności odnosi się do rzeczy oznaczonej, co do tożsamości (155§1). W takich sytuacjach nieformalna umowa darowizny jest ważna, chociażby nawet rzecz ruchoma stanowiąca przedmiot darowizny nie została obdarowanemu wydana.

Gdy umowa darowizny wywołuje wyłącznie skutki zobowiązujące spełnienie świadczenia następuje dopiero przez przeniesienie posiadania rzeczy lub zapłatę darowanej sumy pieniężnej.

Przedstawione zasady dotyczące formy umowy darowizny nie są jednak wystarczające, jeżeli inne przepisy ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (890§2). Umowa darowizny nieruchomości zawsze wymaga zlodzenia oświadczenia woli przez obie strony w formie aktu notarialnego (158).

C) Skutki

Z umowy darowizny wynika dla darczyńcy obowiązek jej wykonania. Dalsze obowiązki darczyńcy łączą się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Znacznie złagodzona została w porównaniu z ogólnymi zasadami art 471KC odpowiedzialność darczyńcy za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Odpowiada on, bowiem tylko wtedy, gdy można mu przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo (891§1).

Od zasad ogólnych odbiegają też konsekwencje opóźnienia się darczyńcy ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa (891§2), a nie juz od dnia wymagalności (481). W sposób charakterystyczny uregulowana została odpowiedzialność darczyńcy za wady rzeczy darowanej. Odpowiedzialność ogranicza się do naprawienia szkody, jaka powstała przez to, że darczyńca wiedząc o wadach (fizycznych lub prawnych) nie zawiadomił o nich obdarowanego w czasie właściwym (892). Odpada, jeżeli obdarowany mógł je z łatwością zauważyć.

Do obdarowanego stosuje się zasada współdziałania wierzyciela przy wykonaniu zobowiązania (354§2). Poza tym na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki, gdy z darowizna łączy się polecenia (modus)

D) Polecenie

1. Pojecie

W umowie darowizny można zamieścić postanowienie nakładające na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania (polecenie 893KC). Mogą one prowadzić do uszczuplenia nieodpłatnie uzyskanej korzyści, ale polecenie może tez wyznaczyć obowiązki o charakterze niemajątkowym.

Wyrażone w oświadczeniu woli darczyńcy polecenie stanowi element umowy darowizny (accidentalia negotii). Obdarowany przyjmuje wtedy darowiznę obciążoną poleceniem (darowizna cum modo). Jego obowiązek wykonania polecenia wynika wiec z umowy. Polecenie charakteryzuje się tym ze nie czyni nikogo wierzycielem.

Uprawnienie zadania wypełnienia polecenia (894) przysługuje darczyńcy z wyłączeniem przypadku, gdy polecenie ma na celu wyłącznie korzyść obdarowanego. Po śmierci zaś darczyńcy z zadaniem wypełnienia polecenia mogą wystąpić jego spadkobiercy a także właściwy organ państwowy, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Przytoczone sformułowanie art 893 należy, zatem rozumieć, że:

1) odnosi się ono w pełni do takich jedynie poleceń, które maja wyłącznie na celu interes obdarowanego;

2) w pozostałych przypadkach wierzycielem nie staje się osoba trzecia - inna niż osoby wskazane w art 894, a odnosząca korzyść z polecenia.

2. Wypełnienie wypełnienia polecenia przez obdarowanego można domagać się dopiero po wykonaniu darowizny (894§1). Obdarowany może zwolnic się od obowiązku wypełnienia polecenia przez wydanie przedmiotu darowizny i to w takim stanie, w jakim przedmiot znajduje się w chwili zadania (895§2). Upoważnienie przemienne istnieje jednak tylko w sytuacji, gdy wykonania polecenia zada darczyńca lub jego spadkobiercy.

Obdarowany zostanie zwolniony z obowiązku wypełnienia polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków (895§1). W takim wypadku obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia. W razie sporu o zasadności odmowy orzeka sąd.

E) Odwołanie darowizny

1. Niewdzięczność obdarowanego

Dopuszczalne jest odwołanie darowizny w razie rażącej niewdzięczności obdarowanego w stosunku do darczyńcy (898). Uprawnienie to przysługuje:

1) darczyńcy, (który jednak nie może odwołać darowizny, jeżeli obdarowanemu przebaczył) 898§1 i 899§1

2) spadkobiercom darczyńcy - po jego śmierci (899§2) z powołaniem na:

- przyczyny, które mógł podnieść darczyńca, jeżeli w chwili śmierci był on uprawniony do odwołania darowizny

- umyślne spowodowanie przez obdarowanego śmierci darczyńcy (pozbawienie życia albo wywołanie rozstroju zdrowia, wskutek czego darczyńca zmarł); oznacza to również rażąca niewdzięczność, na którą darczyńca nie mógł się powołać

Uprawnienie do odwołania darowizny wygasa:

1) w razie przebaczenia obdarowanemu

2) z upływem 1 roku od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Wskazany roczny termin dotyczy również spadkobierców i biegnie od dnia, w którym powzięli oni wiadomość o niewdzięczności obdarowanego. Jest to termin zawity (899§3)

Odwołanie darowizny z powody rażącej niewdzięczności obdarowanego może nastąpić przed wykonaniem jak i po wykonaniu darowizny (898§1)

Zwrot przedmiotu wykonanej juz darowizny następuje stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (898§2 w związku z, 405) przy czym obdarowany traktowany jest jak bezpodstawnie wzbogacony, który powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu - od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie darowizny.

2. Niedostatek darczyńcy.

Z tej przyczyny darczyńca może odwołać darowiznę wówczas, gdy pogorszenie się jego sytuacji majątkowej nastąpiło po zawarciu umowy darowizny, a umowa nie została jeszcze wykonana (896). Jeżeli pozwala na to przedmiot darowizny odwołanie może dotyczyć części darowizny w zakresie potrzebnym do usunięcia stanu niedostatku.

3. Tryb odwołania i skutki

Odwołanie darowizny następuje przez złożenie oświadczenia woli obdarowanemu na piśmie (900). Ma ono charakter prawno kształtujący.

F) Obowiązek utrzymania darczyńcy w razie niedostatku

Popadniecie darczyńcy w niedostatek po wykonaniu darowizny nie daje juz podstawy do jej odwołania. Darczyńca może żądać od obdarowanego środków utrzymania potrzebnych dla nie go samego i dla osób, wobec których ciąży wobec darczyńcy ustawowy obowiązek alimentacyjny (897). Obowiązek obdarowanego ograniczony jest w tym wypadku do istniejącego jeszcze wzbogacenia. Może on jednak zwolnic się z tego obowiązku przez zwrot darczyńcy wartości wzbogacenia (upoważnienie przemienne), tzn. przez wydanie przedmiotu darowizny albo sumy pieniężnej.

G) Rozwiązane darowizny

Wg ogólnej zasady prawa zobowiązań rozwiązanie umowy darowizny, która nie została jeszcze wykonana może nastąpić w wyniku zgodnych oświadczeń woli stron. Dla darowizny przewidziana jest ponadto możliwość rozwiązania umowy przez sąd. W przypadku darowizny dokonanej przed ubezwłasnowolnieniem darczyńcy (901) z zadaniem rozwiązania umowy darowizny może wystąpić przedstawiciel ustawowy os ubezwłasnowolnionej, jeżeli darowizna - ze względu na wartość świadczenia i braku uzasadnionych pobudek - jest nadmierna. W ciągu 2 lat od jej wykonania (termin zawity 901§2)

6.Dzierżawa

A) Dzierżawa ogółem

Dzierżawa to umowa wzajemna, w której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz.694.1; 709; Ten typ umowy jest bardzo podobny do najmu i generalnie ustawodawca odsyła do przepisów o najmie. Różni się od najmu tym, iż dzierżawca ma nie tylko uprawnienie do używania przedmiotu dzierżawy, ale także do pobierania z niego pożytków, zarówno naturalnych jak i cywilnych. Przedmiotem dzierżawy mogą być tylko takie przedmioty, które dają pożytki Np. grunty rolne, przedsiębiorstwo, zwierzęta rolne itd.

Czas-tak jak przy najmie, z jednym wyjątkiem maksymalny czas dzierżawy to 30 lat, przy najmie było to 10 lat. Dzierżawę zawartą na czas dłuższy, poczytuje się po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony.

Dzierżawca powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki i nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego. Dzierżawca ma obowiązek dokonywania napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym.

Jeżeli dzierżawca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy i mimo upomnienia nie przestaje jej używać w taki sposób albo, gdy rzecz zaniedbuje do tego stopnia, że zostaje ona narażona na utratę lub uszkodzenie, wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów wypowiedzenia. Inaczej niż w najmie bez zgody wydzierżawiającego dzierżawca nie może oddawać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania ani go poddzierżawiać. W razie naruszenia powyższego obowiązku wydzierżawiający może dzierżawę wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia. Może, ale nie musi, jeżeliby doszło do poddzierżawy to nie stosuje się do niej przepisu 668.2 o rozwiązaniu podnajmu najpóźniej z chwilą ustania stosunku podstawowego- najmu. W razie wygaśnięcia dzierżawy, umowa poddzierżawy utrzymuje się i podlega ogólnemu reżimowi prawnemu dzierżawy (SN)-sporne.

Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków(np.1/5. zbiorów zboża z wydzierżawianego pola). Jeżeli termin płatności czynszu nie jest w umowie oznaczony, czynsz jest płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku takiego zwyczaju - półrocznie z dołu. Np. Dzierżawię od X pole od stycznia to zapłacę dopiero jak będą zbiory, powiedzmy w czerwcu. Jeżeli wskutek okoliczności, za które dzierżawca odpowiedzialności nie ponosi i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu, dzierżawca może żądać obniżenia czynszu przypadającego za dany okres gospodarczy. Zasądza sąd-orzeczenie konstytutywne. Jeżeli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu, co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a w wypadku, gdy czynsz jest płatny rocznie, jeżeli dopuszcza się zwłoki z zapłatą ponad trzy miesiące, wydzierżawiający może dzierżawę wypowiedzieć bez zachowania terminu wypowiedzenia. Jednakże wydzierżawiający powinien uprzedzić dzierżawcę udzielając mu dodatkowego trzymiesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu. Ustawowy zastaw został tu rozszerzony-do rzeczy ruchomych objętych ustawowym prawem zastawu wydzierżawiającego należą także rzeczy służące do prowadzenia gospodarstwa lub przedsiębiorstwa, jeżeli znajdą się w obrębie przedmiotu dzierżawy. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że oprócz czynszu dzierżawca będzie obowiązany uiszczać podatki i inne ciężary związane z własnością lub z posiadaniem przedmiotu dzierżawy oraz ponosić koszty jego ubezpieczenia, ustawowe prawo zastawu przysługujące wydzierżawiającemu zabezpiecza również roszczenie wydzierżawiającego względem dzierżawcy o zwrot sum, które z powyższych tytułów zapłacił. Terminy wypowiedzenia określa umowa a w braku odmiennej umowy dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego, inną zaś dzierżawę na sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego. Po zakończeniu dzierżawy dzierżawca obowiązany jest, w braku odmiennej umowy, zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się znajdować przy prowadzeniu prawidłowej gospodarki. Jeżeli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, dzierżawca obowiązany jest zapłacić czynsz w takim stosunku, w jakim pożytki, które w tym roku pobrał lub mógł pobrać, pozostają do pożytków z całego roku dzierżawnego. W razie zbycia rzeczy wydzierżawionej w czasie trwania dzierżawy w stosunek ten wstępuje nabywca według reguł właściwych dla najmu-678. Skutek taki odnosi się do przepisów o użytkowaniu wieczystym, gdy nieruchomość była przedmiotem dzierżawy-(SN).Cała Resta kwestii nieuregulowanych tutaj.- Art. 694. Do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych(w kc).

B) Dzierżawa nieruchomości rolnej - jak kogoś interesuje to str-138-140 (Radwański).

7.Użyczenie

A) Użyczenie-ogółem

Użyczenie to umowa, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu na czas oznaczony albo nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy-710. Taki najem tylko, że nieodpłatny. Potocznie nazywana jest pożyczką, Np. pożyczenie książki w bibliotece, mogą tu być także nieruchomości. Jest to umowa realna (musi dojść do wydania rzeczy).

Prawa i obowiązki stron

Użyczający- zobowiązuje się jedynie do znoszenia tego, że biorący używa rzeczy już mu wydanej. Odpowiada on tylko za takie wady rzeczy, które wyrządziły biorącemu, szkodę przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich, chyba, że biorący rzecz sam mógł je z łatwością zauważyć. Odpowiedzialność na zasadzie winy. Np. X daje Y małpę zarażoną wirusem, Ebola , albo samochód z niedziałającymi hamulcami.

Biorący w używanie -Jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania. Stosunek użyczenia ma charakter osobisty. Jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności(wyjątek), albo, jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.

Art. 713. Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.-752-757. Natomiast nie może żądać od użyczającego dokonania żadnych nakładów na rzecz użyczoną. Art. 714. Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo, gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie.-Causus mixtus. 719. Roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

8. Nieodpłatne używanie rzeczy i pobieranie z niej pożytków

Jest to umowa nienazwana, stosuje się do niej przepisy najbardziej podobnych instytucji, czyli użyczenia i dzierżawy. Ze względu na jej nieodpłatny charakter do ustalenia sposobu jej zakończenia należy stosować przepisy o użyczeniu- nie dotyczy to jednak umowy z 708 o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków.

9. Leasing

A) Leasing ogółem 709(1)-709(18)

W kodeksie cywilnym ujęty został leasing finansowany, natomiast umowy leasingu operacyjnego nie są umowami leasingu w rozumieniu KC.

Stronami umowy leasingu są finansujący i korzystający. Finansującym może być tylko osoba prowadząca przedsiębiorstwo. Zawiera ona umowę w zakresie działalności przedsiębiorstwa, prowadzi, więc działalność leasingową we własnym imieniu, zarobkowo, w sposób ciągły i zorganizowany. Nie musi natomiast zajmować się wyłącznie taką działalnością. Po stronie korzystającego może występować każda osoba fizyczna i osoba prawna, niekoniecznie przedsiębiorca. W praktyce umowa leasingu ma jednak poważniejsze znaczenie w obrocie dwustronnym profesjonalnym. Umowę leasingu zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności ad solemnitatem. Jest ona umową dwustronnie zobowiązującą, odpłatną i wzajemną.

Do essentialia negotti umowy leasingu należą:

1) Zobowiązanie się finansującego do nabycia rzeczy -od oznaczonej osoby i na warunkach określonych w umowie leasingu.

2) Zobowiązanie się finansującego do oddania nabytej rzeczy korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony.

3) zobowiązanie się korzystającego do zapłaty finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego, które jest, co najmniej równe cenie nabytej rzeczy lub wynagrodzeniu z tytułu jej nabycia.

Doniosłą rolę odgrywa kredyt faktycznie udzielony korzystającemu przez finansującego w postaci zapłaty ceny lub wynagrodzenia za nabytą rzecz, przeznaczoną do użytku korzystającego. Finansujący nie nabywa rzeczy na swoje potrzeby, lecz ze względu na potrzeby korzystającego.

Zbywca rzeczy nie musi być poinformowany przez finansującego o tym, iż przedmiot transakcji zostanie oddany korzystającemu. Jeżeli umowa Np. sprzedaży będąca elementem umowy leasingu nie jest możliwa do spełnienia to korzystający może od umowy leasingu odstąpić. Umowa prowadząca do nabycia rzeczy przez finansującego powinna być zawarta z oznaczonym w umowie leasingu zbywcą (osoba trzecia). Leasing zwrotny -X zobowiązuje się nabyć od Y samochód, z którego Y korzysta po to, aby oddać mu ten samochód do używania. Z zakresu leasingu wyłączone jest przedsiębiorstwo i prawa majątkowe;. Rzecz musi być wydana przez finansującego, korzystającemu osobiście, ponieważ jest to czynność realna. Najczęściej jednak finansujący upoważnia korzystającego do odbioru rzeczy od zbywcy, lub przenosi na niego stosowne roszczenia. Na tej podstawie korzystający może domagać się spełnienia świadczenia bezpośrednio od osoby trzeciej i zarazem stwierdzić czy rzecz odpowiada właściwościom określonym w umowie leasingu. Wynagrodzenie płacone przez korzystającego finansującemu jest wynagrodzeniem jednorazowym płaconym w ratach(inaczej jak w czynszu czy dzierżawie[tam okresowe]). Wynagrodzenie minimalne-określone jest w ustawie, stanowi sumę równą cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego+ to mogą być jeszcze prowizje i nie wiadomo, co jeszcze, ale ważne, aby nie było ono mniejsze. Umowy podobne do leasingu-stosuje się do nich przepisy o leasingu, ale nim nie są Np. X daje w użytkowanie Y samochód na czas określony a Y zobowiązuje się zapłacić w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe, co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia umowy.

B) Treść stosunku prawnego

Finansujący obowiązany jest wydać korzystającemu razem z rzeczą odpis umowy ze zbywcą lub odpisy innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy, w szczególności odpis dokumentu gwarancyjnego, co do jakości rzeczy, otrzymanego od zbywcy lub producenta. Dla korzystającego ma to istotne znaczenie z tytułu przysługujących mu ex lege uprawnień z tytułu wad rzeczy wobec zbywcy 709(8).2.

Finansujący powinien wydać korzystającemu rzecz w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania finansującemu przez zbywcę. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. Do obowiązków finansującego nie należy również, utrzymanie rzeczy w należytym stanie, ponoszenie ciężarów z nią związanych, a także ryzyka jej przypadkowej utraty. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba, że wady te powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne. Do odpowiedzialności finansującego za wady rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie-664. 709(17)-Ważny przeczytać .

Korzystający zasadniczo ma wypłacić wynagrodzenie, ma być w ratach i określonych terminach ujętych w umowie. Do zabezpieczenia rat stosuje się przepisy o najmie, dotyczące ustawowego prawa zastawu 670 i 671. Do zapłaty przez korzystającego rat przed terminem płatności stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty 585, co oznacza możliwość odliczenia stopy procentowej obowiązującej dla kredytu udzielanego przez NBP., Jeżeli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione.  Jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach. Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Korzystający powinien używać rzeczy i pobierać jej pożytki w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej. Korzystający i osoba trzecia odpowiadają wobec finansującego na podstawie przepisów o podnajmie, lub bezpłatnym użytkowaniu 668.1. Zobacz też 708.9 - Wady rzeczy. W razie zbycia rzeczy przez finansującego, na jego miejsce wstępuje w stosunek leasingu nabywca rzeczy.

Skutki naruszeń - naruszenie przez korzystającego jego podstawowych obowiązków uzasadnia wypowiedzenie umowy leasingu przez finansującego ze skutkiem natychmiastowym, chyba, że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Możliwość dotyczy uchybień opisanych ściśle w ustawie - 1) naruszenie obowiązku utrzymania rzeczy w należytym stanie, niewłaściwe używanie rzeczy, nieusunięci zmian w rzeczy dokonanych bez zgody finansującego, 2) oddania rzeczy do używania osobie trzeciej bez zgody finansującego, 3) zwłoki z zapłatą, co najmniej jednej raty wynagrodzenia. Odpowiednio do punktów finansujący musi: 1) finansujący musi poprzedzić wypowiedzenie pisemnym upomnieniem; 3) Wyznaczyć termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zaznaczeniem, iż po upływie może wypowiedzieć umowę. Następstwem wypowiedzenia jest odebranie rzeczy.

Jeżeli finansujący zobowiązał się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba, że strony uzgodniły inny termin.

10.Zobowiązania odnoszące się do świadczenia usług

A) Usługi

Pojęcie usług w KC nie zostało ściśle zdefiniowane, nie obejmuje ono ani wydania ani używania rzeczy, usługami są czynności (działania) spełniane dla jakiejś innej osoby. Np. zlecenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, przechowanie, odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady, umowa składu, umowa agencyjna, umowa komisu, umowa przewozu, umowa spedycji.

Prawo zamówień publicznych- `Usługami w rozumieniu ustawy są wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy'.

B) Umowy nazwane i nienazwane

Art. 750. Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Artykuł ten wiąże konsekwencje normatywne dla nienormowanych w systemie prawnym, a więc nienazwanych umów o świadczenie usług. Umowa zlecenie wskazana została jako modelowe rozwiązanie dla nienazwanych umów o świadczenie usług.

C) Umowa zlecenia

W umowie zlecenia występują dwie strony: dający zlecenie i przyjmujący zlecenie. Do essentialia negotii tej umowy należy zobowiązanie przyjmującego zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie 734.1. Np. Zawarcie umowy, złożenie oferty, prowadzenie przez adwokata sprawy przed sądem.

Zlecenie w ujęciu KC nie obejmuje umów, w których przedmiotem świadczenia jest spełnienie usługi polegającej na czynności faktycznej. Jednakże na mocy art.750 do umów takich stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, gdy nie podlegają one przepisom innej umowy nazwanej. Umowy takie to Np. umowy o leczenie, pielęgnowanie, o wychowywanie, o naukę.

Zobowiązanie biorącego zlecenie polega na świadczeniu określonych, a więc zindywidualizowanych czynności prawnych i to w sposób pozwalający mu na samodzielne organizowanie odpowiednich działań. Cecha ta. M.in. odróżnia ten typ stosunku prawnego od stosunku pracy. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się jedynie do dokonania umówionych czynności, nie odpowiada natomiast za to, że pożądany przez dającego zlecenie rezultat zostanie osiągnięty. Np. adwokat za wygranie sprawy. Przyjmujący zlecenie powinien dokonać należytej staranności, aby cel ten osiągnąć. Z uwagi na to, że miarą wykonania zobowiązania nie jest osiągnięcie ściśle oznaczonego rezultatu, lecz samodzielne staranne działanie, będące zawsze przedmiotem nieostrych ocen, zatem stosunek zlecenia znamionuje w silnym stopniu zaufanie, jakie powinien dający do przyjmującego zlecenie. Spełnienie określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie oznacza dokonanie czynności dotyczącej jego sfery prawnej. Może ono przybrać różną postać. 1) Działanie przyjmującego zlecenie może polegać na dokonaniu czynności w imieniu dającego zlecenie, a więc z tym skutkiem, że odpowiednie prawa lub obowiązki nabywa bezpośrednio dający zlecenie. W takim przypadku dokonujący czynności działa jako pełnomocnik dającego zlecenie. Odrębne tzn. obok zlecenia, udzielenie pełnomocnictwa 95 nie jest jednak potrzebne, ponieważ art. 734.2 W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie występuje wówczas w roli pełnomocnika, a dający zlecenie w roli mocodawcy. Dopiero innego rodzaju postanowienie zawarte w umowie zlecenie uchyla domniemanie pełnomocnictwa. Połączenie zlecenia z pełnomocnictwem stwarza taką sytuację prawną, że przyjmujący zlecenie jest nie tylko upoważniony, ale i zobowiązany do działania w imieniu dającego zlecenie. Zlecenie w tym wypadku oznacza stosunek będący podstawą pełnomocnictwa w rozumieniu 101 i 106. 2) Zgodnie z treścią zlecenia, działanie dla dającego zlecenie może polegać na dokonaniu przez przyjmującego zlecenie czynności prawnej w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Nabywa on wtedy określone prawo na swoje nazwisko z tym, że ma obowiązek przenieść to prawo na dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie występuje wówczas w roli tzw. zastępcy pośredniego.

Umowa zlecenia Może być czynnością odpłatną jak i nieodpłatną. Wśród umów o świadczenie usług zasadą jest nieodpłatność. Jeżeli nieodpłatność nie została zastrzeżona w umowie ani nie wynika z okoliczności, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. W odniesieniu do zlecenia odpłatnego jest kwestią sporną czy należy ono do umów wzajemnych. Zlecenie jest umową konsensualną i dwustronnie zobowiązującą, także wtedy, gdy nie ma charakteru odpłatnego.

Forma umowy zlecenia może być dowolna, chyba, że zlecenie łączy się z pełnomocnictwem, dla którego wymagana jest forma szczególna. Np. pełnomocnictwo ogólne(pisemna) albo do dokonania czynności, do której wymagana jest forma szczególna. Wymaganie tej formy odnosi się wówczas także do umowy zlecenia. Natomiast, jeśli przyjmujący zlecenie ma działać jako zastępca pośredni umowa zlecenia nie wymaga nigdy formy pisemnej. A zleca B kupić nieruchomość na rachunek A- nie potrzeba tu aktu notarialnego do umowy zlecenia, co innego z jej kupnem i przeniesieniem przez B na rzecz A(SN)

Podstawowym obowiązkiem przyjmującego zlecenie jest dokonanie przewidzianej w umowie czynności z należytą starannością. Bez względu czy umowa będzie płatna czy nieodpłatna to on odpowiada nawet za szkodę wyrządzoną nieumyślnie. Przyjmujący zlecenie powinien wykonać je osobiście, chyba, że umowa lub zwyczaj stanowią inaczej lub zmuszają go ku temu okoliczności, jednak wtedy zawiadamia o tym dającego zlecenie i odpowiada za niewłaściwe działania, substytuta tylko w razie winy w wyborze. W pozostałych przypadkach odpowiada na zasadzie ryzyka. Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.

Podstawowym obowiązkiem dającego zlecenie jest obowiązek pokrycia wydatków i ewentualna zapłata w razie odpłatnego charakteru. Płatności pokrywa się z dołu. Z reguły stosunek zlecenia ustaje przez jego wykonanie. Każda ze stron może stosunek ten w dowolnym czasie wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Śmierć dającego zlecenie albo utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje w braku odmiennej umowy wygaśnięcia zlecenia. Na odwrót jest w przypadku śmierci przyjmującego zlecenie. W razie wypowiedzenia przez dającego zlecenie jest on obowiązany do zwrotu wydatków, a jeśli zlecenie miało charakter odpłatny do zapłaty części wynagrodzenia. Ponadto z wypowiedzeniem bez ważnego powodu, przez którąkolwiek ze stron łączy się obowiązek naprawienia szkody. Roszczenia z umowy zlecenia przedawniają się w zasadzie według przepisów ogólnych, 117 ale: Art. 751. Z upływem lat dwóch przedawniają się:

1)  roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;

2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

D) Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

Zdarzeniem kreującym omawiany tu stosunek prawny nie jest czynność prawna, lecz działanie, które znamionują następujące cechy:1) Działający negotium gestor prowadzi cudzą sprawę, która zarówno według kryteriów obiektywnych jak i według jego intencji należy do sfery interesów jakiejś innej osoby- niekoniecznie znanej lub już istniejącej (Np. przyszłej osoby prawnej). Nie będzie, więc taką sprawą remont budynku błędnie uważanego za własny SN. Ustawa chroni tylko altruistyczne intencje gestora działającego w cudzym interesie. Prowadzenie cudzej sprawy może polegać na dokonywaniu czynności prawnych w cudzym imieniu lub tylko na cudzy rachunek (Np. kupno dla znajomego poszukiwanej przez niego rzeczy, zapłata cudzego długu) albo na dokonaniu działań czysto faktycznych (Np. naprawa cudzej rzeczy). 2)Prowadzący sprawę nie może mieć do tego odpowiedniej kompetencji prawnej, wynikającej z jakiegokolwiek stosunku prawnego.3)Negotium gestor obowiązany jest działać zgodnie z prawdopodobną wolą osoby, której sprawę prowadzi praz po podjęciu działania w miarę okoliczności powiadomić o tym osobę i stosownie do okoliczności albo oczekiwać jej zleceń albo prowadzić sprawę dopóty dopóki osoba ta nie będzie mogła sama się nią zająć.4)Negotium gestor powinien działać z korzyścią osoby, której sprawę prowadzi. Wyjątek od tej zasady przewiduje jedynie 757.

Skutki prawne prawidłowego prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia polegają przede wszystkim na tym, że negotium gestor może żądać od osoby, której sprawę prowadzi zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienia od zobowiązań, które zaciągnął przy prowadzeniu cudzej sprawy.

Osoba, której sprawę prowadzono może działanie prowadzącego tę sprawę potwierdzić, co nadaje prowadzeniu sprawy skutki zlecenia, z mocą wsteczną

E) Umowa o dzieło

W umowie o dzieło występują dwie strony przyjmujący zamówienie i zamawiający. Do essentialia negotii tej umowy należy zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiającego do zapłaty wynagrodzenia. Świadczenia te są ze sobą powiązane w ten sposób, że umowa przybiera postać umowy wzajemnej. W odróżnieniu od umowy zlecenia i umowy o pracę wykonanie dzieła polega nie na samym tylko prowadzeniu działalności, ale i na doprowadzeniu do oznaczonego rezultatu. A zatem rezultat ten powinien być z góry to znaczy w umowie dokładnie i według obiektywnie sprawdzalnych cech określony, zaś jego osiągnięcie musi być przez strony uważane za pewne-ważne, nie jedynie prawdopodobne. Nie może być przedmiotem takiej umowy dzieło literackie. Rezultat w postaci dzieła jest zawsze wytworem przyszłej indywidualnej działalności człowieka, co odróżnia umowę o dzieło od sprzedaży. Działalność w umowie o dzieło na podobieństwo umowy zlecenia a w przeciwieństwie do umowy o pracę-samodzielnie realizuje przyjmujący zamówienie. Charakteru dzieła nie mają takie dokonania jak Np. nauczanie kogoś języka obcego, wygłoszenie wykładu, wykonanie określonej produkcji artystycznej- koncertu, przedstawienia teatralnego, (Choć SN orzekał różnie).

W umowie o dzieło zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia, ale do zawarcia tej umowy nie jest konieczne, aby strony określiły w niej wysokość należnego wynagrodzenia- nawet przez wskazanie tylko podstaw do jego ustalenia. Art. 628. § 1. Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.

Umowa o dzieło jest umową dwustronnie zobowiązującą interes zamawiającego polega na uzyskaniu odpowiadającego jego indywidualnym potrzebom rezultatu, w związku, z czym konieczna jest rozbudowana regulacja dotycząc fazy wykonawstwa a także odpowiednia ochrona na wypadek niewłaściwej jakości dzieła. Przepisy KC nie przewidują obowiązku osobistego wykonania dzieła przez przyjmującego zamówienie. Sposób wykonania dzieła określa umowa, a przyjmujący zamówienie nie jest pyzatym obowiązany stosować się do wskazówek dawanych przez zamawiającego. Natomiast zamawiającemu służy uprawnienie do kontrolowania wykonania dzieła, a mianowicie, co do terminowości prowadzonych prac oraz prawidłowości wykonawstwa art. 635 i 636 KC. W pierwszym przypadku stwierdziwszy takie opóźnienie z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła, że nie jest prawdopodobne ukończenie dzieła w czasie umówionym może on od umowy natychmiast odstąpić. Również wadliwe albo sprzeczne z umową wykonywanie dzieła upoważnia zamawiającego do odstąpienia od umowy albo do powierzenia dalszych prac innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie, ale dopiero po jego wezwaniu do zmiany sposobu wykonywania działa we wskazanym odpowiednim terminie.

Z reguły przyjmujący zamówienie obowiązany jest dostarczyć odpowiednie materiały potrzebne do wykonania dzieła. Obowiązek taki może przyjąć zamawiający w przypadku takim przyjmujący zamówienie powinien zbadać przydatność dostarczonego materiału i niezwłocznie zawiadomić zamawiającego, jeżeli materiał jest nieodpowiedni, gdy mimo to zamawiający obstaje przy wykorzystaniu dostarczonego materiału ponosi ryzyko z wynikających stąd skutków. Przyjmujący zamówienie ma obowiązek pieczy nad dostarczonym materiałem i o wspomnianym skutku można mówić dopiero wtedy, gdy mimo należytego dopełnienia obowiązku pieczy materiał uległ uszkodzeniu lub utracie SN. Jak oddajesz coś do pralni to jest to umowa o dzieło i jeśli się to nie nadaje do prania to muszą ci to powiedzieć inaczej, jeżeli to zniszczą to za to odpowiadają SN. Jeżeli zamawiający mimo wezwania go i wyznaczenia terminu odmawia takiego współdziałania, przyjmujący zamówienie może od umowy odstąpić, zachowując uprawnienie do odszkodowania na zasadach ogólnych. Art. 639. Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Art. 634. Jeżeli materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo, jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego. Przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego.

Art. 643. Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.

Za wady dzieła zarówno fizyczne jak i prawne, przyjmujący zamówienie odpowiada wg zasad określonych w przepisach o rękojmi przy sprzedaży.

Przyjmujący zamówienie odpowiada za wady prawne Np. za zużycie cudzego materiału, przy wadach fizycznych odpowiedzialność ta obejmuje także wadliwości użytych materiałów lub części zamiennych wyprodukowanych przez osoby trzecie. W odróżnieniu od rękojmi przy sprzedaży, należy mieć na względzie czy wady dadzą się, czy nie dadzą usunąć. Jeżeli zamawiający nie odebrał gotowego działa z powodu wady może także powierzyć poprawieni go innej osobie na koszt przyjmującego zamówienie. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo, gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.  W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.

W praktyce stosowane są 2 sposoby ustalania wynagrodzenia ryczałtowe i kosztorysowe

1) ryczałtowe - polega na ustaleniu z góry wysokości wynagrodzenia w oznaczonej kwocie

2) kosztorysowe - obejmuje jedynie zestawienie potrzebnych do wykonania dzieła materiałów i planowanych prac z podaniem cen jednostkowych, na tej podstawie oblicza się dopiero po wykonaniu dzieła należne wynagrodzenie. Jednakże przyjmujący zamówienie nie może żądać w skutek zmiany cen podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli zmiana cen nastąpiła w okresie, gdy był on już w zwłoce z wykonaniem dzieła SN. Wyjątek-Jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.

Przyjmujący zamówienie nie może jednak żądać rozwiązania umowy w skutek zmiany stosunków, jeżeli zmiana nastąpiła w okresie, gdy był on w zwłoce z wykonaniem dzieła.

Mimo niewykonania dzieła ciąży na zamawiającym obowiązek zapłacenia wynagrodzenia także w następujących przypadkach:

1) Jeżeli wykonanie dzieła doznało przeszkody z przyczyn dotyczących zmawiającego 639 nawet przez niego niezawinionych.

2) Jeżeli dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego lub następstwie wykonania dzieła wg jego wskazówek

3) jeżeli zamawiający bez uzasadnionej przyczyny odstępuje od umowy.

W przypadkach 1 i 3 zamawiający może jednak odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.(Wartość materialna, koszt robocizny)

Normalnie stosunek prawny dzieła gaśnie z chwilą odebrania dzieła bez zastrzeżeń przez zamawiającego. Poza tym dopóki dzieło nie zostało ukończone, dopóty zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić za zapłatą umówionego wynagrodzenia. Też. 635, 636, 637.2, 640. Rozwiązanie umowy o dzieło następuje w razie śmierci lub niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie, ale tylko wtedy, gdy wykonanie umowy zależy od osobistych przymiotów zmarłego. Art. 646. Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Jednakże uprawnienia z tytułu rękojmi za wady dzieła wygasają po upływie terminów zawitych określonych w przepisach o sprzedaży.

F) Przechowanie

Art. 835. Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. W odróżnieniu od najemcy lub dzierżawcy, przechowawca nie może w zasadzie przedmiotu przechowania używać; istotnym elementem jego świadczenia jest czuwanie nad przedmiotem oddanym mu na przechowanie. Z kolei przekazanie rzeczy nadaje przechowaniu cechę realnej czynności prawnej.

Do essentialia negotii umowy przechowania nie należy odpłatność albo nieodpłatność; podobnie jak zlecenie jawi się ona w obu postaciach. Z reguły należy przyjąć, że przechowanie jest odpłatne, chyba, że z umowy lub okoliczności wynika, iż przechowawca zobowiązał się przechować rzecz bez wynagrodzenia. Bez względu na odpłatność przechowanie jest umową dwustronnie zobowiązującą, ponieważ na składającym zawsze ciążą określone obowiązki (Np. zwrot nakładów). Odpłatne przechowanie nie jest natomiast umową wzajemną. Przechowawca nie ponosi odpowiedzialności za przypadkową utratę należycie strzeżonego przedmiotu.

G) Umowa agencyjna

Uregulowana w art. 758-764(9) umowa agencyjna służy usprawnieniu obrotu gospodarczego poprzez korzystanie z usług podmiotów pośredniczących w zawieraniu umów. Stronami tej umowy są: przyjmujący zlecenie (agent i dający zlecenie. Działania agenta mogą polegać na pośredniczeniu przy zawieraniu umów z klientami na rzecz drugiej strony, lub zawieraniu umów w imieniu drugiej strony. Agent zobowiązuje się do stałego i za wynagrodzeniem wykonywania tych czynności w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, zajmuje, więc w obrocie jako przedsiębiorca pozycję samodzielną. Umowa agencyjna ma charakter umowy obustronnie profesjonalnej. Na jej podstawie powstaje kwalifikowany stosunek zobowiązaniowy. Umowa agencyjna jest umową odpłatną i wzajemną, do jej essentialia negotii należy porozumienie stron w kwestii wynagrodzenia agenta. Strony mogą oznaczyć wynagrodzenie w zasadzie swobodnie. W praktyce jednak przyjmują, że jego wysokość będzie zależała od liczby, albo od wartości zawartych umów (prowizja). Do zawarcia umowy agencyjnej nie jest wymagana forma szczególna. Zachowanie formy pisemnej umowy agencyjnej, jednak jest potrzebne wtedy, gdy agent za odrębnym wynagrodzeniem (prowizja del credere) przyjmuje odpowiedzialność za wykonanie zadania przez kontrahenta, osoby dającej zlecenie 761. Występuje tutaj forma ad eventum- jej nie zachowanie ma taki skutek, że umowę agencyjną poczytuje się za zawartą bez klauzuli o zobowiązaniu del credere agenta. Zakres działań agenta może obejmować czynności czysto faktyczne, których celem jest umożliwienie dającemu zlecenie zawarcia umowy z wyszukaną przez agenta i pozyskaną dla danej transakcji osobą. Umowa agencyjna ograniczona do takich jedynie działań jest umową o pośrednictwo sensu stricto polegające na stwarzaniu sposobności do zawarcia umowy, ewentualnie pomocy przy jej redagowaniu. Cecha ta odróżnia umowę agencyjną od umowy zlecenia. 734. do której umowa agencyjna wykazuje jednak pewne podobieństwo, gdy jej przedmiotem jest zawieranie umów w imieniu 2 strony. Jednakże do takich czynności inaczej niż przy zleceniu agent musi uzyskać wyraźne pełnomocnictwo. W razie braku umocowania albo przekroczenia jego zakresu ważność umowy zawartej przez agenta zależy od jej potwierdzenia przez dającego zlecenie. W odróżnieniu od zasad ogólnych dotyczących działania falsus prokurator 103 przepisy o agencji przewidują konstrukcje milczącego potwierdzenia umowy 760(3). Polega ono na uznaniu umowy za potwierdzoną, jeżeli dający zlecenie niezwłocznie po otrzymaniu umowy nie oświadczy klientowi, że jej nie potwierdza. W praktyce nie należy do rzadkości łączenie przez agenta funkcji pośrednika i pełnomocnika podmiotu dającego zlecenie Np. agent ubezpieczeniowy. Zakresem działań agenta nie jest objęte dokonywanie czynności prawnych we własnym imieniu, lecz na rachunek dającego zlecenie tzw. Zastępstwo pośrednie. Takie cechy ma w szczególności działanie komisanta. W żadnym razie nie kwalifikuje się jako umowa agencyjna, umowa o pośrednictwo jednorazowe. Do takiej umowy należałoby odpowiednio stosować przepisy o zleceniu art.750. Np. Zawarta z agencją obrotu nieruchomościami umowa o wskazanie odpowiedniego lokalu i przygotowanie umowy jego sprzedaży lub najmu.

Rodzaj i zakres obowiązków agenta zależy od treści konkretnej umowy. Jeżeli przedmiotem jego działalności jest zawieranie umów w imieniu dającego zlecenie, obowiązki agenta będą w pewnej mierze podobne do obowiązków wynikających z umowy zlecenia. Przede wszystkim wyróżniony został obowiązek wzajemnej lojalności, w którym zawiera się podstawowa cecha działań każdej ze stron. Agent oprócz przekazywania informacji ma obowiązek przestrzegania uzasadnionych wskazówek dającego zlecenie, a także podejmowania w zakresie prowadzonych spraw czynności potrzebnych do ochrony praw dającego zlecenie.

Działalność swą agent organizuje samodzielnie, pokrywając przy tym, w zasadzie zwykłe wydatki związane z wykonaniem określonych w umowie czynności. Zwrotu wydatków może żądać tylko wtedy, gdy były uzasadnione i wysokość ich przekracza zwykłą w danych stosunkach miarę. Wynagrodzenie agenta przybiera na ogół postać prowizji, należnej od umów zawartych przez dającego zlecenie, w wyniku działalności agenta. Jeżeli więc do zawarcia umowy nie doszło, prowizja agentowi się nie należy. Wysokość prowizji określa zwykle umowa agencyjna, a w razie braku postanowień umownych, prowizja należy się w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju w miejscu działalności prowadzonej przez agenta.

Agencja wyłączna 761.2 Jest to agencja z zastrzeżonym w umowie prawem wyłączności działań agenta w odniesieniu do danej grupy klientów lub obszaru geograficznego. W razie naruszenia tej wyłączności agent może żądać prowizji od umów zawartych bez jego udziału, tak jakby zawarcie umowy nastało w wyniku jego działalności.

W umowie agencyjnej zawartej w formie pisemnej można zastrzec, że agent za odrębnym wynagrodzeniem (prowizja del credere), w uzgodnionym zakresie, odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, agent odpowiada za to, że klient spełni świadczenie. W razie niezachowania formy pisemnej poczytuje się umowę agencyjną za zawartą bez tego zastrzeżenia. Odpowiedzialność agenta może dotyczyć tylko oznaczonej umowy lub umów z oznaczonym klientem, przy których zawarciu pośredniczył albo, które zawarł w imieniu dającego zlecenie.  Dla zabezpieczenia roszczenia o wynagrodzenie oraz o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych dającemu zlecenie agentowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie, otrzymanych w związku z umową agencyjną, dopóki przedmioty te znajdują się u niego lub osoby, która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów.

Umowa agencyjna jako kreująca stosunek trwały może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Zawarta na czas nieoznaczony pozostaje pod znacznym wpływem dyrektywy nr 86/653 i opiera się na następujących zasadach 1)ustawowe terminy wypowiedzenia są zróżnicowane w zależności od czasu trwania umowy i wynoszą: jeden miesiąc w pierwszym roku jej trwania, dwa miesiące w drugim roku, trzy miesiące w trzecim i latach następnych;2)terminy wypowiedzenia mogą być ustalone w drodze umowy stron, z tym, że terminy umowne mogą być tylko dłuższe od ustawowych.3)W kwestii niejednakowych terminów umownych dla każdej ze stron przyjęto rozwiązanie korzystne dla agenta a mianowicie termin przewidziany dla dającego zlecenie nie może być krótszy niż termin dla agenta, natomiast może być od tego terminu dłuższy; w razie ustalenia dłuższego terminu dla agenta termin ten obowiązuje obie strony;4)termin wypowiedzenia ustawowy, umowny upływa z końcem miesiąca kalendarzowego; strony mogą jednak postanowić inaczej;5)umowa zawarta pierwotnie na czas oznaczony, przekształcona następnie z mocy 764 w umowę bezterminową podlega wymienionym wyżej zasadom, przy czym ustalając termin jej wypowiedzenia należy uwzględnić okres, na jaki była zawarta.

Art. 764. Umowę zawartą na czas oznaczony, a wykonywaną przez strony po upływie terminu, na jaki została zawarta, poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony.

H) Umowa komisu

W umowie komisu występują 2 strony -komisant (przyjmujący zlecenie), którym jest osoba prowadząca przedsiębiorstwo i komitent (dający zlecenie), którym może być każda osoba fizyczna lub prawna. Do istotnych elementów tej umowy należy zobowiązanie komisanta do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek komitenta, lecz w imieniu własnym i za wynagrodzeniem przyjmującym postać prowizji. Np. Komitent zanosi swój obraz do sklepu komisowego (komisanta), aby ten sprzedał obraz jakiejkolwiek osobie trzeciej). Komisant występuje wobec komitenta w roli zastępcy pośredniego(różnica od umowy agencyjnej), zawierającego umowę sprzedaży z osobą trzecią w imieniu własnym, lecz na rachunek komitenta. Komis najbardziej podobny jest do umowy zlecenia, jednakże przedmiotem komisu może być tylko zlecenie dokonania jednego typu czynności prawnej, a mianowicie zawarcia umowy sprzedaży, i to jedynie rzeczy ruchomych, w grę nie wchodzą papiery wartościowe i nieruchomości (zlecenie). Po prostu komis to takie wyspecjalizowane zlecenie. Ma dwie postacie - sprzedaż i kupno. Umowa komisu jest umową zobowiązaniową odpłatną i wzajemną. Do jej zawarcia nie jest wymagana żadna forma szczególna.

Do obowiązków komisanta należy przede wszystkim wykonania zlecenia komisowego stosownie do jego treści, to, co zyskał powinien wydać komitentowi, komitent uzyskuje pierwszeństwo zaspokojenia swojej wierzytelności. Jeżeli komisant zawarł umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez komitenta, uzyskana korzyść należy się komitentowi. Jeżeli komisant sprzedał oddaną mu do sprzedaży rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej przez komitenta, obowiązany jest zapłacić komitentowi różnicę. Jeżeli komisant nabył rzecz za cenę wyższą od ceny oznaczonej przez komitenta, komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek; brak takiego oświadczenia jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wyższą cenę. Komitent nie może żądać zapłacenia różnicy ceny ani odmówić zgody na wyższą cenę, jeżeli zlecenie nie mogło być wykonane po cenie oznaczonej, a zawarcie umowy uchroniło komitenta od szkody. Komisant, który bez upoważnienia komitenta udzielił osobie trzeciej kredytu lub zaliczki, działa na własne niebezpieczeństwo. Jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga - zobowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności. O dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta.

Do obowiązków komitenta należy zapłacenie prowizji z dołu. Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę. Jeżeli umowa ma być wykonywana częściami, komisant nabywa roszczenie o prowizję w miarę wykonywania umowy.

Komisant może żądać prowizji także wtedy, gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących komitenta. Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych przysługuje komisantowi ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu, dopóki rzeczy te znajdują się u niego lub u osoby, która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów.

Stosunek komisanta z osobą trzecią regulują przepisy o sprzedaży. Występuje on w roli sprzedawcy lub kupującego. Zastosowanie tu też mają przepisy o rękojmi za wady.

11. Umowy regulujące stosunki kredytowe

A) Kredyt konsumencki

Ustawa o kredycie konsumenckim-regulacja zasad i trybu zawierania umów o kredyt konsumencki, zasady ochrony konsumenta, który zawarł taką umowę oraz obowiązki przedsiębiorcy, który udzielił kredytu konsumenckiego. Określenie kredyt konsumencki zostało użyte w ustawnie jako zbiorcza nazwa obejmująca różne typy umów o charakterze kredytowym. Ustawa tylko przykładowo je wskazuje. Nie ma zastosowania do umów o wysokości większej niż 80 tys. zł. Pożyczka powinna być w świetle tej ustawy zawarta na piśmie. Zasadą jest dopuszczalność odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w terminie 10 dni od zawarcia umowy.

B) Pożyczka

Pożyczka jest umową, przez którą dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy, albo rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tej samej jakości. Biorący pożyczkę uzyskuje możliwość korzystania przez pewien czas z wartości majątkowych przekazanych mu przez dającego pożyczkę. Umowa pożyczki jest umową konsensualną (nie realną-ważne). Jej zawarcie, gdy przekracza 500 zł powinno być stwierdzone pismem- ad probationem (wyjątek- między przedsiębiorcami). Jest czynnością prawną dwustronnie zobowiązującą, lecz nie wzajemną, ponieważ obowiązek zwrotu pożyczki nie stanowi ekwiwalentu jej dania. Może być daremna lub odpłatna. Z odsetkami lub bez. Zawsze polega na przeniesieniu własności (różnica od najmu i użyczenia).

Obowiązek wydania przedmiotu pożyczki ustaje w 2 przypadkach:1) Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. (Pogorszenie się stanu majątkowego dającego pożyczkę po zawarciu umowy, co powoduje jego odstąpienie i nie wydanie przedmiotu pożyczki);2)Przedawnienie- Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany. Dający pożyczkę ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne wydanej rzeczy 724.

Biorący pożyczkę jest zobowiązany do odebrania przedmiotu pożyczki, przysługuje mu natomiast roszczenie o wydanie. Powinien on wrócić przedmiot pożyczki w terminie umówionym. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.

C) Pożyczka bankowa

Pożyczki bankowe są zawsze odpłatne. Do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

D) UMOWA KREDYTU

I. Pojecie i charakterystyka ogólna

Umowa kredytu została uregulowana w prawie bankowym jako odrębny typ umowy nazwanej.

Przez umowę tę bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczenie na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystywanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (69 PrBank).

Umowa kredytu jest czynnością prawną konsensualną, dwustronnie zobowiązującą i odplataną, ale nie wzajemna. Stronami umowy kredytu są:

1. Bank

2. Kredytobiorca - po tej stronie mogą występować osoby fizyczne i osoby prawne; ponadto jednostki organizacyjnie niemające osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawna (70 ust2 PrBank)

Od kredytobiorcy wymaga się tzw. zdolności kredytowej, rozumianej jako zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie, co podlega ocenie banku (70 PrBank).

Zawarcie umowy kredytu wymaga formy pisemnej (ad probationem). W umowie należy określić: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, jego przeznaczenie, termin spłaty, oprocentowanie, zabezpieczenie spłaty, termin i sposób postawienia środków pieniężnych do dyspozycji kredytobiorcy.

Udzielenie kredytu następuje na czas oznaczony w umowie.

Według ustawowej definicji kredytu bank oddaje kredytobiorcy środki pieniężne z przeznaczeniem na ustalony cel.

Do zawarcia umowy kredytu może dojść w wykonaniu zlecenia udzielenia kredytu, które jest umowa miedzy bankiem a podmiotem dającym zlecenie, zainteresowanym uzyskaniem kredytu przez osobie trzecia (77a PrBank). Oświadczenie dającego zlecenie powinno być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Przewiduje się zabezpieczenie dla banku przyjmującego zlecenie - jeśli umowa nie stanowi inaczej, dający zlecenie staje się poręczycielem, za dług przyszły.

II. Prawa i obowiązki stron

1. Banku

a) z umowy kredytu wynika zobowiązanie banku polegające na oddaniu do dyspozycji kredytobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych (69 ust1i2 PrBank)

b) bank udzielający kredytu może zażądać od kredytobiorcy zabezpieczenia zwrotu kredytu w postaci zabezpieczeń przewidzianych w kodeksie cywilnym i w prawie wekslowym oraz zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym (93 ust1 PrBank). W razie opóźnienia kredytobiorcy ze splata kredytu bank powinien zgodnie z artykułem 880KC niezwłocznie zawiadomić o tym poręczyciela. Stosowny przepis art 76a PrBank rozciąga ten obowiązek banku na wszystkie osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu

c) ze względu na znaczne ryzyko związane z działalnością kredytowa, w czasie obowiązywania umowy kredytu bank może zażądać od kredytobiorcy informacji i przedstawienia dokumentów pozwalających na ocenę jego sytuacji finansowej i gospodarczej, jak i umożliwiających kontrole wykorzystania i spłaty kredytu (74 PrBank)

d) zły stan majątkowy kredytobiorcy wyrażający się w utracie zdolności kredytowej, może uzasadniać obniżenie przez bank kwoty przyznanego kredytu albo wypowiedzenie przez bank umowy kredytu. Środki te przysługują bankowi także w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielania kredytów (75 ust1 PrBank)

Termin wypowiedzenia wynosi 30 dni a 7 dni w razie zagrodzenia upadłością kredytobiorcy, chyba ze umowa przewiduje termin dłuższy. Kredytobiorcy zapewnia się ochronie przed wypowiedzeniem z powodu utraty zdolności kredytowej lub zagrożenia upadłością, jeżeli uzyskał zgodę banku na realizacja programu naprawczego.

e) z udzieleniem kredytu jak również z innymi czynnościami bankowymi, łączy się zagadnienie tajemnicy bankowej. Obejmuje ona wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej uzyskane na etapie poprzedzającym zawarcie umowy (np w czasie negocjacji), w trakcie jej zawierania i realizacji. Art 104 PrBank. Do tego zakresu należą informacje dotyczące danej czynności jak i osób dokonujących czynności z bankiem.

Osobom trzecim, co do zasady bank nie może przekazywać takich informacji poza następującymi przypadkami:

1. Jeśli osoba, której dotyczą informacje objęte tajemnica, upoważni bank na piśmie do przekazania określonych informacji wskazanej przez siebie osobie lub jednostce organizacyjnej (104 ust3 PrBank)

2. Gdy osoba trzecia należy do wymienionych w ustawie podmiotów, którym bank ma obowiązek udzielania informacji (105 ust 1i2 oraz 106a ust1 PrBank)

Bezwzględne zachowanie tajemnicy - wobec stron umowy, innych osób, których dotyczą informacje oraz osób trzecich - wymaga jest od banku, co do informacji udzielonych Policji.

Z kolei banki udzielają informacji na żądanie sądu lub prokuratora w sprawach karnych określonych bliżej w ustawie a także sądu w związku z postępowaniem spadkowym, postępowaniem o podział majątku miedzy małżonkami, sprawa o alimenty lub rentę o charakterze alimentacyjnym.

2. Kredytobiorcy

a) kredytobiorca jest uprawniony do korzystania z udzielonego kredytu w związku, z czym może żądać udostępnienia przez bank środków pieniężnych w sposób określony w umowie. Nie ma natomiast obowiązku korzystania z kredytu

b) na kredytobiorcy ciąży obowiązek zwrotu wykorzystanego kredytu w umówionym czasie, jednorazowo albo w ratach oraz obowiązek zapłaty ustalonych umowa odsetek od kwoty kredytu faktycznie wykorzystanego. Termin spłaty kredytu art 75a ust1 PrBank określa jako termin zastrzeżony na rzecz obu stron, jeżeli umowa kredytu nie stanowi inaczej. Oznacza to ze obydwie strony związane są terminem zwrotu kredytu - bank nie może żądać jego wcześniejszej spłaty, kredytobiorca nie może bez zgody banku wcześniej spłacić kredytu.

c) do obowiązków kredytobiorcy należy splata określonej w umowie prowizji będącej rodzajem wynagrodzenia za czynności banku związane z przyznaniem kredytu bez względu na to czy nastąpiło jego wykorzystanie.

W umowie może być zastrzeżona odrębna prowizja od kredytu postawionego do dyspozycji kredytobiorcy i przez niego niewykorzystanego (77 PrBank). Ma ona znaczenie rekompensaty bankowych kosztów utrzymania dostępności kosztów kredytów.

d) z umowy kredytu wynika ze z udostępnionych przez bank środków pieniężnych kredytobiorca może korzystać na warunkach określonych w umowie.

e) kredytobiorca ma uprawnienie do wypowiedzenie umowy, gdy strony ustaliły termin spłaty kredytu dłuższy niż rok, przy czym wymaga się trzymiesięcznego terminu wypowiedzenia (75a ust2 PrBank). Z zakończeniem w ten sposób stosunku prawnego łączy się przedterminowa splata wykorzystanego kredytu.

III. Przedawnienie

Roszczenia banku z tytułu udzielonego kredytu ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych w terminie lat trzech (118KC.

E) UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO

I Charakterystyka ogólna

1. Pojecie

Wg art 725 przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych oraz jeżeli umowa tak stanowi do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank ma możliwość do dysponowania zgromadzonymi środkami pieniężnymi i obowiązek ich zwrotu na żądanie posiadacza rachunku (726)

2. Strony

Stronami umowy rachunku bankowego są

1) bank

2) posiadacz rachunku - po tej stronie mogą występować fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej o ile posiadają zdolność prawna (49 PrBank). Dla poszczególnych podmiotów przewiduje się prowadzenie określonych rodzajów rachunków.

Po stronie posiadacza rachunku może znajdować się kilka osób fizycznych, a także kilka jednostek samorządu terytorialnego, (51PrBank). W razie wielości podmiotów prowadzony jest rachunek wspólny.

Jeśli są to osoby fizyczne ma ona charakter tzw. rachunku rozłącznego, co oznacza ze każdy ze, współposiadaczy rachunku może on dysponować samodzielnie bez potrzeby zgody pozostałych, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku. Można uzależnić dysponowanie tymi środkami od zgody wszystkich współposiadaczy - tzw. rachunek łączny.

3. Cechy

Umowa rachunku bankowego jest czynnością prawną konsensualną i zawieraną jest na piśmie (52PrBank forma ad probationem). Powinna ona w szczególności określać rodzaj otwieranego rachunku, walutę, w jakiej będzie prowadzony, czas trwania umowy, zasady jej wykonywania. Może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.

Umowa rachunku bankowego może mieć charakter odplatany, (co jest regułą) albo darmowy. Odpłatności - ze strony banku - przybiera postać oprocentowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku wg stopy stałej lub zmiennej. Z umowy wynika obowiązek posiadacza rachunku polegający na zapłacie prowizji i opłat za czynności związane z wykonaniem umowy (52 ust2 pkt6 PrBank), za dokonywanie rozliczeń.

4. Rodzaje rachunków bankowych

Banki mogą prowadzić w szczególności

1) rachunki rozliczeniowe (bieżące i pomocnicze)

2) rachunki lokat terminowych

3) rachunki oszczędnościowe, oszczędnościowo - rozliczeniowe, rachunki terminowych lokat rozliczeniowych.

Rachunki wymienione w pkt 1i 2 przeznaczone są wyłącznie dla osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym przysługuje zdolność prawna oraz dla osób fizycznych prowadzących działalność zarobkowa na własny rachunek, w tym będących przedsiębiorcami.

Z kolei rachunki typu oszczędnościowego (pkt3) zostały zastrzeżone dla osób fizycznych (poza rachunkami związanymi z ich działalnością zarobkowa), dla szkolnych kas oszczędnościowych i pracowniczych kas zapomogowo- pożyczkowych.

Ponad to art 49 ust1 PrBank wymienia rachunki powiernicze. W ujęciu art 59 PrBank umowę rachunku powierniczego znamionują cechy swoiste w porównaniu z umowa rachunku bankowego rozliczeniowego. Przede wszystkim gromadzone na rachunku powierniczym środki pieniężne mogą pochodzić wyłącznie od osób trzecich, powierzających te środki posiadaczowi rachunku (powiernikowi) na postawie zawartej z nim odrębnej umowy (umowa powiernicza).

W szczególności w stosunku do banku tylko posiadacz rachunku jest uprawniony do dysponowania zgromadzonymi środkami. Art 59 ust3 PrBank wymaga określenia w umowie rachunku powierniczego warunków, jakie powinny być spełnione, aby środki pieniężne osób trzecich wpłacone na rachunek mogły być wypłacone posiadaczowi rachunku lub, aby jego dyspozycje w zakresie wykorzystywania tych środków mogły być zrealizowane.

Motyw ochrony powierzającego rysuje się wyraźnie w dalszych postanowieniach art, 59 PrBank wg, których w postępowaniu egzekucyjnym nie podlegają zajęciu środki znajdujące się na rachunku a w razie ogłoszenia upadłości środki te są z masy upadłości wyłączone. Poza tym środki te nie należą do spadku posiadacza rachunku.

Zastosowanie wspomnianych instrumentów ochronnych zależy jednak od zawarcia umowy powierniczej z data pewna (59 ust 7 PrBank forma ad eventum)

II. Prawa i obowiązki stron

1. Banku

Do obowiązków banku należy prowadzenie rachunku, przez dokonywanie odpowiednich wpisów ukazujących wszelkie zmiany ilości środków pieniężnych na rachunku. Za szkody spowodowane wpisem nieprawidłowym albo wynikłe z niedokonana wpisu bank ponosi odpowiedzialność na zasadach ogólnych (471 KC).

Bank ma obowiązek informowania posiadacza rachunku o zmianach stanu rachunku, co umożliwia posiadaczowi rachunku kontrole prawidłowości wpisów.

Wyciąg z rachunku z informacja o zmianach stanu rachunku i ustaleniem salda bank powinien przesłać posiadaczowi bezpłatnie, co najmniej raz w miesiącu.

Kolejnym obowiązkiem jest zwrot środków pieniężnych w całości lub w części na każde żądanie posiadacza rachunku chyba ze umowa uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia (726KC)

Za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania polecenia rozliczeniowego, które jest realizowane prze kilka banków, solidarna odpowiedzialność wobec posiadacza rachunku ponoszą wszystkie te banki (64PrBank)

Na banku ciąży obowiązek dochowania tajemnicy bankowej w zakresie wszelkich informacji dotyczących czynności bankowych: otwierania, prowadzenia, obrotów i stanów rachunków bankowych.

Uprawnieniem banku (726KC) jest możliwość obracania czasowo wolnymi środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku bankowym. Za dokonywanie czynności bankowych (przeprowadzanie rozliczeń) bank ma prawo do pobierania prowizji i opłat, gdy przewiduje to umowa (110PrBank), w wysokości określonej w umowie (52 ust 2 pkt 6PrBank)

Obowiązkiem banku jest oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku. W umowie powinna być określona wysokość oprocentowania, wskazane przesłanki dopuszczalności jego zmiany, terminy i sposób wywiązywania się przez bank z obowiązku zapłaty odsetek (52 ust 2 pkt 5 i ust 3 PrBank)

2. Posiadacza rachunku

Zawiadomienie banku o zmianie zamieszkania lub siedziby (729KC) a wiec aktualnym adresie. W razie stwierdzenia niezgodności zmian stanu rachunku lub salda w przesłanym wyciągu rachunku posiadacz rachunku ma obowiązek zgłoszenia bankowi niezgodności w terminie 14 dni od otrzymania wyciągu (728.3 KC)

III. Ustanie stosunku prawnego

Ustanie stosunku rachunku bankowego może nastąpić wg zasad ogólnych, w szczególności przez jego rozwiązanie za zgoda stron i upływ określonego w umowie terminu. Umowa rachunku bankowego zawarta na czas nieoznaczony ulega rozwiązaniu w wyniku wypowiedzenia - w każdym czasie przez którąkolwiek ze stron. W interesie posiadacza rachunku ustawa zastrzega jednak, ze bank może dokonać wypowiedzenia tylko z ważnych powodów.

IV. Przedawnienie

Roszczenia każdej ze stron przedawniają się z upływem 2 lat (371KC). Bieg terminu rozpoczyna się od dnia wygaśnięcia stosunku rachunku bankowego.

V. Rachunki bankowe oszczędnościowe

1. Umowa

W przypadku umowy rachunku bankowego oszczędnościowego oraz rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej bank może wydać posiadaczowi rachunku imienny dokument potwierdzający zawarcie umowy (książeczka oszczędnościowa). Bank jest zwolniony z przysyłania posiadaczowi wyciągów z tego rachunku.

2. Skutki śmierci posiadacza rachunku

W razie śmierci posiadacza bank jest obowiązany wypłacić kwotę w granicach poniesionych kosztów pogrzebu. Z rachunkiem bankowym typu oszczędnościowego związana jest możliwość skorzystania przez posiadacza rachunku z instytucji dyspozycji wkładem na wypadek śmierci (56 PrBank). Na podstawie tej dyspozycji bank po śmierci posiadacza rachunku ma obowiązek wypłaty z rachunku określonej przez posiadacza kwoty pieniężnej - w granicach ustawowo wyznaczonego limitu - wskazanej przez niego osobie. W ujęciu art 56 PrBank dyspozycja wkładem na wypadek śmierci jest kierowanym do banku poleceniem dokonania wypłaty z rachunku, które wymaga zachowania formy pisemnej (ad probationem). Jako czynność mortis causa może być przez posiadacza rachunku w każdym czasie zmieniona albo odwołana, co powinien uczynić na piśmie.

12. Spółka cywilna

A) Pojęcie

1. Umowa spółki

Spółka cywilna powstaje w drodze umowy, co najmniej dwóch osób, fizycznych lub prawnych. Przez umowie spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony w szczególności przez wniesienie wkładów (art 860§1).

Do elementów przedmiotowo istotnych tej umowy należy określenie wspólnego celu gospodarczego, a także zobowiązanie się każdego ze wspólników do oznaczonych działań, funkcjonalnie związanych z realizacja celu ustalonego w umowie spółki.

Zamierzony wspólny cel (affectio societatis) stanowi najbardziej znamienna jej cechę, odróżniająca umowę spółki od innych umów zobowiązaniowych.

B) Cel gospodarczy

Określony w umowie cel gospodarczy ma być celem wspólnym. Jeżeli cel ten polega na osiągnięciu zysków, niedopuszczalne byłoby wyłączenie któregokolwiek wspólnika od udziału w zyskach (art 867§1 zd4)

C) Podmioty

Uczestniczącymi w umowie spółki podmiotami mogą być osoby fizyczne lub osoby prawne, przy czym wspólników może być więcej niż dwóch (umowa wielostronna)

Umowa spółki zawsze tworzy miedzy stronami trwale stosunki zobowiązaniowe, nie kreuje osoby prawnej, którą możnaby przeciwstawić podmiotowości prawnej wspólników.

Przedsiębiorcami są wspólnicy - osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne (33¹) - te kategorie podmiotów obejmuje, bowiem definicja przedsiębiorcy (43¹)

D) Stosunki majątkowe i odpowiedzialność za zobowiązania

1. Wkład

Zgodnie z 861§1 wkład może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo świadczenie usług.

W zależności od rodzaju wkładu, będą obowiązywały rożne zasady dotyczące jego wniesienia.

Jeżeli w umowie spółki zastrzeżono wniesienie wkładu w postaci określonych praw, do wykonania ego zobowiązania stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży (862 zd1 w związku z 555). Także przepisy o sprzedaży znajda odpowiednie zastosowanie do odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady rzeczy wniesionej na własność oraz do niebezpieczeństwa utraty i uszkodzenia rzeczy.

W takim samy ma zakresie do rzeczy wniesionych tylko do używania należy stosować przepisy o najmie (862 zd2)

Wniesienie wkładu pieniężnego podlega ogólnym zasadom wykonania zobowiązań, których przedmiotem jest świadczenie pieniężne, przy czym spełnienie tego świadczenia może nastąpić w gotowce lub w formie bezgotówkowej.

Natomiast wkład polegający na świadczeniu usług wnoszony jest poprzez wykonywanie określonych prac, których rodzaj i termin wykonania (z reguły jest to czas trwania spółki) określa umowa.

2. Wspólny majątek wspólników

Z wkładów wspólników oraz dalszej ich działalności tworzy się majątek, który jest wspólnym majątkiem wspólników. Wspólny majątek wspólników tworzy wspólność typu łącznego.

3. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

Wspólne zobowiązania wspólników, tzn. pozostające w związku z działalnością spółki a odrębne od ich indywidualnych zobowiązań powstających poza ta strefą.

Za zobowiązania te wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie (864) to znaczy nie tylko wyodrębnionym majątkiem wspólnym, ale i każdy z nich swym indywidualnym majątkiem nienależącym do wspólności.

Natomiast majątkiem osobistym nie odpowiada wspólnik za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem do spółki.

4. Zyski i straty

Art 867 KC przewiduje uczestnictwo każdego ze wspólników w równym stopniu zarówno w zyskach i stratach, i to bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Strony mogą jednak inaczej ustalić stosunek udziału w zyskach i stratach, a nawet mogą zwolnic niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie mogą żadnego z nich pozbawić udziału w zyskach.

E) Prowadzenie spraw spółki

Art 865KC wyraża zasadę łącznego dokonywania tych działań. Formalnym tego przejawem będą uchwały wspólników wymagające ich jednomyślności. W umowie spółki lub późniejszej uchwale wspólnicy mogą przyjąć inny sposób prowadzenia spraw spółki, np. powierzyć ich prowadzenie jednemu lub kilku wspólnikom a nawet osobie trzeciej.

Prowadzenie spraw spółki oznacza dokonywanie czynności faktycznych i prawnych potrzebnych do zrealizowania celu spółki. Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki (865§2 - np zawieranie standardowych umów). W razie sprzeciwu jednego wspólnika potrzebna jest jednak uchwala wspólników.

IV. Reprezentacja

Z prowadzenie spraw spółki łączy się jej reprezentowanie na zewnątrz a wiec dokonywanie w imieniu wspólników czynności prawnych z osobami trzecimi. Umocowany do działania w charakterze przedstawiciela jest ex lege każdy wspólnik w takich granicach, w jakich jest on uprawniony do prowadzenia spraw spółki (866). Umowa spółki albo uchwala wspólników może jednak określić inaczej zakres reprezentacji, wyłączyć lub ograniczyć uprawnienie wspólnika do reprezentowania spółki, powierzyć reprezentacje osobie trzeciej prowadzącej sprawy spółki.

F) Zmiana składu osobowego spółki

Zmiana polegająca na uszczupleniu składu spółki wiąże się przede wszystkim z możliwością wystąpienia wspólnika ze spółki, co dokonuje się przez wypowiedzenie udziału (869)

Ze spółki zwartej na czas nieoznaczony wspólnik może wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego, jeżeli w umowie nie ustalono odrębnego terminu.

Wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym z ważnych powodów zostało zastrzeżone norma iuris cogentis (869§2).

Ponadto do wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce upoważniony jest jego wierzyciel osobisty, który bezskutecznie prowadzi egzekucje z ruchomości wspólnika nieobjętych wspólnym majątkiem wspólników (870). W razie śmierci wspólnika jego spadkobiercy wejdą na miejsce zmarłego, gdy zastrzeżono to w umowie spółki (872). Może wtedy istnieć spółka, w której jedna ze stron tworzy kilka podmiotów. Aby ich interesy w spółce były należycie chronione powinni oni wskazać jedna osobę, która będzie wykonywalna ich prawa (872 zd2)

G) Rozwiązanie umowy

Rozwiązanie spółki a tym samym zakończenie jej działalności następuje przede wszystkim z przyczyn określonych w umowie spółki. Jeżeli mimo to spółka za zgoda wspólników trwa nadal, poczytuje się ja za przedłużoną na czas nieoznaczony (873)

Spółka ulega także rozwianiu przez zgodna uchwale wspólników; gdy pozostali w niej tylko jeden wspólnik, gdy osiągnięcie zamierzonego celu stało się niemożliwe.

Ponadto każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd z powołaniem się na ważne powody (874).

Rozwiązanie spółki jest także konsekwencja ogłoszenia upadłości wspólnika (874§2)

H) Rozliczenia

Z występującym ze spółki wspólnikiem, który dokonał wypowiedzenia udziału, pozostali wspólnicy rozliczają się w sposób określony umowa spółki lub uchwala wspólników, a w braku odmiennych postanowień wg zasad przewidzianych w art 871KC.

Zwrotowi w naturze podlegają jedynie rzeczy, które wniósł do spółki do używania. Poza tym rozliczenia dotyczące wkładu następuje w pieniądzu. Nie podlega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu rzeczy należącej do wspólnika. Ponadto powinna być wypłacona cześć wartości majątku wspólnego (po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników), ustalona wg stosunku, w którym ustępujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki (871§2).

W następstwie rozwiązania spółki wspólność majątkowa łączna przekształca się w typ wspólności w częściach ułamkowych i do majątku wspólników od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w cz. ułamkowych (875)

Z majątku tego należy w pierwszej kolejności spłacić długi spółki a z pozostałego majątku zwrócić wspólnikom ich wkłady. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się miedzy wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.

37

---