Prawo Zobowiązań

Rozdział II: Istota zobowiązania

1. Pojecie zobowiązania w ogólności

I. Określenie zobowiązania

Zobowiązanie – jest stosunkiem prawnym, w którym jedna osoba może żądać od drugiej spełnienia świadczenia, a ta ma obowiązek je wykonać. Elementy zobowiązania:

1. Podmioty – osoby miedzy którymi stosunek istnieje

2. Przedmiot – świadczenie

3. Treść –

Wierzytelność – zobowiązanie ze strony wierzyciela

Dług - zobowiązanie od strony dłużnika

Wierzyciel – podmiot uprawniony do żądania spełnienia świadczenia

Dłużnik - podmiot zobowiązany na żądanie wierzyciela do spełnienia świadczenia

Osoba trzecia – wyjątkowa sytuacja np. osoba na której rzecz ma być spełnione wymagane przez wierzyciela świadczenie

Wielość wierzycieli i dłużników – sytuacja gdy po jednej ze stron zobowiązania jest więcej niż jedna osoba i każda z nich jest uprawniona do żądania lub zobowiązana do spełnienia świadczenia.

Świadczenie – zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i polegające na zadośćuczynieniu godnemu ochrony interesowi wierzyciela]

II. Cel zobowiązania

1. cele ekonomiczne stron – zobowiązania służą najczęściej wymianie między uczestnikami stosunku jakichś dóbr i suług

2. zaspokojenie interesu jednej ze stron – np. na podstawie przepisów dotyczących naprawienia szkody

2. Uprawnienia wierzyciela – obowiązki dłużnika

I. Charakter więzi prawnej

Stosunki zobowiązaniowe należą do tej kategorii stosunków cywilnoprawnych, które stwarzają miedzy uczestnikami więzi o charakterze względnym tzn., że są one skuteczne tylko między stronami stosunku cywilnoprawnego; wyjątkowo więź stosunku może się rozciągnąć na oznaczoną osobę trzecią.

Zwiększona ochrona skuteczność wobec stron trzecich:

• art. 59 roszczenia pauliańskie

• art. 415 czyny niedozwolone(uniemożliwienie dłużnikowi spełnienia świadczenia= przemiesienie świadczenia)

• art. 527

• niektóre prawa względne mogą uzyskać zwiększoną ochronę po wpisaniu ich do ksiąg wieczystych

• niektóre prawa względne posuadają cechy, które zbliżają je w rzeczywistości do praw bezwzględnych

II. Wierzytelność jako prawo podmiotowe

Patrząc na stosunek zobowiązaniowy od strony wierzyciela można go uznać za prawo podmiotowe, z tego zobowiązania mogą jednak wynikać różne roszczenia wobec dłużnika(ilekroć jest ich kilka składają się na jedną całość)

Roszczenia:

• zasadnicze - uprawnienia do uzyskania świadczenia a przy istnieniu pewnych okoliczności uprawnienia do odszkodowania zamiast lub oprócz świadczenia. (służą do zaspokojenia zasadniczego interesu wierzyciela)

• pomocnicze – mają charakter uzupełniający wobec uprawnień zasadniczych, niekiedy ułatwiają ich uzyskanie(wpływają pośrednio na uzyskanie świadczeń zasadniczych )

III. Przymusowa realizacja uprawnień wierzyciela

W razie uchylania się przez dłużnika od wykonania świadczenia, wierzyciel może dochodzić swoich praw przed władzą państwową w trybie przewidzianym przez przepisy o postępowaniu cywilnym.

Następuje to w drodze: egzekucji sadowej lub administracyjnej, w wyjątkowych przypadkach samopomocy.

IV. Obowiązki dłużnika w ogólności

Zespół obowiązków dłużnika na rzecz wierzyciela składa się na treść długu i dopiero całość obowiązków dłużnika równoważy treść zobowiązań. Od obowiązku świadczenia odpowiadającego treści zobowiązania dłużnik nie może się zwolnić bez zgody wierzyciela(wyjątek danie odszkodowania )

3. Odpowiedzialność dłużnika

I. dług a odpowiedzialność

Rozdział III: Treść i rodzaje świadczenia

1. Ogóle uwagi o świadczeniach

I. Świadczenie jako przedmiot zobowiązań

Świadczenie jest przedmiotem stosunku zobowiązaniowego i rozumiemy przez nie zachowanie zgodne z treścią zobowiązania i podlegające zadośćuczynieniu godnemu ochrony inetersów wierzyciela.

II. Dwojaka postać świadczenia

Świadczenie może polegać na:

• Działaniu

• Zaniechaniu

III. Oznaczenie świadczenia

Świadczenie powinno być oznaczone, albowiem wierzyciel musi wiedzieć, czego może się domagać od dłużnika, a dłużnik – jak ma się zachować, by zaspokoić chroniony przez prawo interes wierzyciela. Ścisłe oznaczenie świadczenia powinno się odbyć najpóźniej w chwili wykonania zobowiązania.

IV. Możliwość spełnienia świadczenia

Niemożność spełnienia świadczenia:

1. pierwotna i następcza

   1. pierwotna – kiedy świadczenie od samego początku nie jest możliwe do spełnienia

   2. następcza – gdy świadczenie staje się niemożliwe do spełnienia już po powstaniu świadczenia (zobowiązanie pozostaje w mocy jednak dłużnik albo będzie zwolniony z wykonania świadczenia[wygaśnie], albo będzie musiał zapłacić odszkodowanie)

2. obiektywna i subiektywna

   1. obiektywna – nikt nie może spełnić świadczenia

   2. subiektywna – dłużnik nie może spełnić świadczenia

3. rzeczywista i gospodarcza

   1. rzeczywista – świadczenie jest niemożliwe do spełnienia

   2. gospodarcza – świadczenie jest nieopłacalne

4. realna i prawna

   1. realna – świadczenie jest niemożliwe do spełnienia

   2. prawna – świadczenie jest niemożliwe do spełnienia z przyczyn prawnych

V. Rodzaje świadczenia

• Jednorazowe, ciągłe, okresowe

  • Jednorazowe – wtedy gdy do jego spełnienia wystarczy,. Jednorazowe działanie dłużnika

  • Ciągłe – wtedy kiedy jego spełnienie wymaga od dłużnika jakieś zachowanie przez pewien czas i ponadto co wynika z umowy nie może być ono wykonane jednorazowo

  • Okresowe – w ramach jednego i tego samego stosunku obligacyjnego, dłużnik ma spełnić wiele świadczeń jednorazowych.

• Podzielne i niepodzielne

  • Podzielne – kiedy może być spełnione częściowo bez zmiany jego przedmiotu lub wartości

    • (wierzyciel nie może odmówić przyjęcia części świadczenia, chyba, że przyjęcie takiego świadczenia narusza jego uzasadniony interes)

  • niepodzielne – kiedy nie może być wykonane częściowo(…)

• oznaczone indywidualnie i rodzajowo

  • oznaczone indywidualnie – oznaczone co do tożsamości

  • oznaczone rodzajowo - oznaczone co do gatunku(jest konkretyzowane najpóźniej w chwili spełniania świadczenia; dokonanie wyboru przedmiotu należy do dłużnika; chwila wyodrębnienia konkretnych rzeczy na podstawie umowy; )

2. Świadczenie pieniężne

I. Uwagi ogólne

Występuje ono jako świadczenie podstawowe według treści stosunku prawnego w zobowiązaniach pieniężnych oraz w charakterze zastępczym w zobowiązaniach niepieniężnych.

Przedmiotem świadczenia w zobowiązaniach pieniężnych nie jest ani oznaczone indywidualnie sztuki pieniądza ani oznaczona rodzajowa ich ilość lecz określona wartość ekonomiczna (a więc wycofanie z obiegu danego pieniądza nie powoduje niemożności wykonania świadczenia gdyż takie świadczenie może być wykonane w walucie „zastępującej”).

Funkcje pieniądza:

1. funkcja zamiany

2. funkcja zapłaty

II. Pieniądz i jego wartość

Pieniądz w szerokim znaczeniu – tradycyjnie uznawane wszelkie środki płatnicze, które używane są w obrocie

Pieniądz w znaczeniu ścisłym – wyłącznie te środki, którym państwo nadaje moc umarzania zobowiązań

• pieniądz gotówkowy

• pieniądz bankowy

Pieniądz może reprezentować w obrocie:

• wartość nominalna – wartość nadana mu przez państwo (nie ulega zmianie i nie zależy od gatunku pieniądza uznawanego za prawny środek płatniczy)

• wartość wewnętrzna – wartość materiału z którego pieniądz został zrobniony

• wartość kursowa – wartość przyznana mu w relacji do innych walut

• wartość nabywcza – wartość przyznana mu ze względu na siłę nabywczą w stosunku do innych dóbr majątkowych

III. Zasady nominalizmu i waloryzacji

Zasada nominalizmu – wykonanie zobowiązania pieniężnego przez dłużnika następuje przez zapłatę sumy nominalnej w znakach pieniężnych, które reprezentują należność podług wartości przepisów walutowych państwa, w którego walucie następuje zapłata.

Zasada waloryzacji – dochodzi ona do skutku gdy z powodu zachwiania równowagi gospodarczej w stosunkach związanych z wymianą dóbr i usług, dojdzie do powaznych wahań między wartością nominalną pieniądza a wartością nabywczą pieniądza (waloryzację będzie więc ustalenie zniżki lub dopłaty do sumy nominalnej)

Rodzaje waloryzacji:

1. ustawowa]

2. sadowa – albo zmiana wysokości świadczenia pieniężnego albo sposobu spełnienia świadczenia [może być ustalane wielokrotnie w stosunku do tego samego stosunku zobowiązaniowego]

   1. w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza

   2. po rozważeniu interesów obu stron

   3. dotyczy tylko świadczeń pieniężnych stanowiących przedmiot stosunków cywilnoprawnych

3. umowna(klauzule waloryzacyjne[klauzule indeksowe – o co może opierać się waloryzacja])

3. Odsetki

Odsetki – wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko rodzajowo, gdy zostaje ono obliczone według pewnej stopy procentowej.

Odsetki mają charakter uboczny(akcesoryjny) i periodyczny

Z charakteru ubocznego wynika:

• zabezpieczenie wierzytelności hipoteką zabezpiecza również w granicach przewidzianych w odrębnych przepisach roszczenie o nieprzedawnione odsetki podobnie zastaw

• w razie przelewu wierzytelności lub wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela, nabywca wierzytelności nabywa roszczenie o zalegle odsetki

• w przypadku zarachowania zapłaty, z tego, co przypada na dług wierzyciel może przede wszystkim zabezpieczyć odsetki

• pisemne potwierdzenie odbioru sumy głównej uzasadnia domniemanie, że wszelkie należności uboczne, zostały spłacone

Dla pobierania odsetek jest wymagany szczególny tytuł najczęściej umowny lub ustawowy

Wysokość odsetek jest określona przez źródło, z którego wywodzi się tytuł do ich pobierania (w przypadku braku tytułu odsetki ustawowe [RM w drodze rozporządzenia])

Zakaz anatocyzmu zakaz umawiania się z góry o płacenie odsetek od odsetek

Termin płacenia odsetek wywodzi się ze źródła z którego wywodzi się tytuł do ich pobierania (w braku odsetki co roku z dołu, a gdy czas krótszy niż rok z chwilą zapłaty należności )

4. Naprawienie szkody

I. Uwagi ogólne

W dziedzinie prawa cywilnego można wyróżnić trzy grupy przypadków, w których przedmiotem świadczenia jest odszkodowanie:

1. szkody z tytułu czynów niedozwolonych – szkoda zostaje wyrządzona niezależnie od istniejącego między danymi osobami stosunku prawnego (a więc kiedy rodzi stosunek zobowiązaniowy jako stosunek samoistny). Odszkodowanie w tych przypadkach staje się od razu głównym świadczeniem ze strony dłużnika

2. niewykonanie lub nienależyte wykonanie – odszkodowanie zastępuje wówczas główne świadczenie lub je uzupełnia(szkoda ontraktowa)

3. w drodze umowy – gdy ktoś umownie zobowiązuje się wobec kontrahenta do świadczenia odszkodowawczego z tytułu szkody. Świadczenie odszkodowawcze staje się wówczas od razu głównym świadczeniem.

4. inne sytuacje

funkcje odszkodowania:

• funkcja kompensacyjna – czyni zadość potrzebie naprawienia poniesionej przez poszkodowanego szkody

• funkcja prewencyjno wychowawcza – oznacza wywieranie wpływu na częstotliwość przypadków wyrządzenia szkody przez samo wprowadzenie sankcji

• funkcja repartycyjna – rozłożenie ciężaru odszkodowania na szersze grupy

• funkcja represyjna –

II, Szkoda i ustalenie jej wysokości

Szkoda – uszczerbek, który dotyka poszkodowanego, zarówno o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym

Szkoda na mieniu – uszczerbek, który dotyczy bezpośrednio składników majątku poszkodowanego bez związku z jego osobą

• damnum emergens - może obejmować jaką doznaje mienie poszkodowanego

• iucrum cessans może obejmować utratę korzyści(trzeba odróżnić od tego szkodę ewentualną tzn. w ic hipoteza utraty korzyści graniczy niemal z pewnością to w se chodzi o utratę szansy taka szkoda nie podlega naprawieniu)

Szkoda na osobie – odnosi się bezpośrednio do osoby pokrzywdzonego, jest ona bowiem, konsekwencją naruszenia jego dóbr osobistych

Ustalenie wysokości szkody

1. gdy chodzi o ustalenie uszczerbku majątkowego, najczęściej stosowany jest sposób zwany różnicowym lub dyferencyjnym. Polega on na przeprowadzeniu badania majątku poszkodowanego w celu ustalenia różnicy, jaką wywołało zjawisko szkody przed i po jej ujawnieniu się(naprawienie szkody powinno obejmować dwa poniższe stany łącznie).

   1. Wysokość damnum emergens(uszczerbku mienia) – wysokość uszczerbku w mieniu

   2. Wysokość iucrum cessans – różnica pomiędzy stanem majątkowym, który istnieje a tym jaki mógłby być gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło.(badamy tylko najwyższy stan prawdopodobieństwa)

2. Po ustaleniu wysokości szkody trzeba oznaczyć wartość doznanego uszczerbku

   1. Trzeba ustalić chwilę decydującą o wysokości szkody(uszczerbek początkowo powstały może się stopniowo zwiększać lub zmniejszać, co powoduje, że uznanie wartości szkody w chwili jej początkowego ujawnienia się nie zawsze byłby sprawiedliwy) kodeks cywilny reguluje ten problem częściowo w art. 363.2 jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu – powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania chyba, że szczególne przyczyny wskazują na inną chwilę

   2. Chwila naprawienia szkody

3. miernik wartości

   1. wartość rynkowa (według KC)– według cen jaką przedstawia to dobro dla wszystkich

      1. wartość według przeciętnych cen

      2. wartość rzeczy według kosztów nabycia czy reperacji

      3. czy w ogóle można ustalić cenę rynkową

   2. wartość szczególna dobra– według cen jakie przedstawia to dobro dla poszkodowanego ze względu na szczególny sposób jej użycia

   3. wartość emocjonalna - wartość z upodobania, jaka przedmiot ma wyłącznie dla poszkodowanego

III. Wysokość odszkodowania

&1 czy odszkodowanie powinno zawsze odpowiadać pełnej kwocie

1. związek przyczynowy – możliwość ograniczenia odszkodowania do części uszczerbku ze względu na związek pomiędzy czynem powoda a uszczerbkiem poszkodowanego.

2. wola stron – jeśli strony będące w stosunku zobowiązaniowym wcześniej ustaliły za jaką szkodę odpowiadają i do jakiej wysokości(dot stron stosunku)

3. przepisy ustawy –

4. jus memorandi - zakres swobody organu orzekającego, co może nastąpić kiedy:

   1. konieczność faktyczna – kiedy ścisłe ustalenie szkody jest niemożliwe lub nader utrudnione

   2. konieczność prawna – kiedy prawo przyznaje pewną swobodę organowi orzekającemu

      1. kiedy jedno zdarzenie wywołuje zarówno korzyśc jak i szkodę

      2. zasada przyczynienia się poszkodowanego

      3. obniżenie odszkodowania –

         1. tylko z tytułu odpowiedzialności czynów niedozwolonych

         2. tylko jeśli stronami są osoby fizyczne

         3. powinny tego wymagac zasady współżycia społecznego ze względu na stan majątkowy pokrzywdzonego lub osoby odpowiadającej za szkodę

IV, Sposób naprawienia szkody

Rodzaje odszkodowania

• przywrócenie stanu poprzedniego

• rekompensata pieniężna

wybór sposobu naprawienia szkody należy do samego poszkodowanego

5. Zwrot nakładów i wydatków

Rozdział VI: Umowy

1. Umowy jako źródło zobowiązań w ogólności

I. Pojęcie umowy

Umowa – jest czynnością prawną dwustronną, obejmującą zgodny zamiar dwóch stron, skierowany na wywołanie powstania, zmiany lub ustania skutków prawnych .

II. Rodzaje umów

• jednostronnie zobowiązujące i dwustronnie zobowiązujące

  • jednostronnie zobowiązujące – obowiązek świadczenia w nich ciąży tylko na jednej ze stron(jeden wierzyciel jeden dłużnik)

  • dwustronnie zobowiązujące(umowa wzajemna) – obowiązek świadczenia istnieje po obu stronach stosunku(każda za stron jest dla drugiej jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem), istnieje tu tzw. Zasada ekwiwalentności świadczen tzn. w razie zachwiania obiektywnego stanu równowagi między świadczeniami stron można zastosować przepisy o wyzysku

• odpłatne i nieodpłatne

  • odpłatne – dokonywane za wynagrodzeniem

  • nieodpłatne – co do zasady dokonywane bez wynagrodzenia(rozbieżność na tle kryterium pojmowania odpłatności i nieodpłatnośći w formie subiektywnej i obiektywnej )

• konsensualne i realne – co do zasady umowy są realne (wyjątek umowy losowe uzależniające swój skutek od jakiegoś zdarzenia )

• przyczynowe(kauzalne) i oderwane

• umowy nazwane, nienazwane i mieszane

  • nazwane – ich treść zawarta jest w przepisach prawa

  • nienazwane – gdy treść umowy nie jet przewidziana przez żadną umowę nazwaną

  • mieszane – pewien wycinek umów nienazwanych , w których znajduje się jakiś element połączenia treści umów nazwanych

2. Treść i forma umów

I. Swoboda umów w ogólności

Znaczenia:

1. strony zawierające umowę mają pełną swobodę co do tego, czy chcą zawiązać umowę

2. istnieje pełna swoboda wyboru kontrachenta

3. strony mogą kształtować treść zobowiązania według własnych potrzeb

4. uwolnienie stron od formalizmu prawnego czyt prawnie skuteczne jest już porozumienie stron

(ograniczenia stron występują tylko wtedy kiedy przepis wyraźnie tak stanowi )

II. Umowy o świadczenie niemożliwe

Konkretne umowy mogą być dotknięte sankcją nieważności ze względu na niemożliwość wykonania świadczenia dłużnika, przy czym swiadczenie musi być niemożliwe do wykonania obiektywnie(tzn. dla wszystkich).

Rodzaje niemożności świadczenie

1. obiektywna – nikt nie może spełnić świadczenia

2. subiektywna – dłużnik nie może spełnić świadczenia

inne

1. prawna – dane świadczenie jest zakazane prawnie lub niemożliwe do wykonania ze względu na istniejące prawo

2. gospodarcza – niemożliwość świadczenia wynika z jego nieopłacalności

3. uprzednia – już w chwili powstania świadczenia wiadomo było, że świadczenie jest niemożliwe do spełnienia

4. następcza - w wyniku zdarzeń wynikłych już po zawarciu umowy świadczenie stało się niemożliwe do spełnienia

III. Wyzysk

Sprzeczna z porządkiem prawnym i zasadami współżycia społecznego jest umowa zawarta w celu wyzysku drugiej osoby(znaczna dysproporcja między świadczeniami stron).

Cechy wyzysku świadome wykorzystywanie :

• trudnego położenia

• niedołęstwa

• niedoświadczenia

Wyzysk nie staje się z mocy prawa nieważny, lecz istnieją trzy możliwe rozwiązania w przypadku stwierdzenia wyzysku:

• wyzyskany może żądać zmniejszenia swojego świadczenia

• może żądać też zwiększenia świadczenia drugie strony

• może żądać unieważnienia umowy

IV. Forma umów

Jeżeli z mocy prawa nie wynika inaczej strony mogą sobie wybrać dowolną formę zawarcia umowy.

Zastrzeżenie odpowiedniej formy może być zastrzeżone w celach:

1. ad solemnitatem – pod rygorem nieważnośc np.

   1. akt notarialny

      1. przeniesienie nieruchomości

      2. zobowiązanie do przeniesienia nieruchomości

   2. umowa pisemna

      1. umowa o przejecie długu, oraz oświadczenie wierzyciela op zgodę o przejęcie długu

      2. oświadczenie poręczenia co do objęcie poręczenia

2. ad probationem – cele dowodowe

   1. przelew wierzytelności

3. ad eventum – dla osiągnięcia określonych skutków prawnych

3. Wzorce umów

I. Charakter prawny wzorców umów

Wzorce umów odzwierciedlają treść prawie wszystkich lub najważniejszych postanowień umowy, zawierają modelowe postanowienia mającej powstać umowy.

Wbrew niektórym opinią nie są jednak źródłem prawa powszechnie ani nie mają żadnego charakteru normatywnego obowiązującego, choćby dlatego że nie są zakwalifikowane jako takie w konstytucji RP.

II. Definicja konsumenta

konsument – osoba fizyczna dokonująca czynności prawnych niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Rola ujęcia konsumentów w oddzielny katalog ujawnia się w wielu przepisach prawa dokonując szczególnej ochrony tych podmiotów w sferze stosunków cywilnoprawnych. Takie rozwiązanie zapewnia osobom fizycznym ochronę przed wyzyskiem lun nieuczciwym działaniem osób prawnych – przedsiębiorstw.

III. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca

Przesłanki istnienia:

1. doręczenie wzorca przy zawieraniu umowy (w przypadku wzorców w postaci elektronicznej istnieje obowiązek dostarczenia ich przed zawarciem umowy)

   1. wyjątki:

      1. posługiwanie się wzorcem jest w danych sytuacjach zwyczajowo przyjęte i strona z łatwością mogła się z nim zapoznać

         1. wyjątek: konsumenci jeśli umowa nie jest zawierana w drobnych sprawach życia codziennego

2. wzorzec powinien być jasny i zrozumiały

3. w przypadkach zmiany wzorca jest też obowiązkowe danie kontrahentowi czasu na zapoznanie się z nowym wzorcem w celu ewentualnego wypowiedzenia umowy

poglądy na temat istoty mechanizmu, poprzez który wzorzec kształtują treść umowy:

• wzorce umowy kształtuja treść umowy w takim samym stopniu jak oświadczenia woli

• wzorce stanowią szczególny instrument kształtowania treści stosunku prawnego, obok wymienionych w art. 56 oświadczeń woli, zasad współżycia społecznego(…).

IV. Podzial wzorców umów

1. umowy typowe

2. taryfy

3. regulaminy

4. wzory umów

5. formularze

1. ogólne wzorce umów

2. wzorce międzynarodowe

3. wzorce krajowe

4. wzorce branżowe

V. Związanie wzorcem

• Wtedy kiedy są udostępnione przy zawieraniu umowy

• Wyjątek: wtedy kiedy jest zwyczajowo przyjęty, wystarczy tylko możliwość łatwego dowiedzenia się o treści

• Wyjątek od wyjątku: jeszcze szerszą ochonę mają konsumenci, którzy są związani wzorcem tylko w drobnych sprawach życia codziennego

VI. Zasady

• Zasada wykładni prokonsumenckiej

• Zasada prostoty i jednoznaczności wzorca

• Pierwszeństwo umowy przed wzorcem

• W przypadku sprzeczności ze sobą wzorców, sprzeczne przepisy nie SA stosowane

• Zmiana wzorca tylko według zasad związania

VII. Niedozwolone klauzule umowne

Ujęcie wspólnotowe: niedozwolone klauzule umowne są to takie klauzule, które naruszają zasadę wzajemnego zaufania, powodują istotna i nieuzasadnioną dysproporcję umownych praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta.

Ujęcie kodeksowe: niedozwolone klauzule umowne są to nie uzgodnione indywidualnie postanowienia umowne, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki wbrew dobrym obyczajom, rażąco naruszając jego interesy.(nie dotyczy essentialia negoti).

Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy na, które konsument nie miał rzeczywistego wpływu, a nawet takie co do których konsument wyraził zgodę ale nie zaistniały nawet faza negocjacji na ten temat. (przesłanka niewystarczająca, niekonieczna)

Przesłanki istnienia niedozwolonej klauzul(badanie powinno być zawsze dokonywane w kontekście całej umowy):

1. sprzeczność z dobrymi obyczajami –

2. rażące naruszenie interesów konsumenta

art. 385³ kc zawiera przykłady niedozwolonych klauzul umownych, które można pogupować:

• klauzule odnoszące się do zawarcia i wykonywania umowy (np. uzależnienie wykonania lub zawarcia umowy od zawarcia innej umowy)

• klauzule dotyczące zmiany umowy, rozwiązania lub odstąpienia(np. pozbawienie konsumenta prawa do rozwiązania umowy )

• klauzule dotyczące odpowiedzialności stron(np. przerzucenie całej odpowiedzialności na konsumenta)

ponadto rejestr takich klauzul znajduje się w orzecznictwie sądu antymonopolowego w rejestrze takich klauzul.

VIII. Sankcja wprowadzenia klauzuli niedozwolonej

Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem należące do kategorii niedozwolonych klauzul umownych nie wiążą go, w pozostałym zaś zakresie strony są związane postanowieniami umowy

4. Zagadnienia szczególne związane z zawarciem umowy

I. Odesłanie do części ogólnej

I. Culpa In contrahendo

Wina w kontraktowaniu – czyli sytuacja kiedy podczas pertraktacji osoba, poniesie szkle w wyniku zachowania się drugiej strony. W takich sytuacjach osoba może żądać odszkodowania ilekroć zachowanie się drugiej strony było naganne.

Poglądy dotyczące podstaw powstania:\

• odpowiedzialność powstaje w oparciu o milczącą umowę

• odpowiedzialność powstaje według ogólnych reguł odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych

II. Umowa przedwstępna

Umowa tego rodzaju jest instytucja przygotowawcza do zawarcia umowy. Treścią takiej umowy jest zobowiązanie do zawarcia w przyszłości umowy. Ni potrzebny jest przy tym, żeby umowa taka zawierana termin zawarcia właściwej umowy, konieczne jest natomiast, to żeby zawierała najważniejsze postanowienia.

1. w przypadku kiedy strony Ne określiły terminu zawarcia umowy prawnie istotny jest termin oznaczony w oświadczeniu woli jednej za stron, termin ten nie jest jednak dowolny bo powinien być „odpowiedni”. Taki termin powinien być zawarty w ciągu roku od zawarcia umowy

2. zawarty w samej umowie

rodzaje umowy przedwstępnej

• o skutku silniejszym – ten kto jest uprawniony w umowie przedwstępnej , może przymusowo doprowadzić do zawarcia przyrzeczonej umowy nawet wbrew woli kontrahenta

• o skutku słabszym - ten kto jest uprawniony w umowie przedwstępnej , nie może przymusowo doprowadzić do zawarcia przyrzeczonej umowy

umowa ramowa – porozumienie między stronami, nakierowane na przyśle współdziałanie pomiędzy kontrahentami, którzy przewiduj utrzymywanie miedzy sobą przez jakiś czas stałych kontaktów. Zakłada np. zawarcie serii umów w przyszłości, jednak bez ustalenie przedmiotowo istotnych elementów

5. Umowy o świadczenie przez osobę trzecia lub na rzecz osoby trzeciej

I. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią

W umowie można zawrzeć przyrzeczenie, że osoba trzecia dokona pewnej czynności. W takiej sytuacji wierzyciel nie ma roszczenia wobec osoby trzeciej tylko nadal wobec swego dłużnika i roszczenie może dotyczyć:

• gdy dłużnik zobowiązuje się tylko do starań, aby osoba trzecia zachowała się w sposób oznaczony w umowie, jednakże bez odpowiedzialności za to, spodziewany skutek nastąpi.

• Gdy składający przyrzeczenie bierze na siebie gwarancję, że osoba trzecia osoba zobowiąże się wobec kontrahenta lub spełnił na jego rzecz określone świadczenie.

II. Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia

Umowa może przewidywać, że osoba trzecia będąca wierzycielem jednej z stron zawierających, nie będzie dochodzić świadczenia od jednej z nich, umowa taka wiąże tylko strony, które ją zawarły. Skutki zawarcia takiej umowy:

1. dłużnik może się domagać od kontrahenta by podjął starania w kierunku uwlninia go od obowiązku świadczenia

2. w razie przypadku kiedy, dłużnik będzie jednak musiał spełnić świadczenie, kontrahent będzie obowiązany naprawić wynikłą z tego powodu szkodę

III. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej

W umowie na rzecz osoby trzeciej dłużnik zobowiązuje się wobec wierzyciela, że spełni świadczenie przysługujące wierzycielowi wykona na rzecz osoby trzeciej. W takim przypadku mimo, ze formalnie nie jest strona umowy osoba trzecia może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia świadczenia.

• Od kiedy osoba trzecia nabywa prawo roszczenia:

  • Osoba trzecia od chwili, zawarcia umowy

  • Osoba trzecia może, żądać spełnienia świadczenia dopiero od chwili w której wyrazi zgodę na świadczenia

• Czy wierzyciel może odwołać świadczenie – od chwili wyrażenie zgody osoby trzeciej na spełnienie świadczenia nie może odwołać świadczenia

• Czy wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia z pominięciem osoby trzeciej, AK jeśli osoba trzecia odmówiła spełnienia świadczenia na jej rzecz., raz gdy nie sprzeciwia się to charakterowi świadczenia

6. Dodatkowe zastrzeżenia umowne

I. Zadatek

Zadatek w znaczeniu szerokim – oznacza sumę pieniężną lub rzecz, której jedna ze stron daje drugiej przy zawarciu umowy. Zadatek w takiej formie może być używany przez strony w różny sposób: jako zaliczka, jao tzw. Odstępne

Zadatek w znaczeniu ścisłym – oznacza surogat odszykowania w razie niewykonania świadczenia . W przypadku spełnienia świadczenia zadatek jest zaliczany na poczet należności zadatek dany nie w pieniądzach musi być zwrócony.

II. Umowne prawo odstąpienia

Jednostronne odstąpienie od umowy jest przewidziany jako wyjątek od zasady pacta sunt servanta:

1. przy niektórych umowach np. zlecenie

2. przy umowach wzajemnych w razie niewykonania zobowiązanie przez drugą stronę, gdy świadczenie zostało spełnione przez obie strony i numowa przewidje taką możliwość strony zwaracają sobie świadczenie równocześnie

Kwestią sporną jest natomiast możliwość odstąpienia od umowy, w której została przeniesiona własność nieruchomości

Lex commissoria – zastrzeżenie umowne, że strona może odstąpić od umowy jeżeli druga strona nie spełni świadczenia lub spełni je nienależycie

III. Odstępne

Prawo do odstąpienia od umowy, za odpowiednim określonym w umowie odszkodowaniem

Rozdział VII: bezpodstawne wzbogacenie

1. Pojęcie bezpodstawnego wzbogacenia

I. Uwagi wstępne

Bezpodstawne wzbogacenie – sytuacja w której kosztem innej osoby, uzysku się korzyść bez należnego usprawiedliwienia

Sytuacje kiedy może wystąpić:

1. przez działanie wzbogaconego – np. kiedy ktoś dokonuje zasiewów cudzym zbożem

2. przez działanie tego czyim kosztem wzbogaca się drugi – przyjęcie nienależnego świadczenia

3. przez działanie osoby trzeciej – kiedy osoba trzecia stawia nie na swoim gruncie budynek z materiałów nie należących do niej

4. wskutek zdarzeń nie mających ogóle charakteru ludzkich – gdy przy zniesieniu tam w razie powodzi powoduje się zarybienie stawów sasiada.

II. formuła generalna

Przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia :

• musi się wytworzyć sytuacja w której następuje przesuniecie majątkowe, przejście jednego składnika majątkowego z jednej osoby na drugą lub uzyskanie przez jedną stronę korzyści kosztem innej

• między wzbogaceniem a zubożeniem musi istnieć związek(dwie strony zjawiska NIE ZWIAZEK PRZYCZYNOWY)

• brak podstawy prawnej/brak causa

III. Przedmiot roszczenia

W myśl przedmiotem roszczenia jest zwrot świadczenia w naturze, gdyby to nie było możliwe zwrot korzyści. Prócz właściwego przedmiotu świadczenia zwrotowi ulega także to co rzecz lub prawo przynosi, korzyści zastępcze(art. 406).

Różna sytuacja podmiotów w sytuacji rozliczenia w przypadku poniesienia nakładów;

• nakładodawca wiedział o tym, że korzyść mu się nie należy – zwrot nakładów tylko tyle o ile zwiększają one wartość korzyści w chwli oddania przedmiotu

• jeśli nie wiedział może żądać;

  • nakłady konieczne – o tyle o ile nie znalazły pokrycia w użytku

  • pozostale nakłady – o tyle o ile zwiększają zwiekszają wartość korzyści w chwili jej wydania

zakres obowiązku zwrotu:

1. pełny – czyli całkowity obowiązek zwrotu wzbogacenia

2. ograniczony – nie pełny, biorący pod uwagę interesy wzbogaconego

3. pośredni – tworzy go art. 409 pełny obowiązek wygasa jeśli wzbogacony udowadnia, że korzyść zużył lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. (nie gdy zrobił to świadomie, żeby uniknąć zwrotu)

2. Nienależne świadczenie

I. Pojęcie nienależnego świadczenia

Nienależne świadczenie – występuje wtedy kiedy jedna strona wykonuje siarczenie wynikające z nieistniejącego lub nienależnego świadczenia. Nieniależność dotyczy się tu podstawy świadczenia czyli causa

II. poszczególne przypadki

• gdy więź zobowiązaniowa uzasadniająca świadczenie nie istnieje w ogóle lub nie istnieje w stosunku do osoby na rzecz której zostało dokonane świadczenie (chwila decydująca o niezależności świadczenia = chwila wykonania )

• więź zobowiązaniowa istniała, lecz podstawa prawna odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty

• gdy więź zobowiązaniowa między dwoma osobami miala wynikać z czynności prawnej, lecz czynność okazała się nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia

kodeks wyłącza możliwość spełnienia świadczenia w przypadku:

1. jeśli świadczenie zostało spełnione mimo świadomości, że świadczący nie był do tego zobowiązany(chyba, że nastąpiło zastrzeżenie zwrotu w przypadku nienalezności)

2. jeśli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego

3. gdy świadczenie zostało wykonane w wyniku roszczenia przedawnionego(nie w przypadku kiedy przedawnione roszczenie wygasa)

4. jeżeli spełnione świadczenie odpowiada zobowiązaniu, a tylko nastąpilo przed terminem wymagalności roszczenia

III. Niegodziwość świadczenia

Czyli sytuacje kiedy świadczeni zostało dokonane w celu nakłonienia osoby na rzecz której został świadczone do czynu niedozwolonego. W takich sytuacjach roszczenie o zwrot jest niedopuszczalne, a korzyść przepada na rzecz państwa.

IV. Przypadek gry i zakładu

W zasadzie traktuje się je jak zobowiązania niezupełne, czyli jak już zostały spełnione, nie podlegają zwrotowi. Chyba, że gra lub zakład były zakazane przez prawo lub nierzetelne.

Jeśl są prowadzone na podstawie właściwego zezwolenia państwowego to wtedy są właściwymi zobowiązaniami

V. Skutki nienależnego świadczenia

Ogólnie rzecz biorąc, do zwrotu nienależnego świadczenia stosuje się ogólne przepisy regóły generalnej

3. Zbieg roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia z innymi roszczeniami

I. Reguła ogólna i jej ograniczenia

Przykłady możliwych sytuacji:

1. zbieg roszczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniami wynikającymi z praw rzeczowych. – prawa rzeczowe mają pierwszeństwo

2. zbieg roszczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniami odszkodowawczymi – gdy istnieje zbieg z odpowiedzialnością kontraktową

   1. gdy wynika to z niemożności świadczenia – zwraca tylko nienależne świadczenie

   2. jeśli nie chce spełnić świadczenia, lub za nią odpowiada – zwrot świadczenia a ponadto naprawienie szkody

3. zbieg roszczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z odpowiedzialnością deliktową - istnieje zbieg roszczeń a każde roszczenie jest traktowane jako samoistne

Rozdział VIII: Czyny niedozwolone

1. Uwagi ogólne o czynach niedozwolonych

I. Pojecie czynu niedozwolonego

Czyn niedzowlony – samoistne źródło zobowiązania, którym jest fakt wyrządzenia komuś szkody, za którą ustawa czyni kogoś odpowiedzialnym(kiedy nie chodzi o wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania już istniejącego miedzy stronami)

Odpowiedzialność ex delicto

Odpowiedzialność ex contracto

II. Przesłanki i zasady odpowiedzialności

Przesłanki istnienia odpowiedzialności:

1. szkoda – uszczerbek w dobrach osoby poszkodowanej

2. fakt – szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy

3. związek przyczynowy –

zasady odpowiedzialności

• Zasada ryzyka

• Zasada winy

  • Element obiektywny (bezprawność) – zachowanie sprawcy musi naruszać jakieś reguły postępowania i musi być obiektywnie nieprawidłowe(także przekroczenie zasad ostrożności wymaganych w stosunkach międzyludzkich nie zakazanych przez prawo)

  • Element subiektywny(wadliwość) – niewłaściwość zachowania związana z momentem przewidywania lub momentem woli (nie uczynił tego co należało choć mógł i powinien)

    • Teoria psychologiczna – stosunek psychiczny sprawcy do czynu

    • Teoria normatywna – nastawienie sprawcy do czynu z zewnątrz, do możliwości przedstawienia mu zarzutu ze strony oceniajacego

• Zasada słuszności

• Zasada odpowiedzialności absolutnej - odpowiedzialność osoby niezwiązanej bezpośrednio z deliktem np. ubezpieczyciela

2. Odpowiedzialność za własne czyny

I. Formuła generalna

Według treści art. 415 co do zasady pierwszeństwo ma zasada winy, przed innymi zasadami odpowiedzialności.

Czynem sprawcy może być zarówno działanie jak i zaniechanie.

Podmiotem odpowiedzialnym za czyn własny może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna(kiedy szkodę taką wyrządza organ takiej osoby)

II wina/czyn

• Element obiektywny (bezprawność) – zachowanie sprawcy musi naruszać jakieś reguły postępowania i musi być obiektywnie nieprawidłowe(także przekroczenie zasad ostrożności wymaganych w stosunkach międzyludzkich nie zakazanych przez prawo)

• Element subiektywny(wadliwość) – niewłaściwość zachowania związana z momentem przewidywania lub momentem woli (nie uczynił tego co należało choć mógł i powinien)

  • Teoria psychologiczna – stosunek psychiczny sprawcy do czynu

  • Teoria normatywna – nastawienie sprawcy do czynu z zewnątrz, do możliwości przedstawienia mu zarzutu ze strony oceniającego

Stopnie winy

• umyślność – zamierzone podjecie działania lub zaniechania, sprzecznym z regułą lub regułami postępowania

• niedbalstwo –

  • lekkomyślność – sprawca przewiduje możliwość powstania skutku bezprawnego, lecz bezpodstawnie myśli, że go uniknie

  • niedbalstwo sensu stricte – w ogóle nie wyobraża sobie skutku, choć może i powinien go sobie wyobrazić. Co dokonuje się na podstawie porównania zachowania osoby popełniającej czyn z miernikiem staranności.(ujmowany niezależnie od przymiotów osobistych i cech sprawcy)

Okoliczności wyłączające winę

• poczytalność - Winę w rozumieniu art. 415 można przypisać tylko osobie, która ma dostateczny stopień rozeznania oraz dostateczną swobodę kierowania swoim postępowaniem(425)

  • w szczególności nie można przypisać odpowiedzialności osobie:

    • niedorozwiniętej umysłowo

    • osobom, które uległy zakłóceniom zdolności psychicznych

    • osobom, których stopień dojrzałości z tytułu wieku nie jest dostateczny

    • osobom które z powodów kalectwa lub ze względu nie wiek nie mogą pokierować swoim postępowaniem

• obrona konieczna – odparcie bezprawnego i bezpośredniego zamachu na jakiekolwiek dobro wlasne lub innej osoby, dokonywanego w związku z takim zachowaniem innego człowieka (423)

• stan wyższej konieczności – polega na odparciu bezpośredniego zagrożenia w stosunku do dobra wlasnego lub innej osoby, nie wynikającego jednak z działań ludzkich

• samopomoc – jest dozwolona tylko wtedy kiedy ustawa tak stanowi

III. Związek przyczynowy

Odpowiedzialność za czyn własny noszący znamiona winy obciąża sprawcę gdy między czynem a szkodą zostanie ustalony związek przyczynowy.

Teorie:

• równoważności przyczyn conditio sine quo non – wszystkie zdarzenia bez, których dane zdarzenie nie miałoby miejsca

• teoria adekwatnego związku przyczynowego - zdarzenia bez, których dane zdarzenie nie miałoby miejsca i których dane zdarzenie jest zwykłym(normalnym)następstwem

przyczynienie się poszkodowanego – czyli sytuacja kiedy zachowanie się poszkodowanego, stanowi jedno z ogniw prowadzących do ostatecznej szkody

Możliwości

1. wystarcza samo ustalenie normalnego związku przyczynowego między zachowaniem się poszkodowanego a ostatecznym rezultatem w postaci szkody

2. do przyjęcia przyczynienia się poszkodowanego, trzeba nadto, by można było postawić zarzut obiektywnie niewłaściwego zachowania się

3. decydująca jest wina poszkodowanego

4. należy uwzględnić na jakiej zasadzie oparta jest odpowiedzialność główna i na tej podstawie domagać się albo ustalenia winy poszkodowanego albo samgo tylko obiektywnie niewłaściwego zachowania się

W kodeksowym rozwiązaniu zmniejsza się tylko proporcjonalnie do okoliczności wysokość odszkodowania

IV. Współsprawstwo a współodpowiedzialność

Współsprawcy – osoby, które wspólnie wyrządziły szkodę poprzez czyn niedozwolony

Współodpowiedzialni – osoby, które wyrządziły szkodę poprzez czyn niedozwolony + osoby które świadomie czerpaly zysk z popełnionego czynu niedozwolonego

V. Rozkład ciężaru dowodu

Ciężar dowodu co do wszystkich przesłanek odpowiedzialności obciąża poszkodowanego

3. Odpowiedzialność za cudze czyny

I. Odpowiedzialność za niepoczytalnych

Zgodnie z zasadą, że winę można przypisać tylko osobie poczytalnej, osoby niepoczytalnie nie odpowiadają za własne czyny, a zamiast nich odpowiada osoba pod czyim są nadzorem(zarówno nadzór de jure jak i de facto).

Do takich osób należą: małoletni, osoby chore psychicznie, osoby które ze względu na swój wiek wymagają pieczy, chorzy kaleki itp.

Domniemanie winy(w nadzorze) – wobec osób sprawujących pieczę polskie prawo przyjmuje domniemanie winy, a więc w razie wyniknięcia szkody to nadzorujący musi udowodnić, że nie popełnił winy w nadzorze.

W razie wystąpienia szkody nadzorującego zwalnia z odpowiedzialności wykazanie, że:

1. nie popełnił winy w nadzorze

2. nawet jakby nadzór był sprawowany prawidłowo szkoda i tak by nastąpiła

Nie dotyczy szkody jaką nadzorowany wyrządza sam sobie

II. Odpowiedzialność za czyny osób, którymi się posłużono

W takich przypadkach odpowiada ten, kto zlecił, odpowiada za szkodę wyrzadzoną osobom postronnym.

Odpowiedzialność na zasadzie winy(uchybienie co do wyboru właściwej osoby), jednak tylko wtedy kiedy szkoda wystąpiła przy wykonywaniu zleconej czynności, a nie przy okazji wykonywania czynności.

Domniemanie winy – wobec osób powierzających wykonanie czynności,

Powierzający morze się uchylić od odpowiedzialności jeśli wykaże, że:

1. nie popełnił winę w wyborze

Kwestia czy czyn sprawcy bezpośrednio zawiera znamiona winy jest dla osoby powierzającej czynność obojętna. Jest ona natomiast istotna dla poszkodowanego:

• w razie winy sprawcy będzie mógł żądać naprawienia szkody, gdyż wtedy będziemy mieli do czynienia z odpowiedzialnością solidarną

dla powierzającego:

• będzie mógł się domagać regresu

III. Odpowiedzialność za podwładnego

W przypadku szkody wyrządzonej przez pracownika, pracodawca ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

Odpowiedzialność powstaje gdy:

1. czynność powierza zwierzchnik swojemu podwładnemu,

2. szkoda powstała przy wykonywaniu czynności

3. sprawca wyrządził szkodę ze swojej winy

IV. Odpowiedzialność skarbu państwa i państwowych osób prawnych

Odpowiedzialność odszkodowawcza skarbu państwa jest samodzielną podstawą odpowiedzialności co oznacza, że wyklucza wszelkie inne metody ubiegania się o odszkodowanie.

Zakres podmiotowy:

• skarb państwa

• jednostka samorządu terytorialnego

• inna osoba prawna wykonująca władze publiczną

• solidarnie z podmiotem publicznym zlecającym wykonanie zadania, na zasadzie porozumienia w celu wykonywania zadań ze sfery władzy publicznej, podmiot któremu zlecono

przesłanki odpowiedzialności:

1. niezgodne z prawem działanie/zaniechaie przy wykonywaniu władzy publicznej

2. szkoda

3. adekwatny związek przyczynowy między 1 i 2

zakres przedmiotowy – odpowiedzialność obejmuje tylko szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, a więc szkody wyrządzone nie tylko w związku z realizacją jej sfery imperium.

Sprawstwo – odnosi się do działania lub zaniechania działania instytucji wykonującej władzę publiczną(działanie struktury jako całej, a nie poszczególnych pracowników= działanie organu, pracownika, osoby wykonującej działania w imieniu instytucji publicznej utożsamia z działaniem samej instytucji w ogóle)

Rodzaje naruszeń

1. szkoda wyrządzona wydaniem niezgodnego z prawem aktu normatywnego (zarówno niezgodne z polskim jak i wspólnotowym prawem)

2. odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej na zasadach słuszności

4. Odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy

I odpowiedzialność za zwierzeta

• Gdy zwierzę jest narzędziem – wtedy odpowiada człowiek, tak samo jakby szkody dokonał czynem własnym

• Zwierzę wyrządza szkodę z własnego popędu – wtedy odpowiada za szkodę ten kto zwierze chowa albo kto nim się posługuje i to niezależnie od faktu, ze zwierze zabłąkało się lub uciekło

Odpowiedzialność na zasadzie winy

Wyłączenie odpowiedzialności:

1. nie sposób przypisać winy w nadzorze ani temu kto się zwierzęciem posłużył ani temu kto zwierze chowa

2. udana ekskulpacja na zasadach słuszności

II. Odpowiedzialność za wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie czegoś z pomieszczenia

W takich przypadkach odpowiedzialność spoczywa na tym kto zajmuje lokal

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka

Wyłączenie odpowiedzialności:

1. siła wyższa

2. szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, której działaniu nie mógł zapobiec

III. Odpowiedzialność za zawalenie się budowli

Za szkodę wyrządzoną zawaleniem się budowli lub, oderwaniem się części budynku odpowiada samoistny posiadacz.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka

Zwolni się z odpowiedzialności

1. kiedy wykaże, ze przyczyna zawalenia się budowli nie miała żadnego związku z wadą konstrukcyjna lub nienależytym utrzymaniem budowli

5. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem przedsiębiorstw

Z tym typem odpowiedzialności mamy do czynienia, gdy szkoda powstaje w związku z ruchem przedsiębiorstw wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody

Za osobę odpowiedzialną uważa się osobę prowadzącą przedsiębiorstwo lub zakład na własny rachunek.

Szkoda musi mieć związek z ruchem przedsiębiorstwa, czyli jego funkcjonowaniem jako całości, a nie np. szkodą wyrzadzoną działaniem jednej maszyny lub pojedynczego pracownika

Na ten przepis może powołać się każdy komu ruch przedsiębiorstwa wyrządził szkodę(czyli zarówno osobom postronnym jak i pracownikom przedsiębiorstwa)

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka

Wyłączenie odpowiedzialności:

1. siła wyższa

2. szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego

3. szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej

6. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem mechanicznych środków komunikacji

Odpowiedzialność dotyczy wszelkich pojazdów, zarówno pojazdów lądowych, morskich i powietrznych

Podmiotem odpowiedzialnym jest samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji, jednak jeśli odda on komuś pojazd, odpowiadać będzie posiadacz zależny.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka

Odpowiedzialność obejmuje:

1. wszelkiego rodzaju wadliwe działanie kierowcy(nieważne kim on jest)

wyłączona odpowiedzialność jest kiedy samochód zostanie np. skradziony, gdyż złodziej pozbawia dotychczasowego właściciela władztwa nad rzeczą, stając się tym samym posiadaczem samoistnym. Wątpliwości natomiast co do wyłączenia odpowiedzialności napawa sytuacja kiedy inna osoba w sposób mniej lub bardziej dorywczy przejmuje pojazd.

Szkoda musi powstać w związku z ruchem mechanicznego środka komunikacji (nie oznacza to tylko przemieszczania się w przestrzeni)

Modyfikacje reguły podstawowej

Wyłączenie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka w przypadku zderzenia się pojazdów, bądź przewozu osoby z grzeczności.

7. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu praw podmiotowych

8. Bezpośrednie zagrożenie nastąpienia szkody

9. Naprawienie szkody w przypadkach szczególnych

• Szkoda Majątkowa

Rozdział IX: wykonywanie zobowiązań

1. uwagi ogólne o wykonywaniu zobowiązań

I. charakter prawny wykonywania zobowiązań

Wykonanie zobowiązania może mieć charakter:

1. czynności prawnej

2. czynności faktycznej

II. Zasada generalna wykonania zobowiązania

Wykonanie świadczenia jest wtedy kiedy dłużnik: wykonuje zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeśli istnieją w tej materii określone zwyczaje także w sposób im odpowiadający.

I Treść zobowiązania ustala jaki jest zakres obowiązków dłużnika i co dłużnik powinien świadczyć wierzycielowi by zobowiązanie wypełnić

II. pozostałe klauzule maja na celu przybliżenie treści zobowiązania do rzeczywistej treści stosunku a nie tylko litery prawa.

Obowiązki wierzyciela - obowiązek lojalności i respektowania uzasadnionych interesów dłużnika przy wykonaniu zobowiązania

III. Zasada pacta sunt servanta

Ewentualna rewizja czy zmodyfikowanie wykonania zobowiązania, może nastapić co najwyżej za zgodą obu stron.

2. Przedmiot wykonania - osoby uczestniczące

I przedmiot wykonania

Wykonanie świadczenia

Prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika wymaga spełnienia świadczenia w całości, natomiast jest możliwe spełnianie świadczenia częściowo(jeżeli świadczenie ma charakter podzielny i nie narusza to uzasadniony interes wierzyciela)

Jakość świadczenia

Jakość świadczenia powinna być należyta, z reguły określa ją umowa, może określać ją przepis ustawy lub zarządzenie właściwej władzy

W przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku, jeśli w umowie jakość przedmiotu świadczenia nie jest określona to powinna ona być średniej jakości.

Zmiana przedmiotu świadczenia

Zmiana przedmiotu świadczenia jest możliwa tylko za zgodą wierzyciela

Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów

Jeżeli dłużnik ma wobec tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju i dokonuje świadczenia w rozmiarze niewystarczającym na pokrycie wszelkich należności.

Dłużnik decyduje wyrażając swoją wolę na poczet którego długu świadczy, natomiast wierzyciel w ramach tego długu może najpierw zarachować na poczet świadczeń ubocznych z nim związanych. Jeżeli natomiast dłużnik nie określi na co świadczy uprawnienie to przechodzi na wierzyciela

Jeżeli żadna ze stron nie skorzysta z uprawnienia spełnione świadczenie zarahowywuje się na poczet najstarszego wymagalnego długu.

II. Osoby uczestniczące w wykonaniu

W wykonaniu zobowiązania z reguły uczestniczą te same osoby które są stronami zobowiązania. Świadczenie spełnia dłużnik bo na nim ciąży obowiązek wykonania świadczenia.

W imieniu dłużnika może jednak spełnić świadczenie również jego przedstawiciel, lub nawet osoba trzecia, wierzyciel może się tamtemu stanowi rzeczy sprzeciwić tylko o ile wynikałoby to z treści ustawy, właściwości świadczenia lub treści czynności prawnej.

Osobą uprawnioną do odbioru świadczenia jest wierzyciel lub ktoś kto działa w jego imieniu, istnieją jednak przypadki, z których właściwości wynika, ze odbiór nie jest wymagalny. Osoba odbierająca świadczenie powinna być do tego zdolna, powinna mieć zdolność do czynności prawnych, ilekroć świadczenie zostaje wykonane do rąk osoby nieuprawnionej uważa się, ze nie zostało wykonane

Zasady:

Mimo nieprawidłowości świadczenia:

1. częściowo wykonane

   1. dłużnik zostaje zwolniony z wykonania świadczenia w takim stopniu w jakim wierzyciel z niego skorzystał

2. zwolniony w całości

   1. gdy spełnia świadczenie do rąk osoby pokwitowanie wystawione przez wierzyciela, chyba, że było zastrzeżone spełnienie świadczenia do rąk własnych

   2. gdy w razie dokonania przelewu wierzytelności nie był przez zbywcę zawiadomiony i świadczył do jego rąk, a nie do rąk nabywcy, chyba ze w chwili świadczenia wiedział o przelewie

   3. gdy w razie śmierci wierzyciela świadczy do rąk, osoby mającej stwierdzone prawa do spadku

   4. gdy spełnia świadczenie do rąk pełnomocnika, którego pełnomocnictwo wygasło, jednak tylko w ramach tego pełnomocnictwa

III. Miejsce i czas wykonania

Prawidłowe wykonanie zobowiązania wymaga by świadczenie zostało wykonane w odpowiednim miejscu, jeżeli wierzyciel pełnia świadczenie w miejscu nienależytym wierzyciel może odmówić przyjęcia świadczenia

Miejsce :

1. miejsce oznaczone w treści zobowiązania

2. miejsce w którym dłużnik w trakcie wykonywania zobowiązania miał swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę, gdy zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika, o miejscu świadczenia decyduje siedziba przedsiębiorstwa

W przypadku świadczenia o charakterze pieniężnym i zmiany miejsca zamieszkania, wierzyciel ponosi koszta wyrządzone ta zmianą.

Czas wykonania świadczenia, powinien być właściwy;

1. określony w treści zobowiązania

2. lub niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela

IV. Zobowiązania wzajemne

Świadczenia wzajemne wynikające z umowy wzajemnej powinny być wykonywane jednocześnie(każda ze stron może się powstrzymać ze swoim świadczeniem dopóki druga strona nie zaproponuje świadczenia wzajemnego)

V. Prawo zatrzymania

Prawo dłużnika do wstrzymania się z wykonaniem świadczenia dopóki wierzyciel nie wypełni swojego świadczenia(często wynikającego z innego stosunku prawnego) wobec dłużnika

Przypadki:

1. kiedy dłużnik jest osobą zobowiązaną do wydania rzeczy – do czasu kiedy zostanie zaofiarowanie lub zabezpieczenie roszczeń o zwrot nakładów włożonych na rzecz oraz o zwrot kosztów naprawy szkód wyrządzonych przez tą rzecz

2. w razie odstąpienia od umowy, która pociąga za sobą obowiązek zwrotu świadczeń już uzyskanych przez strony – służy każdej ze stron do czasu zwrotu świadczenia

3. wynajmującemu w przypadku art. 671

VI. Dowody wykonania zobowiązania

Rozdział XI: Wygaśnięcie zobowiązań

I. Świadczenie w miejsce wypełnienia

Następuje gdy dłużnik proponuje wierzycielowi zamiast świadczenia, które powinien spełnić inne świadczenie a wierzyciel je przyjmuje(zobowiązanie pierwotne wygasa tak jakby było wykonane); zobowiązanie to musi zostać wykonane.

II. Potrącenie

Taka sytuacja następuje gdy dwie osoby są wobec siebie jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem, a jedna zamiast wykonać swoje świadczenie umarza zobowiązanie swojego dłużnika/wierzyciela na poczet swojej należności

• potrącenie umowne(umowa wzajemna)<ex punc lub ex nunc>

• potrącenie ustawowe – dochodzi w sposób określony w ustawie (dochodzi do skutku w skutek oświadczenia woli jednej ze stron[druga strona nie musi się zgodzić])<ex tunc>

Przesłanki potrącenia ustawowego

1. muszą istnieć 2 wierzytelności , w takich okolicznościach, że dwie osoby są wobec siebie wierzycielem i dłużnikiem

2. wierzytelności muszą istnieć tymi samymi osobami

3. wierzytelności muszą być jednorodzajowe co do przedmiotu

4. obie wierzytelności muszą być wymagalne

5. obie wierzytelności muszą być zaskarżalne

III. Odnowienie

Odnowienie jest umową między dłużnikiem a wierzycielem, w której dłużnik zobowiązuje się świadczyć co innego w miejsce świadczenia lub świadczyć to samo lecz z innej podstawy prawnej; działa tylko od momentu zaciągnięcia zobowiązania <ex nunc >

IV. Złożenie do depozytu sądowego

W przypadkach przewidzianych w ustawie dłużnik jest upoważniony do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, co w pewnych przypadkach może prowadzić do wygaśnięcia zobowiązań. Następuje to np. w przypadku :

• zwłoki wierzyciela

• gdy dłużnik wskutek okoliczności za które nie odpowiada nie wie kto jest wierzycielem, lub nie wie gdzie jest jego miejsce zamieszkania/siedziba

• wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela

• gdy z powodu innych okoliczności świadczenie nie może być spełnione

O złożeniu przedmiotu do depozytu sadowego dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić wierzyciela i powinno to nastąpić pisemnie.

Nawet jeśli świadczenie nie wygasa to dłużnik nie odpowiada przed wierzycielem

V. Zwolnienie z długu i rozwiązanie stosunku prawnego

Wierzyciel może umorzyć dług dłużnika, co następuje w drodze umowy między wierzycielem między dłużnikiem a wierzycielem. Można taka umowę zawrzeć pod warunkiem lub terminem.

Rozwiązanie stosunku prawnego następuje wskutek zgodnego oświadczenia woli dłużnika i wierzyciela(obowiązek zwrotu tego co strona świadczyła

VII. Inne przypadki wygaśnięcia zobowiązania

• wygaśnięcie zobowiązania wskutek zjednoczenia przymiotu wierzyciela i dłużnika w jednej osobie (confusio)

• wygaśnięcie zobowiązania zaciągniętego pod warunkiem rozwiązującym z chwilą ziszczenia się warunku

• zobowiązania ciągłe wygasają z terminem na jaki zostały zawarte

• przez osiągniecie celu świadczenia

• śmierć wierzyciela lub dłużnika(czasami)

Rozdział XIV: Sprzedaż

1. Pojęcie i cechy

Sprzedaż jest umową w, której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść własność rzeczy i wydać ją drugiej osobie, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić za nią ustaoną cenę.

DALSZE CECHY:

• Oprócz rzeczy przedmiotem sprzedaży mogą być także energia, gaz i prawa majątkowe

• Możliwa jest sprzedaż rzeczy jeszcze nieistniejących(sprzedaż rzeczy spodziewanej[cena jest zależna od ilości i jakości rzeczy powstałej, umowa zawarta pod warunkiem zawieszającym(rzecz musi powstać)], lub sprzedaż szansy).

• Jest możliwa sprzedaż rzeczy cudzej

• Przedmiot może być oznaczony indywidualnie lub rodzajowo

• Istnieją rzeczy wyłączone z obrotu cywilnoprawnego

• Cenę zawsze stanowi suma pieniężna (określona w umowie, lub na podstawi wymiernych wskaźników)- powinna stanowić w rozumieniu stron ekwiwalent transakcji

• Co do zasady nie wymaga szczególnej formy, jednak zależy to od przedmiotu sprzedaży

CECHY 2:

• Konsensualna

• Odpłatna

• Wzajemna

• Zobowiązująca

2. Obowiązki stron

A. Obowiązki sprzedawcy

• Obowiązek przeniesienia na kupującego własności rzeczy lub prawa majątkowego

• Wydanie rzeczy kupującemu

B. Obowiązki kupującego

• Obowiązek zapłaty ceny

• Obowiązek odbioru rzeczy

3. Dalsze skutki przejścia rzeczy

• Korzyści i ciężary – co do zasady jeśli strony nie uregulowały inaczej przechodzą one na kupującego z chwilą wydania rzeczy.

• Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty rzeczy – do chwili wydania rzeczy ryzyko przypadkowej utraty rzeczy spoczywa na sprzedawcy, natomiast od chwili wydania spoczywa ono na kupującym (jeśli strony ustalił inny moment przejścia korzyści i ciężarów niebezpieczeństwo… poczytuje się że przechodzi na kupującego dopiero z tą chwilą)

• Wykonanie zobowiązań – co do zasady podlega ogólnym zasadom dotyczącym umów wzajemnych; wraz z szczególnymi unormowaniami art. 535 (nie jest możliwe jednostronne odstąpienie od umowy )

4. Rękojmia za wady

A. Wady fizyczne i prawne

Wady fizyczne:

• Zmniejsza wartość rzeczy

• Zmniejsza użyteczność rzeczy ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy

• Rzecz nie ma właściwości o których sprzedawca zapewniał kupującego

• Rzecz zostaje wydana w stanie niezupełnym

Wady prawne

• Rzecz nie stanowi własności sprzedawcy

• Rzecz jest obciążona prawem lub prawami osoby trzeciej

B. Charakter odpowiedzialności

W razie ujawnienia się wady rzeczy sprzedanej sprzedawca jest odpowiedzialny wobec kupującego za tą wadę; odpowiedzialność tu okreslona jest surowsza niż wynikałoby to z przepisów ogólnych:

• Odpowiedzialność niezależna od winy sprzedawcy

• Niezależna od wykazania szkody spowodowanej przez wydanie rzeczy wadliwej

• Niezależna od wiedzy sprzedawcy o wadzie rzeczy

• Nie powstaje odpowiedzialność jeśli kupujący zdawał sobie sprawę z wady rzecz i mimo to zgodził się na zakup rzeczy

• Kupujący nie ma obowiązku zbadania rzeczy, chyba że wynika to z stosunków danego rodzaju

C. Uprawnienia z tytułu rękojmi i ich wykonanie

Wady fizyczne:

1. może odstąpić od umowy – w tym przypadku strony powinny zwrócić sobie świadczenia wzajemne

2. może żądać obniżenia ceny

3. w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku może żądać dostarczenia takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad i naprawienia szkody z wynikłej z opóźnienia

4. w przypadku rzeczy oznaczonej co do tożsamości jeśli sprzedawca jest wytwórcą rzeczy może ządać naprawienia rzeczy

przedawnienie roszczeń z tytułu wady rzeczy wygasa z upływem roku od jej wydania lub w przypadku budynków 3 lat, chyba, że przed przedawnieniem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie

co do odpowiedzialności odszkodowawczej tzn jej zakresu istnieją rozbieżności w doktrynie

Wady prawne

1. może odstąpić od umowy – w tym przypadku strony powinny zwrócić sobie świadczenia wzajemne

2. może żądać obniżenia ceny

3. w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku może żądać dostarczenia takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad i naprawienia szkody z wynikłej z opóźnienia

Ponadto na wezwanie kupującego sprzedawca ma obowiązek stawienia się na rozprawie i wspierania go, pod rygorem oznaczonym w art. 573

Roszczenia wygasają z upływem roku od dnia kiedy kupujący się dowiedział o istnieniu wad rzeczy

Rozdział XVIII: Umowa o dzieło

1. Umowa o dzieło

Przez umowę o dzieło rozumiemy sytuację kiedy przyjmujący zamówienia zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający zobowiązuje się ze swej strony do uiszczenia wynagrodzenia.

Cechy umowy o dzieło:

• ogólne

  • oznaczenie dzieła

  • wynagrodzenie

  • między stronami nie ma żadnego stosunku zależności

  • dzieło musi mieć charakter samoistny a więc niezależny od dłużnika

• zawarcie umowy – zawarcie umowy o dzieło podlega ogólnym unormowaniom kodeksu cywilnego i nie wymaga szczególnej formy

• skutki prawne

  • prawa i obowiązki przyjmującego

    • wykonanie dzieła, jest też odpowiedzialny za jego jakość

    • co do zasady nie wymaga się, żeby wykonywał dzieło osobiście, lecz może to wynikać to z umowy lub z istoty stosunku

    • co do zasady dostarcza materiały do wykonania dzieła, chyba, że strony postanowiły inaczej, lub z przyjętych zwyczajów

    • w toku tworzenia dzieła nie jest zobowiązany poleceniami zamawiającego

    • zamawiający może przeprowadzić kontrolę wykonania w trakcie tworzenia dzieła i jeśli stwierdzi, ze dzieło jest wykonywane w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową; może dać przyjmującemu termin na usuniecie nieprawidłowości po bezskutecznym upływie terminu może odstąpić od umowy

    • po wykowaniu dzieła ma obowiązek przekazać go zamawiającemu

  • prawa i obowiązki zamawiającego

    • uiszczenie wynagrodzenia

      • wynagrodzenie ryczałtowe – oznacza wynagrodzenie za całość dziela w jednej sumie, w takiej sytuacji przyjmujący nie może żądać podwyższenia ceny dzieła, nawet jeśli podczas składania zamówienia nie można było przewidzieć właściwych kosztów

      • wynagrodzenie kosztorysowe – oznacza wynagrodzenie ustalone na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywalnych kosztów.

        • Dopłata za prace dodatkowe(po uzyskaniu zgody zamawiającego)

          1. Kiedy kosztorys sporządził przyjmujący zamówienie – może żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych

          2. Kiedy kosztorys sporządził zamawiający – zawsze gdy jest to konieczne

    • Obowiązek współdziałania z przyjmującym kiedy bez tego świadczenie nie może być wykonane

    • Odebrania dzieła

• Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia dzieła spoczywa co do zasady na przyjmującym zamówienie do chwili przekazania dzieła.

  • Wyjątki:

    • O ile zamawiający dostarczył materiały on odpowiada za jakość tych materiałów

    • O ile dzieło zostało uszkodzone w wyniku wskazówek zamawiającego

• Rękojmia za wady – uregulowania takie same jak przy sprzedaży

• Zakończenie stosunku prawnego

  • Wykonanie świadczenia

  • Zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy z zastrzeżeniem uiszczenia wynagrodzenia

  • Wyjątkowo kiedy śmierć przyjmującego zamówienie, jeśli wykonanie dzieła wymaga jego szczególnych umiejętności

Rozdział XX: Najem

1. Pojecie i cechy

Najem – jest to sytuacja w której wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się uiszczać wynajmującemu czynsz.

Przedmiotem najmu - mogą być zarówno ruchomości jak i nieruchomości, najem może dotyczyć także części rzeczy a nawet jej części składowej.

Czas – czas najmu morze być oznaczony lub nieoznaczony, po upływie okresu najmu rzecz powinna być zwrócona wy najmującemu

Czynsz – może być oznaczony w pieniądzach jak i w innym świadczeniu

Nie wymaga szczególnej formy – jednak najem nieruchomości lub lokalu na czas dłuższy niż rok powinien być zawarty w formie pisemnej(inaczej taką umowę poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony)

Najem jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną

2. Prawa i obowiązki stron

A. obowiązki wynajmującego

• Obowiązek wydania rzeczy, w stanie przydatnym do umówionego użytku, termin wydania w razie nieokreślenia w umowie powinien nastąpić niezwłocznie po wezwaniu wynajmującego

• Obowiązek umożliwienia korzystania z rzeczy

• Powinien utrzymywać rzecz w stanie zdatnym do użytku

• Ma obowiązek zapewnić najemcy niezbędną ochronę wobec osób trzecich

• W przypadku niepłacenia czynszu za dwa okresy rozliczeniowe wynajmujący może wypowiedzieć stosunek bez zachowania terminów wypowiedzenia

• Na zabezpieczenie płacenia czynszu przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchowych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu

B. Obowiązki najemcy

• Obowiązek używania rzeczy w należyty sposób

• Od chwili wydania rzeczy powinien się troszczyć o nią

• Powinien sam ponosić drobne wydatki związane z używaniem rzeczy

• Ma prawo wezwać wynajmującego do naprawienia rzeczy w określonym czasie w razie nie naprawienia jest upoważniony do jej naprawienia na koszt wynajmującego

• Ma obowiązek zwrotu rzeczy w stanie niepogorszonym

• Uiszczanie czynszu, w przypadku braku umownego określenia z góry za każdy miesiąc(w przypadkach najmu dłuższego niż miesiąc do 10 dnia miesiąca )

• nie może używać rzeczy w sposób sprzeczny z umową bez uprzedniej zgody wynajmującego

3. Rękojmia za wady

podstawa rękojmi jest ujawnienie się wady, która ogranicza przydatność rzeczy do umówionego użytku.

Odpowiedzialność z tytuł rękojmi nie jest zależna od winy czy wiedzy wynajmującego, nie wyłącza też odpowiedzialności na zasadach ogólnych.

Zawiadomienie wynajmującego przed wypowiedzeniem najmu jest obowiązkowe tylko wtedy kiedy wadę rzeczy da się usunąć .

Najemca może też żądać obniżenia czynszu oraz zwrotu czynszu nadpłaconego, a także rozwiązać stosunek najmu bez zachowania ustawowych terminów(w przypadku kiedy wynajmujący nie naprawił rzeczy w oznaczonym terminie a także kiedy rzeczy nie da się naprawić).

4. Zmiana w osobie wynajmującego lub najemcy

przeniesienie całego stosunku prawnego na osobę trzcią jest niedopuszczalne bez zgody drugiej strony stosunku.

Jednak w przypadku zbycia rzeczy przez wynajmującego, jest to możliwe. W takiej sytuacji nabywca staje się sukcesorem uniwersalnym wynajmującego. Posiada tez prawo wypowiedzenia stosunku z zachowaniem ustawowych terminów. Uprawnienie to nie przysługuje jednak gdy:

1. umowa najmu została zawarta na piśmie na czas oznaczony z data pewną, a rzecz najemcy wydana

2. gdy przedmiotem najmu jest nieruchomość, a najem został wpisany do księgo wieczystej

5. Podnajem

jeśli umowa tego nie zabrania najemca morze oddac wynajmowaną rzecz osobie trzeciej w podnajem albo do bezpłatnego używania. Prawa podnajemcy są zawsze uzależnione od praw najemcy tj. np. wygasają najpóźniej kiedy wygasa umowa najmu najemcy

6. Zakończenie stosunku prawnego

• Z upływem czasu na jaki został zawarty

  • Najem zawarty na czas oznaczony - z upływem czasu oznaczonego jednak po upływie 10 lat poczytuje się, że został zawarty na czas nieoznaczony

  • Gdy po up[ływie oznaczonego terminu najemca nadal używa przedmiotu najmu – poczytuje się, że najem został zawarty na czas nieoznaczony

  • Najem zawarty na czas nieoznaczony jest rozwiązywana po wypowiedzeniu z zachowaniem ustawowych terminów

    • Gdy czynsz jest płacony w okresach dłuższych niż miesiąc –najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego

    • Gdy czynsz jest płacony w okresach miesięcznych - na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego

    • Gdy czynsz jest uiszczany w okresach krótszych niż miesiąc – na trzy dni naprzód

    • Gdy czynsz jest płacony codziennie – na jeden dzień naprzód

• Gdy kontrahent nie wywiązuje się z swoich obowiązków

• Po zbyciu rzeczy przez wynajmującego ( z zachowaniem ustawowych terminów)

• Przy korzystaniu z uprawnień wynikających z rękojmi

Wygaśnięcie przedmiotu najmu powoduje: obowiązek zwrotu przedmiotu najmu, rzecz należy zwrócić w stanie nie pogorszonym(poza zużyciem, które jest następstwem zwykłego korzystania z rzeczy )

Jeżeli najemca poczynił ulepszenia rzeczy, wynajmujący może żądać od niego przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego, albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą ich wartości.

Roszczenia stron(tzn. zapłatę za zwrot rzeczy uszkodzonej, albo zwrotu sumy za ulepszenie rzeczy) przedawniają się z upływem roku.

7. Najem lokali

A. modyfikacje regół ogólnych z KC

• Możliwość wypowiedzenia bez zachowania ustawowych terminów w razie ujawnienia się wad zagrażających zdrowiu.

• Obowiązek współdziałania wynajmującego i najemcy kiedy ten ostatni zaklada urzedzenia niezbędne do prawidłowego korzystania z lokalu

• Możliwość zmiany dotychczasowej wysokości czynszu w umowach zawartych na czas nieoznaczony

• Ochrona petytoryjna najemcy, przez odesłanie do odpowiednich uregulowań dotyczących ochrony własności

• Wspólność najmu lokalu przez małżonków powstaje niezależni od ich rozliczeń majątkowych

• Wstąpienie ex lege w stosunek najmu w przypadku śmierci najemcy jego spadkobierców

• Inne

B. Modyfikacje regół ogólnych z ustawy o ochronie praw lokatorów

Rozdział XXI: Dzierżawa

1. Umowa dzierżawy

Dzierżawa jest umową w której wydzierżawiając zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania z niej pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się uiszczać wydzierżawiającemu ustalony czynsz.

Do spraw nieuregulowanych szczególnie stosuje się przepisy dotyczące najmu.

Czynsz poza formami określonymi w najmie, może być płacony również w ułamku części pożytków z rzeczy lub prawa. W przypadku braku unormowania jest płacony półrocznie z dołu.

Dzierżawca ma obowiązek utrzymać rzecz stanie nie pogorszonym, ma też obowiązek zwrócić rzecz wydzieżawiajacemu w stanie określonym umową. Nie może zmieniać przeznaczenia dzierżawy.

Jeśli z przyczyn niezawinionych i niezależnych od dzierżawcy, przychód z rzeczy w stopniu znacznym się obniżył, może on żądać obniżenia czynszu

Rozdział XXII: Użyczenie

1. Umowa użyczenia

Użyczenie jest umową w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Umowa użyczenia jest umową realną.

Prawa i obowiązki stron

Użyczający

• Główny obowiązek użyczającego sprowadza się do wydania rzeczy

• nie przeszkadzanie kontrahentowi w jej używaniu przez czas trwania stosunku.

• Nie ma natomiast obowiązku utrzymania rzeczy w określonym stanie(używalności).

• Jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez wadę użyczanej rzeczy o której wiedział (chyba, ze o niej zawiadomił).

Biorcy

• Na biorącym ciąży obowiązek pieczy i używania rzeczy w sposób zgodny z umową(lub w braku umowy zgodnie z przeznaczeniem rzeczy);

• nie może bez zgody użyczającego przekazać rzeczy innej osobie

• w razie naruszenie swoich obowiązków naraża się na odpowiedzialność z tytułu casus mixtus lub obowiązek natychmiastowego zwrotu rzeczy

zakończenie stosunku prawnego

• niedochowanie obowiązków przez biorącego

• gdy umowa zawarta na czas oznaczony kiedy minie ten czas

• gdy umowa zawarta na czas nieoznaczony po spełnieniu czynności do której realizacji rzecz została użyczona lub po upływie czasu potrzebnego na dokonanie tej czynności

• możliwość wypowiedzenia umowy przez użyczającego gdy rzecz stanie mu się potrzebna z przyczyn nieprzewidzianych przy zawieraniu umowy

Rozdział XXIII: Pożyczka

1. Umowa pożyczki

Przez umowę pożyczki dający pożyczka zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości.

Cechy:

• Umowa pożyczki jest umową konsensualną,

• Dwustronnie zobowiązującą(nigdy wzajemną)

• Pożyczka odpłatna wymaga oznaczenia w osobnej klauzuli umownej.

• Umowa pożyczki nie wymaga szczególnej formy jednak umowa pożyczki sumy przekraczającej 500 zł powinna być zawarta na piśmie(przepisy szczególne mogą żądać tej formy bez określenia konkretnej sumy)

Prawa i obowiązki stron:

Dający pożyczkę

• Głównym obowiązkiem jest wydać przedmiot pożyczki. Wolno mu odmówić wydania:

  • Gdy po zawarciu umowy pożyczki jej zwrot staje się wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony, o czym dający pożyczkę nie wiedział i nie mógł się z łatwością dowiedzieć

  • Gdy biorący pożyczkę nie składa o nią roszczenia przez okres 6 miesięcy

• Jest zobowiązany do rękojmi za wady rzeczy stanowiącej pożyczkę nie pieniężną

Biorący pożyczkę

• Gdy weźmie pożyczkę ma obowiązek jej zwrotu

Termin i zabezpieczenie stron

Termin zwrotu pożyczki określa z reguły umowa, w braku unormowania dłużnik jest zobowiązany do zwrotu pożyczki po wypowiedzeniu przez dającego

2. Umowa o kredyt bankowy

przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umówionym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przeznaczonego kredytu.

Rozdział XXIV: Umowa rachunku bankowego

1. Umowa rachunku bankowego

Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się wobec posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych.

Prawa i obowiązki stron

Bank

• Obowiązek zwrotu całości lub części środków klienta na każde jego żądanie, chyba, że umowa wymaga do tego wypowiedzenia

• Obowiązek wykonania przekazanych przez klienta rozliczeń na rachunku

• Przesłanie posiadaczowi rachunku informacji z wysokością salda

Posiadacz

• Obowiązki wynikające z poszczególnych umów z bankiem

• Obowiązek zgłoszenia niezgodności salda w ciągu 14 dni od otrzymania salda

• Obowiązek informacji w razie zmiany miejsca zamieszkania lub siedziby

Zakończenie stosunku prawnego

Gdy umowa jest zawarta na czas nieoznaczony można ja rozwiązać w dowolnym czasie przez wypowiedzenie(jednak bank może wypowiedzieć klientowi umowę tylko z ważnych powodów). Roszczenie o zwrot wkładu nie ulega przedawnieniu do czasu zgłoszenia go do kontrahenta

Rozdział XXV: Zlecenie

1. Zlecenie

Przez zlecenie rozumiemy sytuacje kiedy przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie poczytuje się jako umocowanie do dokonania tej czynności.

Metody wykonania :

• Pełnomocnictwo – w imieniu i na rachunek zamawiającego

• Zastępstwo pośrednie – tylko na rachunek zamawiającego

Cechy umowy zlecenia;

• Zawarcie umowy – nie wymaga szczególnej formy

• Skutki prawne:

  • Prawa i obowiązki przyjmującego zlecenie:

    • Wykonanie usługi

    • Sposób wykonania pozostawiony jest co do zasady zleceniobiorcy, mogą być mu jednak wskazania czy instrukcje, których powinien respektować

    • Co do zasady powinien wykonać usługę osobiście, w przypadku powierzenia osobie trzeciej istnieją rozmaite ograniczenia głównie jeśli chodzi o odpowiedzialność:

      • Gdy powierzenie osobie trzeciej było nieuzasadnione i doszło do utraty Lub uszkodzenia casus mixtus (art. 739)

      • Odpowiada w zakresie winy w wyborze w przypadku kiedy wolno mu było powierzyć wykonanie, po odpowiednim poinformowaniu zleceniodawcy

    • Udzielenie dającemu zlecenie odpowiednich wiadomości o przebiegu sprawy, a z chwilą jej zakończenia złożenie sprawozdania

  • Prawa i obowiązki zleceniodawcy

    • Obowiązek zwrotu wydatków

    • Na żądanie przyjmującemu powinien udzielić zaliczki

    • W przypadku kiedy zlecenie jest odpłatne ma obowiązek uiszczenia wynagrodzenia

• Zakończenie stosunku prawnego

  • Wykonanie usługi

  • Zwykłe powody ustania zobowiązań

  • Wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym(każda ze stron)ex nunc

  • Śmierć przyjmującego ze stron lub utrata przez nią zdolności prawnej

  • Inne określone w umowie

Rozdział XXVI: Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

1. Cechy

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia staje się źródłem zobowiązania pozaumownego. Zobowiązanie to powstaje, gdy następuje fakt dobrowolnego prowadzeni cudzej sprawy – mimo braku tytułu prawnego, wówczas rodzą się pewne prawa i obowiązki po obu stronach stosunku.

Przesłanką zobowiązania jest odjecie prowadzenia sprawy jako cudzej.

2. Skutki prawne

Obowiązki i prawa Prowadzącego:

• Prowadzenie cudzych spraw z korzyścią dla osoby wobec, której prowadzi się sprawę

• Korzyść powinna być zamierzona i realizowana tak jak tego wymaga jej charakter

• Gdy tylko będzie to możliwe ma obowiązek poinformować osobę której sprawy się prowadzi, i stosownie do sytuacji powinien albo kierować się zaleceniami korzystającego albo prowadzić dalej dopóki czerpiący korzyści będzie mógł się sprawą sam zająć

• Jeśli korzystający zażąda zaprzestania prowadzenia czynności, prowadzący powinien zaprzestać dokonywania czynności.

• Jeśli prowadzący ratuje cudze dobro odpowiada tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo

• Jeżeli prowadzący prowadzi cudze sprawy wbrew wiadomej mu jego woli, nie odpowiada tylko wtedy kiedy ta wola jest sprzeczna z ustawą

Obowiązki drugiej strony

• Obowiązek zwrotu wydatków i nakładów(jednak tylko wtedy kiedy:

  • prowadzący działa zgodnie ze swoimi obowiązkami

  • wydatki są uzasadnione

• Jeżeli potwierdzi czynność ex post nadaje to stosunkowi charakter umowny{co do zasady zlecenia}

3. Zakończenie stosunku prawnego

• Kończy się wraz z zakończeniem sprawy i uregulowania wzajemnych roszczeń

• W razie śmierci prowadzącego cudzą sprawę

• Co do zasady także żądanie zaprzestania kontynuowania sprawy

4. Przypadki zbliżone

• Kiedy jest w błędnym przekonaniu, ze prowadzi własną sprawę, gdy w rzeczywistości jest to sprawa cudza.

Rozdział XXVII: Umowa agencyjna

1. umowa agencyjna

Przez umowę agencyjna rozumiemy sytuacje kiedy przyjmujący lecenie(agent) zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do stałego pośrednictwa za wynagrodzeniem, przy zawieraniu umów z klientami na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy, albo do zawierania ich w jego imieniu za wynagrodzeniem

Rodzaje powiązania:

• Umowa pośrednictwa – stałego pośrednictwa przy zawieraniu umów

• Umowa o typie przedstawicielskim – zobowiązująca agenta do zawierania agenta do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie (konieczność wyraźnego umocowania, brak umocowania nie będzie ponosił nieważności jeśli umowa będzie niezwłocznie potwierdzona)

Szczególną postacią umowy agencyjnej jest umowa, w której agent zobowiązuje się co do spełnienia zobowiązania przez klienta.

Prawa i obowiązki stron umowy

Obowiązki agenta

• Jest zobowiązany do zawierania bądź pośredniczenia w zawarciu umowy z klientami

• Obowiązek starannego działania

• W przypadku umowy del credere zobowiazuje się do spełnienia zobowiązania przez klienta

• Przekazywanie wszelkich informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie

• Jest zobowiązanyc do przestrzegania wskazówek dającego zlecenie

Obowiązki dającego zlecenie

• Powinien przekazywać agentowi dokumenty i informacje niezbędne do wykonania umowy

• Jest zobowiązany do informacji agenta dot. Umów w których on pośredniczył, lub zwarł

• Zapłata wynagrodzenie dla agenta(może być ukształtowane w formie prowizji)

Zakończenie umowy agencyjnej

• Zawarta na czas oznaczony – z upływem czasu na jaki została zawarta, jeśli jest dalej wykonywana poczytuje się, że jest zawarta na czas nieoznaczony

• Zawarta na czas nieoznaczony – minimalne terminy wypowiedzenia 1 miesiąc naprzód w pierwszym roku; 2 miesiące naprzód w 2 roku i 3 miesiące w następnych latach.

Inne niezależnie od powyższych każda ze stron może w każdej chwili wypowiedzieć umowę w przypadku niewykonania obowiązków przez jedną ze stron lub zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności

Świadczenia wyrównawcze – stanowią formie dodatkowego wynagrodzenia agenta który z chwilą rozwiązania umowy jest pozbawiony możliwości czerpania korzyści z działań, które podejmował wcześniej, pod warunkiem, że przemawiają za tym względy słuszności,

Ograniczenie na przyszłość konkurencyjnej działalności agenta - jest dopuszczalne jednak tylko w określonym zakresie(czyli dotyczy grupy klientów, obszaru geograficznego, rodzaju towarów i usług) i na okres nie dłuższy niż dwa lata.

Rozdział XXVIII: Umowa leasingu

1. Umowa leasingu

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzeczom oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie i oddać rzecz korzystającemu do używania bądź używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony z kupujący zobowiązuje się zapłacić finansującemu w określonych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy

Podstawowe obowiązki stron

• Po stronie finansującego – nabycie określonej rzeczy i oddanie jej do używania biorącemu

• Po stronie użytkownika – zwrot w częściach przynajmniej kosztu nabycia rzeczy przez finansującego

Cechy umowy leasingu

• Dwustronnie zobowiązująca

• Odpłatna

• Wzajemna

• Istnieje wymóg zachowania formy pisemnej

Zagadnienia szczegółowe

• Ryzyko przypadkowej utraty rzeczy podczas korzystania z niej spoczywa na korzystającym, chyba że finansujący ponosi za nie odpowiedzialność

• To samo tyczy się wad rzeczy

• Finansujący nie może bez żądania korzystającego, nie może odstąpić od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy

• Jeśli umowa ze zbywcą zostanie rozwiązana umowa z korzystającym też jest rozwiązana, a finansujący może żądać od korzystającego wszystkich nie uiszczonych rat pomniejszonych o to co skorzystał z powodu natychmiastowej spłaty

• Spóźnienie się z przynajmniej jedną ratą upoważnia finansującego do wyznaczenia korzystającemu terminu na uzupełnienie zaległości z zastrzeżeniem wypowiedzenia skutki tak jak wyżej

Rozdział XXIX: Komis

1. Umowa komisu

przez umowę komisu przyjmujący zlecenie(komisant) zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie(komitenta), lecz w imieniu własnym, ten zaś zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia pieniężnego w formie prowizji.

Komisant wobec osób trzecich jest zawsze stroną umowy, a więc zbywcą lub nabywcą i na nim ciążą obowiązki wynikające ze sprzedaży

Czynności dokonane przez komisanta SA dokonane zawsze na rachunek komitenta

Cechy:

• Zobowiązująca

• Odpłatna

• Wzajemna

Na poczet należności komisantowi przysługuj ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu

Rozdział XXX: Przewóz

1. Przewóz osób

Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewozu osób lub rzeczy a jego kontrahent do uiszczenia wynagrodzenia za przewóz.

Essentialia:\

• Ustalenie przedmiotu i podmiotu przewozu

• Ustalenie trasy

• oraz ustalenie wynagrodzenia

cechy:

• zobowiązująca

• odpłatna

• wzajemna

• konsensualna ( niekiedy ma charakter realny)

• umowa określonego rezultatu

2. Skutki prawne

I. Przewóz osób

Co do zasady przewóz osób podlega regułom ogólnym wspomaganych przez przepisy o umowie o dzieło

Obowiązki przewoźnika:

1. zapewnienie odpowiednich warunków higieny, bezpieczeństwa oraz wygód w zakresie wymagalnym przez rodzaj transportu

2. obowiązek troski o dobra podróżnego

prawa i obowiązki podróżnego

1. może przewozić bagaż, którym opiekuje się sam lub powierza go kierowcy

   1. w pierwszym przypadku kierowca ponosi odpowiedzialność tylko wtedy kiedy szkoda wynikła z jego winy umyślnej lub w wyniku rażącego niedbalstwa Lu osób współwykonujących zadanie lub wykonujących z jego polecenia

   2. w drugim przypadku zastosowanie mają przepisy dotyczące przewozu rzeczy

II. Przewóz rzeczy

Charakterystyczne tej materii jest możliwość występowania więcej niż jednej strony (1\. Właściciel rzeczy, 2 wysyłający, 3 przewożący, 4 odbierający).

Częstym zjawiskiem przy przewozie rzeczy SA tzw. Listy przewozowe – dokument konkretyzujący warunki umowy o przewóz w sposób dostępny dla wszystkich podmiotów uczestniczących w przewozie przesyłki tj. wysyłającego, odbiorcy i przewoźnika. Możże być to dokument jednostronny(wysyłający) lub dwustronny(wysyłając- przewoźnik). Przewoźnik może żądać wystawienia listu przewozowego a wysyłający może żądać od niego odpisu. List spelnia w zasadzie trzy funkcje:

• dowodową

• legitymacyjną

• instrukcyjno-informacyjną

obowiązki wysyłającego

• powinien przygotować przesyłkę do transportu

• dostarczyć ją przewoźnikowi w oznaczonym miejscu i czasie

• wydać przewoźnikowi dokumenty niezbędne ze względów przepisów porządkowych i podatkowych

• uiszczenie wynagrodzenia za przewóz

• w braku uregulowania umownego płatne po wykonaniu świadczenia

obowiązki przewoźnika

• odebrać, przewieźć, przekazać przesyłkę

• w razie wystąpienia przeszkód w przesyłce powinien zawiadomić wysyłającego i czekać na jego dyspozycje i zawiadomić odbiorcę; a nawet w pewnych przypadkach sprzedać ją na rachunek kontrahenta

• `powinien dochować należytej staranności podczas przewozu rzeczy

• jego odpowiedzialność za rzecz podlega ogólnym zasadom z zastrzeżeniem, z zastrzeżeniem, że odpowiada za utratę ubytek i uszkodzenie rzeczy od momentu odbioru aż do momentu wydania rzeczy w granicach zwykłej wartości przesyłki chyba że szkoda powstała w warunkach winy umyślnej lub w wyniku rażącego niedbalstwa. {co do pieniędzy kosztowności itd. Zasada ta utrzymuje się jeśli ich wartość została przewoźnikowi uprzednio zakomunikowana

• może przekazać przewóz innemu przewoźnikowi lecz odpowiada za jego czyny jak za czyny własne

• dla zabezpieczenia roszczeń przewoźnika służy mu ustawowe prawo zastawu na rzeczach przewożonych dopóki znajduje się w jego rękach lub osób za które odpowiada

• kiedy odbiorca nie chce odebrac przesyłki może natychmiast zawiadomić wysyłającego

prawa i obowiązki odbiorcy przesyłki

kiedy odbiorcą nie jest wysyłający a osoba trzecia ta osoba nabywa pewne prawa jak i obowiązki, które powstają z chwilą dostarczenia rzeczy odbiorca po nadejściu przesyłki może wykonać w imieniu własnym wszelkie prawa wynikające z umowy przesyłki:

• żądać wydania przesyłki i listu przewozowego, wykonanie tych praw wiąże się z wykonaniem obowiązków wynikających z umowy czyli np. do zapłaty za przewóz.

3. Zakończenie stosunku prawnego

• z chwilą całkowitego wykonania umowy

• wysyłający może w wyjątkowych sytuacjach odstąpić od umowy w razie pojawienia się przeszkód w jej wykonaniu

przedawnienie roszczeń

• w przypadku przewozu osób – 1 rok od czasu dokonania przewozu a gdy nie został wykonany od dnia w którym miał zostać wykonany

• w przypadku przewozu rzeczy 1 rok od czasu dostarczenia przesyłki lub w przypadku jej utraty lub opóźnienia od dnia kiedy miała być dostarczona

• sześciu miesięczny okres przedawnienia występuje między przewoźnikami przekazującymi sobie przewóz(przewoźnikiem a pod-przewoźnikiem)

Rozdział XXXI: Spedycja

1. Umowa Spedycji

Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do wysyłania bądź odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.

Cechy:

• odpłatna

• zobowiązująca

• wzajemna

wobec osób trzecich spedytor może występować zarówno w imieniu własnym jak i imieniu dającej zlecenie.

Jeśli w umowie unormowania między stronami nie są uregulowane inaczej to stosuje się odpowiednie przepisy zlecenia.

Gdy powierza wykonanie jakieś czynności w zakresie spedycji czy przewozu innym osobom, staje się za nich odpowiedzialny wobec kontrahenta.

Wynagrodzenie spedytora zazwyczaj jest określona w taryfach

Dla zabezpieczenia swoich roszczeń spedytorowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach przewożonych.

Przedawnienie roszczeń

• Roszczenie przedawniają się z upływem roku

• Wobec przewoźników i dalszych spedytorów przedawnia się z upływem 6 miesięcy

Rozdział XXXII: Przechowanie

1. Umowa przechowania

Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchoma oddaną mu na przechowanie.

Oddający rzecz na przechowanie nie musi być jej właścicielem do skuteczności umowy konieczne jest wydanie rzeczy. W braku unormowań przechowanie poczytuje się za odpłatne.

Cechy:

• Realna

• Odpłatna lub nieodpłatna

• Nie wymaga szczególnej formy

2. Prawa i obowiązki stron

obowiązki przechowawcy:

• Obowiązek pieczy nad rzeczą

• Zachowanie rzeczy w stanie nie pogorszonym

• Sposób wykonywania pieczy wynika z reguły z umowy, z braku innych unormowań przechowawca powinien rzecz przechowywać zgodnie z jej właściwościami i okolicznościami

• Do odpowiedzialności przechowawcy za uszkodzenie lub utratę rzeczy mają zastosowanie ogólne przepisy KC

• Przechowawca może zmienić miejsce przechowania nawet jeśli jest ono określone w umowie w celu ochrony rzeczy

• Nie wolno mu używać rzeczy

• Ma obowiązek osobistego wykonywania umowy, a przekazanie innej osobie może nastąpić tylko kiedy zmuszą go do tego okoliczności, w celu ochrony rzeczy w takim przypadku musi też niezwłocznie zawiadomić dającego, w takim przypadku przechowawca odpowiada tylko za błąd w wyborze, a osoba której rzecz powierzono odpowiada przed składającym osobiście

Obowiązki składającego

• Obowiązek zwrotu wydatków które przechowujący poniósł

• Odebrania rzeczy z chwilą zakończenia przechowania

• W razie przechowania odpłatnego wypłata wynagrodzenia najpóźniej z chwilą zwrotu rzeczy

3. Zakończenie stosunku

1. Z chwilą upływu czasu na jaki przechowanie zostało zawarte

2. oddający rzecz na przechowanie może żądać zwrotu rzeczy w każdej chwili

3. przechowujący:

   • kiedy umowa zawarta na czas oznaczony – może żądać odbioru rzeczy przed terminem jeśli wskutek okoliczności których nie mógł przewidzieć, nie może bez własnego uszczerbku lub uszkodzenia rzeczy przechowywanej dalej wykonywać umowy

   • kiedy umowa zawarta na czas nie oznaczony z także gdy przechowanie nieodpłatne może żądać odebrania rzeczy w każdym terminie

Przechowawcy przysługuje prawo zachowania rzeczy dopóki nie zostaną zaspkojeone jego roszczenia.

4. Przechowanie nieprawidłowe

To sytuacja kiedy przechowywane rzeczy są oznaczone co do gatunku i nie są zwracane dokładnie te same rzeczy, lecz ta sama ilość tej samej jakości

Rozdział XXXIII: Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i tym podobne zakłady

1. Szczególny charakter unormowania tej odpowiedzialności

Zgodnie z kodeksem cywilnym osoby utrzymujące hotele itp. Stają się w pewnych sytuacjach odpowiedzialne za rzeczy wniesione do hotelu itp.

Za rzecz wniesioną uważa się rzecz:

• która podczas pobytu gościa

• znajduje się tam, lub poza nim jeśli została powierzona „hotelowi itp.” Lub umieszczona w miejscu wskazanym

• odrębne przepisy dotczą samochodów i zwierząt

Zaostrzenie odpowiedzialności polega na tym że utrzymujący hotel może wyłączyć odpowiedzialność tylko w ściśle określonych przypadkach:

• gdy szkoda wynika z właściwości rzeczy

• wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby która go odwiedziła

• siły wyższej

surowsza odpowiedzialność ie może być też wyłączona ani ograniczona wolą stron.

Warunkiem odpowiedzialności jest niezwłoczne poinformowanie o zaistniałej szkodzie osobę utrzymującą hotel(zasady tej nie stosuje się jeśli szkodę wyrządził utrzymujący hotel lub zakład). Odpowiedzialność osoby prowadzące hotel ograniczona jest do sumy określonej w ustawie.(ograniczenie nie dotyczy rzeczy przejętych na przechowanie przez hotel itd., lub gdy odmówiono ich przechowania , lub szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa osoby u niego zatrudnionej w tych przypadkach odpowiedzialność wynosi pełną kwotę)

Osobie utrzymującej hotel przysługuje dla zabezpieczenia swoich roszczeń ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych do hotelu

Przedawnienie

• dla gościa 6 miesięcy od dnia w którym dowiedział się o szkodzie, najwyżej w rok od zakończenia pobytu w Hotelu

• natomiast roszczenia utrzymującego hotel z tytułu wynagrodzenia itp. .przedawniają się z upływem lat 2.

Rozdział XXXIV: Umowa składu

1. Umowa składu

Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.

Cechy:

• konsensualna

• odpłatna

• wzajemna

przedsiębiorca składowy ma obowiązek wydać składającemu pokwitowanie, na którym zawarte będzie rodzaj, ilość, oznaczenie oraz sposób opakowania rzeczy i inne postanowienia umowne.

{ Domem składowym – jest przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia przedsiębiorstwa składowego w sposób określony w ustawie}

Umowa składu może być zawarta na czas oznaczony Lub nieoznaczony. Umowę składu zawartą na czas nieoznaczony uważa się zawartą na czas nieoznaczony jeśli przedsiębiorca składowy na 14 dni przed zakończeniem stosunku nie zażądał listem poleconym odebrania rzeczy w umówionym terminie. Umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana z zachowaniem terminu miesięcznego, niewcześnie jednak niż dwa miesiące od zawarcia.

Obowiązki przedsiębiorcy składowego

• Należne sprawowanie pieczy nad rzeczą(ochrona przed ubytkiem, uszkodzeniem itd.)

• Wydanie rzeczy osobie uprawnionej

• jest zobowiązany do wykonania niezbędnych zabiegów konserwacyjnych

• obowiązek dokonani odpowiednich czynności w celu zachowania mienia i praw składającego

• obowiązek poinformowania składającego o wszelkich ważnych rzeczach związanych z składowanym przedmiotem

• może łączyć rzeczy należące do różnych składających jeśli uzyskał na to zgodę

Odpowiedzialność przedsiębiorcy składowego

• odpowiedzialność jest ograniczona do zwykłej wartości rzeczy

• jeśli szkoda powstała z winy lub w wyniku rażącego niedbalstwa przedsiębiorcy składowego odszkodowanie należy się w pełnej wysokości

Przedsiębiorcy składowemu przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach oddanych na skład dla zabezpieczenia roszczeń o wynagrodzenie i należności ubocznych, jest skuteczne sopuki towar znajduje nie został wydany

Przedawnienie – roczny termin przedawnienia roszczeń

Rozdział XXXV: Umowa ubezpieczeniowa

1. Umowa ubezpieczeniowa

Przez umowę ubezpieczeń ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Wypadek przewidziany w umowie ma charakter losowy, które wywołuje następstwa w postaci szkody

• Cechy;

  • zobowiązująca

  • odpłatna

  • losowa

• obowiązki stron

  • W razie wypadku określonego umową ubezpieczycie powinien spełnić określone w umowie świadczenie

  • Ubezpieczający powinien płacić składki ubezpieczenia oraz przestrzegać zasad zmniejszających ryzyko powstania określonego w umowie wypadku

2. ubezpieczenia majątkowe

mogą one dotyczyć w szczególności mienia(odszkodowanie wynikłe z uszkodzenia, utraty lub zniszczenia składnika majątkowego) albo odpowiedzialności cywilnej(odszkodowanie wynikłe z uszkodzenia, utraty lub zniszczenia składnika majątkowego wynikłe wskutek działania osoby ubezpieczającej się, albo osoba trzecia na rzecz której powstaje ubezpieczenie).

Jeżeli umowa stron nie stanowi inaczej roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzą z mocy samego prawa na ubezpieczyciela

3. Ubezpieczenia osobowe

mogą one dotyczyć szczególnie przy umowie na życie - śmierci osoby ubezpieczeniowej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku, a przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia i śmierci.

Obowiązek świadczenia ma wówczas postać wypłacenia określonej sumy pieniędzy, renty lub innego świadczenia .

Ubezpieczający może określić osobę na rzecz której będzie spełniane świadczenie

Rozdział XXXVI: Umowa spółki

1. Umowa spółki

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspolnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Pojęcie celu gospodarczego oznacza uzyskanie korzyści, co nie jest równoznaczne z celem zarobkowym:

Cechy:

• Umowa spółki jest umowa losową gdyż jej wyniku nie da się z góry przewidzieć.

• zobowiązująca

• wzajemna(kwestia sporna, działania wspólników nie zawsze są jednakowe)

wkład może polegać na:

• wniesieniu praw majątkowych

• świadczeniu usług

domniemanie że wkłady wspólników mają jednakową wartość

Przez czas trwania spółki jej majątek uważa się za oddzielny od majątku osobistego wspólnikó, wspólnik ma w nim tylko udział i to nieoznaczony żadnym ułamkiem, oznaczenie to powstaje dopiero w momencie wystąpienia z spółki lub jej rozwiązania.

Majątek spółki w czasie jej trwania jest nienaruszalny co oznacza, że:

• wspólnik nie może rozporządzać udziałem w spółce ani poszczególnym składnikiem majątku

• wspólnik nie może domagać się podziału majątku

• wierzyciel dłużnika nie może się domagać zaspokojenia z jego udziału w majątku spółki

Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem.

Spółka Cywilna nie ma osobowośći prawnej i wobec osób trzecich występują wspólnicy.

Zawarcie umowy spółki nie wymaga szczególnej jednak dla celów dowodowych zachowuje się formę pisemną.

2. Stosunki wewnętrzne

• Z umowy spółki wynika dla każdego wspólnika obowiązek wkładu wskazanego w umowie, a następnie podejmowania działań wskazanych w umie

• Każdy ze wspólników jest uprawniony i obowiązany do prowadzeni spraw spółki, umowa spółki może jednak postanowić inaczej.

• Przepisy dyspozytywne kodeksu cywilnego wskazują zakres działań jakie mogą być podjęte przez każdego wspólnika bez uprzejmej zgody wyrażonej uchwałą wszystkich wspólników.

  • Zwykłe sprawy

  • Czynności nagłe, zapobiegające niepowetowanym stratą spółki

• Umowa określa czy i jakie wynagrodzenie wypłaca się stronom spółki(w braku umowy spólnicy za swoje działanie nie otrzymują wynagrodzenia)

• Kwestie podejmowania uchwał w sprawach wewnętrznych zostawiona jest do określenia umownego

• Co do udziału w zyskach i stratach każdy wspólnik ma równe prawa i ciąży na nim równy stosunek udziału w stratach(umowa może jednak postanowić inaczej), nie można natomiast pozbawić udziału w zyskach

• Podział i wypłata zysków jest dokonywana dopiero po rozwiązaniu spółki, chya że spółka została zawarta na czas dłuższy wtedy wspólnicy mogą żądać wypłaty zysków na każdy koniec roku obrachunkowego

• Podział strat pozostaje w kwestii umownej

3. Reprezentacja spółki

Prawo reprezentowania spółki wobec posól trzecich wynika najczęściej z umowy spółki, a gdy umowa tego nie określa wynika z uchwały wspólników .W przypadku braku innych unormowań każdy z wspólników jest umocowany do reprezentowania spółki, w takim zakresie w jakim jest uprawniony do prowadzenia jest spraw.

4. Wystąpienie wspólnika i rozwiązanie spółki

• Wystąpienie wspólnika

  • Wystąpienie wspólnika z spółki przez wypowiedzenie –

    • może nastąpić w każdym czasie bez obowiązku zachowania jakichkolwiek terminów wypowiedzenia, lecz tylko z ważnych powodów

    • wystąpienie ze spółki zawartej na czas oznaczony z zachowaniem terminu trzymiesięcznego naprzód na koniec roku obrachunkowego

  • Wyłączenie wspólnika w drodze uchwały(jeśli umowa taką możliwość przewiduje)

  • Śmierć wspolnika – co do zasady nie powoduje rozwiązania spółki, a jego spadkobiercy mogą wstąpić na jego miejsce tylko jeśli umowa spółki tak przewiduje, jednak w przeciwnym przypadku ze spadkobiercami powinno nastąpić stosowne rozliczenie

• Rozwiązanie

  • Z upływem czasu na jaki została zawarta – kiedy jednak trwa nadal za zgodą wszystkich uczestników poczytuje się że jest zawarta na czas nieoznaczony

  • Z ważnych powodów – z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania przez sąd spółki(wyrok prawo kształtujące ex nunc)

  • Z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika

  • postępowanie likwidacyjne – nie sformalizowana, kodeks zawiera jednak przepisy jus dyspozitivum:

    • najpierw spólnicy powinni z majątku spółki spłacić długi

    • z reszty wspólnicy powinni zwrócić wkłady

    • pozostała część dzielona jest w stosunku w jakim wspólnicy dzielili się zyskami

    • gdy majątek spółki nie wystarcza na pokrycie€ długów wspólnicy powinni je spłacić w stosunku w jakim uczestniczą w stratach .

• przekształcenie w spółkę jawną - po przekroczeniu pewnych dochodów spółak amusi być przekształcona w spółkę jawną, jeśli dochody spółki przekroczyły w dwóch kolejnych latach wartość konieczną do prowadzenia ksiąg rachunkowych

• przekształcenie spółki w spółkę prawa handlowego – następuje za zgodą wspólników

  • uchwała wspólników

  • plan przekształcenia

  • powołanie organów albo określenie wspólników prowadzących sprawy tej spółki

  • dokonanie wpisu w rejestrze

Rozdział XXXVII: Darowizna

1. Umowa darowizny

darowizna jest umową, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Obdarowanym nie musi być osoba z którą darczyńca zawiera umowę, może to być osoba trzecia.

Cechy:

• zobowiązująca

• jednostronna(w tym sensie, że nie ma świadczenia wzajemnego)

• nieodpłatna

• świadczenie musi nastąpić kosztem majątku darczyńcy (wyłącza to usługę jako darowiznę)

Wyłączenia umowy darowizny:

• gdy ktoś zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia w ramach umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu

• ktoś zrzeka się prawa którego jeszcze nie nabył, albo nabył w taki sposób, że w przypadku zrzeczenia prawo uważa się za nienabyte

przedmiot darowizny:

przedmiotem darowizny mogą być różne świadczenia a zwłaszcza:

• przeniesienie praw(które mogą być przedmiotem sprzedaży)

• ustanowienie lub zniesienie jakiegoś prawa majątkowego na korzyść obdarowanego

• zaplata oznaczonej sumy pieniędzy

• zwolnienie obdarowanego z zobowiązania, jeśli nie zastrzeżono od niego innego świadczenia

• inne

obdarowanym może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna

2. Zawarcie umowy

Co do zasady wymaga formy notarialnej pod rygorem nieważności, jednak jeśli darowizna została już spełniona czynność ta zostaje uzdrowiona. Wyjątek od tego stanowi też zasada że przy przekazywaniu niektórych rzeczy jest obowiązek zachowania pewnych form.

3. Skutki prawne

Obowiązki darczyńcy:

• wykonanie darowizny, w taki sposób by obdarowany odebrał korzyść majątkową

• gdyby z wykonaniem darowizny wiązała się konieczność zaniechania czegoś, co mogłoby ją utrudnić lub udaremnić uzyskania korzyści przez obdarowanego, darczyńca ma obowiązek stosownego zachowania się

• za szkodę wynikła z niewykonania lub nienależytego wykonania darowizny darczyńca odpowiada tylko w przypadku winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa

• kiedy przedmiotem darowizny są pieniądze ma obowiązek zapłaty odsetek lecz tylko od momentu kiedy obdarowany wytoczy powództwo

• odpowiedzialność za wady rzeczy ogranicza się do na prawienia szkody, za to że wiedząc o wadach nie poinformował obdarowywanego we właściwym czasie(chyba że obdarowany z łatwością mógł wadę zauważyć)

Obciążenie poleceniem

W umowie darowizny jest dopuszczalne obciążenie obdarowanego obowiązkiem oznaczonego działania lub zaniechania bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. Przedmiotem polecenie może być czynność czysto faktyczna lub prawna; polecenie nie musi prowadzić do efektu materialnego(np. polecenie rozpoczęcia studiów). Nieważność zastrzeżonego polecenia może prowadzić do unieważnienia darowizny.

Wykonania polecenia może żądać:

1. darczyńca

2. w razie śmierci darczyńcy jego spadkobiercy

3. kiedy polecenie jest na rzecz społeczny także odpowiedni organ państwowy

obdarowany może odmówić wykonania polecenia kiedy(nie może żądać jeśli żąda organ państwowy):

• w razie istotnej zmiany stosunków

• wydając przedmiot darowizny darczyńcy

Odwołanie darowizny

1. kiedy darowizna nie została jeszcze wykonana, darczyńca może odwołać darowiznę jeśli jego stan majątkowy po zawarciu umowy uległ takiej zmianie, że darowizna nie mogłaby być wykonana

   1. bez uszczerbku dla własnego utrzymania

   2. bez uszczerbku na ciążących na nim obowiązkach alimentacyjnych

2. W przypadku rażącej niewdzięczności, której wystąpienie uzasadnia odwołanie darowizny (ustawa jednak dopuszcza przebaczenie co wyłącza odwołanie- forma wyraźna lub dorozumiana – nie jest oświadczeniem woli), spadkobiercy też mogą dokonać tego wypowiedzenia jednak tylko jeśli obdarowujący w chwili śmierci był uprawniony do jej odwołania

3. po wykonaniu darowizny kiedy obdarowujący popadnie w niedostatek obdarowany ma obowiązek przekazania mu środków niezbędnych na utrzymanie jego lub wypełnienia ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych; może się od tego zwolnić po zwróceniu darowizny

Odwołanie darowizny powinno nastąpić w formie pisemnej przekazanej do ręk obdarowanego.

Spore problemy w doktrynie nasuwa problem odwołania darowizny gdy po jednej ze stron występuje wspólnota małżeńska

Rozwiązanie umowy:

Umowę darowizny mona rozwiązać w ciągu dwóch lat od jej wykonania, gdy darczyńca zostanie ubezwłasnowolniony po zawarciu umowy, a zostanie ustalone, że ze względu na wartość świadczenia i brak uzasadniających pobudek była ona nadmierna. Rozwiązania umowy może żądać przedstawiciel ustawowy, rozwiązanie jest skuteczne ex nunc. Przedmiot darowizny ulega zwrotowi według zasad o zwrocie bezpodstawnego wzbogacenia.

Rozdział XXXVIII: Renta

1. Umowa renty i jej unormowanie

Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Charakter osobisty renty wynika :

• z tradycyjnego ujęcia renty

• z wzmianki zawartej w art. 905 kc

• z przepisu stanowiącego, że do pozaumownych stosunków rent stosuje się odpowiednio przepisy o rentach

do umowy renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednie przepisy o umowie sprzedaży

umowa renty wymaga ustanowienia jej na pewien okres.

Renta ma elementy umowy losowej

Zawarcie umowy

Wymóg zachowania formy pisemnej, a gdy chodzi o ustalenie renty nieodpłatnej konieczna jest forma aktu notarialnego

Skutki prawne

• kiedy renta jest odpłatna strona uzyskująca rentę jest zobowiązana do wykonania swego świadczenia wobec kontrahenta i z tego tytułu może ponosić odpowiedzialność na zasadach dotyczących sprzedaży może także odpowiadać z tytułu rękojmii (gdy jej świadczeniem wzajemnym było przeniesienie rzeczy)

• gdy umowa renty jest uznawana jako umowa wzajemna(zależy to od stosunku stron do tej umowy), mają tu zastosowanie odpowiednie przepisy o wstrzymaniu się z wykonywaniem świadczenia

• jeśli nie ustalono innych terminów wypłacania renty pieniężnej wypłacana jest ona w okresie miesięcznym z góry, jeśli chodzi o rzeczy oznaczone co do gatunku to w takim przypadku należy je uiszczać w terminach wynikających z właściwości świadczenia i celu renty

W przypadku śmierci rento-biorcy:

• gdy dożyje dnia płatności renty z góry, jest ona wypłacana

• w przypadku renty płaconej z dołu istnieje obowiązek zapłaty renty tylko do dnia w którym obowiązek ustał(śmierci)

kwestią wątpliwą jest możliwość przeniesienia renty ze względu na jej osobisty charakter. (ewentualnie za zgodą obciążonego )\

Zakończenie stosunku rentowego

• gdy termin oznaczony

  • z upływem terminu

  • wcześniej w razie śmierci uprawnionego

• gdy termin nie jest oznaczony a z treści umowy można wnosić, że jest dożywotnia

  • ze śmiercią uprawnionego

• gdy umowa nieodpłatna dodatkowo

  • przez odwołanie obciążonego

Przedawnienie

Prawo do renty nie ulega przedawnieniu

Prawo do poszczególnych świadczeń rentowych przedawnia się z upływem lat 3 według ogólnych zasad dotyczących świadczeń okresowych

2. Renty ze źródeł pozaumownych

Wchodzą tu w rachubę renty, dla których tytułem są przepisy ustawy jak w przypadkach rent alimentacyjnych, występujących jako odszkodowanie. W braku przepisów szczególnych przepisy dotyczące rent umownych .

Wiele rent powstaje tu w wyniku przeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej.

W razie zmiany stosunków każda ze stron jest uprawniona do żądania zmiany czasu trwania lub wysokości renty

Renta ze źródeł pozaumownych w pewnych przypadkach ulega też kapitalizacji co polega na zastąpieniu prawa do świadczenia rat rentowych przez jednorazowe świadczenie (w praktyce zazwyczaj jest to 10 rant rentowych )

Przedawnienie:

Jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej

Prawo de renty wynikającej ze źródeł pozaumownych nie ulega przedawnieniu

Prawo do poszczególnych świadczeń rentowych przedawnia się z upływem lat 3 według ogólnych zasad dotyczących świadczeń okresowych

Rozdział XXXIX: Dożywocie

1. umowa dożywocia

umowa dożywocia jest umową, w której właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić dożywotnie utrzymywanie zbywcy a ewentualnie bliskiej zbywcy nieruchomości.

W przypadku braku unormowań nabywca jest zobowiązany przyjąć osobę uprawnioną do siebie jako domownika,( dostarczyć jej wyżywienia, ubrania, mieszkania światła i opału, zapewnić jej odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz własnym kosztem wyprawić jej pogrzeb)

Cechy:

• zobowiązująca

• odplatna

• wzajemna

• losowa

prawo traktuje umowę dożywocia jako uzyskujące ex lege skutek rozszerzony, traktuje je bowiem jako obciążenie nieruchomości, do którego stosuje się odpowiednio przepisów kodeksu o prawach rzeczowych ograniczonych(skuteczność erga omnes).

Każdorazowy nabywca nieruchomości staje się odpowiedzialny osobiście za świadczenia wypływające z umowy dożywocia wobec dożywotnika.

Istnieje możliwość przekształcenia świadczeń określonych umownie w dożywotnią rentę a także rozwiązanie umowy dożywocia w interesie dożywotnika.

Prawo dożywocia jest niezbywalne, nie podlega przedawnieniu

Rozdział XXXX: Poręczenie i gwarancja bankowa

1. Umowa poręczenia i jej unormowania

poręczenie jest umową w której poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

• Zobowiązująca

• Nigdy nie jest wzajemna

Podstawową cechą poręczeni jest jego zawisłość wobec poręczenia głównego(prawo akcesoryjne wobec długu)co wyraża się;

• Nieważność długu głównego powoduje nieważność poręczenia(wyjątek art. 877)

• Umorzenie długu głównego powoduje wygaśnięcie

• O zakresie zobowiązania poręczenia rozstrzyga każdorazowy zakres zobowiązania dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela

• Poręczycielowi służą przeciwko wierzycielowi zarzuty, jakie może ponieść dłużnik główny

Przedmiotem poręczenia może być każdy dług, w przypadkach jednak długu przyszłego jego wysokość musi być ściśle określona.

Poręczenie bezterminowe może być przed powstaniem długu w każdej chwili odwołane

Zawarcie umowy:

Oświadczenie poręczyciela musi być zawarte w formie pisemnej. (nie cała umowa)

Skutki prawne

Obowiązki ciążące na poręczycielu:

• Obowiązek wykonania świadczenia zobowiązania, gdy nie wykonał go dłużnik

  • Odpowiedzialność równoległa – odpowiada za wykonanie świadczenia tak jak dłużnik(domniemana)

  • Odpowiedzialność posiłkowa – odpowiada za wykonanie świadczenia dopiero, kiedy dłużnik nie wykonuje swojego świadczenia

• Strony powinny zawiadomić się o spełnionym świadczeniu

  • Gdyby zawiadomienia nie dokonał poręczyciel a dłużnik tymczasem wykonał zobowiązanie nie może żądać od niego zwrotu z tytułu wstąpienia w prawa wierzyciela chyba że dłużnik działał w złej wierze

  • Gdyby zawiadomienia nie dokonał dłużnik, a poręczyciel spełnił świadczenie, dłużnik ma obowiązek zwrotu świadczenia, chyba że poręczyciel działał w złej wierze

W razie spełnienia świadczenia przez poręczyciela wstępuje on w miejsce wierzyciela

Obowiązki wierzyciela

ma obowiązek poinformowania poręczyciela o opóźnieniu z świadczeniem dłużnika (przy poręczeni u posiłkowym takie zawiadomienie jest przesłanką odpowiedzialności

W przypadku gdy z opóźnienia zawiadomienia poręczyciela wyniknie dla p. szkoda wierzyciel ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą )

W przypadku wspólnoty majątkowej do udzielenia poręczenia konieczna jest zgoda współmałżonka

Wygaśnięcie poręczenia

• Zobowiązanie poręczyciela wygasa wraz z wygaśnięciem długu głównego

• Z przyczyn, które powodują wygaśnięcie zobowiązania jako takiego(np. zaspokojenie wierzyciela przez poręczyciela, zwolnienie go z zobowiązania …)

• W razie przejęcia długu przez osobę trzecią chyba że poręczyciel wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia

2. Gwarancja bankowa

Jednostronne zobowiązanie banku gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony(beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, bank ten wykona określone świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta.

Ma charakter samoistny, nie zależy od długu głównego

Udzielający gwarancji zobowiązuje się wobec beneficjenta do spełnienia świadczenia w przypadku niespełnienia go przez dłużnika. W ten sposób dłużnik ze stosunku gwarancyjnego(bank) przejmuje odpowiedzialność za spełnienie świadczenia przez inną osobę wobec beneficjenta gwarancji.

Cechy Abstrakcyjna(pogląd SN) lub kazualna – spory w doktrynie

Akcesoryjna

Rozdział XXXXI: Ugoda

1. Ugoda

Ugodom jest umowa stron, przez którą czynią one sobie wzajemnie ustępstwa w zakresie istniejącego miedzy nimi stosunku prawnego, w tym celu by uniknąć niepewności roszczeń wynikających z tego stosunku prawnego lub zapewnić ich wykonanie, albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać, ustępstwa muszą być obustronne i mniej lub bardziej ekwiwalentne.

Ugoda sądowa - zawarta przed organem sądowym, w odróżnieniu od zwykłej ugody, często brakuje tu obustronności ustępstw

Rozdział XXXXII: Przekaz

Zrób Se sam !!!!!

Rozdział XXXXIII: Przyrzeczenie publiczne

1. Przyrzeczenie publiczne

Przyrzeczenie publiczne jest to przyrzeczenie polegające na stosownym ogłoszeniu, że za wykonanie lub za najlepsze wykonanie oznaczonej czynności przyżekający spełni określone świadczenie.(nagroda)

Ogłoszenie staje się publiczne gdy może sotrzeć do szerszego kręgu osób. Nie jest konieczne podanie tu terminu wykonania świadczenia, jednak gdy termin został oznaczony spełnienie świadczenia po tym terminie nie rodzi po stronie ogłaszającego obowiązku spełnienia swojego świadczenia.

Odwołania przyrzeczenia dokonuje się poprzez ogłoszenie w takiej samej formie jak poprzednie przyrzeczenie

Skutki prawne

Prawo do określonej nagrody nabywa ten kto spełni wymagania określone w przyrzeczeniu publicznym i staje się on wierzycielem osoby przyżekającej nagrodę i ma roszczenie o wydanie świadczenia.

Jeśli świadczenie wykona niezależnie od siebie kilka osób, każdej z nich należy się nagroda w pełnej wysokości, chyba że została przyrzeczona tylko jedna nagroda(otrzyma ją osoba która pierwsza spełniła świadczenie) – wyjątkiem od tej zasady jest nagroda konkursowa(ocena komu i w jakiej wysokości należy się nagroda przypada przyrzekającemu).

Przyżekający może zastrzec w ogłoszeniu, że świadczenie nagrody stanowi jednocześnie ekwiwalent za nabycie przez niego praw do dzieła, które zostało wykonane

Rozdział XXXXIV: Papiery wartościoe i znaki legitymacyjne

1. pojęcie papierów wartościowych i znaków legitymacyjnych

Za papiery wartościowe w szerokim znaczeniu – uważa się te co o których w ogóle posiadanie dokumentu jest niezbędne dla realizacji ucieleśnionego w nich uprawnienia:

• Papiery reprezentujące wartości pieniężne na sumy oznaczone, płatne we wskazanych terminach\

• Papiery reprezentujące wierzytelności pieniężne, uwarunkowane przez zajście zdarzeń losowych

• Dokumenty reprezentujące prawa udziałowe w spółkach handlowych kapitałowych,

• Papiery reprezentujące uprawnienia do rozporządzania towarami powierzonymi pieczy wystawcy dokumentu

• Zapisy długu na okaziciela

• Papiery legitymacyjne – wskazujące uprawnienia imienne

Za papiery wartościowe w węższym tego słowa znaczeniu uchodzą tylko te co do których z mocy prawa istnieje możliwość zbywania, z tym skutkiem, że nabywaca w dobrej wierze nabędzie prawa w nimucieleśnione, nawet jeśli zbywca nie jest rzeczywiście uprawnionym

Każdy papier wartościowy powinien określać treść uprawnienia związanego z dokumentem, a także powinien zawierać podpis wystawcy (tylko wyjątkowo przy masowości wydawania niektórych papierów możliwe jest odbity podpis)

Pod względem zakres legitymacji formalnej i sposobu przenoszenia papierów wartościowych, dzielą się na:

• Papiery imienne – które legitymują jako uprawnionego jedynie osobę imiennie w ich treści wymienioną; uprawnienia są przenoszone jedynie w drodze przelewu i wydania dokumentu

• Papiery na zlecenie – które legitymują jako uprawnionego osobę imiennie w nich oznaczoną , lub osoba, na którym osoba uprawniona z dokumentu przeniosła uprawnienie w drodze indosu (pisemna adnotacja na dokumencie zawierająca co najmniej podpis zbywcy)

• Papiery na okaziciela – które legitymują jako uprawniona każdą osobę która przedstawia dokument, są przenoszone w przez przeniesienie własności dokumentu

Znaki legitymacyjne

Znaki na okaziciela – z reguły brak wszystkich elementów właściwych dla papierów wartościowych w szczególności pełnej treści zobowiązania dłużnika, podpisu wystawcy.(np. znaki stemplowe, znaki pocztowe, bilety komunikacji miejskiej itd.)

Znaki legitymacyjne – nie mają charakteru obiegowego służą one bowiem tylko uprawnionemu do uzyskania świadczenia jako uproszczony dowód tego uprawnienia. (np. kwity bagażowe i inne kwity wydawane przy oddawaniu do przechowania rzeczy). Uprawniony może wykazać swoje uprawnienie innymi przekonywującym dowodami, jako, że znak jest tyko suregatem uprawnienia.

Cechy papierów wartościowych

• Moment powstania teorie

  • Kreacyjna – powstaje z chwilą złożenia podpisu przez wystawcę

  • Emisyjna – uzależnia powstanie dokumentu od wyjścia z rąk wystawcy

  • Teoria umowna - do powstania zobowiązania nie wystarczy samo wystawienie dokumentu we właściwej formie, potrzebna jest jeszcze umowa zawarta na podstawie ogólnych zasad kodeksu cywilnego zawarta pomiędzy wystawcą a odbiorca

• Podział według kryteriów

  • Odnoszącego się do rodzaju prawa inkorporowanego

    • Papiery opiewające na wierzytelności

    • Papiery opiewające na prawa inne niż wierzytelności

  • Odnoszącego sę d sposobu przenoszenia praw

    • Na okaziciela

    • Imienne

    • Na zlecenie

• Zwolnienie się z obowiązku – według definicji formalnej dłużnik zwalnia się z obowiązku świadczenia po jego spełnieniu do rąk osoby legitymującej się dokumentem(niekoniecznie osoby uprawnionej, chyba że działał on w złej wierze

• Koniecznym warunkiem realizacji wierzytelności inkorporowanej jest władanie dokumentem – dłużnik świadczy świadczenie za zwrotem dokumentu lub za udostępnieniem mu w celu pozbawienia go mocy prawnej w sposób zwyczajowo przyjęty.

• Umorzenie dokumentu i utrata dokumentu - Jeżeli dłużnik utraci dokument nie może wnosić o realizację zobowiązania, morze jednak wnosić o umorzenie dokumentu o ile zezwalają na to przepisy właściwe dla danego dokumentu

  • Umorzenia dokuje sąd po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania, w wyniku czego dokument traci swoją moc prawną, dłużnik zobowiązany wydać osobie na której rzecz dokument został umorzony nowy dokument może także wykonać swoje prawa na podstawie postanowienia o umorzeniu

Znaki legitymacyjne

Do znaków legitymacyjnych stwierdzających obowiązek spełnienia świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy o papierach wartościowych, w razie utraty znaku na żądanie wierzyciela dłużni może uzależnić spełnienie świadczenia od wykazania uprawnienia przze osobę zgłaszającą żądanie

Do znaku legitymacyjnego, który nie określa imiennie osoby uprawnionej stosuje się odpowiednio przepisy o papierach wartościowych na okaziciela, chyb że co innego wynika z przepisów szczególnych.

Rozdział XXXXV: Weksel

1. Weksel trasowany

Weksel trasowany jest rodzajem sformalizowanego przekazu pieniężnego, wymaga więc udziału trzech podmiotów:

1. wystawca - przekazujący

2. trasant - przekazany

3. remitent – odbiorca przekazu

• co powinien zawierać

  • nazwę „weksel” w samej treści dokumentu w języku w jakim go wystawiono

  • polecenie bezwarunkowe zapłaty oznaczonej sumy pieniędzy

  • nazwisko osoby, która ma zapłacić, tj. trasata; imię osoby fizycznej jest zbędne; choć wskazane; nazwa osoby prawnej

  • oznaczenie terminu płatności

  • oznaczenia miejsca płatności

  • oznaczenie osoby na rzecz lub na zlecenie której zapłata ma być dokonana

  • oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla podpis wystawcy

• skutek wystawienia ważnego wekslu –

  • powstaje zobowiązanie wekslowe wystawcy co znaczy, że odpowiada on za przyjęcie weksla i za zapłatę za niego. Od odpowiedzialności za przyjęcie może się zwolnić poprzez pozostawienie klauzuli na wekslu „bez oblega za przyjęcie”.

  • Wystawca jest zobowiązany zwrotnie wobec każdego uprawnionego z weksla do zapłaty weksla wraz z odsetkami, kosztami i prowizją komisową. Przesłanka:

    • brak przyjęcia weksla

    • sporządzenie protestu z weksla

    • odpowiedzialność trwa rok od złożenia protestu dokonanego w danym czasie a w razie zastrzeżenia „bez kosztów” od dnia płatności

  • Przyjęcie przez trasata – ten kto ma dokument wekslowy może do dnia jego płatności przedstawić go trasantowi do przyjęcia . Przyjęcie następuje poprzez adnotację na wekslu „przyjęty” oraz podpisu trata. Przyjęcie może ograniczyć się do części sumy(inne odstępstwa są niedopuszczalne). Przez przyjęcie weksla powstaje zobowiązanie trasata do zapłaty weksla wraz z odsetkami, kosztami i prowizją komisową; zobowiązanie to trwa trzy lata.

• Płatność i zaplata:

  • Za okazaniem

  • Pewien czas po okazaniu

  • W pewien czas po dacie

  • W oznaczonym dniu, bądź w jednym z dwóch następnych dni

• Poręczenie wekslowe – zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym co do całej sumy lub jej części. Poręczenia może także dokonać osoba podpisana

• Dochodzenie praw z weksla – uprawnionym do domagania się praw z weksla jest remitent lub jego następcy.

  • Musi on jednak zachować staranność co przejawia się:

    • Przekazanie weksla trasantowi do przejęcia

    • Przekazanie weksla przyjętego do zapłaty we właściwym terminie

    • Dokonanie protestu w razie odmowy przyjęcia lub zapłaty. Protest – urzędowe stwierdzenie okoliczności wskazanej w proteście (w przeciągu dwóch dni wymagalności wypłaty)

    • Dokonanie zawiadomienia wystawcy o odmowie przyjęcia lub wypłaty

  • Odpowiedzialność

    • Akceptant(dłużnik główny) odpowiada wekslowo niezależnie od sporządzenia protestu, ilekroć przyjął weksel – odpowiedzialność ta trwa trzy lata, lcząc od dnia płatności

    • Odpowiedzialność wystawcy jest ograniczona przez prawidłowe sporządzenie protestu i trwa wówczas rok od dnia sporządzenia protestu

• obieg weksla – weksel od dnia wydania do dnia zapłaty może krążyć z rąk do rąk(co jednak zależy czy został wydany jako imienny czy jako weksel na zlecenie);

  • Jeśli na wekslu umieści się klauzulę nie na zlecenie to taki weksel może być przeniesiony tylko w drodze przelewu .

  • Natomiast weksel na zlecenie może być przenoszony w drodze indosu(oświadczenie pisemne na odwrotnej stronie weksla stwierdzające przeniesienie praw{indosant- przenoszący indosariusz – biorący})

    • indos rodzaje:

      • indos pełny – wymienia indosariusza

      • indos In blanco – ogranicza się do podpisu indosanta lub jako indosariusza wskazuje okaziciela

    • indosariusz przejmuje prawa z weksla bez względu czy prawa te przysługiwały indosantowi. Pierwszym uprawnionym z weksla jest remitent następnie posiadacz weksla który wykaże się nieprzerwanym łańcuchem indosów(jeśli po drodze został dokonany indos In blanco to do tego momentu)

• poszukiwania zwrotne – wobec osoby, która dochodzi swojej wierzytelności wekslowej odpowiedzialne są wszystkie osoby podpisane na wekslu chyba że ich odpowiedzialność została wyraźnie wyłączona jednakże dopiero po dokonaniu aktów staranności. Odpowiedzialność ta trwa rok

  • roszczenia indosantów między sobą i przeciw wystawcy trwają 6 miesięcy licząc od dnia wykupienia weksla albo do pociągnięcia odpowiedzialności sądowej z weksla

• roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – Jeśli posiadacze weksla utraci roszczenie wekslowe(np. wskutek niedochowania wymogów staranności, lub upływu terminów), może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia przeciwko wystawcy i akceptantowi (podlega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia wygasnięcia zobowiązania wekslowego)

• zdolność do zaciągania zobowiązań wekslowych – zdolność ta podlega regułom ogólnym, kto jednak w imieniu innej osoby podpisuje weksel nie będąc umocowanym sam staje się zobowiązany, a jeśli zapłacił weksel ma takie same prawa jakby miała inna osoba, za której przedstawiciela uchodził.

• Umorzenie weksla – ten któremu weksle zginął, może żądać jego umorzenia w trybie sądowy m. Na podstawie orzeczenia może wykonywać wszystkie prawa wynikające z weksla

2. Weksel własny

Weksel własny jest rodzajem sformalizowanego skryptu dłużnego, w którym występują tylko dwie osoby:

1. wystawca

2. remitent

od weksla trasowego rózni się tym, że są tylko dwie strony a zamiast polecenia zaplaty oznaczonej sumy pieniędzy jest przyrzeczenie zapłaty sumy w nim określonej. Do weksla własnego stosuje się przepisy dotyczące weksla trasowego

Porozumienie wekslowe:

Różnice:

1. w chwili wręczenia go kontrahentowi nie reprezentuje sobą żadnej wartości, a służyć ma jedynie dochodzenia wierzytelności innej, już istniejącej lub przyszłej

2. wierzyciel lub osoba której go wydano zobowiązuje się nie puszczać go w obieg

Rozdział XXXXVI: Czek

1. Czek i jego rodzaje

Strony stosunku:

1. wystawca

2. trasat

3. remitent

• Cechy czeku:

  • Nazwa czek w jego tekście w języku w jakim go wystawiono

  • Polecenie zapłacenia odpowiedniej sumy pieniędzy

  • Nazwisko osoby która ma zapłacić

  • Oznaczenie miejsca płatności

  • Oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku

  • Podpis wystawcy czeku

• Skutki wystawienia ważnego czeku - przez wystawienie ważnego czeku powstaje zobowiązanie czekowe wystawcy – oznaczające, że jest on zobowiązany za zapłatę czeku,

  • Przesłanki odpowiedzialności wystawcy

    • Przedstawienie czeku we właściwym terminie trasantowi

    • Stwierdzenie odmowy zapłaty protestem albo oświadczeniem trasata na czeku (datowanym), albo oświadczeniem izby rozrachunkowej datowanym i oświadczającym że czek został we właściwym dniu złożony do rozrachunku i że go nie wykupiono

    • Odpowiedzialność wystawy trwa 6 miesięcy licząc od dnia przedstawienia czeku do zapłaty

• płatność i zapłata – czek nie wymaga przyjęcia przez trasata(nie Stawarza on obowiązku zapłaty, lecz taki obowiązek może wynikać ze wzajemnego stosunku trasata i wystawcy )

  • płatność :

    • czek wystawiony i płatny w kraju powinien być zrealizowany w ciągu 10 dni od daty na nim zamieszczonej (daty wystawienia)

    • czek wystawiony w inny kraju niż kraj zaplaty powinien być zrealizowany w ciągu 20 dni bądź 70(w zależności od części świata wystawienia)od daty na nim zawartej

    • wystawca powinien mieć u tarasata stosowny fundusz, z którego zostanie pokryta, w przeciwnym razie wystawca naraża się na skutki dla siebie niekorzystne (

      • odpowiada wobec remitena za wyrządzoną tym szkodę oraz płaci odsetki w wysokości 6% Pd sumy niepokrytej), roszczenie z tytułu braku pokrycia przedawnia się z upływem lat trzech licząc od dnia odmowy zapłaty

      • jeśli zapłata nie nastąpił podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat jeśli działał umyślnie jeśli nieumyślnie tylo grzywna lub ograniczenie wolności

• dochodzenie praw z czeku - uprawnionym do dochodzenia praw z czeku jest remitent i jego następcy

  • przesłanki:

    • przedstawienie czeku we właściwym czasie do zapłaty

    • w przypadku odmowy sporządzenie protestu odmowy zapłaty lub uzyskania stwierdzenia równoznacznego

    • zawiadomienie wystawcy o odmowie zapłaty

• obieg czeku – stopień obiegowości czeku zależy od tego czy zostal wydany imiennie czy jako czek na okaziciela.

  • Czek imienny, w którym dokonano zastrzeżenie nie na zlecenie lub równoznaczne, może być przeniesiony jedynie w drodze i ze skutkami przelewu

  • Czek imienny w którym dodano zastrzeżenie na zlecenie -może być przenosiny przez indos

  • Czek na okaziciela – może być przeniesiony przez wręczenie czeku

• Poszukiwanie zwrotne – tak samo jak w przypadku weksli, jednak odpowiedzialność indosanta czeku w trybie zwrotnym podobnie jak odpowiedzialność wystawcy trwa 6 miesięcy od dnia w którym dłużnik wykupił czek albo sam został pociągnięty do odpowiedzialności sądowej.

• Bezpodstawne wzbogacenie – posiadaczowi czeku, który utracił roszczenia przeciwko osobom podpisanym na czeku przysługuje roszczenie o bezpodstawne wzbogacenie

• Szczególne rodzaje ceków

  • Czeki kasowe i rozrachunkowe -

    • Gotówkowy - czek który prowadzi do zapłaty w gotówce

    • Rozrachunkowy – przypadek kiedy strona zamieściła na czeku jest adnotację przelać na rachunek

  • Czeki zakreślone – przez zakreślenie czeku na jego pierwszej stronie wystawca lub trasant może ograniczyć jego zapłat w tym sensie, że trasant powinien jej dokonać tylko do ręki bankiera lub swego stałego klienta. Zakreślenie może być:

    • Ogólne – dwie równoległe linie bez żadnej wzmianki lub ze wzmianką bankier

    • Szczególne – między liniami wzmianka bankier ewentualnie nazwa banku

  • Czeki potwierdzone i gwarantowane – są to kwalifikowane formy czeku rozrachunkowego. Bank może na wniosek wystawcy czeku powtiedzić czek rozrachunkowy rezerwując jednocześnie odpowiednią sumę na rachunku wystawcy na pokrycie czeku, bank może te zagwarantować pokrycie czeku bez względu na saldo konta

  • Czeki na wlasne zlecenie – wystawca jest zarazem odbiorcą

  • Czeki podróżnicze – są to czeki kasowe, realizowane w oddziałach banku upoważnionego do wystawienia tych czeków, wiąże się z nimi szczególny obowiązek legitymacji przy realizacji czeku przez trasata

• Umorzenie czeku – szczególny tryb umorzenia znajduje się w prawie czekowym