Jak
wygląda daniel?
Daniel
podobny jest z budowy nieco do jelenia, jednak jego sylwetka jest
mniej kształtna. W zadzie jest on wyższy niż w barku
(odwrotnie niż jeleń). Szyję ma krótką i fałdzistą, badyle
krótkie, a poroże rozchylone na boki.
Suknia
daniela w lecie jest rdzawobrązowa. W zimie przybiera kolor
brudnobrązowy, na bokach, do 1/3 od dołu tułowia, ma białe
cętki. W zimie cętki te są słabo widoczne, sierść dłuższa.
Przez grzbiet ciągnie się ciemny pas. Pierś od przodu, badyle
i podbrzusze daniela są popielate, w okolicy ogona ma białawe
lustro okolone ciemną obwódką. Kwiat (ogon) dłuższy niż u
jelenia (długość ok. 25 cm), z wierzchu czarny, znajduje się
w ciągłym ruchu. Szczegół ten jest bardzo charakterystyczny
dla daniela. Łyżki daniela, zawsze stojące w bok, są w środku
porośnięte jaśniejszym włosem. Daniel-byk ma poroże w
kształcie litery U. Poroże to jest inne niż u jelenia, gdyż w
połowie jego wysokości rozpoczyna się łopata, od przodu
gładka, a z tyłu z odnogami (sękami). Poroże daniela nie ma
odnogi nadocznej, a tylko oczniak i opierak, a potem łopatę.
Wśród
danieli dość często spotyka się osobniki o sukni białej lub
czarnej. Taka barwa sukni nie jest wynikiem albinizmu (biała)
lub melanizmu (czarna), ale zwykłą odmianą barwy danieli,
która może występować w różnych odcieniach. Różnorodność
barwy danieli nie wiąże się więc z niedorozwojem fizycznym
lub z jakimiś zaburzeniami organizmu zwierzęcia.
Charakterystyczne
jest to, że daniel-byk i łania nie mają grandli.
Jaka
jest wielkość daniela?
Daniel-byk
ma wysokość w barku ok. 100 cm, długość ciała do 200 cm i
masę 60-70 kg. Poroże ma masę do 4 kg.
Daniel-łania
jest znacznie mniejsza od byka i osiąga masę 35-40 kg.
W
jakich warunkach terenowych przebywa daniel?
Daniel
jest zwierzyną aklimatyzowaną u nas w XVI wieku. Sprowadzony
został z krajów śródziemnomorskich. Do końca ubiegłego
wieku występował przeważnie jako zwierzyna parkowa. Obecnie
żyje w stanie dzikim. Występuje coraz liczniej, według
szacunku z 1997 r. stan wynosił: 7698 sztuk. Najliczniej w b.
woj. poznańskim - 1168 sztuk, b. woj. bydgoskie - 948, b. woj.
pilskie - 612, b. toruńskie - 577, b. woj. olsztyńskie - 499
sztuk. Odstrzał w 1997 r. wyniósł 2227 szt.
Daniel
znajduje ostoję w lasach mieszanych lub liściastych o znacznym
podszyciu, przeplatanych łąkami lub znajdujących się w
pobliżu łąk, lecz nie podmokłych.
Jaki
jest tryb życia danieli?
Daniel
jest zwierzęciem gromadnym. W lecie, w okresie łojnym (upasania
się przed rują), młode byki, łanie i cielęta chodzą razem,
a stare byki w odrębnych, małych chmarach. Mocne łopatacze
często chodzą samotnie i rzadko pokazują się w bardziej
otwartych miejscach.
Chmarę
byków zawsze prowadzi najmocniejszy, a więc inaczej niż u
jeleni.
W
okresie godowym (bekowiska) byki odszukują chmary łań,
odpędzają od nich młode byczki i spędzają z łaniami okres
godowy.
Daniel
jest bardzo ruchliwy i dlatego spotkać go można w ciągu całego
dnia. Ze względu na swoją ruchliwość nie jest on lubiany
przez jelenie i sarny, gdyż stale je niepokoi i dlatego
opuszczają one siedliska danieli, jeśli jest ich dużo w danym
łowisku.
Daniel
mimo ruchliwości nie lubi wędrować, tak jak np. jeleń, trzyma
się raczej swojej ostoi, a w okresie bekowiska stałych rujowisk
(nawet przez szereg lat).
Daniel
ma charakterystyczny sposób poruszania się, np. w biegu skacze
od razu na cztery nogi, podobnie jak koza domowa i dlatego jest
trudny do strzału w ruchu.
Jest
bardzo ostrożny i uważny; ma bardzo dobry wzrok (w
przeciwieństwie do jelenia) i często zmienia swoje przesmyki.
Pomimo dość ciężkiej budowy świetnie skacze i potrafi bez
trudu pokonywać przeszkody, nawet dwumetrowej wysokości.
Jak
kształtuje daniel swoje poroże?
W
wieku 7-8 miesięcy życia (styczeń, luty) daniel rozpoczyna
budowę pni pod przyszłe poroże. Pierwsze poroże nasadza od
maja i w sierpniu wyciera ze scypuły, a nosi je do maja
następnego roku. Pierwsze poroże ma kształt krótkich tyk bez
odnóg i bez róży (szpiczak).
Drugie
poroże (trzeci rok życia) buduje daniel do sierpnia i wyciera
na początku września. Poroże to ma dwie odnogi, oczną i
opierak, a tyki mają różę. Drugie poroże zrzuca daniel w
końcu kwietnia.
Trzecie
poroże (czwarty rok życia) buduje daniel do sierpnia i nosi do
kwietnia-maja. Trzecie poroże ma kształt tyk z odnogami oczną
i opierakiem oraz zgrubienie, spłaszczenie na końcu tyki będące
zapowiedzią przyszłej łopaty (łyżkarz).
W
następnych latach rozwój poroża ma miejsce głównie w
końcowej części tyki, gdzie powstaje łopata, z przodu równa,
coraz wyższa i szersza. Z wiekiem wzrasta liczba sęków w
tylnej części łopaty, a więc inaczej niż u łosia, którego
rosochy mają sęki z przodu. Odnoga nadoczna występuje u
danieli niezmiernie rzadko. Byki stare o dużym i mocnym porożu
mają w dolnej tylnej części łopaty długą odnogę (hak,
ostroga). Od jedenastego poroża następuje jego uwstecznianie
się.
Rozwój
poroża u daniela: 1) szpicak,2)
szpicak
z różą, 3) łyżkarz, 4) półłopatacz,
5)
łopatacz.
Poroże
u młodych byków-danieli ma kształt zbliżony do litery V, u
starych zaś do litery U, z szerokim, płaskim dołem tej litery
(rozłoga ma się do wysokości mniej więcej jak 1:1).
Wśród
danieli i u innej zwierzyny płowej występują
nieprawidłowości
w rozwoju poroża, które kwalifikują byka do selekcyjnego
odstrzału. Takimi wadami są: brak opieraka, nierównomierny
kształt obydwu tyk, wysokie tyki, nieprawidłowa lub wąska
łopata, bardzo mała rozłoga łopat. Wśród starych byków
zdarzają się wypadki niezrzucania poroża i wówczas spod róży
wyrasta nowe poroże, jest ono oczywiście karłowate i
zniekształcone (poroże podwójne).
Jak
przebiega ruja danieli?
Ruja
danieli (bekowisko) rozpoczyna się w połowie października
(bezpośrednio po zakończeniu rykowiska jeleni) i trwa do połowy
listopada. W okresie poprzedzającym ruję byk przednimi badylami
kopie w gęstwinie leśnej wgłębienie, tzw. dołki rujowe, w
które oddaje mocz. To wgłębienie powiększa o tyle, że gdy
położy się w nim, jest mało widoczny. W związku z tym, że w
to wgłębienie oddaje mocz, jest ono bardzo cuchnące. W tych
wgłębieniach odbywa się często krycie łań, prawdopodobnie
dlatego, że jego zapach jest dla nich podniecający.
W
okresie rui byk zbiera sobie chmarę łań (5-8 sztuk), którą
trzyma przez okres ok. 2 tygodni, jeżeli nie zostanie wcześniej
zrogowany i odpędzony przez innego byka. W tym czasie daniel-byk
jest jeszcze bardziej wojowniczy niż jeleń-byk, ale z uwagi na
kształt poroża walki danieli rzadko kończą się tragicznie.
W
okresie rui byk stadny prawie nic nie żre i przez to traci wiele
ze swej wagi.
W
okresie rui byk wydaje chrapliwy głos podobny do beczenia.
Beczenie to rozpoczyna się już w godzinach południowych.
Łania
nosi płód 32 tygodnie (220 dni). W czerwcu lub na początku
lipca wydaje na świat jedno lub dwa cielęta. Matka karmi je do
grudnia.
Zdolność
rozmnażania się daniel osiąga w drugim roku życia.
Łania
daniela, podobnie jak łania jelenia, zjada łożysko porodowe,
aby nie pozostawiać śladów swojej obecności ze względu na
bezpieczeństwo cielaka. Przenosi się także w inne miejsce.
Czym
żywi się daniel?
Daniel
jest roślinożerny, żywi się więc głównie trawą, liśćmi,
ziołami i zbożem, w mniejszym stopniu pędami drzew i krzewów,
ponadto korą drzew liściastych i iglastych. Bardzo chętnie je
owoce drzew liściastych, jak żołędzie, bukiew i kasztany, a
także grzyby.
Daniel
spałuje mniej niż jeleń i w ogóle czyni mniejsze szkody w
lesie. W polu jednak szkody wyrządzone przez daniele są często
większe, gdyż chętnie wychodzi na żer w pole i wydeptuje
uprawy. Daniel żeruje przeważnie w nocy, ale także w dzień,
we wczesnych godzinach popołudniowych. Stare łopatacze żyjące
samotnie w lecie wychodzą na żer tylko w nocy.
Na
podstawie czego określa się wiek daniela?
Wiek
daniela w łowisku określa się, podobnie jak jelenia, po
zachowaniu się i budowie, natomiast po odstrzeleniu na podstawie
uzębienia. W okresie od 5 miesiąca do 26 miesiąca życia wiek
daniela określa się na podstawie zakresu wymiany zębów
mlecznych na stałe, a w późniejszym czasie według stopnia
starcia zębów przedtrzonowych i trzonowych oraz koron siekaczy.
Jakie
są sposoby polowania na daniele?
Na
daniele poluje się od pierwszej soboty przed 1 października do
pierwszej niedzieli po 31 stycznia. Polowanie na daniele należy
do rzadkich okazji, gdyż zwierzyna ta występuje u nas w
niewielu łowiskach i w małych ilościach i dlatego odstrzał
musi być z konieczności ograniczony tylko do sztuk
selekcyjnych, a więc o porożu nieprawidłowym, podwójnym, w
kształcie podkowy lub z głębokimi zatokami w łopatach albo o
innych nieprawidłowościach.
W
polowaniu na daniele stosowane są następujące sposoby:
zasiadka, podchód, podjazd lub cicha nagonka.
Zasiadkę
należy robić rankiem lub w południe w miejscach, gdzie
zwierzyna wychodzi na żer, a więc w pobliżu polan leśnych,
zrębów, pól i łąk. Zasiadka na przejściach (przesmykach)
zwierzyny daje wątpliwe efekty, gdyż daniele bardzo często je
zmieniają.
Podchód
stosuje się w czasie bekowiska, ponieważ daniele mają ustalone
rujowiska i dlatego istnieje możliwość spotkania tam byka.
Trudność polega przede wszystkim na podejściu, gdyż daniel
jest bardzo ostrożny i płochliwy.
Podjazd
można stosować w każdym czasie, najlepiej w zimie, jednakże
nie udaje się na ogół podjechać blisko i dlatego trzeba
decydować się na dalszy strzał.
Polowanie
z cichą nagonką polega na użyciu 2-3 naganiaczy, którzy wolno
i spokojnie przepędzą miot. Zmiana przesmyków oraz częste
uderzanie danieli do tyłu, na nagonkę, utrudnia myśliwemu
dojście do strzału w czasie pędzenia.
Jak
wygląda trop daniela?
Trop
daniela jest bardzo podobny do tropu jelenia, różni się tylko
wielkością. U daniela występują bardzo małe różnice
wielkości tropu przednich i tylnych badyli. Długość tropu
wynosi 7-8 cm, a szerokość 5-5,5 cm.
Jaka
jest korzyść z ubitego daniela?
Dziczyzna
daniela jest bardzo smaczna. Skóra oczyszczona z sierści i
wyprawiona nadaje się do wyrobu rękawiczek i innej galanterii.
Poroże stanowi cenne trofeum oraz ma zastosowanie do wyrobu
mebli i innych przedmiotów, jak np. lampy.
Daniel
nie ma grandli.
Jak
dokonuje się wyceny łopat danieli?
Na
wycenę łopat danieli składają się:
I.
Pomiary [w cm]
1)
średnia długość łopat mierzona od dolnej krawędzi róży po
ich zewnętrznej stronie, przez środek łopat, do zatoki między
sękami mnożona przez współczynnik 0,5;
2)
średnia długość oczniaków mierzona od róży po ich dolnym
łuku razy współczynnik 0,25;
3)
średnia długość łopat mierzona od początku rozszerzania się
tyki w łopatę razy współczynnik 1,0;
4)
średnia szerokość łopat w najszerszym miejscu razy
współczynnik 1,5;
5)
średnia obwodów róży razy współczynnik 1,0;
6)
suma obwodów tyk mierzonych między oczniakiem i opierakiem razy
współczynnik 1,0;
7)
suma obwodów tyk mierzonych między opierakiem i łopatą razy
współczynnik 1,0;
8)
masa poroża razy współczynnik 2,0; jeśli cięcie czaszki jest
wzdłuż górnej szczęki i poniżej oczodołów - odlicza się
0,10 kg, a jeśli nie jest cięta czaszka - 0,25 kg.
II.
Dodatki
9)
ubarwienie (jasne do ciemnego) odpowiednio 0-2 pkt.;
10)
sęki na łopatach (w zależności od ich wielkości - ponad 2
cm, i ilości) odpowiednio 0-6 pkt.;
11)
moc, kształt i regularność, łącznie 0,5 pkt.
III.
Potrącenia
12)
niedostateczna rozłoga w stosunku do długości tyk, odpowiednio
0-6 pkt.;
13)
wadliwe łopaty 0-10 pkt.;
14)
wadliwe krawędzie łopat 0-2 pkt.;
15)
niedostateczna równomierność 0-6 pkt.
Ogólną
wycenę stanowi suma punktów z pozycji 1-11, pomniejszona o
punkty z pozycji 12-15.
Medalowymi
łopatami są:
medal
brązowy- 165,00-174,99 pkt.;
medal
srebrny - 175,00-179,99 pkt.;
medal
złoty - 180,00 i więcej pkt.
|