FAKTY PRAWNE – PRZYKŁADY

Zdarzenia

Zgłoszenia urodzenia dziecka dokonuje się w terminie 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia, a w przypadku gdy dziecko urodziło się martwe - w terminie 3 dni od dnia sporządzenia karty martwego urodzenia.

Jeżeli nie dokonano zgłoszenia urodzenia w terminie 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia lub w terminie 3 dni od dnia sporządzenia karty martwego urodzenia, kierownik urzędu stanu cywilnego sporządza z urzędu akt urodzenia na podstawie karty urodzenia albo karty martwego urodzenia, z adnotacją o sporządzeniu aktu z urzędu, oraz informuje rodziców dziecka o jego sporządzeniu. (art. 55 ust.1, 2 ustawy z 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego)

Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy:

1) co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim;

2) urodził się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone. (art. 14 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie)

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. (art. 924 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. (art. 18 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. (art. 10 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nie odszukał go przed upływem trzech dni od dnia wyrojenia. Właścicielowi wolno w pościgu za rojem wejść na cudzy grunt, powinien jednak naprawić wynikłą stąd szkodę. (art. 182 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Zachowania

Działania

Rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. (art. 924 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. (art. 216 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy. (art. 548 § 1 ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Zaniechanie

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi. (art. 2 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (art. 162 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Czynności prawne

Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać. (art. 919 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)  czynność prawna jednostronna

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. (art. 627 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)  czynność prawna dwustronna

Czyn

• zgodne z prawem

Jeżeli rzecz znaleziono w takich okolicznościach, że poszukiwanie właściciela byłoby oczywiście bezcelowe, staje się ona przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych znalazcy i właściciela nieruchomości, na której rzecz została znaleziona, jeżeli jednak rzecz ta jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym, staje się ona własnością Skarbu Państwa, a znalazca jest obowiązany wydać ją niezwłocznie właściwemu staroście. (art. 189 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy. (art. 431 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

• niezgodne z prawem

Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. (art. 415 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca. (art. 210 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Zobowiązania naturalne

Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne. (art. 413 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Nie można żądać zwrotu świadczenia:

3) jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu; (art. 411 pkt. 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny )

Uprawnienie – dozwolenie mocne

W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. (art. 140 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Właściciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej przez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci. (art. 180 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny )

Sankcje represyjne

Karami są:

1) grzywna;

2) ograniczenie wolności;

3) pozbawienie wolności;

4) 25 lat pozbawienia wolności;

5) dożywotnie pozbawienie wolności

(art. 32 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. (art. 119 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. (art. 157a ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny)

Sankcja egzekucyjna

Na świadka, biegłego, tłumacza lub specjalistę, który bez należytego usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie albo bez zezwolenia tego organu wydalił się z miejsca czynności przed jej zakończeniem, można nałożyć karę pieniężną w wysokości do 3000 złotych.

W wypadkach określonych w § 1 można ponadto zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka. Zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie biegłego, tłumacza i specjalisty stosuje się tylko wyjątkowo. W stosunku do żołnierza stosuje się art. 247 § 7. (art. 285 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego)

Sankcja nieważności

Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. (art. 58 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny)

Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.(art. 301 § 2 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych)