KONSPEKT LEKCJI
Beata Urbańska
Język polski
Czas trwania lekcji – 45 min.
Szkoła ponadgimnazjalna
kl. I TI , I b
Temat lekcji: Cechy starożytnego eposu na podstawie „Iliady” Homera
Cele lekcji:
Ogóle
poznanie dwóch kontrastowo zestawionych cech bohaterów mitologicznych
kształcenie umiejętności nazywania środków stylistycznych
zapoznanie z terminem epos homerycki
doskonalenie umiejętności interpretacji
Szczegółowe
Uczeń po jednej jednostce lekcyjnej potrafi:
opisać cechy charakteru Achillesa i Hektora
wymienić i wskazać cechy gatunkowe eposu homeryckiego na przykładzie „Iliady”
przedstawić treść fragmentu „Iliady”
zaprezentować własne oceny postaw bohaterów „Iliady”
wymienić bogów greckich ingerujących w losy bohaterów
opowiedzieć bieg wydarzeń w „Iliadzie”
Metody nauczania:
podająca
praktyczna
Formy pracy:
indywidualna
zbiorowa
Pomoce i środki dydaktyczne:
Podręcznik do literatury „Przeszłość to dziś” Krzysztof Mrocewicz, cz.1 ( fragment „Iliady” Homera )
PRZEBIEG LEKCJI
|
Czynności nauczyciela |
Czynności ucznia |
|
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|
|
1.Sprawdzenie frekwencji klasy. 2.Podanie tematu lekcji: Cech starożytnego eposu na przykładzie „Iliady” Homera. 3. Przypomnienie ostatnich lekcji. Zapytanie z ostatnich lekcji dwoje uczniów. ( Chętni zgłaszają się bądź nauczyciel sam wybiera z listy dwie osoby. )
|
Uczniowie zapisują podany temat do zeszytów.
|
|
CZĘŚĆ ZASADNICZA |
|
|
1.Pyatnie nauczyciela dotyczące wiedzy uczniów z gimnazjum. - Jakie znacie znane eposy?
- Czym charakteryzuje się epos?
2. Nauczyciel podaje cechy eposu homeryckiego: Epos homerycki to obszerny gatunek epicki, zwykle wierszowany; Zwykle rozpoczyna się inwokacją, czyli rozbudowaną apostrofą skierowaną do bóstwa, bogini – muzy. Tylko w inwokacji narrator ujawnia swoje uczucia. Potem jest obiektywny, wszechwiedzący, wszechobecny; Występuje równoległość dwóch płaszczyzn – świata bogów i świata ludzi. Bogowie ingerują w losy ludzi a ludzie skutecznie motywują różna bóstwa do działań. Atena decyduje o zwycięstwie Achillesa. Opisywane wydarzenia są stylem patetycznym, podniosłym Szczegółowy i realistyczny opis przedmiotów: opis tarczy Achillesa, jego zbroi; Opisy scen batalistycznych: pojedynek Achillesa z Hektorem Stałe epitety: Homer używa tych samych epitetów do określenia cech bohaterów, np.: szybkonogi Achilles, modrooka Atena; Ukazanie dziejów historycznych lub legendarnych bohaterów na tle ważnych wydarzeń ( wojna trojańska , bohaterowie mitologiczni – Atena, Achilles, Helena, Hektor ); Porównania homeryckie – długie, podniośle brzmiące. Służą ożywieniu monotonnych scen bitewnych, a niekiedy zatrzymaniu uwagi czytelnika na jakimś ważnym wydarzeniu. Charakteryzują się rozbudowaniem elementu, do którego się daną rzecz porównuje. Rozbudowana część jest niemal samodzielnym obrazem poetyckim, jest dość obszerna kilkuwersowa; Miarą wierszową eposu homeryckiego jest heksametr, wers składa się z sześciu stóp metrycznych Epizodyczność akcji. Epizod to odstępstwo od toku głównej akcji. Opisywane wydarzenia mniej ważnego, pobocznego, istotnego, nie związanego z główną fabułą, np.: dokładny opis tarczy Achillesa
3. Na przykładzie fragmentu „Iliady”, nauczyciel prosi uczniów o wskazanie cech eposu w omawianym utworze.
Pytania pomocnicze: - Do jakiego czynu dopuszcza się Atena względem Hektora?
4.Nauczyciel wspomagając się wskazówek uczniów zapisuje na tablicy opis pojedynku Achillesa z Hektorem. Pojedynek
Achillesa z Hektorem 2) Pallas Atena wspiera duchowo Achillesa, a następnie pod postacią Deifoba, brata Hektora, nakłania go do starcia z Achillesem 3) Propozycja Hektora dotycząca postępowania przeciwnika z ciałem pokonanego odrzucona przez Achillesa 4) Początek pojedynku (walka na włócznie) 5) Walka na miecze 6. Śmiertelna rana zadana Hektorowi w szyję 7) Przedśmiertna prośba Hektora o oddanie jego ciała rodzinie odrzucona z całą bezwzględnością. 8. Zbezczeszczenie zwłok Hektora wleczonych za rydwanem Achillesa - dokonanie okrutnej zemsty.
5. Nauczyciel sprawdza wiedzę oraz sprawność rozumienia tekstu „Iliady”: - O co prosi Hektor Achillesa i dlaczego?
- Co to jest starożytna eschatologia?
- Gdzie zostaje ugodzony Hektor? - Co się dzieje z zwłokami Hektora?
- Jak reaguje Achilles na propozycję Hektora odnośnie ugody?
6. Wskazanie cech Achillesa i Hektora. Nauczyciel zapisuje podane cechy bohaterów na tablicy. Przy każdej podanej cesze uczniowie wyjaśniają do czego się ona odnosi, do jakich czynów wojowników. Homer heroizuje swoich bohaterów, nadaje im cechy wzniosłości. Zwraca uwagę na ich stany psychiczne, na takie uczucia, jak: gniew, nienawiść, pragnienie zemsty, zawiść, rozpacz, ból, żal, współczucie, litość, wspaniałomyślność, przyjaźń, miłość itp. Szczególnie eksponuje postawy Achillesa i Hektora.
7.W oparciu o „Iliadę” Homera, nauczyciel prowadzi rozmowę z klasą na temat różnic i podobieństw ludzi i bogów. - Jacy są ludzie?
- Jacy są bogowie?
- Co ich może łączyć?
|
Pan Tadeusz, Iliada, Odyseja, Chłopi, Nad Niemnem, Pieśń o Rolandzie, Quo Vadis…
Epos charakteryzuje się: Inwokacją Obszernymi opisami Ukazaniem dziejów społeczeństwa na tle ważnych, przełomowych wydarzeń dla danej społeczności Liczne porównania Opisywane wydarzenia są stylem podniosłym Opisy scen batalistycznych
Uczniowie zapisują cechy eposu na przykładzie „Iliady” Homera.
Np. Równoległość dwóch płaszczyzn. Bogowie tacy jak: Zeus, Atena, Apollo mają wpływ na rezultat pojedynku, w którym zwycięża Achilles. Zeus waży losy dwóch wojowników, ostatecznie staje po stronie Achillesa. Natomiast Atena na początku stoi po stronie Hektora ale wraz z biegiem wydarzeń zmienia swoje stanowisko popierając przeciwnika Trojańczyka.
Atena zmienia się w brata Hektora – Deifoba. Dopuszcza się w względem niego podstępu. Tym samym namawia go do stawienia czoła Achillesowi, przed którym ucieka Hektor. Walczą pod murami Troi.
Porównania homeryckie: I tak jak orzeł, ptak górski, najszybszy wśród uskrzydlonych, Spada i lekko dopędza z chmur gołębicę spłoszoną -Ona wymyka się, pierzcha, lecz orzeł z wrzaskiem straszliwym Z bliska uderza, w drapieżnej duszy zdobyczy spragniony… Porównanie Achillesa do Hektora Szczegółowe opisy: opis zbroi Achillesa Stałe epitety: modrooka Atena, szybkonogi Achilles, prędkonogi Achilles, gromowładny Zeus, okrutny Ares, boski Zeus „Iliada” rozpoczyna się inwokacją: Inwokacja do Muzy, którą rozpoczyna się Iliada, zapowiada główny temat (gniew Achillesa obfity w szkody), prezentuje głównego bohatera, zapowiada także wydarzenia znane przez wszechwiedzącego narratora oraz wprowadza świat boski, na czele którego stoi Zeus.
Uczniowie zapisują punkty do zeszytów.
Hektor prosi Achillesa o godne pochowanie jego zwłok, pragnie by jego ciało spoczywało w spoczynku, aby było pochowane w należyty sposób. Jego zamiary są motywowane ówczesną starożytną religią, która nakazywała rodzinie zmarłego należyty pogrzeb i pochowek dla umarłego. Eschatologia to występujące w różnych religiach poglądy na temat spraw ostatecznych-śmierci i życia pozagrobowego. Wedle starożytnych Greków, człowiek składa się z ciała i duszy. W momencie śmierci dusza opuszcza ciało, ale jej dalszy los wciąż jest z nim związany. Jeśli ciało zostanie pochowane lub spalone na stosie, Hermes odprowadzi duszę nad rzekę, która jest granicą podziemnego państwa - Hadesu. Tu czekać będzie przewoźnik Charon, który za jednego obola(włożonego w usta zmarłego przez bliskich)przewiezie ją na drugi brzeg. Dusza niepogrzebanego człowieka nigdy zaś nie zazna spokoju. Będzie się tułała po ziemi w postaci bezcielesnego widma, póki ktoś nie zadba o choćby symboliczny pochówek ciała. Hektor zostaje ugodzony strzałą w szyję. Zwłoki Hektora zostają zbezczeszczone przez Achillesa. Ciało Hektora zostaje pozbawione zbroi a następnie przywiązane do rydwanu Achillesa…. Achilles nie zgadza się na ugodę. Uważa, że nie ma zgody pomiędzy ludźmi i lwami. Tak samo jak pomiędzy nieprzyjaznymi wobec siebie zwierzętami nie może dojść do porozumienia tak pomiędzy nimi nie może być mowy o ugodzie, ponieważ są zaciętymi wrogami a tego się już nie odwróci.
ACHILLES Wybuchowy Mściwy Niepohamowany w gniewie Zapalczywy Porywczy Niesprawiedliwy Zarozumiały Pyszny Okrutny Zagniewany Waleczny Dziki Przebiegły Bezlitosny Uparty Pewny siebie Wierny zasadom i przyjaźni HEKTOR Wspaniały wojownik Odważny Męski Patriota Opanowany Szlachetny Bohater narodowy Rozważny Godny
LUDZIE: Śmiertelni Starzeją się Odczuwają ból, cierpienie Piękni i brzydcy BOGOWIE: Nieśmiertelni Wiecznie młodzi ( co zapewnia im ambrozja i nektar – pokarm bogów ) Piękni Potężni Posiadają boską moc komunikacji Mają zdolności metamorfoz CECHY WSPÓLNE: Pyszni Egoistyczni Zazdrośni Mściwi Kochający Wielkoduszni
|
|
CZĘŚĆ KOŃCOWA |
|
|
1. Nagrodzenie aktywnych uczniów za udział na lekcji. 2. Zadanie pracy domowej – Nauczenie się cech eposu homeryckiego.
|
|
Konspekt lekcji opracowała:
Beata Urbańska