Dyskalkulia, to specyficzne trudności w uczeniu się matematyki. Dyskalkulicy mają problemy z rozpoznawaniem i operowaniem liczbami. Przejawiają także trudności związane z liczeniem. Często gubią cyfry, mylą indeksy górne i dolne, nie potrafią dokładnie zmierzyć danego odcinka Uczniowie z dyskalkulią mają problemy już od pierwszej klasy szkoły podstawowej.

REKLAMA:

        Dyskalkulia to rodzaj dysleksji. Najczęstsza definicja dysleksji to: Niepełnosprawność objawiająca się trudnościami w nauce czytania i pisania, mimo zastosowania przez uczących zwykłych metod nauczania, co najmniej normalnej inteligencji ogólnej dziecka i sprzyjających warunków socjalno- kulturalnych. Upośledzenie to utrudnia nabywanie sprawności w czytaniu i tworzeniu tekstów, które inne dzieci opanowują stosunkowo gładko i bez kłopotów. W większości przypadków dysleksję powodują pewne ograniczone anomalie rozwojowe. Objawy upośledzenia występują u około 10% uczniów. Dysleksja pięć razy częściej dotyka chłopców niż dziewczęta.[1]

            Często zdarza się tak, że uczniowie maja spore problemy z nauczeniem się matematyki, podczas gdy nie wykazują żadnych trudności w uczeniu się innych przedmiotów. Dziecko dyslektyczne ma problemy, jeżeli podczas nauki musi odwołać się do operacji wzrokowej, wzrokowo-przestrzennej, wzrokowo-ruchowej. Na skutek czego uczniowie tacy mają częste problemy z geometrią, geografia, fizyką chemią, językami obcymi, zajęciami plastycznymi. Wynika to z faktu, że nie mają wyobraźni przestrzennej, nie pamiętają schematów wzorów, nie pamiętają zapisów wyrazów i nie potrafią rysować rysunków przestrzennych.

            Zazwyczaj dyskalkulię mają dyslektycy. Rzadko zdarza się, żeby dyskalkulia występowała w czystej postaci. Bywa tak u około1% uczniów. W każdej klasie może być około 2-3 dyslektyków.

            Z pojęciem dyskalkuli wiąże się dyskalkulia rozwojowa. Mówimy o niej wówczas, kiedy specjalne predyspozycje do nauki matematyki zostają zniszczone przez określone ośrodki w mózgu. Często jest tak, że dziecko przychodzi na świat z określonymi predyspozycjami matematycznymi, ale w trakcie rozwoju zostają one osłabione. Jeżeli zdolności matematyczne zostaną osłabione w pierwszym roku życia, to może być to przyczyną nieodwracalnych zaburzeń.

            Przyczyną dyskalkulii może być także brak predyspozycji matematycznych już od urodzenia. Jak się okazuje dyskalkulia może mieć swoje źródło w genetycznych albo wrodzonych zaburzeniach mózgu.

            Oprócz dyskalkulii istnieją także inne zaburzenia matematyczne. Należą do nich :

-         akalkulia, czyli pełna utrata zdolności liczenia

-         oligokalkulia, czyli głębokie upośledzenie zdolności matematycznych ucznia, które jest związane z upośledzeniem umysłowym

-         parakalkulia, czyli występowanie trudności w nauce matematyki związanej z choroba psychiczną

 

Ważną rzeczą jest, żeby nie mylić dyskalkulii z problemami w nauce matematyki. Uczeń, który ma kłopoty z matematyką, ale jest w stanie zrozumieć jakieś zadanie, wykonać obliczenia, stale pokonuje pewne trudności, nie jest dyskalkulikiem.  Różni się od tych dobrych uczniów tym, że zanim przyswoi sobie jakiś materiał musi nad nim bardzo długo pracować w domu, bo inaczej nie będzie go w stanie opanować.  Niemniej jednak taki uczeń potrafi poradzić sobie z zadaniami, tylko musi regularnie ćwiczyć.

      Niestety w szkole są też i tacy, którzy pomimo podejmowanego wysiłku nie są w stanie poradzić sobie nawet z najprostszymi zadaniami. Dzieci te nie potrafią często czytelnie przepisać działania do zeszytu, nie są w stanie narysować grafu czy wykresu,. Nie radzą sobie nawet z najprostszymi zadaniami i nie rozumieją powiązania między liczbami. Takie błędy nazywane są typowymi błędami dyslektycznymi. Do katalogu typowych błędów dyslektycznych należą m.in.:

-         nieczytelne pismo, błędy ortograficzne

-         nieumiejętność stosowania małych i wielkich liter

-         lustrzane zapisywanie liter i cyfr

-         mylenie liter

-         zapis fonetyczny

-         gubienie cyfr

-         trudności z zapisaniem liczby dziesiętnej

-         gubienie liter

-         błędy podczas zapisywania wzorów, symboli

-         błędy podczas przepisywania

-         trudności związane z zapisem i odczytywaniem liczb z dużą ilością zer

-         problemy z liczeniem w pamięci

-         nieumiejętność nazwania kierunku i zwrotu

-         mylenie indeksów górnych i dolnych

-         kłopoty przy analizie dwóch rysunków jednocześnie

-         nieumiejętność dokładnego dokonania pomiaru

-         mylenie kształtów figur

 

Uczniowie z dyskalkulią na lekcjach matematyki mogą mieć problemy z:

-        zapamiętaniem cyfr,

-        rozróżnianiem cyfr

-        opanowaniem tabliczki mnożenia,

-        porządkowaniem liczb w kolejności malejącej i rosnącej,

-        rozróżnianiem i grupowaniem przedmiotów (często uczeń liczy je pojedynczo)

-        rozumieniem symboli matematycznych i schematów graficznych (uczeń posługuje się konkretami).

-        liczeniem na palcach i w pamięci,

-        dobraniem działania do zadania z treścią,

-        pamiętaniem operacji potrzebnych do rozwiązania zadania z treścią,

-        posługiwaniem się pojęciami matematycznymi,

-        identyfikowaniem liczb z pisemnymi symbolami, np. uczeń dobrze liczy, a nie potrafi odczytać liczb,

-        nauką geometrii (mylenie stron i kierunków, pomijanie elementów figur geometrycznych, błędy lokalizacyjne, trudności w umiejscowieniu znaków i figur              w przestrzeni i rozwiązywaniu zadań geometrycznych),

-        wyobrażeniem sobie treści zadań tekstowych,

-        odczytaniem i zrozumieniu symboli   (takich jak plus, minus, znak równości),

 

Bardzo często zdarza się tak, że uczeń ma problemy z nauką matematyki, gdyż nie pokonał trudności matematycznych jeszcze w nauczaniu początkowym. Bywa tak, że dziecko nie osiągnęło jeszcze dojrzałości do nauki matematyki. Przejawia się to w tym, że nie ma świadomości, w jaki sposób należy liczyć przedmioty. Nie ma także opracowanego odpowiedniego poziomu rozumowania operacyjnego. Ponadto nie potrafi funkcjonować na poziomie symbolicznym, nie ma odpowiedniej odporności emocjonalnej, jest mało sprawne ruchowo. W takim wypadku warto stosować różnego typu ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjno. Dziecko musi wyrównać zaległości na poziomie nauczania początkowego. W przeciwnym razie nie będzie w stanie sprostać nauce matematyki w klasach starszych.

Jeżeli w klasie są uczniowie obciążeni dyskalkulią, to nauczyciel powinien postępować z nimi w odpowiedni sposób. Przede wszystkim nie może ich poniżać. Powinni mieć oni poczucie własnej wartości. Dobrze jest przekonać dziecko, że matematyka wcale nie jest taka zła. Często jest to trudne, ale możliwe. Dyslektykom nie można na forum klasy wytykać błędów. Trzeba jeszcze pamiętać, że uczeń, który ma trudności z nauką matematyki powinien siedzieć blisko nauczyciela, żeby w razie czego uzyskać pomoc. Ponadto dyskalkulikom można umożliwić korzystanie z kalkulatora, oczywiście po przedyskutowaniu tego z resztą klasy, żeby nikt nie miał pretensji.

Specyficzne problemy w nauce matematyki nie przekreślają ucznia. Często zdarza się tak, że jest on uzdolniony w innych dziedzinach, które powinno się rozwijać. To, że ma problemy z nauką matematyki nie oznacza, że nie ma szansy na osiągnięcie sukcesu i bycie wartościowym człowiekiem.