5.03.2013

Hermeneutyka: wieloznaczny termin, w różnych naukach różnie znaczy. Historia, prawo, filozofia, antropologia, teologia

Zakres znaczeniowy dość szeroki

1) hermeneutyka jako metoda: sens techniczny, metoda

2) teoria: szeroko zakrojona refleksja nad rozumieniem jako takim

3) filozofia współczesna, etyczna, egzystencjalna

Ricoeur, Gadamer

Filozofia hermeneutyczna rozumiana jako środek pomocniczy. Filozofia wychodząca od symboli. Próba czytania człowieka poprzez ekspresję, poprzez wytwory.

W teologii hermeneutyka bywa metodą stosowaną w jej obrębie.

Metoda stosowana w obrębie metodologii. Najbardziej ruchliwa jest hermeneutyka.

Słowu, hasłu hermeneutyka odpowiada wiele desygnatów

Hermeneutyka jest sposobem myślenia, czytania znaków i znaczeń.

Hermeneutyka zaistniała w dyskursowym myśleniu

XVIIw. ars interpretanti: sztuka interpretowania

Dann Hauer: pierwsze użycie nazwy hermeneutyka 1654

100 lat później Monspenger: dot. wykładni Starego Testamentu 1776

Grecka geneza słowa hermeneutyka nie jest etymologizowana

Wiązano hermeneutykę z bogiem Hermesem (niepoprawna etymologia)

źródłowe znaczenie

- hermeneutyka: wyjaśnianie, wykładanie, tłumaczenie

Przenoszenie istotnej treści z innego świata (myślowego, mentalnego) do swojego

Hermenei: wypowiadanie myśli, wspominanie, wykładanie, przekładanie

Hermeneutyka jako sztuka nie przystaje prostemu przekazywaniu myśli, ale pokazuje. Bardzo ciekawy jest kontekst mentalny.

Mantike: sztuka rozróżnienia wyjaśniania woli Boga

Dotyczy szczególnych dziedzin, szczególnego typu praktyki:

powiadamianie, dowieszczanie, domaganie się posłuszeństwa.

Hermeneia: uczone wyjaśnienia, sztuka

Hermeneutyka jest sztuką, właściwością, umiejętnością

Hermeneus - ten, który wyjaśnia, tłumaczy

powiązanie ze sferą sakralną

przekład szczególnego języka należy do sfery sakralnej

tak umocowane znaczeniowo słowo przenika do świata chrześcijańskiego

w kontekście rozważań nad Pismem Świętym, sporów chrystologicznych (teologicznych)

Wszystko to, czym stało się chrześcijaństwo później, było tego efektem

Fundamentalny spór pomiędzy dwiema szkołami katechetycznymi: aleksandryjska i antiochijska

Wszelkie dzisiejsze dysputy hermeneutyczne są pokłosiem dysput: greckich; chrześcijańskich.

Aleksandryjczycy szli po linii wykładni pisma, która zakładała jego dwuaspektowość. To, co daje się widzieć, odczytać, ale też wewnętrzne teksty niewyznaczone wprost - związek z wykładnią grecką - alegoryczną

Allegorei

Rodzaj lektury, który oprócz jawnych tekstów sięgał do tego, co literalne

Lektura typologiczna, poszukiwanie typów i antytypów.

Klemens Alekandryjski II/IIIw.

Orygenes

Szkoła Antiocheńska

- trzymają się powierzchni i literalności tekstu przeciwstawiają się ekstrawagancji aleksandryjczyków

Literalny sens wykładni

Paradygmat współczesnych sporów o interpretację

We współczesnej świadomości naukowo-technicznej niewiele zachowało się z tej aury.

Bez względu na dziedzinę i punkt odniesienia obecne są:

- mówienie

- wyjaśnianie

- przekładanie-tłumaczenie

bez względu na obiekt odniesienia w każdej hermeneutyce chodzi o:

1) roszczenie rozumienia, wyjaśniania, jaki jest sens, nadwyżka tego, co literalnie widać

2) zwykle związana jest z pewnego rodzaju rozumieniem dziejowością. Chodzi o część historii, która została zapomniana. Próba przywracania sensu tradycji, próba włączenia tej sekwencji znaczeń, która została zapomniana.

Hermeneutyka wydaje się być wyróżnioną metodą rozumienia innych światów

3) kwestia szerszego rozumienia hermeneutyki

Metoda hermeneutyczna, postawa jest punktem wyjścia do rozczytywania pewnych tekstów biblijnych. Odpowiadają na pytania kim jest człowiek.

Wydaje się, że tym, co wspólne wszystkim podejściom jest zakładanie istnienia szerszej warstwy badanych zjawisk.

Hermeneutyka nie zadowala się odczytaniem narzucającego się wprost sensu.

Hermeneutyka upodabnia się do kryptologii dekodowania, łamania szyfrów. Hermeneuta łapie poszlaki, łapie to, czego nie widać, zakłada, że sens ukryty istnieje i jest ważniejszy.

Sens głęboki jest sensem ważniejszym.

Palmer: Hermeneutyka

1) hermeneutyka jako praktyka lub rezultat rozumienia, interpretacji tekstów

2) jako układ reguł, które wyznacza

3) ogólna teoria interpretacji i rozumienia każdej mowy

4) teoria humanistyki w ogóle

5) jako kierunek filozoficzny, dla którego punktem wyjścia jest rozumienie tekstu

- sztuka-interpretacja

- pojęcie rozumienia czym jest rozumienie

rozumienie-sposób bycia

- czym jest tekst

- koło hermeneutyczne

12.03.2013

Czym jest i od kiedy istnieje „filozofia hermeneutyczna”

Co w zasadzie hermeneutycznej, metodzie czytania tekstów jest charakterystyczne

Próba rozumienia tego, co autor chciał powiedzieć?

Czy w istocie tematem badań hermeneutyki jest tekst, znaczenie ujawnione w tekście? czy hermeneutyka dotyczy intencji autorskich? zachowań kulturowych?

nie ma w tej kwestii zgody

Dithley: Zrozumieć tekst to zrozumieć autora lepiej niż on sam siebie rozumie

To nie jest tak, że znaczeniem tekstu jest to, co zawarte w ideach autora

Tekst w jakiś sposób odrywa się od autora- rozumiemy to tak, że w tekście mogą znajdować się inne pokłady znaczeń.

Nie jest tak, że zadaniem hermeneutyki jest eksplikacja założeń autora.

Znaczenia

To, że wykonujemy pewne intencjonalne działania nie znaczy, ze mają one tylko to znaczenie nadane.

Intencja znaczeniowa tego, kto pisze, działa, jest tylko fragmentem interpretacji.

Co jest znaczeniem tekstu, jak uprawomocnić to znaczenie, kwestia odniesienia do prawdy tekstu, sporu

Czy istnieje coś takiego jak prawda, jakimi drogami można ją uprawomocnić. Czy istnieją procedury pozwalające uprawomocnić pewne interpretacje.

Nie jest tak, że można wiedzieć wszystko. Czy hermeneutyka produkuje impresyjne teksty, czy za interpretacją hermeneutyczną coś stoi?

Hermeneutyka mówi na różne sposoby, że może być wiele prawd dotyczących tego samego tekstu.

Prawdopodobna teza: teksty są zakodowane

Hermeneutyka leczy ze złudzeń. Niektóre teksty pokazują, że możliwe są wielokrotne zakodowania.

Hermeneutyka: różne wersje, odsłony, kilka fundamentalnych spraw:

- odniesienia tekstu

- prawda tekstu

Kwestia innego spojrzenia, dowartościowania pewnego punktu widzenia

Technika hermeneutyczna: operacja, metoda w łonie tej samej filozofii

Filozofia hermeneutyczna:

- coś co było udziałem Ricoeura

- filozofia oparta na Cogito-nie do utrzymania

wiedza abstrakcyjna, filozofia świadomości

- Ricoeur: „eksterioryzacja ducha ludzkiego”

Wiedza o człowieku nie jest do osiągnięcia przez czysto racjonalne dysputy.

Wiedza o nas zawarta jest w naszych dziełach. Wiedza o człowieku zdeponowana w owocach naszych: w tym, co pozostawiliśmy po sobie.

Ricoeur: tylko język metafory, symboli jest w stanie pokazać pewne kwestie.

Jak użyć narzędzia do opisu pewnych tekstów?

Cała filozofia kartezjańsko-kantowska nie potrafi czytać symbolu.

Dopiero hermeneuta może wyprowadzić teksty na poziom dyskursywny.

Dopuszcza paradoksy.

19.03.2013

Hermeneutyka typu chrześcijańskiego

Szkoła aleksandryjska

Orygenes 185-254/255r.

- najwybitniejszy egzegeta

- inni, np. św. Hieronim (Wulgata + własne dzieła)

- autor homilii do Starego i Nowego Testamentu

- Henry Crouzel „Orygenes”

- wielki umysł, wielka osobowość

- ogromna część dzieł Orygenesa została zniszczona, zagubiona

„Komentarz do Ewangelii św. Jana”(św. Mateusza ks.8, Księgi Powtórzonego Prawa, Listu do Rzymian)

„Filokalia” zbiór tekstów Orygenesa zebranych przez Ojców Kapadockich

Dzieło „O zasadach”, w tym dziele Orygenes formułuje zasady zachowania egzegetycznego w stosunku do tekstów

Orygenes mistrz egzegezy alegorycznej. Wyróżniał 3 poziomy tekstu religijnego: dosłowny, moralny, pneumatyczny(duchowy)

Te trzy poziomy zespolone z antropologią:

Człowiek: 1) ciało 2) dusza (psyche) 3) duch (pneuma)

Sens dosłowny dotyczy informacji - życia na świecie, codzienności; sens moralny dotyczy naszego życia duchowego. Część duchowa dotyka rzeczy misteryjnej - tajemnicy, trudnoujmowalnej, nazywalnej rzeczywistości, która przekracza ludzką kondycję.

Egzegeza alegoryczna (alegoria=alegorei=symbolei)

- gdy to, co się mówi znaczy co innego niż to co się stwierdza

- wyjście poza tekst

Egzegeza alegoryczna jest nie tylko możliwa ale konieczna. Pozwala rozjaśnić pewne fragmenty pisma.

Hermeneutyka typu alegorycznego pozwala na uspójnienie tekstu, pokazuje czytanie głębinowe

Bardzo ciekawe są klasyczne zalecenia detaliczne

Na co zwrócić uwagę?

- Orygenes formułuje pewne zalecenia

- Kiedy spotykamy miejsca dziwne, niejasne

- Nazwy własne (kryje się w nich osobliwy sens)

- liczby

- zwierzęta

To są miejsca, w których chodzi o wyłożenie pewnych prawd, nie da się ich wyłożyć dyskursywnie. Pewnych prawd nie da się literalnie wyłożyć

Jaka jest relacja egzegezy pneumatycznej do dosłownej

Orygenes: relacja komplementarności

Analiza słowna: etap prymarny

dopiero egzegeza alegoryczna wyświetla głębsze znaczenia

Orygenes zwraca uwagę, że elementem poznania jest serce.

Orygenes nie przecenia racjonalnego myślenia.

ks. Jerzy Klinger „O istocie prawosławia”

jeden z najwybitniejszych teologów prawosławia

ZAGUBIONA EGZEGEZA DWÓCH WIERSZY Z EWANGELII ŚW. MARKA

„A pewien młodzieniec szedł za Nim, odziany prześcieradłem na gołym ciele i pojmali go. Lecz on porzuciwszy prześcieradło nagi uciekł od nich”

1) zauważenie problemu

2) wyklucza po kolei kim mógł być młodzieniec

3) próba analizy. Nie wystarcza literalna egzegeza, inny plan

4) poszukiwanie analogii w innych fragmentach Pisma św.

- Nowy Testament

- żydowska tradycja tłumaczenia

podobieństwo Józefa do Jezusa

tryb wyjaśniania aleksandryjskiego

- metoda typologiczna polegająca na tym, że opowieści nowotestamentowe są zapowiedziane w Starym Testamencie

ST anti-tipos (coś co poprzedza)

NT tipos

np. Ewa to anti-tipos dla Marii, Adam dla Jezusa

5) poszukiwanie w tekstach ojców kościoła i tekstach liturgicznych

Tradycja liturgiczna w egzegezach jest bardzo silna.

Wyrzucenie fragmentu z interpretacji

Trzecia nitka interpretacyjna

prześcieradło to słowo związane przez Ewangelistę ze śmiercią

Niezwykle ważne są drobiazgi:

prześcieradło (sindon) - całun śmiertelny

str. 42/43

doketyzm: herezja, że Chrystus nie cierpiał, bo nie w pełni przyjął ciało ludzkie

Jakimi środkami posługuje się hermeneuta, by uprawomocnić swoje działanie?

Hermeneutyka jako metoda nie unika pewnego typu racjonalnego i sprawdzalnego

Obiektywizuje wnioski tego tekstu.

Czytanie tekstu i wyprowadzanie pewnych linii interpretacyjnych to połowa sukcesu.

Hermeneutyka nie może unikać aspektu racjonalnego.

Zasada hermeneutyczności jest taka sama. Moment, kiedy przychodzi egzegecie usprawiedliwić pewne rzeczy.

9.04.2013

P. Ricoeur „Symbol daje do myślenia”

- wczesny Ricoeur, teksty wokoło symbolu, liczna twórczość dot. symbolu.

- fraza „symbol daje do myślenia”- Kant

Obszary występowania symbolu: w sferze sacrum, marzeń sennych, politycznych

kosmiczny, etyczny, polityczny porządek

Koncept pojęciowy, który mówi, ze symbol jest znakiem o podwójnej intencjonalności

- dosłowność znaku, znak odniesiony do czegoś innego - druga intencjonalność

Symbol i mit: wyraźna relacja pomiędzy jednym i drugim

Symbol jest kondensacją

- mówi się o jego poliwalencji

- mit jest symbolem rozwiniętym w opowieść

- jest to nadanie czasowości, symbolom mit wtrąca te elementy w pewną sekwencję zdarzeń. Mit jest

zbudowany z sekwencji symbolicznych

Symbol się rozwija w mit, wprowadza czas, wprowadza ruch, zdarzenie

Maskacja, demaskacja: Freud, psychoanaliza

Ricoeur zwrócił uwagę na podwójną intencjonalność inherentną wartość symbolu

Ricoeur „Esej o Freudzie”

Hermeneutyka symbolu jest hermeneutyką rekonstrukcyjną

Tekst jako maska czegoś

Powiedzieć prawdę o micie to zerwać maski

Symbol związany z myśleniem

Myślenie wychodzi od symboli

Ricoeur ma zdolność konsyliacji

Freud mówi zdemaskujmy w psychoanalizie

Ricoeur uważa, że to nie koniec, rozpoczyna się analiza symboli - psychoanaliza jest potrzebna by oczyścić pole, hermeneutyka zaczyna się po tym.

S. Awincerw „W poszukiwaniu symboliki mitu Edypa”

Mowa symboliczna to inna mowa, ale mowa

Autor podejmuje istotną decyzję interpretacyjną.

Sens skupia się wewnątrz semantyki antycznej

Legitymizacja - co uprawnia moją interpretację

Uczciwe podejście

Nie mówi o sensach ogólnoludzkich

Opowieść jest produktem kontekstu greckiego

Czytanie opowieści w kontekście greckim tamtego czasu

Biologia jest na początku, ale najważniejsze w opowieści są nadbudowane sensy.

- Opowieść o losach ludzkich hybris

wychodzenie poza ludzkie doświadczenie

wiedza-władza: to nie ta wiedza, o której się mówi

Istnieje inna wiedza

Niewidzenie - wiedza, widzenie- niewiedza

Szczególny rodzaj dwuznaczności - sceny obrotowej

Jak C. Levi-Strauss z tych samych elementów przedstawia inne spojrzenie

Girard: „Edyp a kozioł ofiarny”

Jak rodzi się sens, jak jest uprawomocniony? Nie jest tak, że w hermeneutyce można powiedzieć wszystko.

16.04.2013

Umberto Eco „Interpretacja i nadinterpretacja”

Z jakim punktem widzenia ironizuje Eco?

Z jakim rodzajem prod. znaczeń?

Strategia hermetyczna

Z minimalnych podobieństw wyciąganie ukrytych analogii praw, wniosków

Czciciele całunu: Jaki model myślenia o tekście reprezentują

Hermetyka: semioza hermetyczna, traktowanie rzeczywistości jako ukrytych znaczeń. Każdy tekst oprócz strony jawnej zawiera niejawną.

W semiozie hermetycznej pomylenie porządku znaczeń

Hermeneutyka oparta na tym samym założeniu co hermetyka

- coś co jest między wierszami, poza tekstem, jest ważniejsze.

Czy hermetyka i hermeneutyka to to samo?

Czy da się obronić hermeneutykę?

Hermeneutyka ma pewne granice

Nie ma jednej hermeneutyki, słowo to pokrywa wiele nurtów

Hermetyka jest przemocą wobec tekstu, hermetyk nie czyta tekstu. Tekst dla niego w gruncie rzeczy jest drugorzędny.

Istnieją pewne ograniczenia, pewien moment racjonalny w hermeneutyce.

Istnieje pewien moment domniemany - w hermeneutyce to intuicja jest punktem wyjścia, ale istnieje procedura domniemana.

Próby uprawomocnienia reakcji i relacji hermeneutycznych.

3 elementy, które mogą usadzić interpretatora w jego inwencji: kryterium oszczędności, kryterium kontekstu (pasuje do reszty)

Przecenianie intencji interpretatora, ale też intencji autora

Relacja tekst - interpretator

Ciekawy związek tekst - nadawca; autor

Hermeneutyka potwierdziła, że nie jest tak, że intencja autorska pokrywa się z intencją tekstu. Jesteśmy na antypodach hermeneutyki romantycznej

Dilthey: zrozumieć tekst to znaczy zrozumieć autora lepiej niż on sam siebie zrozumiał. Tekst jest tylko punktem wyjścia.

Wszystko co zostaje, co mamy w ręku to tekst.

Interpretacja autora jest tylko jednym z głosów, jedną z wersji - nie jedyną i nie najwyraźniejszą.

Intentio operis: intencja tekstu samego.

Wartość dobrej interpretacji polega na tym, że jesteśmy w stanie być blisko samego tekstu. Dla interpretatora punktem wyjścia jest sam film.

Najważniejsza część wykł. Eco: dowartościowanie tekstu, dowartościowanie naszego działania

Istnieje pewien rodzaj racjonalności interpretacyjnej

Hermeneutyka nie brzydzi się wyobr. i inwencji twórczej, ale jeśli chce być odpowiedzialna, musi swoje tezy udowodnić.

30.04.2013

„Uczta Babette”

O czym to jest:

1) konflikt kulturowy

2) konflikt wewnętrzny

3) artystka

4) prawda egzystencjalna

W każdym tekście hermeneutycznym, w każdej hermeneutyce ważny jest punkt 0 - coś pierwszego, pierwsza myśl, wrażenie, intuicja, domniemanie interpretacyjne, przypuszczenie czym to jest.

Każda hermeneutyka zaczyna się od pewnego domniemania.

Zawsze jesteśmy gdzieś umiejscowieni. Od tego wychodzimy w interpretacji, zawsze też jesteśmy w pewnej przestrzeni kulturowej?

Hermeneutyka zaczyna się wtedy kiedy próbujemy usprawiedliwić swoje racje. Wychodzimy od intuicji domniemania. Do wymiaru intuicyjnego trzeba dodać wymiar racjonalny.

Jeśli chcemy aby nasz tekst wszedł w koleiny konkretu, musimy jedno domniemanie uzupełniać kolejnym domniemaniem. Relacja między częścią a całością. Wchodzenie w wyższe relacje rozumienia.

Koło hermeneutyczne vs spirala hermeneutyczna (Tischner)

Czy istnieje możliwość sprawdzenia prawdziwości?

Jakiś moment realny jest krytyczny w hermeneutyce.

Zbigniew Benedyktowicz i Wiesław Juszczak wchodzą głębiej

Leśniakowska zatrzymuje się na tym co widać

tekst najmniej hermeneutyczny, ucina warstwę głębszą, nie podejmuje z nią rozmowy

Po co się intepretuje tekst? Po co się uprawia hermeneutykę?

Interpretacja właściwa jest wtedy gdy stoją za nią pewne racje, ale nie racje interpretatora tylko tekstu.

Intencje autora

Kwestia interpretacji i nadinterpretacji

Dilthey: Zadaniem hermeneuty jest rozumieć autora nawet lepiej niż on sam siebie rozumie.

Współczesna hermeneutyka mówi, że intencje autorskie to intencje autorskie.

Wszystko o czym mówi hermeneutyka dotyczy racji tekstu.

Każda z interpretacji obsługuje inne rejony filmu. Najlepsza interpretacja to taka, która zbiera maksymalnie dużą ilość elementów danego dzieła i potrafi je w sposób racjonalny i maksymalnie spójny skomponować. Nie ma obiektywnej prawdy. Hermeneutyka, dobrze przemyślany tekst ma mocne walory poznawcze.

Hermeneutyka pokazuje nam wielość światów. Zawsze jest to domniemanie, dopatrujemy się czegoś innego niż tam faktycznie jest.

Girard: kryzys ofiarniczy można zobaczyć we wszystkim (mit Edypa) - praca ideologiczna, nie interpretacyjna.

7.05.2013

Konflikt hermeneutyk: Epistemologia interpretacji

Odwołania do tekstu „Symbol daje do myślenia”, miejscami nawet i cytaty; 3 sfery przeżywania symboli: sacrum, sen związany z psychoanalizą i polityczny, kosmiczny porządek, poetycka kompetencja.

Hermeneutyka to pewien rodzaj strategii myślenia czytania dzieł, tekstów

Ricoeur: „Konflikt hermeneutyk: epistemologia interpretacji”

Hermeneutyka typu ustalającego dekonstrukcyjnego

druga hermeneutyka Freud, Nietzche, Marks

nie to jest ważne co na powierzchni zdarzeń, ale to co pod spodem. Hermeneutyka podejrzeń

Zwrócenie uwagi na czytanie w trybie demitologizującym, szukanie innej strony.

Ricoeur doceniając siłę strategii strukturalizmu, przekazywał, że na tym rozumienie mitu się kończy

Zasada, która generuje mit i mitologię leży głębiej.

Na czym polega dysjunkcja między eschatologią mitu a archeologią

1) Maska

2) Symbol w odniesieniu fenomenologii religii

Z tego punktu widzenia obie hermeneutyki się nie wykluczają

Mit, marzenia i maski nie wykluczają się

Symbol maskuje, zasłania

Symbol - zasłanianie czegoś, o czym należy mówić

Archeologia mitu, arche-początek, zasada

Symbol jest tym, co odwołuje nas do jakiegoś arche.

Hermeneutyka przypomnienia. Tak jak symbol tam maskował, tak tu otwiera, odnosi do dzieciństwa ludzkości.

Eschatologia jako powrót do arche

Strategie podejmowane niszczą nas (?) naiwności, podejrzeniowości.

Zedrzyjmy maskę naiwności by znaleźć całą masę znaczeń, odniesień.

Symbol jest zagęszczeniem sensu, przeczytać symbol - zdarcie maski, prawda mitu, początek czegoś większego.

BUTY

M. Heidegger

Hermeneutyka obrazu V. van Gogha

Dla Heideggera buty są jednym z przykładów ukazania tego, czym sztuka jako sztuka jest.

Buty - narzędzie, narzędziowość.

Zbliżenie bardziej do prawdy niż sztuki. Chodzi o to, że obraz przenosi widza do innej rzeczywistości. Cała estetyka heideggerowska vs Kant

Dla Kanta istotą sztuki jest dążenie do piękna.

Nie piękno jest punktem dojścia, ale prawda bardzo szczególnie rozumiana. Prawda jest odniesieniem intelektu, umysłu i rzeczy.

Aletgeia: rozdział myślenia o prawdzie, który unika błędu jako adekwacji. Prawda jest czymś w rodzaju odniesienia, otwarciem; manifestacji

Myślenie o sztuce w kategoriach prawdy, nie tylko dyskurs jest miejscem stanowienia prawdy, prawdę ustanawiają poeci.

Heidegger w późniejszych etapach swojego życia oddaje się dyspucie nad sztuką.

Poesis jako pewna wartość twórcza. Sztuka ma moc objawiania rzeczywistości

Meyer Shapiro

Heidegger mówi o butach chłopki, Shapiro rozwiewa wątpliwości - to są buty artysty.

Heidegger: mistyka ziemi gleby (niemieckiej w domyśle)

Buty jako symbol męczeństwa, trudu życia autora

- przejście w stronę twórcy, artysty

- pierwszym odniesieniem i ostatnim jest życie samego twórcy

Wszystko, co mówi tamten obraz jest opowieścią o życiu malarza.

Derrida

- zasada czytania bliższa nurtowi podejrzeniowemu

- nie ma prostego związku między mną a tekstem; jakim złudzeniom ulegają autorzy

- punktuje powody niezgody: tu nie chodzi o buty?

- punktem dojścia jest sprawa sztuki

- spór między Shapiro a Heideggerem

Krytyka Shapiro odnosi się do anachronicznej koncepcji sztuki.

Obraz jakkolwiek umocowany materialnie jest autoportretem- na to Derrida się nie godzi

28.05.2013

główne przęsła rozumowania Ricoeura

- model tekstu: meaningful action (działania znaczące)

teoria czynności mowy, w jaki sposób dyskurs może realizować znaczenia poprzez czynność mowy

tekst uwalnia się od podmiotu badawczego, staje się dzięki temu otwarty na znaczenia

mowa zwraca się do konkretnego adresata, w tekście adresatem jest każdy potrafiący czytać

4 elementy które wpływają na dialektykę: tekst utrwala znaczenia, odrywa się od intencji autora, eksponuje jego odniesienia, ma uniwersalnych adresatów

2 tryby humanistyczne: od rozumienia do wyjaśnienia: najpierw jest domysł, a później ten domysł jest uznawany albo nie, dyskutowana interpretacja

procedury weryfikacyjne: Dla Ricoeura nie jest to weryfikacja, a ciągła argumentacja, oparta na logice rozumienia, a więc logice prawdopodobieństwa.

metoda strukturalna

hermeneuta nawet jeśli jest w fazie rozumienia intuicyjno - domyślnego, nie ma prawa lekceważyć procedur które są z innych nurtów.

jak rozumieć rozumienie, interpretację, hermeneutykę?

spirala hermeneutyczna zamiast koła

w rozumieniu tekstu, filmu, obrazu nie chodzi o powrót do myśli autora, a wyszukiwanie różnych wersji, potwarzy

wstęp do Imienia Róży

semantyka tekstu może być zakodowana wielokrotnie. Nie ma jednego, prostego znaczenia tekstu. znaczenie nie jest przytwierdzone do tekstu. Nie ma nic nienaukowego w tym, że można o jednym obrazie czy tekście pisać na różne sposoby.

wszelkie obiektywizujące/eksplanacyjne procedury wyjaśniające nie likwidują tego co jest brzemieniem autorskim.

Humanistyka jest wieloparadygmatyczna. Nie ma jednego paradygmatu uznanego przez wszystkich humanistów. Są różne przesłanki wyjściowe. Wieloparadygmatyczność jest więc wpisana w esencję humanistyki jako takiej.

Ricoeur mówiąc o sędzi który musi rozważyć wiele głosów, mówi, że nie ma sądu apelacyjnego:) Niektórzy przez to nie uznają humanistyki jako nauki. Humanistyka po pewnym mocnym hermeneutycznym retuszu, jest świadoma swojej ułomności i sytuuje się na odpowiedniej sobie części wiedzy. Poznanie ma naturę historyczną/dziejową.

4.06.2013

Tokarska Bakir (badała wtedy religijność tybetańską więc raczej pozytywnie) o Gadamerze

jaki jest punkt wyjścia hermeneutyki gadamerowskiej?

dwa wymiary obcości: wymiar przestrzenny (horyzontalny), wymiar czasowy

powody dla których hermeneutyka może być użyteczna dla antropologa

język, symbol, tradycja

obcość - nawet we własnej kulturze, a więc było kiedyś jakieś udomowienie, nikt nie wymyśla tradycji, tradycja jest. Poznać innego, poznać inną kulturę to patrzeć oczami innych - błąd. Nie można innym narzucić własnych ram. Ważne jest osadzenie badacza we własnej kulturze, we własnej tradycji, ale nie porzucanie jej. To co wyparte wraca ze zdwojoną siłą. Dobrze być w swojej kulturze/tradycji, ale warunkiem sensownej pracy interpretacyjnej z innymi kulturami jest dobre bycie we własnej kulturze.

Musimy pamiętać, że jesteśmy zaczepieni w czasie i w tej konkretnej kulturze. Jeśli sobie nie uświadomimy zasad, które są u źródeł/podstaw naszego myślenia, to cała reszta będzie strategią skłamaną. Niekoniecznie chcemy żeby tak było, ale jeśli nie przepracujemy świata mentalnego w którym egzystujemy, to cała reszta pozostaje pod znakiem zapytania.

czym jest fuzja horyzontów? Gadamer uskromnia nasze możliwości. Możemy jedynie przełożyć inny język na spojrzenie obcego

tym się różni humanistyka od przyrodoznawstwa że dopuszcza różne prawdy. Nie ma sądu arbitrażowego.

przedsądy

język i tradycja. Hermeneutyka ma za zadanie ożywienie (wertykalne i horyzontalne) "obcości"

najlepsze hermeneutyki to takie które zachowują rozum i czujność, hermeneutyka słuchania, musimy mieć własne pytania i musimy słuchać. Jeśli nie będziemy słuchać, nasze pytania będą odpowiedzią