Historia rehabilitacji

Asklepony- początkiem szkół medycznych w których naukę medyczną rozwijali filozofowie przyrody.

Medycyna prechipokratejska

Powstające od VI w p.n.e w całym świecie greckim ośrodki naukowe reprezentowane przez różne koncepcje

Były one rezultatem tradycji medycznej oraz rozważań uczonych filozofów

Dzięki nim medycyna zaczęła wkraczać na drogę naukową uwalniając się od zabobonów.

Próby wyjaśniania zjawisk natury w kategoriach racjonalnych i empirycznych bez odwoływania się do udziału czynników nadprzyrodzonych

Jeszcze przed VI w p.n.e upowszechnił się pogląd : budulcem wszelkiej materii są cztery żywioły :woda, ziemia, ogień powietrze

Jakości : wilgoć, suchość, gorąco, zimno

Koncepja czterach żywiołów i ich jakości z czasem poszerzona została o cztery rodzaje płynów ustrojowych : sokami lub humorami, którym odpowiadały temperamenty

Szkoła w Krotonie słynna z poglądów Pitagorasa usankcjonowała teorię humoralną i przyczyniła Siudo jej uowrzecnienia dodatkowego wsparcia toeria humoralna dostała sto lat późnij ze strony Empedoklesa z Agrigentu

Teoria humoralna podstawą rozwoju medycyny greckiej

Hipokrates

Naukę swą opierał na utrwalonym przez lekarzy założeniu że cziała wszystkich istot żywych utworzone są z czterech pierwiastków( elementów) ziemua, ogień woda, powietrze. Każdy z tych elementów posiada jedną z kardynalnych własności takich jak zimno ciepło suchość i wilgoć

Tym czterem elementów, i ich własnościom odpowiadały w ustroju cztery kardynalne soki(humores): krew, śluz, żółta żółć, czarna żółć ( Żółta żółć byłą wydzieliną wątroby, czarna była wytworem śledziony )

Przy pomocy tych czterech kardynalnych soków (humorów) odbywały się wszystkie procesy życiowe

Natura człowieka- fizis sprowadza się do tego lub innego rozdzielenia i zmieszania soków w organizmie.

Zdrowie: równomierne pomieszanie czterech kardynalnych soków i harmonia sił właściwych owych soków

Choroba : przeciwieństwo zdrowia nierównomierne pomieszanie soków i zaburzeniu harmonii we wzajemnym działaniu na siebie elementów, soków i sił kardynalnych .

Zadaniem sztuki lekarskiej było przywracanie utraconej harmonii

Przyczyną chorób wewnętrzne zaburzenia płynów lub zewnętrzne wynikające z oddziaływania środowiska a zwłaszcza klimatu, diety, trybu życia.

Trzy etapy choroby:

-nacieczenie: wtedy to dochodziło do nadmiernego nagromadzenia lub zepsucia któregoś z humorów

-zwarzenie: wtedy organizm usiłuje zneutralizować szkodliwą substancje

-trzeciemu etapowi towarzyszyło jej wydalanie pod postacią: biegunki, wymiotów, kataru, potu, kaszlu z obfitą plwociną itp.

Trzeci etap zadecydował o stosowaniu środków terapeutycznych pomagających wydalaniu szkodliwego produktu zwarzenia

Pośród różnych leków przyspieszających pozbycie się choroby z organizmu znalazły się: gimnastyka, masaż, zabiegi wodne

Ambi machina wynaleziona przez Hipokratesa na naprawienie ramienia lub łopatki wytkniętej. Składa się z 2 sztuk drzewa, pierwszą jest łupiec stojący w prosty pion na denku które go utrzymuje, druga sztuka jest drążek złączony z słupcem za pomocą nitu: drążek ten jest podziurawiony do tych dziurek przykłada rękę gdy chcą wytkniętą lub wybitą na swoje miejsce naprowadzić. Koniec drążka przysuwają do słupca z którym pod ów czas drążek czyni kąt ostry a tym sposobem od razu i wiednymże czasie wyciągają wprost i wstecz oraz stosują jak należy rękę

Ławeczka Hipokratesa machina używana do naprawy członków wybitych i złamanych, pewien gatunek łoża na końcu którego są dwie osie obracane korbą. Koło osi były łubki. Kręcenie powodowało wyprężenie.

Claudius Galen

13.02.2015 Elementy fizjoterapii w medycynie starożytnych Chin

Prądy ideologiczne oddziaływujące na teorię i praktykę medyczną starożytnych Chin

-taoizm (cnota, droga życia)

-konfucjanizm

-facja („Legizm”)

Taoizm

-legendarny mędrzec Lao- tsy (VI-V w p.n.e)

Traktat Tao-ce-cing

Książka drogi i cnoty

(naturalny bieg życia)

Zasada yin -Yang

Konfucjanizm

-myśliciel

Kung-tsy lub Kung-fu-tsy

Facja

-Fa=przepisy prawne

-Han Fej główny ideolog

Pięc elementów

-elementy wpierają się wzajemnie według kolejności

Woda> drewno> ogień> ziemia> metal

Księga „Czou-li”( postanowienia Czou), podano że lekarze zawodowi dzielili się na cztery zasadnicze grupy : dietetycy, terapeuci, chirurdzy i weterynarze

Twórcy chińskiej medycyny

-Pjan Cjao ( zapoczątkował księge o chorobach wewnętrznych )

Stworzył podstawy medycyny chińskiej

-Nan-tsing (odpowiedzi na trudne pyrania) : nauka o tętnie, naczyniach, o 7 otowrach, 8 punktach zespolenia i leczenia chorób gorączkowych w tych pkt, pneuma….

Dynastia Czou/ Tsin

-„księga o życiu wewnętrznym” –kanon medycyny chińskiej

-zadaniem medycyny polega na leczeniu ludzi chorych i umacnianiu zdrowia ludzi zdrowych

Przyczyny chorób

Zewnętrzne- zimno, gorąco, wiatr, wilgoć

Wewnętrzne- działanie siedmiu uczuć (nadmierna radość, gniew, strach, rozpacz, tęsknota, miłość, pożądanie. Choroby dzielą się według lokalizacji lub objawów

Ustalenie diagnozy:

Wypytywanie, oglądanie, staranne zbadanie „okien” ciała (oczy, nos, usta ,uszy). Wysłuchiwanie dźwięku głosu, orientowanie się w wydzielanych przez chorego zapachach, zbadanie tętna

Terapia:

Użycie czynników przeciwstawnych . Zespoły o podłożu Jang- środki uspokające i opróżniające. Zespół In- środki wzmacniające i pobudzające

Sposoby leczenia- między innymi : masaż, akupunktura, przyżegania, plastry itp.

Mistrz akupunktury i Mozy. Upusty krwi, polewania wodą własny systemem „gra pięciu zwierząt”. Oparta na naśladownictwa ruchów bociana, małpy, jelenia, tygrysa ….

„Mo-tsing” księga o tętnie wykorzystana przez Avicennę

„Ming-i-pei-lu”

Metody rozpoznawcze chińskiej medycyny

-ogólne oględziny chorego

-obwąchiwanie

-wysłuchiwanie

-wypytywanie chorego i jego otoczenia

-obmacywania

-badania tętna

Środki lecznicze

- żywienie

-gimnastyka lecznicza

-masaż

-akupunktura

-akupresura

-moxy

Gimnastyka

-wewnętrzna

-zewnętrzna

-kombinowana

Terapia oddechowa

• inskrypcja z Vi w p.n.e: „przy oddychaniu musi się tak postępować: zatrzymuje się (oddech) i on zbiera się. Gdy się zbierze, rozciąga się, idzie w dół. Gdy idzie w dół, staje się spokojny. Gdy uspokoi się, staje się mocny. Gdy zrobi się mocny zaczyna kiełkować. Gdy wykiełkuje, rośnie. Gdy urośnie, trzeba go znowu ścisnąć. Gdy jest ściśnięty, osiąga wierzchołek. Na górze ciśnie wtedy na wierzchołek. Na górze ciśnie wtedy na wierzchołek, na dole w doł. Kto tego przestrzega, żyje: kto czyni przeciwnie, umiera.”

• Taoizm i buddyzm przejęły ćwiczenia oddechowe dopiero później. Terminologia ćwiczeń oddechowych pochodzi po większej części z taoizmu, po części z buddyzmu.

Ćw oddechowe składają się nie tylko z prostego wdychania i wydychania, wymagają w łączenia całego układu wegetatywnego i świadomości.
Podstawą ćwiczenia jest rozluźnienie.

Ćwiczenia znaczące pod względem medycznym pochodzą z tzw. Szkoły T’ai-chi.

Tai chi to prastare pojęcie i oznacza absolut, cos stojącego ponad wszystkim.

Absolut – dwie formy przejawiania się – yin i yang.

Zadanie ćwiczeń – wyrównywanie yin i yang.

Ruchy: powolne, regularne, skoordynowane, naturalne, wolne od wysiłku i związane z normalnym oddychaniem ruchy.
Ćwiczący ogląda swoje ciało, jakby składało się kosteczka w kosteczkę z samych małych cylindrów, które związane są jedynie luźnymi stawami.

Całość dźwigania jest przez kręgosłup.

Te małe cylindry należy doprowadzić do stabilnej równowagi., tak by przy ruchu ani nie wpadły w nieład, ani nie zakołysały się.

Masaż – metoda lecznicza, przesunięcie tkanki tłuszczowej, mechaniczne pobudzenie receptorów skóry.

Epoka Han i T’ang – metoda lecznicza

Tang- przedmiot zawodowy w szkołach medycznych

Epoka Sung- zanik znaczenia masażu (mało medyczny)

Od epoki Ming ponowne zainteresowanie, stosowany u dorosłych i u dzieci,

„AN-MO”- naciskanie i pocieranie

„T’UI-NA” –posuwanie i chwytanie= ugniatanie

Formy masaży leczniczego dla dorosłych:

• „posuwanie” (t’ui) – wykonywany stopniowo kciukiem albo kłębem kciuka

• „proste posuwanie” (p’ing-t’ui) – wykonywane bez przerwy jednym palcem albo kłębem kciuka w jednym kierunku: masaż klatki piersiowej, okolicy krzyża, brzucha, kończyn.

• „posuwanie boczne” (ts’e-t’ui) – wykonywany bez przerwy w kierunku horyzontalnym: masaż głowy i szyi.

• „heblujące posuwanie” (pao-t’ui) – wykonywane w przód i tył ruchem heblującym: klatka piersiowa, nogi

• „półokrężne posuwanie” (ch’an-fa) – wykonywane brzegiem paliczka kciuka: klatka piersiowa wzdłuż żeber i okolice brzucha

Akupunktura

• słowo akupunktura pochodzi od łacińskich słów acus – igła i punctio- ukłucie

• w języku chińskim nazwa jej brzmi – CZEN

• na podstawie starochińskich teorii można powiedzieć, że akupunktura reguluje zakłócony obieg energii w organizmie.

• Patrząc przez neurofizjologię – jedna z metod leczenia za pomocą reakcji odruchowych pozwala poprzez ostre, lokalne podrażnienia skórno-nerwowych, mięśniowo-ścięgnisto-nerwowych i naczyniowo-nerwowych receptorów określonych punktów ciała – w zależności od podrażnienia określonej postaci, siły i czasu trwania – uzyskiwać regularnie miejscowe, segmentarno-narządowe oraz ogólne reakcje, koordynujące zaburzenia stanu poszczególnych narządów, układów i całego organizmu.

• Według dawnej wiedzy chińskiej o wzajemnych stosunkach skóry i wewnętrznych narządów – zgodna z obecnymi pojęciami fizjologii o możliwościach celowo ukierunkowanego działania z obwodu ciała na wewnętrzne narządy. Metoda akupunktury różni się od innych metod fizycznej terapii odruchowej przede wszystkim ostrym, miejscowym i bezpośrednim działaniem na ściśle określony aparat recepcyjny, położony bardziej powierzchownie ub też głębiej w powłokach ciała. Można wywoływać wiele podrażnień, modyfikować ich postaci, siłę i czas trwania, uzyskiwać swoiste, tzw przewidziane odczucia i dzięki temu osiągać pożądane wyniki.

„14 wielkich południków” zwanych także liniami życiowymi, albo kanałami ciała (szi-sy-tsing-lo), na których znajdują się 693 punkty życiowe (kung-sjue). Zadziałanie na te linie czy punkty ma wartość o tyle, o ile powoduje określoną postać i odpowiedni stopień rozdrażnienia.

Reakcje organizmu:

• Miejscowa – powstaje w miejscu nakłucia i polega na zmianie zabarwienia skóry, wypełnieniu ją krwią, zmianie temperatury, wilgotności, wrażliwości czuciowej, elektrycznego potencjału, pojawieniu się niedużego wału obrzękowego w okolicy nakłucia. Przyczyna – mechaniczne podrażnienie zakończeń nerwowych. Oprócz tego reakcja miejscowa objawia się zmianami powstającymi w kanale przebiegu igły, w postaci różnicy potencjałów między igłą a okrążającymi ją tkankami.

• Segmentarna – występuje w następstwie włączenia w odpowiedzi na sygnalizację, przebiegającą dośrodkowo z obwodowych zakończeń odcinków odruchowych rdzenia kręgowego, odruchów pnia mózgu (podczas nakłuwania w okolicach twarzy), segmentarnych obwodowych odruchów autonomicznego układu nerwowego, formujących odpowiednią reakcję przez zstępujące drogi. Te właśnie reakcje są odruchową odpowiedzią segmentarną organizmu, rozchodzącą się w granicach jednego segmentu. Odruchowa odpowiedź w postaci pobudzenia ruchowych i wegetatywnych przewodników jest skierowana do poprzecznie prążkowanych mięśni, wewnętrznych narządów oraz skory. Segmentarna reakcja wyraża się różnorodnymi zmianami stanu czynnościowego odpowiedniego narządu w zależności od charakteru naniesionego podrażnienia, stanu wyjściowego regulującego narządu i segmentarnej swoistości punktów nakłucia, mogącej dochodzić do stopnia ukierunkowania narządowego.

• Ogólna – w wyniku intensywnej obwodowej sygnalizacji wstępującej, idącej przez rdzeniowe (możliwe, że i przez pozardzeniowe – głównie wegetatywne) wstępujące drogi, zmienia się stan czynnościowy nieswoistego układu mózgu, podstawą którego są struktur zespołu limbo-siateczkowatego, substancja siateczkowata pnia mózgu, podwyższenie, wzgórza wzrokowe, ciało migdałowate, i inne. Jądrem reakcji ogólnej jest włączenie regulujących, integrujących formacji mózgu, które zabezpieczają przystosowanie do zmian w różnych układach czynnościowych organizmu. To wszystko warunkuje zmiany podczas nakłuwania punktów akupunkturowych.