Izabella Kiliańczyk, nr albumu: 320173

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego

Ćwiczenia oddechowe i oddechowo-fonacyjne:

1. Połóż się na podłodze z książką lub innym przedmiotem ułożonym na brzuchu. Lewą rękę połóż na klatce piersiowej, prawą na brzuchu. Oddychaj głęboko, pobierając powietrze nosem i wydychając ustami. Lewa ręka powinna pozostać nieruchoma, zaś prawa unosić się wraz z wdychanym powietrzem do góry i opadać w dół przy wydechu (ćwiczenie powtarzaj 3 razy dziennie przez 3 minuty).

2. Przygotuj słomkę oraz szklankę napełnioną wodą. Najpierw dmuchaj przez słomkę nad powierzchnią wody, starając się utworzyć „dołek”, następnie zanurz rurkę w wodzie i wydmuchuj powietrze, zmieniając siłę i długość wydechu (słabo/ mocno, krótko/ najdłużej jak potrafisz; ćwiczenie wykonuj kilka razy dziennie).

3. Zatkaj prawą dziurkę nosa palcem prawej dłoni, pobierz lewą dziurką powietrze i zatrzymaj je. Teraz zatkaj lewą dziurkę palcem lewej dłoni, zaś prawą wydychaj pobrane wcześniej powietrze. Nie zdejmując palca z lewej dziurki, wciągnij powietrze prawym otworem, następnie- analogicznie- zakrywając prawy otwór wypuść powietrze lewym (powtarzaj na zmianę 2-3 razy dziennie przez 3 minuty)

4. Stań swobodnie w lekkim rozkroku, wykonaj prawidłowy, pełny wdech. Zatrzymaj na chwilę pobrane powietrze, następnie wykonaj długi, powolny wydech, wykonując jednocześnie wydłużoną fonację pojedynczej samogłoski. Staraj się wydychać powietrze jak najdłużej potrafisz (wykonuj ćwiczenie 2 razy dziennie, za każdym razem wymawiając w ten sposób wszystkie samogłoski)

5. Przyjmij postawę jak w ćwiczeniu 4, jednak przy wdechu unieś wyprostowane ręce nad głowę. Wciągnięte powietrze zatrzymaj, po czym wykonaj wydech, pochylając się jednocześnie całym tułowiem w dół, aż twoje dłonie dotkną podłogi. Przy wydechu wymawiaj po kolei wszystkie samogłoski, początkowo oddzielnie ( „aaaaaaaaaaa….”), później zaś w jednym ciągu („aaeeiioouuyy…”) (powtarzaj 2-3 razy dziennie).

6. Przyjmij postawę jak w ćwiczeniu 4, wykonaj pełny, prawidłowy wdech, zaś przy wydechu wykonuj tzw. Mormorando- wykonuj fonację głoski „m”, utrzymując stałą głośność mruczenia (powtarzaj 2-3 razy dziennie).

7. Nie zmieniając postawy, wykonuj na wydechu ciągi fonacyjne innych spółgłosek, możesz naśladować odgłosy otoczenia, np. szumiący wiatr ( „szszszszszsz….”), syczący wąż ( „sssssssss”) itp. (wykonuj 2-3 razy dziennie)

Ćwiczenia żuchwy

1. Postaraj się sztucznie wywołać ziewanie- przy wydechu powoli, swobodnie opuszczaj żuchwę (spróbuj wyobrazić sobie, że twoja żuchwa jest bardzo ciężka i opada, przyciągana siłami grawitacji; swobodny opad żuchwy najlepiej powtarzać jak najczęściej- ziewaj więc do woli :) ).

2. Zamknij usta, następnie powoli i delikatnie wykonuj żuchwą koliste ruchy (naśladuj żucie trawy przez krowę). Język powinien spoczywać spokojnie na dnie jamy ustnej (powtarzaj 2-3 razy dziennie przez 2 minuty).

3. Wyobraź sobie, że żujesz gumę, która na początku jest bardzo mała, zaś z czasem staje się coraz większa. Naśladuj ruchy żucia przy zamkniętych ustach, dbając o to, by żuchwa pogłębiała ruch w dół (wykonuj kilka razy dziennie przez ok. 2-3 min.).

4. Wysuń żuchwę do przodu, zagryź dolnymi zębami górną wargę i „przeczesuj” ją. Następnie cofnij żuchwę i górnymi zębami poruszaj po dolnej wardze i brodzie (wykonuj 2-3 razy dziennie na zmianę po 5 razy)

5. Wymawiaj (najpierw bezgłośnie, następnie z fonacją) pojedyncze sylaby ( np. „pa, ba, da, na….”), starając się maksymalnie opuszczać i przesuwać delikatnie do tyłu żuchwę przy samogłoskach. Wydłużaj moment rozwarcia szczęk ( powtarzaj 2-3 razy dziennie przez ok. 3 min.)

Ćwiczenia policzków

1. Przy zamkniętych ustach naprzemiennie nadymaj i wciągaj policzki (powtarzaj kilka razy dziennie przez ok. 1 minutę).

2. Nabierz powietrza do jamy ustnej, po czym „przerzucaj” powietrze z jednego policzka do drugiego, następnie pod górną i dolną wargę ( powtórzenia jw. ).

3. Nabierz dużo powietrza do jamy ustnej, nadymając policzki, następnie bardzo powoli wypuszczaj powietrze ( powtarzaj kilka razy dziennie).

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

1. Stań przed lustrem i przy szeroko otwartych ustach wykonaj prawidłowy oddech ( pobieraj powietrze przez nos, wypuszczaj ustami), jednocześnie obserwuj ruchy podniebienia miękkiego. Potem oddychaj na zmianę wyłącznie ustami lub wyłącznie nosem ( ćwicz 2-3 razy dziennie przez 3 minuty).

2. Przypomnij sobie ćwiczenie z wywoływaniem ziewania- powtórz je, skupiając się na ruchu języczka podniebiennego ku górze (powtórzenia jw.).

3. Chrap, pobierając powietrze przy wdechu, następnie powtarzaj to podczas wydechu (ćwicz 2-3 razy dziennie po 5 razy).

4. Naśladuj mimikę twarzy, która towarzyszy zdziwieniu/ zaskoczeniu (zwróć uwagę na pracę języczka podniebiennego; powtarzaj jak najczęściej).

5. Wymawiaj sylaby z głoskami zwarto-wybuchowymi (w nagłosie, śródgłosie i wygłosie, np. „ka, aka, ak, ga, aga, ag, go, ogo, og…”; powtarzaj 2-3 razy dziennie wszystkie możliwe ciągi).

Ćwiczenia warg

1. Staraj się przesadnie wyraźnie i dokładnie wymawiać samogłoski („a, e, i, o, u, y….”; powtarzaj kilka razy dziennie po 5 powtórzeń).

2. Zamknięte, ściągnięte usta przesuwaj raz w jedną, raz w drugą stronę (powtórzenia jw.).

3. Naprzemiennie uśmiechaj się i rób smutną minę (powtórzenia jw.).

4. Rozsyp na talerzu drobne cukierki, chrupki, kawałki chleba itp., następnie zbieraj je ustami (powtarzaj 2 razy dziennie).

5. Wysuń wargi do przodu (podobnie jak przy wymawianiu samogłoski „u”), następnie postaraj się utrzymać przez jakiś czas podłużny przedmiot, np. ołówek lub słomkę między górną wargą a nosem (powtarzaj kilka razy dziennie po 3-4 razy).

6. Wysuń wargi jak w poprzednim ćwiczeniu po czym naprzemiennie zaciskaj i rozchylaj wargi (ćwicz kilka razy dziennie po 5 razy).

7. Naucz się gwizdać- to także doskonałe ćwiczenie na usprawnienie warg (wykonuj kilka razy dziennie).

Ćwiczenia języka

1. Spróbuj zrobić językiem „rurkę” (możesz pomóc sobie ściągając i zaokrąglając wargi- język będzie próbował „naśladować” ich ruchy; powtarzaj kilka razy dziennie po 5 razy).

2. Wysuń język jak najdalej do przodu i przesuwaj nim na boki w płaszczyźnie poziomej (powtórzenia jw.).

3. Posmaruj podniebienie np. nutellą, miodem, etc., następnie zlizuj je językiem przy szeroko otwartych ustach (powtarzaj jw.).

4. Ćwicz tzw. położenie spoczynkowe języka- ułóż go na dnie jamy ustnej, tuz za dolnymi siekaczami. Twój język nie powinien drgać ani przesuwać się, a jego brzegi powinny znajdować się tuż za dolnymi zębami (ćwicz kilka razy dziennie).

5. Wysuń język do przodu i próbuj dosięgnąć nim jak najdalej w górę i w dół- do nosa oraz do brody (powtarzaj kilka razy dziennie po 5 razy).

6. Wymawiaj ciągiem sylaby z głoską „l” („la, la, la, lo, lo, lo….”; ćwicz kilka razy dziennie).

7. Przy otwartych szeroko ustach licz językiem wszystkie zęby górne (powtarzaj kilka razy dziennie po 5 razy).

8. Otwórz szeroko usta i powoli, dokładnie oblizuj językiem wargi (ćwicz kilka razy dziennie po 5 razy)

Akcesoria i pomoce logopedyczne,

które możemy wykonać sami:

1. Wycięte kawałki styropianu- mogą służyć jako pomoc przy ćwiczeniach oddechowych (dmuchamy na nie np. przez rurkę i przesuwamy).

2. Do plastikowych pudełeczek po zabawkach z „kinder niespodzianek” możemy włożyć różne przedmioty i substancje- np. guziki, kamyki, piasek, odrobinę wody. Zadaniem dziecka będzie naśladowanie dźwięków wydawanych przez „jajka” przy potrząsaniu nimi i zgadywanie, co znajduje się w środku- ćwiczenia słuchowe i fonacyjne.

3. Zabawa w muzyka- do kilku tej samej wielkości probówek wlewamy wodę, do każdej probówki inną jej ilość. Dmuchanie w probówki spowoduje powstawanie dźwięków o różnej wysokości- ćwiczenia słuchowe, oddechowe.