|
|
|
Definicja |
obiekt, miejsce,rok, epoka |
|||
|
A |
ABSTRAK CJONIZM |
char. się wyeliminowaniem wszelkich przedstawień mających bezpośrednie odniesienie do form lub przedmiotów obserwowanych w rzeczywistości. Jest to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa. |
Wasilly Kandinsky ''Kopozycjaa 8'', 1923, SZTUKA XX w |
|||
|
|
ACTION PAINTING action art |
malarstwo gestu – technika malarska polegająca na wykorzystaniu spontanicznego, nieskrępowan. regułami malarskimi gestu bezpośredniego rozlewania(chlapania)farby na płótno |
Jackson Pollock ''Number 8'', 1949, SZTUKA XX w |
|||
|
|
AKADEMIZM |
kierunek w sztuce europejskiej rozw. się od XVII do XIX w., głównie w malarstwie i rzeźbie. Polegał na odwoływaniu się do zasad i ideałów sztuki antycznej oraz renesansowej, a także naśladowaniu dzieł uznanych za doskonałe |
William-Adolphe Bouguereau, Narodziny Wenus, 1879, XIX wiek |
|||
|
|
AFISZ |
rodzaj wyrobu poligraficznego zaliczany do akcydensów informacyjnych. Druk jednostronny, raczej dużego formatu, o charakterze informacyjnym, reklamowym, służący do umieszczania w publicznych miejscach |
Afisz z 1808 roku reklamujący lot balonowy Jordakiego Kuparentki z ulicy Foksal w Warszawie, XIX wiek |
|||
|
|
ALKAZAR |
na Wschodzie pałac arabski albo mauretański usytuowany najczęściej w centrum miasta. |
ISLAM, Alkazar Segowia,XIw, |
|||
|
|
AMBIT |
w architekturze kościelnej wąskie przejście powstałe z przedłużenia naw bocznych i poprowadzenia ich wokół prezbiterium za ołtarzem głównym |
Katedra Notre-Dame, Paryż, 1163-1345 r. n.e, ROMANIZM |
|||
|
|
AKROPOL |
w staroż. Grecji osiedle, miasto lub jego część znajd. się na wysokim wzgórzu, cytadela z pałacami i świątyniami. OKRES KLASYCZNY |
Arkopol Ateński, połowa II tysiąclecia p.n.e , GRECJA |
|||
|
|
AKWEDUKT |
kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny, doprowadzający wodę z źródeł przy wykorzystaniu siły ciążenia ziemskiego. |
Aqua Appia, RZYM, 312 r. p.n.e |
|||
|
|
ARCHIWOLTA |
profilowany lub pokryty ornamentem dekoracyjny łuk na czole arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli (drzwi, okna itp), najczęściej bogato zdobiony. |
Brama Olbrzyma w Katedrze św. Szczepana, Wiedeń(Austria), 1147, ROMANIZM |
|||
|
|
ART |
dziedzina działalności ludzkiej uprawiana przez artystów. to np. happening,malarstwo,instalacja |
Leonardo da Vinci- Mona Lisa, Luwr-Paryż,ok 1503 |
|||
|
|
ART. BRUT |
To wszelkie formy sztuki tworzonej nieprofesjonalnie i spontanicznie przez osoby dotknięte chorobą psychiczną oraz prymitywistów jako twórców bez wykształcenia artystycznego. |
Adolf Wolfii's ,“Band Hain'', 1910, sztuka XX w |
|||
|
|
ART. DECO |
styl w sztuce: architekturze, malarstwie, grafice oraz w architekturze wnętrz |
Maurice Ascalon, ''PalBell'', SZTUKA XX w. |
|||
|
|
ATTYKA |
górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach |
Attyka Krakowskich sukiennic, 1557, |
|||
|
|
ASAMBLAŻ |
Praca złożona z różnego rodzaju przedmiotów: codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów |
Robert Rauschenberg, Odaliska,1955, |
|||
|
B |
BAZYLIKA |
Typ świątyni chrześcijańskiej wielonabowej. |
Bazylika św. Piotra w Rzymie, 324r |
|||
|
|
BAPTYSTERIUM |
budowla wznoszona przez chrześcijan, przeznaczona do ceremonii chrztu. |
Baptysterium San Giovanni, Florencja, IV-VI- okr wcze chrześcij |
|||
|
|
BARBAKAN |
ważny składnik fortyfikacji miejskich, zazwyczaj w formie okrągłej, murowanej budowli wysuniętej przed linię murów obronnych i połączonej z bramą miejską za pośrednictwem osłoniętego przejścia. |
Barbakan w Krakowie, XV w, GOTYK |
|||
|
|
BIFORIUM |
okno arkadowe z podziałem na dwie części, gdzie elementem dzielącym jest kolumienka lub filarek |
Kościół św. Andrzeja w Krakowie, XI w, ROMANIZM |
|||
|
|
BONIOWANIE |
Boniowanie - dekoracyjne opracowanie powierzchni muru |
Boniowane ściany pałacu Schwarzenbergów, Praga, lata 40. XVI w, RENESANS |
|||
|
BS |
BUKOLIKA (sielanka) |
Sielanka gat. literacki obejmujący tematy zaczerpnięte z życia wiejskiego. |
Odjazd na Cyterę, Mezeum w Frankfurcie, 1717, ROKOKO |
|||
|
C |
CERAMI.KAMARYS, |
(WAZONY) Gat. ceramiki kreteńskiej, pozostający pod wpływem kultury minojskiej |
Knossos, XIX i XVIII w p.n.e , SZTUKA EGEJSKA |
|||
|
|
CYTADELA |
Samodzielne fortyfikacje zw. z kulturą mykeńską. |
Park Cytadela, Poznań,1963-1970 |
|||
|
|
CYRK |
Budowa przeznaczona do wyścigów rydwanów. |
Circus Maximus, Rzym, VI w p.n.e |
|||
|
|
CESARSKIE FORA |
Zespół architekto-urbanistyczny utwor. w okresie cesarstwa w starożytnym Rzymie |
Forum Cezara, Rzym, 54 p.n.e |
|||
|
|
CESARSKIE WROTA |
w cerkwiach to główne drzwi w ikonastesie. Przechod, przez nie kapłan |
Carskie wrota w Jarosławiu,ok 1717-1747, BIZANCJUM |
|||
|
D |
DADAIZM |
ruch artystyczno-literacki w sztuce XX w, głównymi hasłami były dowolność wyrazu artystycznego, zerwanie z wszelką tradycją i swoboda twórcza odrzucająca istniejące kanony |
Marcel Duchamp fontanna 1917,SZTUKA XX w |
|||
|
|
DOLMEN |
Prehistoryczna budowla megalityczna o charakterze grobowca tworzona w okresie 4000-3000r.p.n.e |
Mane Groh, Bretania, Ok 2000 pne, PREHISTORIA |
|||
|
|
DRZEWORYT |
technika graficzna druku wypukłego i nazwa odbitki uzyskanej tą techniką. Rysunek wykonuje się wprost na gładkiej powierzchni klocka. |
Władysław Skoczylas- „w murowanej piwnicy”, 1929, RENESANS |
|||
|
|
DRIPPING |
technika malarska polegająca na pokrywaniu poziomo leżącego płótna farbami. |
Jackson Pollock, Jesień,1950, SZTUKA XX w |
|||
|
E |
EMPORA |
galeria wsparta na kolumnach lub filarach, otwarta do wnętrza kościoła. Umieszczona nad nawami bocznymi - tworząca osobne pomieszczenie. |
Kaplica zamkowa śwMikołaja, Cieszy, ok. 1180, ROMANIZM |
|||
|
|
EPITAFIUM |
Napis na nagrobku lub pomniku |
epitafium Kallimacha wg modelu Wita Stwosza, Krk, ok 1500 |
|||
|
|
EKSPRESJONIZM |
Styl w sztuce, char. Się deformacją, ostro zarysowanymi konturami. Miał na celu wyrażenie uczuć artysty. |
Franz Marc, Niebieski koń, 1911,SZTUKA XX w |
|||
|
F |
FIN DE SIECLE |
Francuskie określenie ''końca wieku'' lub ''końca pewnej ery'' |
Dama kameliowa, Aleksandra Dumasa,Francja,1848 |
|||
|
|
FOWIZM |
kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej i oderwanej od rzeczywistości kolorystyce dzieł. |
Henri Matisse, The Dance,1910, SZTUKA XX w. |
|||
|
|
FUTURYZM |
Pow. We Włoszech w XX wieku. Założeniem futuryzmu było„patrzenie w przyszłość”,odrzucanie przeszłości, tradycji.Futuryzm proponował unicestwienie akademii, bibliotek, muzeów. |
Giacomo Balla, Dynamizm psa na smyczy, 1912, SZTUKA XX w. |
|||
|
G |
GOBELIN |
inaczej tapiseria, czyli ogólna nazwa określająca jednostronną tkaninę o różnorodnej dekoracji |
„Dama z jednorożcem: Wzrok”, Narodowe Muzeum Wieków Średnich, Schyłek XV wieku, RENESANS |
|||
|
|
GROTESKA |
Polega na przed. świata w sposób karykaturalnie przejaskrawiony a jednocześnie śmieszny i przerażający. |
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią, 1463, RENESANS |
|||
|
H |
HISTORYCYZM |
Nurt polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok. Tylko architektura |
G.Semper Wnętrze Teatru Dworskiego w Dreźnie, XIXw |
|||
|
|
HAPPENING |
zorganizowane wydarzenie o charakterze artystycznym, ograniczone czasowo, mające swoją dramaturgię, tworzącą logiczną narrację. |
Yves Klein, Antropometrie, 1960, Francja |
|||
|
I |
IKONOSTAS |
ozdobna, pokryta ikonami ściana we wnętrzu cerkwi, która znajduje się między miejscem ołtarzowym a nawą przeznaczoną dla wiernych |
Cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy z ikonostasem, Trzcinica, XIX w, BIZANCJUM |
|||
|
|
ILUZJONIZM |
w malarstwie dążenie do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości |
Zmarły Chrystus, Mantegini, 2 poł. XVw, RENESANS |
|||
|
K |
KARIADYTY |
Podpora architektoniczna w formie postaci kobiety dźwigającej na głowie element architektoniczny budowli np. balkon. Char. Dla porządku jońskiego. |
Grecja, Erachtejon, V w n.e. OKRES KLASYCZNY |
|||
|
|
KATAKUMBY |
Podziemne cmentarze ,w których np. spotykali się potajemnie chrześcijanie |
Katakumby w Neapolu, Włochy, 1760r, CHRZEŚCIJAŃSTWO |
|||
|
|
KOLEGIATA |
kościół niebędący katedrą, przy którym istnieje kapituła, mająca prawo wyboru biskupa |
Archikolegiata NMP i św. Aleksego, Tuma, ok 1149r, ROMANIZM |
|||
|
KC |
KOLAŻ (collage) |
Technika pol. na formowaniu kompozycji z różnych materiałów. Są one naklejane na płótno lub papier |
Georges Braque 1882-1963 Kubizm , SZTUKA XX w. |
|||
|
|
KOPUŁA |
sklepienie o kształcie czaszy, półkoliste, półeliptyczne, ostrołukowe lub cebulaste, oparte na murze lub bębnie budowane nad pomieszczeniami o planie kolistym |
Kopuła Bazyliki Św. Piotra, Watykan, 324r, Hagia Sophia, 521r, BIZANCJUM |
|||
|
|
KOLUMNA HATOR. |
Kolumna zakończona wizerunkiem bogini Hathor, która patrzy w 4 strony |
świątynia Bogini Hathor, Dendera(Egipt) 304-30p.n.e |
|||
|
|
KOŚCIÓŁ SALOWY |
kościół jednonawowy. Nawa zakoń. jest prezbiterium. Całość tworzy jedno wnętrze sprawiające wrażenie sali. |
Kościół Ewangelicki w Gierałcicach, XVII w, ROMANIZM |
|||
|
|
KROMLECH |
krąg zbudowany z ustawionych pionowo kamieni, często wokół grobowca lub miejsca kultu. |
Stonehenge,Salisbury,ok.2900p.n.e, prehistoria ( okres neolitu) |
|||
|
|
KRYPTA |
część budynku kościoła (zazwyczaj pod prezbiterium) spełniająca funkcje pochówkowe zmarłych |
Krypta św. Leonarda na Wawelu,Krk, przed1118r, ROMANIZM |
|||
|
|
KRUŻGANEK |
to długi korytarz , okalający przeważnie wewnętrzny dziedziniec na jednej lub kilku kondygnacjach. |
Opactwo w Essen, Niemcy, 845 r, ROMANIZM |
|||
|
|
KUROSY |
Grecka rzeźba mężczyzny nagiego z lewą nogą wysuniętą do przodu. Z okresu archaicznego. |
Apollo z Tenei, 560-550p.n.e, GRECJA |
|||
|
|
KUBIZM |
pow we Francji w 1906r,zrywa z malarstwem tradycyjnym będącym sztuką naśladowania |
The Kiss, Pablo Picasso, 1969r, Paris, PICASSO MUSEUM, |
|||
|
L |
LASERUNEK |
przezroczysta lub półprzezroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu, zwłaszcza olejnego |
Portret małżonków Arnolfini- Jan van Eyck, Londyn, 1434, RENESANS |
|||
|
|
LIZENA |
płaski, pionowy pas muru lekko występujący z jego lica, bez głowicy i na ogół bez bazy |
Dwór w Czernej, 1558, RENESANS |
|||
|
|
LUMINIZM |
sposób kształtowania kompozycji malarskiej za pomocą gry światła, charakterystyczny dla baroku. |
H. Terbrugghen, Flecista, 1621 |
|||
|
Ł |
ŁUK TRIUMFALNY |
Monument budowla, wolno stojącej bramy stawiana dla upamiętnienia ważnej osoby lub ważnego wydarzenia |
Łuk Konstantyna Wielkiego,Rzym,320 r.n.e |
|||
|
|
ŁUK TĘCZOWY |
Łuk zamykający od góry otwór tęczowy w ścianie oddzielającej nawę kościoła od prezbiterium.Wyróżniony przez bogate ozdobienie, zmianę w materiale lub w kolorze. |
Kościół św. Jakuba, Toruń, 1309r, ROMANIZM |
|||
|
|
ŁUK PRZYPOROWY |
W gotyckiej architekturze łuk przerzucony ukośnie nad nawą boczną kościoła bazylikowego, dla przejęcia sił rozporu sklepienia nawy głównej. |
KATEDRA NOTRE-Dame, Paryż, Zbudowana w latach 1163-1345, GOTYK |
|||
|
M |
MALAR. JASKINIOWE |
rysunki i malowidła wykonane na ścianach lub sklepieniach jaskiń, najczęściej w czasach prehistorycznyc |
25-10 tyś pne trwania Paleolitu. Grota Lascaux (odkryta 1940) |
|||
|
|
MASWERK |
Dekoracyjny wzór architektoniczny odkuty z kamienia lub zrobiony z cegieł używany do wypełnienia górnej części gotyckiego okna. |
Pierwszy w kaplicach katedry Notre Dame,Paryż, ok. 1230r. |
|||
|
|
MECZET |
Świątynia muzułmanów. |
Al.-Aksa, Jerozolima, II w pne. |
|||
|
|
MEGALIT |
powstawały w miejscach upamiętniających zmarłych, miejscach kultu. Obiekty z ogromnych głazów i bloków skalnych |
Megality Carnac (Francja),okres neolitu (4500–1500 p.n.e.) Menhiry-pionowe głazy. |
|||
|
|
MEGARON |
Charakt. typ budowli, reprezentacyjna część pałaców mykeńskich. Prototyp podstawowej formy starożytnych świątyń greckich . |
Pałac w Knossos, 2000–1400 p.n.e. (kultury minojskiej) |
|||
|
|
MIHRAB |
Nisza,zwykle na planie półokrągłym lub wielobocznym.Wskazuje kierunek Mekki w którym powinni modlić się wierni. Zwykle bogato zdobiony. Najświętsze miejsce. |
Hagia Sophia, 521 r, Stambul (dawny Konstantynopol) |
|||
|
|
MINARET |
Wieża przy meczecie z której nawołuje się 5 razy dziennie(ramadan) do modłów. |
Minaret w Egerze, 2003 lub Minaret w Hagia Sophia ok 521 |
|||
|
|
MUR CYKLOPOWY |
Skonstruowany z wielkich, nieobrobionych kamieni dopasowanych do siebie. |
Miasto Mykeny. XVI-XI w pne. |
|||
|
|
MOZAIKA |
Dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu wykonana z drobnych (często kolorowych)kamyczków, kawałków szkła, ceramiki. |
Cesarz Justynian i biskup Maksymian z orszakiem, Ravenna, przed 547 |
|||
|
N |
NEOPLATONIZM |
łączy w sobie starożytne idee (gł. głoszone przez Platona) z chrześcijańskimi |
Bazylia św. Piotra w Watykanie, 1506-1626 |
|||
|
O |
OP-ART. |
(ang. optical art - sztuka optyczna, wzrokowa, inaczej wizualizm) to kierunek w grafice, modzie, sztuce użytkowej i malarstwie, którego zadaniem jest oddziaływanie na oko widza, a nie na jego intelekt czy emocje; stosujący abstrakcyjne kombinacje linii dające geometryczne złudzenia optyczne, efekty świetlne, dynamiczne i fakturalne, zmierzające do wywołania wrażenia głębi oraz ruchu rozwibrowaniem pola widzenia. |
Lata 50 i 60 XX wieku. Rzeźba Victora Vasarely’ego w Peczu. |
|||
|
|
OGRÓD FRANCUSKI |
ogród charak się monume skalą, wieloosiowością, geometryzacją i łagodnymi różnicami poziomów. Był syntezą motywów z poprzednich epok, dominowały w nim osiowe efekty frontalne, w szpalerach formowano „gabinety”, labirynty, do ważniejszych akcentów należały: altany, kopce, dzikie promenady, grota, kaskady |
Ogrody pałacu wersalskiego, Założone zostały w XVII wieku |
|||
|
|
OGRÓD WŁOSKI |
ogród o regularnym, geometrycznym układzie ze strzyżonymi roślinami. Jedną z jego cech jest użycie wody w basenach z wodotryskami oraz ciennik - porośnięte pnączami przejście-pergola. |
Ogród przy villi Gandolfo, Włochy, |
|||
|
P |
PALATIUM |
Główny budynek zamku, pałacu cesarza, króla, biskupa. W budynku: sala reprezentacyjna, komnaty,kaplica zamkowa. |
Palatium w Goslarze-Niemcy, XI w |
|||
|
|
PLAFON |
sufit lub podniebienna część sklepienia ozdobiona sztukaterią, płaskorzeźbą, freskiem lub malowidłem olejnym na zamocowanym odpowiednio przy suficie płótnie. |
Kaplica Sykstyńska,Watykan, 1512 r. |
|||
|
|
PANTOKRATOR |
W ikonografii przedstawienie Jezusa Chrystusa jako władcy i sędziego wszechświata. |
Pantokrator z Cefalù (Sycylia), ok IV-VI w |
|||
|
|
PERSPEKTYWA HIERATYCZNA |
Sposób przedstawiania postaci w którym osoby ważniejsze, na wyższym szczeblu były większe niż pozostałe. |
Malowidła z grobu w Tebach. |
|||
|
|
PERSPEKTYWA LINEARNA |
technika umożliwiająca przedstawianie rzeczywistości na płaskiej powierzchni tak, aby sprawiała wrażenie głębi. |
Masaccio – Święta Trójca,Florencja, 1427
|
|||
|
|
PERSPEKTYWA MALARSKA |
zjawisko wykorzystywane w kompozycji malarskiej, polegające na tym, że przedmioty na otwartej przestrzeni w miarę oddalania się od oka stają się coraz mniej wyraźne i zmieniają kolor. |
Leonardo da Vinci- Święta Anna Samotrzecia,Luwr 1506-1513. |
|||
|
|
PERSPEKTYWA POWIETRZNA |
technika malarska, która służy zwiększeniu iluzji głębi. |
Leonardo da Vinci- Mona Lisa, Luwr-Paryż, 1503-1506. |
|||
|
|
PIERIEDWIEŻNICY |
Towarzystwo Objazdowe Wystaw Artystycznych, grupujące rosyjskich malarzy i rzeźbiarzy założone w 1870 przez Pierogowa. |
Lata 70 i 80 XIX w. |
|||
|
|
POP ART |
(z ang popular art - "sztuka popularna, powszechna"), kier sztuki współcz, którego twórcy używają form dobitnych, uproszczonych, nawiązujących do środowiska wielkomiejskiego.Obrazom towarzyszą często efekty świetlne i dźwiękowe, stosuje się też technikę collage’u |
Po II wojnie światowej, przykład: Andy Warhol Marilyn Monroe-1962. Pittsburg |
|||
|
|
POLIPTYK |
Typ ołtarza szafiastego składajacy się z części. Środkowej i dwóch par o połowę węższych ruchomych skrzydeł. |
Poliptyk z przełomu XIV i XV w - Katedra w Poznaniu |
|||
|
|
PORTE-FENETRE |
występujące w pałacach z okresu XVII-XIX wieku wysokie okno sięgające od podłogi do sufitu, zabezpieczone zewnętrzną balustradą. |
Pińsk. Pałac Butrymowiczów,1784—90 |
|||
|
|
PORZĄDEK ARCHITEKTONICZNY |
System konstrukcyjno-dekoracyjny. Porządek obejmuje podporę(kolumna z bazą, trzonem i głowicą) i belkowanie. 5 porządków. Głowica- najbardziej wyróżniający element.dorycki,joński,koryncki,toskański,kompozytowy. |
Podstawowe porządki wykształciły się w starożytności, |
|||
|
|
PREZBITERIUM |
Przestrzeń kościoła przeznaczona dla księży i służby liturgicznej. |
Prezbiterium w kościele św Małgorzaty w Poznaniu, XIII w |
|||
|
|
PREAFAELICI |
Stowarzyszenie artystyczne założone w Londynie w 1848, członkowie głosili program sztuki odrodzonej moralnie wzorowanej na twórczości mistrzów włoskiego renesansu. |
Dante Gabriel Rosetti, Prozerpina, 1848-1853 , LONDYN |
|||
|
|
PISMO KLINOWE |
Najstarsza odmiana pisma na świeci, powstała na Bliskim Wschodzie. Stworzona najprawdopodobniej przez Summerów |
Ok. 3500 lat pne, Bliski Wschód. |
|||
|
|
PURYZM |
Kierunek w sztuce, char. się ukazywaniem przedmiotów w sposób jak najprostszy,metafor |
A.Ozenfant Szklanki i Butelki, XXw, Francja |
|||
|
R |
ROCAILLE |
motyw dekoracyjny w postaci ornamentu. |
Projekt stolika zbudowanego z form rocaille'owych, JusteAurèle Meissonnier, ok. 1730r. |
|||
|
|
RZYGACZ (garbulec) |
Dekoraycjne zakoń rynny dachowej zktórego woda deszczowa ma swobodny odpływ. |
Katedra Notre-Dame, 1163-1345 , Paryż |
|||
|
|
RUSTYKA |
sposób dekoracyjnego obrobienia faktury powierzchni muru kamiennego lub kamiennej okładziny ściennej, tak aby miały surowy wygląd (zwany popularnie "na dziko"). Obrobione w ten sposób lico było imitacją naturalnego łomu kamiennego. |
Pałac Medyceuszy,Florencja, 1462 |
|||
|
S |
SALA HYPOSTYLOWA |
Sala podparta 134 kolumnami ozdobionymi bogatymi reliefami. |
Sala hypostylowa-Karnak-okres nowego państwa. |
|||
|
|
SARKOFAG |
Zdobiona trumna w kształcie skrzyni ceramicznej lub kamiennej, dekorowana techniką malarską lub rzeźbiarską. |
Sarkofagi małżonków z Caere, Rzym, VI w. p.n.e |
|||
|
|
SOS MONACHIJSKI (szkoła monachijska) |
Pogardliwe określenie na ciemnie, głównie brązowe barwy używane przez malarzy szkoły monachijskiej. |
XIXw. |
|||
|
|
SOCREALIZM |
Kierunek w literaturze, filmach i sztukach plastycznych, zw. z doktryną stalinizmu, głoszący zaangażowanie polityczne i ideowe sztuki |
Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, architekt: Lew Rudniew, 1952 |
|||
|
|
SKLEPIENIE KOLEBKOWE |
Najprostszy sposób kopułasty. Sklepienie w kształcie połowy leżącego walca przeciętego wzdłuż płaszczyzny poziomej. |
Kolegiata w Tumie pod Łęczycą. |
|||
|
|
SKLEPIENIE KOLEBKOWE Z LUNETAMI |
sklep w kształ. połowy leżącego walca przeciętego wzdłuż płaszczyzny poziomej z elem. w postaci poprzecznej kolebki przenikającej się z kolebką sklepienia głównego w celu umożliwienia wykonania okna lub drzwi w ścianie powyżej wezgłowia sklep. |
kościół św. Michała Archanioła-Sokolina, 1660
|
|||
|
|
SKLEPIENIE KRZYŻOWE |
Dwa sklepienia kolebkowe skrzyżowane ze sobą. Podparte na 4 filarach lub słupach usytuowanych w wierzchołkach kwadratu. |
kościół w Cisnadioara (Rumunia),XIII w. |
|||
|
|
SKLEPIENIE KRZYŻ.-ŻEBROWE |
Sklepienie krzyżowe i wyraźnie zaznaczonych łękach przez wymurowanie żeber w miejscu przenikania kolebek. |
Opactwo Cystersów, Koprzywnica,1207 |
|||
|
|
SKLEPIENIE WACHLARZOWE |
Zbudowane na łękach promieniście rozchodzących się z punktów podparcia- jednej lub kilku kolumn wewnątrz pomieszczenia. |
Kaplica w King's College w Cambridge, Anglia,1441 |
|||
|
|
SFINKS |
Wykuty z ogromnego bloku skalnego posąg leżącego lwa w głową gładcy w chuście nemes. Prawdopodobnie wizerunek Chefrena. Fragmenty brakującej brody(British Museum i muzeum egipskie w Kairze) |
Okres starego państwa. Kair Egipt. |
|||
|
|
SYNTETYZM |
Nurt malarski char.się tworzeniem dzeł poprzez kładzenie płaskiej plamy koloru, obramowanej ciemnym konturem. Syntetyzm pomijał szcze, uogólniał formę. |
Żółty Chrystus, Paula Gauguin, 1889, Pont-Aven |
|||
|
|
SYMBOLIZM |
Kier. głoszący dominację ducha nad meterią, charakt się posługiwaniem symbolami, które dawały subiektywny wyraz przeżyć człowiek |
Fernand Khnopff, Sztuka albo Pieszczoty, 1896, Bruksela |
|||
|
|
SURREALIZM |
Awangardowy kierunek, którego inspiracją były sny i stany haulcynajcji,baśnie i mity. |
Salvador Dali (Uporczywość Pamięci), 1931,Paryż |
|||
|
|
STELA |
Pomnik nagrobny, kamienna ustawiona pionowo płyta z płaskorzeźbioną dekoracją upamiętniająca np dokonania władców |
Stela z Kodeksem Hammurabiego, XVIII w. p.n.e, Babilon |
|||
|
|
STERCZYNA (pinakle, fiala) |
Pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej kamiennej wieżyczki zakończonej od góry ostrosłupem. Dodaje większej strzelistości. |
Katedra św. Barbary,1388, Czechy |
|||
|
T |
TENEBRYZM |
sposób ujęcia obrazu, pol. na użyciu ciemnej tonacji barwnej, w której postacie i przedmioty wydobyte są z mrocznego tła ostrym światłocieniem. |
Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburcha, 1642, Amsterdam. |
|||
|
|
TRANSEPT |
Nawa poprzeczna . Nawa prostopadła do osi kościoła |
Katedra w Sienie, Siena-Włochy, 1215-1264 |
|||
|
|
TRIFORUM |
Okno podzielone na 3 części. |
Triforium w katedrze w Chartres, XII wiek |
|||
|
U |
UKŁAD BAZYLIKOWY |
Budynek ma układ podłużny.Podziel na część centralną(nawa główna)i nawy boczne |
katedra w Reims,Francja, 1211 |
|||
|
|
UKŁAD HALOWY |
|||||
|
W |
WIRYDARZ |
kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz zabudowań klasztornych. Często otoczony jest krużgankami. Na środku umieszczonajest studnia albo fontanna |
XVI w, Lizbona, Wirydarz klasztoru Hieronimitów |
|||
|
Z |
ZIGGURAT |
char. dla architektury sakralnej Mezopotamii. Wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach |
ok 2100 p.n.e., Ur, Ziggurat z Ur |
|||