PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA

1. W LEGNICY

System edukacyjny w Stanach Zjednoczonych

Legnica 2012

Stany Zjednoczone Ameryki obejmują obszar prawie 10 mln km². Państwo jest podzielone na 50 stanów i kilka terytoriów zamorskich (Porto Rico, Wyspy Dziewicze, Guam, Samoa). Liczba ludności przekracza 290 mln, w tym znaczny jest odsetek ludności napływowej z całego świata, a zwłaszcza z Ameryki Łacińskiej. W etnicznej mozaice biali zajmują zdecydowanie pierwsze miejsce -77,6%, czarni – 11,4%, ludność tubylcza (Indianie) -0,7%, latynoamerykańska – 7,6%, Azjaci i mieszkańcy wysp Pacyfiku – 2,7% .

Rozwarstwienie społeczne jest znaczne. Najuboższymi warstwami są mniejszości kolorowe: 30,7% wszystkich czarnych oraz 26,7% pochodzących z Ameryki Łacińskiej żyje
w ubóstwie. Ich zarobki w skali rocznej nie przekraczają 7372 $ na rodzinę.

Krótki Rys Historyczny Szkolnictwa w USA

Pierwsze rozporządzenia oświatowe zostały wydane w Stanach Zjednoczonych w 1642 roku, przez władze kolonialne stanu Massachusetts; zawarto w nich potwierdzenie dla odpowiedzialności, jaka spoczywa na każdej rodzinie za umożliwienie swoim dzieciom nauki czytania oraz przygotowania ich do pełnienia zawodu, jak i ustalenia dotyczące publicznej odpowiedzialności za oświatę. W sytuacji, gdy dana rodzina nie zapewni dziecku nauki, miejscowi radni (selectmen) mieli umieścić je na warsztatach przygotowujących do wykonywania określonego rzemiosła..

W 1647 roku, kolonialne władze stanu Massachusetts uchwaliły pierwszą ustawę dotyczącą organizacji oświaty, która to zobowiązywała wszystkie miasta składające się z minimum pięćdziesięciu rodzin do zatrudnienia nauczyciela nauczającego czytania, natomiast miasta składające się z ponad stu rodzin - do organizacji własnej szkoły średniej o poziomie ogólnokształcącym. Kolejne ustawy, uchwalone dopiero pod koniec XVIII wieku, zawierały informacje dotyczące:

• obowiązku szkolnego (czyli zobowiązania dzieci do regularnego chodzenia do szkoły)

• mianowania nauczycieli

• użytkowania budynków należących do szkół

• kontroli funkcjonowania szkół

Regulacje prawne pochodzące z 1785 oraz 1787 roku, wspominały o konieczności zarezerwowania 116 części ziem z każdego miasta pod budowę szkoły, co zapoczątkowało zwyczaj publicznego wspierania oświaty. W miarę rozwoju miast, problem edukacji przekazywano coraz częściej miejscowym władzom; otrzymały one prawo do nadzorowania szkół oraz zatrudniania nauczycieli, przy czym uprawnienia te przekazywano z kolei specjalnie utworzonym komitetom szkolnym.

Poczynając od 1826 roku, w Massachusetts obowiązywał nakaz powoływania oraz utrzymywania przez wszystkie miasta komitetów szkolnych. W koloniach południowych oraz środkowo-atlantyckich, zalążki oświaty były ściśle związane z angielskimi szkołami prywatnymi, do których uczęszczały dzieci pochodzące z wyższych sfer. Dla dzieci z biednych rodzin przeznaczone były natomiast szkoły przykościelne, jednak niedługo później również tam zawitał wzór szkoły publicznej Nowej Anglii.

W połowie XIX wieku powołano stanowe ministerstwa oświaty, biura stanowego inspektora szkół i seminaria nauczycielskie. Kolejne ustawy nakładały na określone miasta obowiązek założenia i utrzymywania wyższej szkoły, natomiast rok 1852 wprowadził do stanu Massachusetts obowiązek szkolny, którym to do 1865 roku zostały objęte niemal wszystkie stany.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł Stanom Zjednoczonym gwałtowny wzrost liczby ludności oraz dynamiczny rozwój przemysłowy. W kraju funkcjonowało już 110 tysięcy lokalnych okręgów szkolnych, jednak ta decentralizacja nastręczała wielu problemów w realizacji polityki oświatowej, dlatego też połączono małe okręgi szkolne w większe jednostki, co w konsekwencji dało już tylko 30 tysięcy okręgów szkolnych (zmniejszenie to nastąpiło w latach 1900 - 1939). Decyzja ta miała zarówno pozytywne jak i negatywne skutki; z jednej strony doprowadziła ona do znacznego obniżenia kosztów związanych z administracją oświaty oraz do rozszerzenia programów nauczania, lecz z drugiej strony - do zwiększenia biurokracji.

Administracja i nadzór amerykańskiej oświaty

• Amerykański system szkolnictwa jest całkowicie inny od polskiego. Charakterystyczną cechą oświaty amerykańskiej jest skrajna decentralizacja. Odpowiedzialność jest dzielona między władze federalne, stanowe i lokalne. Rząd Federalny ani nie kontroluje, ani nie finansuje oświaty. Tak stanowi Konstytucja. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej mają system oświaty prawdopodobnie najbardziej zróżnicowany , zdecentralizowany, a zarazem dynamiczny.

Szkolnictwo jest kontrolowane przez rządy stanowe, których ustawodawstwo stanowi najwyższą władzę zarówno nad szkolnictwem wyższym jak i niższym. Władza wykonawcza w każdym stanie spoczywa w ręku gubernatora, delegującego część władzy dotyczącej spraw oświaty do instytucji odpowiedzialnych za szkolnictwo, z których najważniejszą stanowi ministerstwo oświaty, kierowane przez głównego inspektora szkół stanowych. Każdy stan posiada odpowiednik federalnego biura do spraw zarządzania i finansów, który jest odpowiedzialny za plan dochodów oraz wydatków jak i za ogólną działalność oświatową. Poszczególne, stanowe ministerstwa oświaty utrzymują kontakt z odpowiednimi lokalnymi okręgami szkolnymi.

Poszczególne szkoły kierowane są przez dyrektora, który ma jednego lub dwóch swoich zastępców; do jego zadań należy realizowanie polityki oświatowej, ocena pracy nauczycieli oraz dbanie o dyscyplinę wśród uczniów.

Każdy rząd federalny posiada swoje ministerstwo oświaty, którego przedstawicielem jest jeden z członków rządu federalnego, piastujący jednocześnie stanowisko ministra oświaty. Jednak sama instytucja ministerstwa oświaty nie ma dominującego wpływu
na szkolnictwo, gdyż dzieli ona swoją władzę z innymi resortami, np. z ministerstwem zdrowia czy rolnictwa albo Narodową Fundacją Nauki, na które to przydzielana jest połowa federalnych funduszy przeznaczonych na oświatę.

Władze federalne są odpowiedzialne za tworzenie prawnych regulacji w obrębie oświaty, dotyczących przede wszystkim mniejszości narodowych oraz niepełnosprawnych. Wspierają również badania naukowe dotyczące edukacji. Nie ma więc w USA systemu oświaty publicznej, zarządzanego centralnie. Za poziom oświaty odpowiadają przede wszystkim władze stanowe. W praktyce jednak poszczególne stany przekazują znaczny zakres uprawnień władzom lokalnym (radom szkół lokalnych). Rady te kierują szkołami
w sposób bezpośredni lub zlecają nadzór nad szkołami odpowiednim agencjom zwykle powołanym do tego celu.

Oświata publiczna aż w 90% finansowana jest przez władze lokalne, z pieniędzy pochodzących od podatków, natomiast tylko w 10% przez rząd federalny, tak więc odbija ona stan zamożności swoich mieszkańców.

Struktura systemu oświaty

• Rząd Federalny w niewielkim stopniu uczestniczy w tworzeniu polityki oświatowej czy w dotowaniu szkolnictwa.

• Odpowiedzialność za oświatę spoczywa na rządach stanowych, ale też raczej formalnie, ponieważ i one delegują swoje uprawnienia dotyczące kierowanie oświatą na władze lokalne.

• W tysiącach obwodów oświatowych w USA istnieje 50 systemów oświaty, których funkcjonowanie zależy głownie od podatników.

• W tworzeniu polityki oświatowej na szczeblu rządu stanowego uczestniczą wyżsi urzędnicy, sędziowie, stanowe władze oświatowe oraz tysiące społeczności lokalnych.

• Prócz tego istnieje dość złożony, równoległy system prywatnych placówek oświatowych, zarówno na niższych jak i wyższych poziomach nauki.

• Rok szkolny w USA trwa około 9 miesięcy (od pierwszych dni września do połowy czerwca).

• Dzień szkolny rozpoczyna się o 8:00 lub 8:30.

• W przedszkolach II stopnia dzieci przebywają na ogół pól dnia, klasy I-II kończą naukę o 13:30 lub 14:00, klasy od IV wzwyż zwykle uczą się do 15:00-15:30.

• Lekcja trwa od 50 do 55 minut.

• Tydzień szkolny trwa 5 dni.

We wszystkich stanach oświata jest wolna od opłat w ramach obowiązku szkolnego (6/7-16/18 lat). Wiek obowiązku szkolnego w USA bywa rożny, w zależności od stanu, zaczyna się między 5 a 7 rokiem życia, przy czym najbardziej popularny jest wiek 6 lat. Wiek, w którym obowiązek szkolny kończy waha się pomiędzy 16 a 18 rokiem życia, najbardziej popularny jest wiek 16 lat.

Rok szkolny w całym kraju wynosi 178 dni, a przeciętne trwanie lekcji – 5,4 godz. dziennie. Rok szkolny w Stanach Zjednoczonych trwa około 9 miesięcy (od pierwszych dni września do połowy czerwca). Tydzień szkolny trwa 5 dni. Szkoły publiczne zapewniają zwykle bezpłatne podręczniki. Uczniowie zwykle musza kupować swoje własne przybory szkolne, takie jak papier i ołówki. System jest nastawiony przede wszystkim na nauczanie praktyczne, zupełnie inaczej niż odbywa się to w Polsce.

W Stanach Zjednoczonych można wybrać szkołę publiczną, prywatną lub uczyć dziecko w domu. Większość szkół jest koedukacyjna. Szkoły publiczne są bezpłatne. Program nauczania może różnić się w zależności od stanu. Nauka w szkołach prywatnych jest płatna. W przeciwieństwie do szkół publicznych może być w nich nauczana religia. Uczniowie większości szkół publicznych w ramach Programu śniadań szkolnych (School Breakfast Program) i Krajowego programie lunchów szkolnych (National School Lunch Program) otrzymują bezpłatny posiłek.

Szkolnictwo w USA dzieli się na trzy poziomy:

• podstawowy (elementary), w większości stanów obejmuje wiek 6 – 11 lat

• średni (secondary)

• wyższy (postsecondary).

Źródło U.S. Department of Education & NCES, 2001

Powyższy rysunek pokazuje najbardziej typowe ścieżki edukacyjne podejmowane
od przedszkola do szkoły wyższej.

Dla wczesnej edukacji, etapy przedstawione są następująco:

- Nursery School (wiek 3-4): okres trwania 1-2 lat.

- Kindergartens (wiek 4-5): okres trwania 1-2 lat.

Dla podstawowej i średniej edukacji (klasy od 1 do 12), istnieją cztery tradycyjne ścieżki. Drogi te zależą od stanu, okręgu (dzielnicy), lub szkoły, w której ta osoba studiuje.

Różnice są następujące:

Wariant 1:

- Elementarna (podstawowa) szkoła (wiek 6-13): czas trwania 8 lat.

- 4-letnie Liceum Ogólnokształcące (wiek 14-18)

Wariant 2:

- Elementarna (podstawowa) szkoła (wiek 6-9): czas trwania roku 4 lata.

- Gimnazjum (wiek 10-13): czas trwania roku 4 lata.

- 4-letnie Liceum Ogólnokształcące (wiek 14-18)

Wariant 3:

- Elementarna (podstawowa) szkoła (wiek 6-11): czas trwania 6 lat.

- Junior High School (12-14): czas trwania 3 lata.

- Senior High School (15-18): czas trwania 3 lata.

Wariant 4:

- Elementarna (podstawowa) szkoła (wiek 6-11): czas trwania 6 lat.

- Łączone Junior / Senior School (wiek 12-18): czas trwania 6 lat.

Dla edukacji policealnej, etapy są przedstawione ogólnie w następującej kolejności:

- Zawodowe lub techniczne instytuty oraz kolegia środowiskowe (community college).

- Studia licencjackie (dyplom licencjata).

- Studia magisterskie.

- Studia doktorskie (Ph.D.) oraz szkoły profesjonalne (medycyna, teologii, prawa, itp.).

- Podoktoranckie studia i badania.

• W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej edukacja zarządzają poszczególne stany, a lokalne samorządy szkolne nią administrują.

• Powszechny skrót K-12 określa zbiorowo klasy od zerówki do dwunastej, czyli ostatniej klasy szkoły średniej. W Polsce jest to klasa maturalna, lecz w USA nie ma matury. Istnieje egzamin SAT, standardowy test wiedzy, który nie decyduje o ukończeniu szkoły średniej. Jego wyniki są rozpatrywane przez wyższe uczelnie w procesie rekrutacji kandydatów.

• K-12 w obszarze słabiej zaludnionym (głownie na wsi) może istnieć jako jedna szkoła. Jej podział na mniejsze, konsekutywne oddziały (czyli obejmujące kolejne szczeble nauczania) zależy od takich lokalnych potrzeb, jak liczba ludności oraz od możliwości , przede wszystkim finansowych.

• Szkoły w USA opłacane są w dużej mierze z podatków mieszkaniowych. W wyniku tego okręg szkolny w drogiej dzielnicy otrzymuje wysoki budżet i może zaoferować wyższy standard nauczania. Przy takim finansowaniu uczniowie są przydzielani do szkół według regionu zamieszkania. Rodzice płacąc podatek za dom, wspomagają okręg szkolny, do którego przydzielone jest ich dziecko. Aby dziecko z jednego okręgu szkolnego mogło uczęszczać do innego, jego rodzice musza ponosić wysokie opłaty.

Żłobki

Żłobek w USA nazywa się day-care, czyli opieka dzienna, nie są obowiązkowe.

Przedszkole

Większość dzieci chodzi do płatnych, prywatnych przedszkoli, natomiast pozostała część (bardzo niewielka) uczęszcza do przedszkoli tzw. federalnych, które są opłacane
z państwowych funduszy dla dzieci pochodzących z rodzin o niskich przychodach. niektóre przedszkola są otwierane przy zakładach pracy, lecz są to raczej nieliczne przypadki.

3-4 letnie dzieci uczęszczają do przedszkoli I stopnia (nursery). Uczęszcza do nich około 2,5 miliona dzieci. Zapotrzebowanie na tego typu usługi jest w Stanach Zjednoczonych ogromne, ponieważ ok. 70% kobiet w wieku od 25 do 65 lat pracuje tam zawodowo. W wieku 5-6 lat dzieci są powszechnie zapisywane do przedszkoli II stopnia (kindergarten). Są to instytucje obowiązkowe dla wszystkich dzieci. Przedszkola II stopnia są częścią szkoły podstawowej. Ten etap edukacji ma za zadanie przygotować dziecko do nauki w szkole podstawowej,
do samodzielności, współżycia z innymi i wykształcić w nim nawyki dobrej pracy i zabawy.

Większość przedszkoli czynna jest od 9 do 12, choć są też takie, które oferują programy całodzienne. Na ogół poszczególne grupy składają się z 14-15 dzieci.

Szkoła podstawowa

Kolejnym etapem kształcenia jest szkoła podstawowa. Dzieci zaczynają naukę
w wieku 6 lat. Edukacja podstawowa może składać się z sześciu lub ośmiu klas, jednak najczęściej spotykany jest system sześciu klas. Głównym celem szkoły jest ogólny rozwój dzieci od 6 do 12 lub ​​14 lat (w zależności od wybranego typu).

Przeważająca część uczniów klas młodszych szkół podstawowych uczęszcza do tzw. klas scalonych (self contained), w których wszystkich przedmiotów naucza ten sam nauczyciel, a lekcje odbywają się zwykle w jednym pomieszczeniu klasowym. Program uwzględnia czytanie, pisanie, matematykę, przyrodę, wychowanie fizyczne, wychowanie plastyczne, a więc przedmioty, które wpływają na ogólny rozwój dziecka, bo takie jest zadanie szkoły podstawowej

Gimnazjum

W USA istnieje również gimnazjum (Middle School), które zyskało akceptację w roku 1960. Gimnazjum zostało wprowadzone aby poprawić przejście ze szkoły podstawowej do szkoły średniej. Gimnazjum zwykle obejmuje klasy od 5 do 8, tj. osoby pomiędzy 10 a 14 rokiem życia.

Dzień szkolny rozpoczyna się 8:00 lub 8:30. Klasy I— III kończą naukę o 13:30 lub 14:00 , klasy od IV wzwyż zwykle uczą się do 15:00-15:30. Lekcja trwa od 50 do 55 minut.

Większość uczniów chodzących do młodszych klas szkół podstawowych, uczy się w tzw. klasach scalonych (self contained), gdzie jest jeden nauczyciel nauczający wszystkich przedmiotów, a zajęcia prowadzone są w jednej i tej samej sali. Program tych klas obejmuje naukę czytania i pisania, oraz przedmioty wpływające na ogólny rozwój dziecka, takie jak: matematyka, przyroda, wychowanie fizyczne i plastyczne.

Szkoła średnia

Zaczyna się na poziomie siódmej lub dziewiątej klasy i trwa 6 lub 4 lata. Najczęściej średnia szkoła jest 6-letnia, podzielona na tzw. junior high school (obejmującej klasy VII, VIII, IX) i senior high school (– klasy X. XI, XII) . Uczeń podczas pierwszych trzech lat w szkole średniej jest “juniorem”, a podczas ostatnich trzech lat “seniorem”.

Niezależnie od systemu, podstawowe i średnie wykształcenie kończy
się na poziomie dwunastej klasy w wieku 17 lub 18 lat.

W szkole amerykańskiej uczniowie nie są podzieleni na równoległe oddziały a,b,c ..., jak ma to miejsce w Polsce. Wszyscy uczniowie należą do jednej klasy. Natomiast każdy uczeń wraz z konsultantem szkolnym i rodzicami wybierają odpowiednie przedmioty
na kolejny semestr.

Absolwenci 6 letnich szkół podstawowych z zasady kontynuują naukę w 6 letniej szkole średniej, natomiast ci którzy ukończyli 8-letnią szkołę podstawowa maja do wyboru 4 letnie lub 6 letnie szkoły średnie, począwszy od klasy IX.

W niektórych okręgach szkolnych działają tzw. „szkoły pośrednie”, które obejmują zwykle klasy VII i VIII. Przygotowują one młodzież do wstępu do szkoły średniej, ale absolwenci tych szkół najczęściej kończą naukę na klasie IX, a więc zaliczają kurs szkoły średniej I stopnia, spełniając tym samym obowiązek szkolny, który w większości stanów trwa do 16 roku życia.

Starsze klasy szkół podstawowych oraz niższe klasy szkół średnich prowadzone są przez kilku nauczycieli, każdy z nich wykłada inny przedmiot a zajęcia odbywają
się w ich pracowniach. Program nauczania obejmuje tutaj następujące przedmioty:

• język angielski (a w nim: gramatykę, eseje i literaturę)

• matematykę

• przyrodę

• historię

• nauki społeczne

• wychowanie fizyczne

Istotną cechą szkoły amerykańskiej na poziomie średnim jest dzielenie uczniów na trzy profile, których głównym celem jest: podjęcie studiów wyższych, wykonywanie zawodu, zdobycie minimum wiedzy i umiejętności. Ten trzeci tor jest powoli likwidowany w wielu stanach.

Program szkoły średniej II stopnia jest niezwykle elastyczny. Większość szkól oferuje ogromną gamę przedmiotów „do wyboru”. Uczniowie zdolni mogą korzystać z wykładów
i lekcji wykraczających poza program szkoły średniej. Mogą uczyć się indywidualnych programów, zaliczać wybrane przedmioty awansem i otrzymywać tzw. kredyt uniwersytecki. Mogą wybierać programy przyspieszone i kończyć szkołę średnią nawet o rok wcześniej.

Najzdolniejsi Uczniowie szkoły Średniej II stopnia, zwykle znajdują się w ciągu zwanym „akademickim”, przygotowującym do wstępu na wyższe uczelnie. Zwraca się w nim szczególną uwagę na naukę przedmiotów ogólnokształcących: języka angielskiego (zwłaszcza literatury), języka obcego, matematyki, fizyki, chemii, etc.

Mniej zdolni trafiają do ciągu zwanego „ogólnym”, którego program łączy przedmioty ogólnokształcące i zawodowo-techniczne. Po ukończeniu szkoły średniej ida oni najczęściej do kolegiów środowiskowych lub stanowych, w których nie stawia się zbyt wysokich wymagań wstępnych.

Najmniej zdolni uczniowie wybierają ciąg zwany „zawodowym”, w którym przewagę mają przedmioty techniczno-zawodowe. Warto zaznaczyć iż przygotowanie zawodowe odbywa się na stanowisku pracy a mimo to kształcenie zawodowe na poziomie szkoły średniej uznawane jest w USA za mało skuteczne.

Po ukończeniu high school uczeń otrzymuje high school diploma, odpowiednik naszej matury ( choć nie ma tam takiej samej matury jak u Nas tylko dyplom SAT) i może ubiegać się o przyjęcie na wyższą uczelnię.

System ocen w USA

W Stanach system oceniania różni się od tego, do jakiego przywykliśmy w Polsce. Cyfry zastąpiono tam literami. Oceny w szkole w USA wyglądają następująco :

A - ocena wysoka - odpowiednik 5

B - ocena powyżej średniej - odpowiednik 4

C - ocena średnia - odpowiednik 3

D - ocena dostateczna - odpowiednik 2

F - ocena niedostateczna - odpowiednik 1

Szkolnictwo wyższe

W Stanach Zjednoczonych istnieją trzy podstawowe rodzaje szkól wyższych nadające stopnie akademickie: 2-letnie kolegia środowiskowe tzw. kolegia niższe (junior college, community colleges), 4-letnie kolegia oraz uniwersytety

Studia w USA są płatne i czesne płacone przez studentów zasila budżet zarówno publicznych jak i prywatnych uczelni. Uczelnie prywatne pobierają jednakowe czesne
od wszystkich studentów bez względu na to skąd pochodzą. Publiczne uczelnie pobierają znacznie mniejsze czesne od mieszkańców danego stanu lub rezydentów.

W Stanach wyróżnia się studia I stopnia (Undergraduate Study) oraz studia podyplomowe (Graduate Study).

1. Undergraduate Study

• Community College (Associate Degree) - 2 lata

Community Colleges to dwuletnie uczelnie, będące czymś pomiędzy polskimi szkołami pomaturalnymi a uczelnią wyższą, prowadzonymi przez władze miejskie lub stanowe, które oferują przedmioty akademickie i zawodowe. Nauka w nich jest zazwyczaj dużo tańsza niż w 4-letnich Koledżach. A bsolwenci otrzymują dyplom Associate z nauk humanistycznych (A.A. - Associate of Arts) albo ścisłych (A.S. - Associate of Science). Istnieją też specjalistyczne stopnie, np. z pielęgniarstwa lub gastronomii. Do ukończenia Community College potrzebne jest około 60 punktów kredytowych.

Absolwenci Community Colleges mogą kontynuować naukę na czteroletnich uczelniach, odpisując sobie z programu punkty kredytowe za zaliczone przedmioty.
W praktyce oznacza to, że tytuł Associate uzyskany w Community College jest równorzędny z ukończeniem pierwszych 2 lat studiów w 4-letnim College i przy posiadaniu 60 punktów kredytowych za zaliczone przedmioty, umożliwia transfer na 3 rok studiów akademickich.

• College lub University (Bachelor Degree) 4 lata

Studia można zacząć od razu od 4-letniego College'u lub uniwersytetu. Absolwenci otrzymują dyplom Bachelor (bakałarza, inaczej licencjata) z nauk humanistycznych (B.A. - Bachelor of Arts) albo ścisłych (B.Sc. - Bachelor of Science). Do ukończenia College'u potrzebne jest około 120 punktów kredytowych. Pomimo swojej nazwy, stopień bakałarza ma na rynku pracy oraz w świecie akademickim w krajach anglojęzycznych status porównywalny do tytułu magistra w Polsce.

Cechą charakterystyczną systemu szkolnictwa wyższego jest tzw. Liberal Arts Philosophy, dzięki czemu studenci uczą się przez pierwsze dwa lata przedmiotów humanistycznych i ścisłych i artystycznych, a dopiero na trzecim roku zaczynają intensywne studia w wybranej dziedzinie. Umożliwia to osobom niezdecydowanym wybór kierunku dopiero pod koniec drugiego roku studiów.

Po ukończeniu studiów Undergraduate absolwenci mogą liczyć na zatrudnienie lub kontynuować naukę w ramach studiów podyplomowych.

2. Graduate Study

• University (Master Degree) 2 lata i (Philosophy Doctor Degree) 3-7 lat

Szkoły podyplomowe dają możliwość studiowania po ukończeniu studiów uniwersyteckich
I stopnia i pozwalają na uzyskanie tytułu Master’s i Ph.D. (doktorat). Do dopuszczenia
na studia II stopnia (graduate) niezbędny jest tytuł Bachelor’ degree’s.

Po uzyskaniu tytułu bakałarza w College'u, można kontynuować naukę na 2-letnich studiach magisterskich. Do ich ukończenia potrzebne jest jeszcze 30 punktów kredytowych, czyli
w sumie - 150. Absolwenci kierunków humanistycznych otrzymują stopień M.A. (Master
of Arts), technicznych – M.S. lub M.Sc. (Master of Science), a biznesowych – MBA (Master of Business Administration). Istnieją jednak pewne wyjątki – np. lekarzem można zostać dopiero po ukończeniu 4 lat studiów Undergraduate, a następnie 4 lat studiów Graduate oraz
3 – letnim stażu w szpitalu. Dopiero wtedy uzyskuje się stopień M.D. (Medicine Doctor), wymagany do wykonywania zawodu.

Magister może kontynuować karierę naukową na studiach doktoranckich. Programy doktoranckie trwają od 3 do 7 lat, w zależności od uczelni i dyscypliny. Umożliwiają uzyskanie najwyższego stopnia akademickiego - PhD (Doctor of Philosophy) lub EdD (Doctor of Education). Stopień doktora uzyskuje się zwykle po odbyciu dwuletnich studiów doktoranckich, pomyślnie zdanym egzaminie kwalifikacyjnym, udokumentowaniu znajomości jednego lub więcej języków obcych i przeprowadzeniu badań prowadzących do skompletowaniu dysertacji.

Doktoranci pracują także jako asystenci na wydziałach, często otrzymują też pomoc finansową od swojej uczelni.

Oprócz publicznych i prywatnych szkół wyższych istnieje w USA również szeroka siec szkół pomaturalnych, które przygotowują absolwentów szkól średnich do wykonywania różnych zawodów (sekretarek, programistów, techników, pracowników radia i telewizji).

Szkoły te prowadzone są zarówno przez sektor państwowy jak i prywatny.

Nie nadają one stopni akademickich, ale oferują świadectwa i dyplomy w danym zawodzie czy specjalności.

Uczelnie i uniwersytety mogą być dość kosztowne. Rząd USA zapewnia pomoc finansową dla studentów uczęszczających do niektórych instytucji szkolnictwa wyższego. Pomoc taka obejmuje koszty nauki, takie jak czesne, opłaty, podręczniki, zakwaterowanie
i wyżywienie, pomoce naukowe i dojazdy. Studenci kwalifikują się do takiej pomocy
w oparciu o ich potrzeby finansowe, nie zaś oceny. Istnieją trzy typy pomocy federalnej:

• Granty – pieniadze, które nie wymagaja zwrotu.

• Work Study – pieniadze zarabiane podczas nauki w szkole.

• Loans (kredyty) – pieniadze pozyczone, które musza byc nastepnie zwrócone
  z odsetkami.

Amerykański rok akademicki różni się trochę od polskiego. Większość uczelni funkcjonuje podobnie jak w Polsce - w trybie dwusemestralnym. Semestr jesienny zaczyna się jednak na przełomie sierpnia i września i trwa do połowy grudnia, a wiosenny - na przełomie stycznia i lutego, a kończy w maju. Niektóre uczelnie funkcjonują w trybie trysemestralnym – rok akademicki dzieli się wtedy na 3 części, każda trwa około 10-11 tygodni.

Egzaminy końcowe/międzysemestralne (final /midyear examinations)

Egzaminy końcowe (final exams) odbywają się pod koniec każdego semestru.
W czasie jednej sesji, można mieć w sumie do 5 egzaminów, w zależności od tego, ile kursów realizuje się w danym semestrze i które z nich kończą się egzaminami. Niektóre, za zgodą dziekana, są tylko na zaliczenie na podstawie pracy pisemnej lub projektu.

Klasyczny “final exam” lub “midyear exam” jest pisemny i trwa 3 godziny. W czasie tygodniowej sesji, egzaminy odbywają się codziennie, w blokach porannych od 9:00 do 12:00 i popołudniowych od 14:00 do 17:00. Może się więc zdarzyć, że 2 długie egzaminy wypadają studentowi jednego dnia.

Terminy egzaminów są ustalane na początku roku akademickiego i trzeba uważać, żeby nie zapisać się na 2 kursy, których godziny egzaminów się pokrywają. Jeśli jednak tak się zdarzy, czasami wydział zgadza się napisać odrębny egzamin dla studenta i przeprowadzić go w innym terminie.

Punkty kredytowe (credit points)

Studiując w USA, oprócz zaliczenia przedmiotów i ocen, za zrealizowane kursy otrzymujemy punkty kredytowe. System punktów kredytowych w USA jest podobny do europejskiego ECTS, (European Credit Transfer and Accumulation System) z tą różnicą, że w USA liczba punktów uzyskanych za dany przedmiot i egzamin daje jednocześnie informację o uzyskanej ocenie. Do ukończenia 2-letniego Community College i zdobycia tytułu Associate potrzebujemy uzyskać w sumie 60 punktów. Aby uzyskać stopień Bachelor (bakałarz,
lub inaczej – licencjat) w 4-letnim College'u lub undergraduate university – 120 punktów.
Do tytułu Master (magister) wymagane jest w sumie 150 punktów kredytowych, licząc
od początku edukacji na poziomie postsecondary (policealnej).

Praca dyplomowa (dissertation)

W odróżnieniu od polskich uczelni, studenci w USA aby uzyskać stopień licencjata (Bachelor) nie piszą pracy dyplomowej. Do otrzymania tytułu magistra (Master), wymagana jest praca dyplomowa, nie ma jednak egzaminu będącego formalną “obroną pracy magisterskiej”. Dopiero na studiach doktoranckich pisze się obszerną pracę dyplomową, która następnie trzeba obronić przed komisją.

Szkoły specjalne

Pierwszą regulacją prawną była ustawa Edukacja dla Wszystkich Dzieci Niepełnosprawnych z 1975 roku (The Education for All Handicapped Children Act).

Do celów ustawy należało:

• Zapewnienie wszystkim dzieciom niepełnosprawnym bezpłatnej odpowiedniej edukacji, oraz usług zmierzających do zaspokojenia ich specyficznych potrzeb.

• Ochrona prawa dzieci niepełnosprawnych i ich rodziców

• Aby stanowe i lokalne agencje edukacyjne zapewniały edukację wszystkim dzieciom niepełnosprawnym.

• Ocenianie i zapewnianie skuteczności działań kształtujących wszystkie dzieci niepełnosprawne.

Kolejną regulacją prawną była ustawa IDEA (The Individuals with Disabilities Education Act) z roku 1990 oraz ponownie podpisaną w 1997r i 2004r. Jest to prawo zapewniające usługi dla dzieci niepełnosprawnych na terenie całego kraju. IDEA reguluje w jaki sposób państwa i instytucje publiczne zapewniają wczesną interwencję kształcenia specjalnego oraz pokrewne usługi dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych.

Ustawa ta wymaga identyfikacji u dzieci jednego z siedmiu warunków: zaburzenia mowy, trudności w uczeniu się, zaburzenia emocjonalne, umysłowe, słuchu, ortopedyczny
i czynności medycznych) oraz zapewnienia im kształcenia specjalnego. Dzieci niepełnosprawne mają być kształcone, w miarę możliwości, w zwykłych klasach, bez oddzielenia od swoich rówieśników. Dzieci o wysokim poziomie upośledzenia otrzymują pomoc w szpitalach, domach rodzinnych i w specjalnych placówkach, powołanych do tego celu. Rodzice nie są obciążani żadnymi kosztami związanymi z nauką swoich dzieci. Podobnie bezpłatna jest pomoc lekarska, transport dzieci do odpowiednich placówek medycznych i oświatowych.

Federalny program Edukacja dla dzieci niepełnosprawnych przewiduje specjalne usługi dla około 4 milionów dzieci niepełnosprawnych w szkołach podstawowych i średnich. Pomaga państwu w celu zapewnienia możliwości kształcenia uczniów niepełnosprawnych. Celem jest zapewnienie wszystkim dzieciom nabycia podstawowych umiejętności akademickich, a tym samym zwiększyć ich możliwości uczestniczenia w pełni w społeczeństwie.

Nauczyciel w szkołach specjalnych musi posiadać certyfikat wydawany przez państwo lub posiadać licencję na nauczanie jako nauczyciel edukacji specjalnej. Nauczyciel musi posiadać co najmniej tytuł licencjata.

Kształcenie nauczycieli

Licencjonowanie nauczycieli jest obowiązkiem rządów stanowych, gdzie każdy stan ma własne wymagania w tym zakresie. Otrzymanie licencji nauczyciela wymaga ukończenia studiów wyższych na poziomie licencjatu, na kierunku nauczycielskim (dość często zdarza się, iż nauczyciele są zatrudniani zaraz po ukończeniu studiów na próbę). Uzyskanie stopnia magistra związane jest również z awansem w zawodzie -stopień nauczyciela mianowanego można otrzymać po ukończeniu praktyki, która jest mierzona w liczbach godzin przepracowanych w szkole. W niektórych stanach, aby zostać nauczycielem wystarczy mieć ukończone studia na poziomie licencjatu, w innych z kolei brane są pod uwagę także odbyte kursy, dokształcanie i doskonalenie zawodowe w szkole oraz poza nią. W większości stanów wymaga się od kandydatów na nauczyciela praktycznego pokazu jego umiejętności pracy
z dziećmi w klasie szkolnej.

Podsumowanie

• System edukacji w Stanach Zjednoczonych oferuje szerokie możliwości ambitnym
  i zdolnym uczniom.

• Szkoły są świetnie zorganizowane. Przekazują one nie tylko widzę, ale uczą również odpowiedzialności za siebie; ściąganie jest niedopuszczalne i bardzo rzadko spotykane,

• obecność na zajęciach surowo przestrzegana.

• Palenie na terenie szkoły karane jest mandatem i wyrzuceniem lub zawieszeniem
  w prawach ucznia.

• Działa wiele organizacji nadobowiązkowych, gdzie uczniowie mogą poszerzać swoje zainteresowania.

Bibliografia:

• Pachociński R., Współczesne systemy edukacyjne, Warszawa 2000

• Kawula S., Dylematy edukacyjne za granicą, Warszawa 1991

• http://www.polonia.net/niezbednik-imigranta/edukacja

• http://www.impeloverseas.com/StudyAbroad/USA/USA-Education-System.aspx

• http://www.ibe.unesco.org/Countries/WDE/2006/NORTH_AMERICA/United_States_of_America/United_States_of_America.htm

• http://www.fulbright.edu.pl/studia_USA/system.html

• http://www.euroeducation.net/prof/usa.htm

• http://www.educationusa.info/

• http://nces.ed.gov/pubs2002/2002130.pdf

• http://idea.ed.gov

• Education for All Handicapped Children’s Act of 1975

• Back to School on Civil Rights: Advancing the Federal Commitment to Leave No Child Behind," a report published by the National Council on Disability on January 25, 2000.