Techniczne Bezpieczeństwo Pracy

CHARAKTERYSTYKA ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy.

Powinność zapewnienia pracownikom odpowiednich środków ochrony indywidualnej stanowi jeden z najważniejszych obowiązków, jakie nakładają na pracodawcę przepisy prawa pracy. Świadczy o tym nie tylko specjalnie poświęcony temu zagadnieniu rozdział IX działu X Kodeksu Pracy, ale również pojawianie się kwestii odnoszącej się do środków ochrony indywidualnej w innych przepisach Kodeksu i pozakodeksowych.

Pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikowi środków ochrony indywidualnej także wówczas, gdy żaden szczególny przepis nie przewiduje wyposażenia pracownika w takie środki, ale również w sytuacjach, w których doświadczenie życiowe wskazuje na potrzebę korzystania z takich środków (wyrok Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 1959 r., III CR 907/58, PiZS 1961/1/60).

Obowiązek ten obejmuje ponadto wymóg poinformowania pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami, które muszą spełniać wszystkie wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach. Zaznajomienie pracowników z właściwym sposobem używania środków ochrony indywidualnej powinno nastąpić przed rozpoczęciem pracy, w której mają być one stosowane. Może się to odbyć w formie szkolenia wstępnego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ale również podczas zupełnie odrębnego szkolenia (prezentacji), demonstrującego sposób ich używania. Szkolenie trzeba każdorazowo powtórzyć w przypadku wprowadzenia nowych rodzajów środków ochrony indywidualnej.

Indywidualne środki ochrony przed skażeniami zabezpieczają przed bojowymi środkami trującymi, toksycznymi środkami przemysłowymi, biologicznymi oraz pyłem promieniotwórczym i częściowo przed działaniem promieniowania cieplnego powstającego podczas wybuchów jądrowych. Należą do nich środki ochrony dróg oddechowych i środki ochrony skóry.

Do indywidualnych środków ochrony dróg oddechowych zalicza się: maski przeciwgazowe filtracyjne i izolacyjne różnych typów.

Maski izolacyjne połączone są ze zbiornikiem tlenu, a proces oddychania zachodzi bez udziału powietrza atmosferycznego. W maskach filtracyjnych skażone powietrze oczyszcza się w czasie przepływania przez pochłaniacz. Najstarszymi ze spotykanych obecnie masek filtracyjnych są: maska przeciwgazowa typu wojskowego oraz maska typu cywilnego.

Drogi oddechowe można chronić środkami zastępczymi, do których należą podręczne środki ochrony w postaci masek przeciwpyłowych, tamponów czy opasek ochronnych, wykonanych we własnym zakresie z gazy i waty zwilżonej przed użyciem w roztworze sody. Oczy chroni się okularami np. przeciwpyłowymi. Do chwilowego zabezpieczenia dróg oddechowych może służyć również ręcznik czy kilkakrotnie złożona chustka.

WAŻNE !!!

Pracodawca nie może wymagać od pracowników, aby sami zaopatrzyli się w środki ochrony indywidualnej, nawet w przypadku wypłacenia im na ten cel odpowiedniego ekwiwalentu.

Środki ochrony układu oddechowego, to np.:

• sprzęt oczyszczający do pracy ciągłej, w tym filtrujący, pochłaniający i filtrująco-pochłaniający,

• sprzęt izolujący do pracy ciągłej, w tym autonomiczny i stacjonarny - wykorzystywane przy pracach w warunkach ryzyka narażenia na nadmierne zanieczyszczenie powietrza czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu, (np. przy pracach w zbiornikach, w ograniczonym obszarze i w gazowych piecach przemysłowych, gdzie może występować szkodliwy gaz lub niedobór tlenu).

• Prawidłowy dobór sprzętu ochrony dróg oddechowych przed zagrożeniami występującymi w powietrznym środowisku pracy powinien być poprzedzony dokładną znajomością rodzajów sprzętu, jego parametrów, podstawowych zasad jego działania, jak również nazewnictwa i znakowania. Dobór musi być poprzedzony dokładnym rozpoznaniem zagrożeń występujących na stanowiskach roboczych.

Rozpoznanie to polega na:

• Identyfikacji wszystkich występujących czynników szkodliwych,

• Pomiarze stężeń tych czynników,

• Określeniu obowiązujących wartości Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń (NDS, NDSCh),

• Określeniu ewentualnego niedoboru tlenu (poniżej 17%)

Maska przeciwgazowa filtracyjna składa się z:

- części twarzowej i pochłaniacza.

Produkowana jest w trzech rozmiarach. W celu ustalenia potrzebnego rozmiaru należy zmierzyć odległość od nasady nosa do podbródka.

- 99 mm do 109 mm – rozmiar 1

- 110 mm do 119 mm – 2

- 120 mm i więcej – 3.

Część twarzowa maski jest wykonana z gumy. U dołu znajduje się komora zaworów, u góry ma 3 taśmy nagłowia: czołową, potyliczną i ciemieniową. Komora zaworów łączy się bezpośrednio z pochłaniaczem.

Zastępcze środki ochrony dróg oddechowych.

1) Maska przeciwpyłowa – składa się z części przedniej (korpusu), która jest maską właściwą, zatrzymującą niektóre szkodliwe substancje oraz części tylnej czyli wiązań. Korpus powinien składać się z dwóch warstw zewnętrznych wykonanych z dość rzadkiej tkaniny i kilku warstw wewnętrznych z tkanin grubszych, np. wełny czy waty. W korpusie powinny być osadzone okulary ze szkła. Część tylna może być uszyta z dwóch warstw tkaniny rzadszej albo płótna bieliźnianego, do których umocowuje się tasiemki, gumę szelkową lub gumkę bieliźnianą., ściągające maskę w obwodzie, by dobrze przylegała do twarzy cześć przednia.

2) Tampon – chroni usta i nos. Sporządza się go z kilku warstw cienkiej tkaniny filtrującej, zwilżonej roztworem odkażalnika. Pod uciskiem palców łatwo przyjmuje kształt twarzy i dobrze do niej przylega.

3) Opaska ochronna – może być wykonana z gazy i waty zwilżonej przed użyciem w roztworze sody.

4) Respiratory – mają zastosowanie gównie w przemyśle. Zależnie od typu służą do ochrony przed różnymi środkami zanieczyszczającymi powietrze. W niektórych z nich można zastosować pochłaniacze przeznaczone do ochrony przed tlenkiem węgla, cyjanowodorem, amoniakiem.

W celu utrzymania niezawodności maski dokonuje się jej okresowego przeglądu. Części gumowe nie powinny mieć przekłuć ani pęknięć, co można sprawdzić przez rozciąganie gumy i obejrzenie jej pod światło. Należy sprawdzić czy nie są uszkodzone oprawki i szkła czy komora zaworów jest czysta, a zawory całe i nie posklejane, czy w dobrym stanie jest pierścień i uszczelki. Pochłaniacz nie może mieć przebić, zgięć i uszkodzeń.

Dokonawszy przeglądu maski należ sprawdzić jej działanie. Podstawowym warunkiem funkcjonalności maski przeciwgazowej jest jej szczelność. Całe wdychane powietrze powinno przechodzić wyłącznie przez pochłaniacz. Jeśli powietrze dostaje się do niej, trzeba ustalić, która jej część jest wadliwa.