TEST A
(4pkt) Pomniki przyrody to pojedyncze twory i ich skupiska, chronione ze względu na szczególne wartości naukowe, kulturalne, historyczno-pamiątkowe oraz swoiste cechy krajobrazu. TABELKA Przedstaw (w zaokrągleniu) dane z tabeli w postaci wykresu i wskaż prawdopodobną przyczynę wzrostu liczby pomników przyrody. Podaj przykład jednego pomnika przyrody położonego w pobliżu twojego miejsca zamieszkania. Przyczyną może być nałożenie znacznego nacisku na edukację ekologiczną w szkołach i mediach, a co za tym idzie większe zainteresowanie się ekologią. Przykładem jest głaz narzutowy w Kamieniu (gmina Szemud)
(2pkt) Wśród wymienionych poniżej zjawisk podkreśl dwa mające pozytywny wpływ na stan środowiska.
recesja w przemyśle wydobywczo-surowcowym oraz w rolnictwie
bezrobocie na wsiach prowadzące do nasilenia się kłusownictwa i zbieractwa
położenie znaczonego nacisku na edukację ekologiczną w szkołach i w mediach
wyznaczanie na czas autostrad wiodących przez tereny obiektów chronionych
częste traktowanie działaczy ochroniarskich jako „dziwaków” niezdających sobie sprawy z realiów ekonomicznych
(2pkt) Wiciowce Devescovina żyją w przyrodzie pokarmowym termitów. Termity stwarzają wiciowcom środowiska życia i dostarczają pożywienia. Wiciowe zaś trawią celulozę zawartą w pokarmię termitów, przez co umożliwiają im jej przyswajanie. Podaj nazwę opisanego typu zależności między populacjami oraz narysuj schemat przedstawiający zasady współżycia między populacjami termitów i wiciowców.
Typ zależności – symbioza
Termity środowisko życia, pożywienie wiciowce
Termity trawienie celulozy w pokarmie, przyswajanie przez termity wiciowce
(2pkt) Podaj nazwę biomu, do którego należą wymienione niżej organizmy, oraz ułóż z nich łańcuch pokarmowy składający się z trzech ogniw. Świerki, modrzewie, mchy, porosty, wrzosy, turzyce, sarny, jelenie, rosomaki, sobole, wilki, rysie, głuszce, cietrzewie
Tajga b) Mchysarnywilki
(1pkt) Wyjaśnij, dlaczego w przyrodzie rzadko występują długie łańcuchy pokarmowe składające się na przykład z trzech ogniw. Dlatego, że z każdym poziomem troficznym następuje utrata energii pochłaniana przez konsumentów.
(3pkt) Rycina przestawia schemat powstawania dziury ozonowej. OBRAZEK. Zanalizuj schemat zamieszczony na stronie 73 i podaj dwa przykłady działań człowieka prowadzące do powstawania dziury ozonowej. Posługując się jednym argumentem, uzasadnij, dlaczego należy przeciwdziałać niszczeniu warstwy ozonowej. używając gazów wyrzutowy w pojemnikach z aerozolem (dezodoranty) chłodziwa (freon) w lodówkach. Należy przeciwstawić się niszczeniu warstwy ozonowej, ponieważ chroni ona nas przed szkodliwym promieniowaniem UV ( brak ochrony spowoduje – poparzenia skóry, zmiany nowotworowe itd.)
(3pkt) Wskaż dwa błędne stwierdzenia i uzasadnij swój wybór.
a) W biocenozie wyróżnić można część samożywną - fitocenozę oraz cudzożywną – zoocenozę.
b) Wzrost zagęszczenia populacji prowadzi do nasilenia się konkurencji wewnątrzgatunkowej.
c) Opór środowiska maleje w miarę wzrostu liczebności populacji.
d) W populacjach rozwijających się najwięcej jest osobnik młodych.
e) Rozmieszczenie równomierne jest charakterystyczne dla organizmów żyjących w ławicach.
E – organizmy żyjące w ławicach, żyją w skupiskach, czyli rozmieszczenie skupiskowe
C – rośnie, bo jeżeli jest więcej osobników to opór środowiska tez jest większy, np., mniej pożywienia
(3pkt) Sukcesja ekologiczna to kierunkowe zmiany zachodzące w ekosystemie i stopniowo przekształcające go w inny. Uporządkuj etapy sukcesji jeziora, wpisując w odpowiedne miejsca cyfry od 1 do 7.
7 - podmokły las
2 - poszerzanie się pasa roślinności przybrzeżnej
5 - przekształcenie się jeziora w torfowisko
6 - zarastanie powierzchni trawami, turzycami, krzewami i drzewami
3 - zmniejszanie się powierzchni lustra wody
4 - przekształcanie się jeziora w bagno
1 - odkładanie się na dnie jeziora coraz grubszych warstw osadów
Podaj nazwę ostatecznego trwałego stadium ekosystemu. Wyjaśnij, na czym polega sukcesja pierwotna, i podaj jej przykład. Ostatecznym trwałym stadium sukcesji jest klimaks. Sukcesja pierwotna (ekologiczna) proces powstawania i rozwoju zbiorowiska roślinnego w miejscach, które nie były wcześniej zajęte przez rośliny, ich szczątki lub inne formy materii organicznej. Przykładem są nagie skały, wydmy
(3pkt) Diagram poniżej przedstawia losy 3000 ras zwierząt hodowlanych żyjących w Europie 1900 roku (diagram obejmuje tylko rasy , których dane statystyczne są dostępne). OBRAZEK. Podaj jedną przyczynę wymierania ras zwierząt hodowlanych i używając jednego argumentu , uzasadnij, dlaczego należy je chronić. Jedną z przyczyn wymierania zwierząt hodowlanych jest to, że współczesne rolnictwo używa sztucznych nawozów i środków ochrony roślin. Nadmiar tych środki chemicznych jest groźny dla zwierząt, ale też dla człowieka. Należy je chronić ponieważ wraz z takim spadkiem liczebności zwierząt zmaleje pokarm dla ludzi i zwiększy się liczba głodujących. Ludzie będą polować na zwierzęta objęte ochroną.
(2pkt) Dobierz pojęcia do ich definicji, wpisując w wyznaczone miejsca odpowiednie litery. Uzupełnij wybraną definicję, podaj przykład.
a – synantrop(organizm żyjący w miejscach zamieszkanych przez ludzi lub w środowiskach znacznie zmienionych przez człowieka)
B – endemit gatunek o występowaniu ograniczonych do małego obszaru (wyspy, pasma górskiego, jaskini)
C – stenobiont gatunek o wąskim zakresie tolerancji , występujący w ściśle określonych środowiskach, najczęściej na niewielkim obszarze
D – eurybiont gatunek, który ma szeroki zakres tolerancji i może żyć w bardzo zróżnicowanych warunkach, zasiedlając często znaczne obszary Ziemi
e - komensal