I - Test kompetencyjny z biologii – poziom rozszerzony

Zad. 1 (0-3) W cząsteczkach większości cukrów (węglowodanów) stosunek liczby atomów wodoru do tlenu jest taki sam jak w wodzie (stąd ich nazwa). Wskaż wzór cukru spośród podanych: a/ C10H22010 b/ C20H40O10 c/ C51H22O11 d/ C44H16O22  Deoksyryboza (z gr. dé oks – pozbawiony tlenu) jest szczególnym cukrem – pentozą ( z gr. penta – pięć) węglową, występującą w związku umożliwiającym przekazywanie informacji genetycznej. Podaj wzór deoksyrybozy, skoro ryboza ma wzór C5H10O5 . Podaj pełną nazwę  związku o którym mowa w tekście. Wzór: Związek, w którym występuje deoksyryboza:  Zad. 2 (0-3) W praktyce farmakologicznej stosuje się 2 typy antagonistycznie działających leków: IPSP i EPSP. EPSP powoduje pobudzenie synaps chemicznych w kierunku przewodzenia sygnałów nerwowych, natomiast IPSP wydzielają specjalne neuromediatory (np. GABA) hamujące to przewodzenie. a/ Który typ leków stosuje się u kobiet miesiączkujących celem obniżenia napięcia emocjonalnego? Uzasadnij wybór.  b/ Podaj po przykładzie dowolnych neuromediatorów: - pobudzającego: - hamującego:  Zad. 3 (0-4) Wykres ilustruje zmiany poziomu 2 hormonów we krwi: a/  Wyjaśnij dlaczego rysunek może opisywać zmiany poziomu insuliny i glukagonu? b/ Który fragment wykresu tyczy się: -          homeostazy (względnej równowagi): -          stanu powracania do homeostazy: c/ Określ czy zmiany stężenia każdego z hormonów są takie same w badanym czasie?    Zad. 4 (0-2) Wymień 2 zalety tworzenia ogrodów „zoo” w aspekcie genetycznym i ekologicznym: 1/ 2/  Zad. 5 (0-3) Rysunek przedstawia schemat doświadczenia: a/ Podaj problem badawczy doświadczenia (w formie pytania). b/ Podkreśl cechy biologiczne (6) naskórka człowieka: tkanka łączna, nabłonek, warstwa wierzchnia, nierogowaciejący, jednowarstwowy, kilkuwarstwowy, pochodzenie endodermalne, słabo unaczyniony, podatny na mutacje (typu dimeryzacji tymidynowych), większość komórek w fazie S mitozy (S- synteza DNA), natłuszczony potem.  Zad. 6 (0-3) Oblicz liczebność tchórzy w Pienińskim PN, skoro ich zagęszczenie wynosi 2,2 osobnika/ km^2. Powierzchnia parku to 2346 hektary. (1ha = 0,01 km^2 ).                Tchórz jest przedstawicielem gromady: ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków, stawonogów.* *- właściwe podkreśl.  Zad. 7 (0-2) Zasada Alleego mówi, że: Wzrost zagęszczenia w populacji ponad pojemność środowiska powoduje zwiększoną reakcję stresową, choroby i spadek liczebności w czasie. Opierając się na przytoczonej zasadzie wyjaśnij, dlaczego w dużych blokowiskach jest większa przestępczość i zapadalność na depresję.  Zad. 8 (0-5) Tabela przedstawia rozpuszczalność trzech substancji: X, Y, Z. Wiedząc, że są to tlen, chlorek sodu i węgiel – wpisz odpowiednie nazwy do tabeli. Następnie narysuj przebieg krzywej rozpuszczalności na podstawie tabeli dla tej substancji, która zasadniczo wpływa na przeżycie ryb w wodzie. Na jej podstawie określ jak zmienia się przeżywalność ryb wraz ze spadkiem temperatury i jakie to ma znacznie ekologiczne. Temperatura [K] /Rozpuszczalność L [j. umowne] 273 283 293 300 303 310 320 333 X: 14 14,5 15 15,3 15,5 15,7 15,8 15,8 Y: 12 12,4 12,5 12,7 12,7 12,9 13,1 13,2 Z: 700 675 650 637 630 615 600 575

I - Test kompetencyjny z biologii – poziom rozszerzony - klucz

Nr zadania Przykładowa odpowiedź Punktacja / Uwagi 1. C Wzór: C5H10O4 Związek: kwas deoksyrybonukleinowy 1 pkt 1 pkt 1 pkt (za podanie skrótu DNA przyznajemy 0 pkt) 2. a/   Stosujemy wówczas leki typu IPSP, gdyż hamują one przewodnictwo nerwowe, zmniejszając uczucie bólu, rozdrażniania. 1 pkt (za typ leku i prawidłowe wyjaśnienie) 2. b/ -    pobudzające: np. (nor)adrenalina, acetylocholina, dopamina - hamujące: GABA (kwas γ-aminomasłowy), glicyna 1 pkt (za 1 prawidłową nazwę) 1 pkt (za 1 prawidłową nazwę) 3. a/     Wykres może dotyczyć insuliny i glukagonu, gdyż są to hormony antagonistycznie działające, czyli wraz ze wzrostem stężenia jednego maleje stężenie drugiego. A taką sytuację opisuje wykres (B-D). 1 pkt (za napisanie o antagonizmie działania hormonów) 1 pkt (za odwołanie się do wykresu) 3. b/   - homeostaza: A - powracanie do homeostazy: D 1 pkt (za 2 prawidłowe litery)   3. c/ Zmiany stężenia nie są takie same. 1 pkt 4. 1/ Stanowią banki genów zwierząt rzadkich i zagrożonych wyginięciem. 2/ Umożliwiają przetrwanie i rozwój gatunków zagrożonych/ gatunków, których środowiska życia zostały zniszczone. po 1 pkt za każdy argument 5. a/   5. b/ Jak światło słoneczne wpływa na wzrost hodowli tkankowej komórek naskórka? nabłonek, warstwa wierzchnia, kilkuwarstwowy, słabo unaczyniony, podatny na mutacje (typu dimeryzacji tymidynowych), większość komórek w fazie S mitozy (S- synteza DNA). 1 pkt (brak formy pytającej – 0 pkt) 2 pkt (za podanie 6 cech) 1 pkt (za podanie 5 cech) 0 pkt (za podanie 4 cech  lub zaznaczenie więcej niż 6 cech) 6. Przeliczenie powierzchni S:  23,46 km^2 Zastosowanie definicji zagęszczenia z: z=l/S Obliczenie liczebności l: l=z x S l=51,6 ≈ 51 osobników Tchórz jest ssakiem. 1 pkt (za obliczenie powierzchni i zastosowanie definicji) 1 pkt (za obliczenie liczebności – podanie wyniku 51,6 osobników – 0 pkt) 1 pkt 7. W dużych blokowiskach jest zbyt dużo ludzi w przeliczeniu na jednostkę powierzchni, działa zasada przegęszczenia (Alleego). Zgodnie z nią ludzie stają się agresywni (wzrost przestępczości) i zapadają na choroby, które mają limitować przegęszczenie sprowadzając je do normy. 1 pkt (za odwołanie się do reguły Alleego) 1 pkt (za wyjaśnienie) 8. X: chlorek sodu, Y: węgiel, C: tlen Narysowanie krzywej (malejącej w kształcie hiperboli) dla wartości C (dla tlenu). Rozpuszczalność tlenu rośnie wraz ze spadkiem temperatury. Woda podgrzana ma wyższą temperaturę, czyli jest mniej zasobna w tlen, co powoduje masowe śniecie ryb. 1 pkt (za 3 prawidłowe dopasowania) 1 pkt za wykreślnie krzywej dla wartości dla tlenu (C) 1 pkt za prawidłowy opis osi 1 pkt za określenie zmiany rozpuszczalności 1 pkt Wynik w % = wynik z testu (w pkt) x 4