Prawo finansowe, dr. Mikos-Sitek, ćwiczenia

Sylabus:

1. Zagadnienia ogólne prawa finansowego (miejsce prawa finansowego w systemie prawa, zakres podmiotowy i przedmiotowy prawa finansowego, źródła prawa finansowego, najważniejsze pojęcia).

2. Budżet państwa, zasady i procedury budżetowe, najważniejsze instytucje.

3. Finanse jednostek samorządu terytorialnego.

4. Finanse Unii Europejskiej.

5. System podatkowy.

6. Prawo bankowe (publiczne i prywatne).

7. Prawo dewizowe.

22-02-2017 – ćwiczenia 1

Informacje organizacyjne:

• prawo celne nas nie obowiązuje, tylko to co na ćwiczeniach

• na wykładzie głównie prawo bankowe, prawo dewizowe, zagadnienia ogólne

• na ćwiczeniach głównie prawo budżetowe i podatki, narzędzia polityki pieniężnej (jedne ćwiczenia)

• najwięcej pytań na zaliczeniu ćwiczeń z budżetowego, podatkowego, 1-2 z bankowego, 1 z dewizowego – mniej więcej

• na egzaminie też głównie materia wykładowa

• zaliczenie: na przedostatnich ćwiczeniach – 7 czerwca; test jednokrotnego wyboru – tylko to co na ćwiczeniach zostało omówione

• podręczniki:

  • prof. Zapadka i dr. Mikos-Sitek, Prawo finansów publicznych, 3. wydanie, 2014,

  • marzec/kwiecień 2017, Artur Nowak-Far, Finansowe publiczne i prawo finansowe

• nieobecności: max 2

• 4 - 5 spotkań – prawo podatkowe, od 15 marca – będzie doktorantka Katarzyna Owsiak

• czasem będą wysyłane materiały na maila

Prawo budżetowe:

• Dzisiaj na zajęciach: omówienie konstytucyjnych podstaw funkcjonowania finansów publicznych

• W Konstytucji jest sporo ważnych przepisów dot. prawa finansowego: podstawowe mechanizmy, instytucje, zasady – są to takie podstawy podstaw – dzisiaj i za tydzień będziemy je omawiać – są one bardzo ważne, dobrze wykuć.

• rozdział X Konstytucji – 216 – 227; dodatkowo: art. 84, 167, 168.

• Zaczynamy od omawiania rozdziału X. dzisiaj: 216-219.

• Art. 216. 1. Środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie.  ustawa o finansach publicznych, ustawa budżetowa

2. Nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.

3. Ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy.

4. Zaciąganie pożyczek oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.

5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa.

• Funkcja tego artykułu to pokazywanie co wymaga określenia w akcie o randze ustawy.

• W art. 216 to są wymienione w większości bardzo konkretne przypadki, bardzo konkretne rzeczy; ust. 1 natomiast jest bardzo ogólny. Proces gromadzenia środków publicznych i wydatkowania jest bardzo szeroki, temat rzeka. Gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych są podstawą prawa finansowego publicznego. Każda definicja finansów publicznych opiera się właśnie na tym, że finanse publiczne opierają się na gromadzeniu i wydatkowaniu finansów publicznych.

• Kolejna funkcja – ust. 5 – 60%. Dług publiczny nie powinien przekraczać 60% wartości rocznego PKB.  Zasada równowagi budżetowej – oznacza, że w danym roku budżetowym wydatki nie powinny przekraczać dochodów, ale w praktyce tak nie ma – są różne rozwiązania jak np. dług publiczny; zasada równowagi – jej nie stosuje się w sposób kategoryczny, że wydatki nie powinny przekraczać dochodów, zasadę tę traktuje się jako zalecenie racjonalnego planowania. Przy tej zasadzie powstały tzw. teorie przejściowe, w Polsce – teoria impasu. Mówi ona właśnie o tym, że najlepiej by było jakby została zachowana zasada równowagi budżetowej, dopuszcza m.in. dług publiczny, ale na określonych zasadach, konkretnych zasadach.

• W Polsce od XIV w. rozwija się prawo budżetowe (obok Anglii), druga połowa XVIII w. już wykształciły się pierwsze zasady prawa finansowego, zasady te to kilkusetletnia praktyka. Pierwsze rozwiązania znalazły się w Polsce – my jesteśmy kolebką prawa finansowego, mieliśmy pierwsi namiastkę budżetu, skarb publiczny. Najpierw to były tylko podatki i wydatki na wojsko, potem to zaczęło się komplikować.

• W prawie budżetowy są czasem takie zasady które obowiązują mimo że nie są nigdzie zapisane.

• Deficyt (art. 220 K.) dotyczy okresu rocznego; co roku w ustawie budżetowej ustalamy dochody i wydatki, a dług publiczny jest pojęciem szerszym – obejmuje on wszystkie zobowiązania. W Konstytucji mamy tylko ograniczenia do długu – 60%, deficyt ma 3% wartości rocznego PKB, ale nie jest to określone w Konstytucji. w TfUE (protokół nr. 12) jest ten poziom ustalony – deficytu, dlatego nie ma potrzeby żeby wprowadzać ten zapis do Konstytucji.

• Art. 217. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

• Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

• Art. 84 – jest to obowiązek obywatela danego państwa żeby uczestniczyć w kosztach utrzymania państwa, czyli uczestniczyć w płaceniu podatków. Jest to obowiązek, ale w prawie podatkowym mamy jeszcze 4 zasady, które są podstawą funkcjonowania prawa podatkowego, jest tutaj odzwierciedlona jedna z nich – zasada równości. (oznacza ona że każdy obywatel ma obowiązek płacić podatki). Płacimy proporcjonalnie do tego co mamy, ale nazywamy to zasadą równości, niektórzy uważają że powinna być „równomierności”. Adam Smith? nie mówi o tym, że każdy ma płacić po równo, ale że równo bo każdy ma obowiązek płacić.

• Art. 217 - W prawie podatkowym wszystko jest uregulowane w ustawach. Jednostki samorządu terytorialnego mają najczęściej najwyższe podatki określone w ustawie i same mogą to obniżać. Zawsze jeśli w Polsce wprowadzamy jakiekolwiek obciążenia to ustawą. Ten przepis wymaga, żeby ustawa miała określoną treść: podmiot, przedmiot, podstawa podatków, stawki, skalę, ulgi, zwolnienia, tryb, warunki płatności… Struktura każdej ustawy musi być taka sama  zasada pewności  kolejna zasada Smitha, oznacza ona że podatnik ma mieć pewność co do podatków, nie może być to przypadkowe.
  
  
  

• Art. 218. Organizację Skarbu Państwa oraz sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa określa ustawa.

• Choć generalnie to wszystko, a nie tylko organizacja i zarządzanie majątkiem.

• Art. 219. 1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.

2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.

3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.

4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

• Budżet państwa w ustawie i coroczny.  zasada roczności, kolejna podstawowa zasada prawa podatkowego, od 1 stycznia do 31 grudnia. Np. prowizorium budżetowe też musi być uchwalone w randze ustawowej, nie tylko sama ustawa budżetowa. ustawa prawo budżetowe i ustawa o prowizorium budżetowym. Niezależnie od tego, że jest to akt zastępczy ustawy budżetowej. Wynika to z art. 216, bo prowizorium tez zajmuje się gromadzeniem i wydatkowaniem.

• Zasada uprzedniości w prawie budżetowym  ustawa na czas przed rozpoczęciem roku budżetowego, ale Konstytucja pozwala na to by było to już po rozpoczęciu roku budżetowego. W tym roku wyjątkowo wyrobiliśmy się w uchwaleniem ustawy w grudniu, do tej pory zawsze było w styczniu, lutym, czasem nawet w marcu. Dopóki nie zostanie uchwalona to obowiązuje projekt ustawy. Ma charakter samoistny bo może obowiązywać tak jak ustawa, ale jest to jedyny taki projekt!!!  wynika to wprost z Konstytucji, ust. 4. Po co prowizorium? Ustawa do 30 września powinna być złożona, ale jest zapis że na 3 miesiące przed końcem roku budżetowego. O prowizorium decyduje się jeszcze przed tym jak minie termin złożenia ustawy do Sejmu. Dlatego mamy tę opcję z projektem. Prowizorium – kiedy przed 30 września widzimy że nie złożymy projektu który jest wystarczająco precyzyjny. To jest ten sam projekt, tylko że o prowizorium ma mniejsze wymagania co do szczegółowości, uchwala się tę ustawę, ale to nie zwalnia RM od tego by pracować nad ustawą budżetową. Projekt ustawy i prowizorium może zastąpić ustawę budżetową, ale nie dłużej niż rok. I tak trzeba pracować nad ustawą.

• W związku z zasadą roczności – ustawa nieważne od kiedy obowiązuje, jest traktowana tak jakby była uchwalona na początku roku – z mocą od 1 stycznia, od początku roku budżetowego.

• Przy prowizorium trzeba zawsze ustalić termin końcowy jego obowiązywania – najczęściej są to kwartały. Wynika to z praktyki, z zasad, nie z przepisów. Ważne to jest dlatego, bo podkreśla że jest to tylko na chwile, a poza tym  po to się ustala termin końcowy obowiązywania prowizorium, bo min. 3 miesiące przed końcem obowiązywania prowizorium trzeba złożyć projekt ustawy budżetowej.

• Prowizorium budżetowe jest wyjątkiem od zasady roczności.

01-03-2017 r., ćwiczenia 2

• Art. 220. 1. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.

2. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

• Ust. 1: Poziom deficytu ustalony w projekcie ustawy budżetowej jest wiążący na późniejszym etapie pracy nad ustawą budżetową.

• Za planowanie odpowiada Rada Ministrów, uchwalanie - Sejm, wykonywanie - Rada Ministrów, sprawozdawczość - Rada Ministrów, kontrola – Sejm

• RM analizuje budżet, zna go lepiej niż Sejm. Przyczyny tego zapisu: bo to RM analizuje, wykonuje i ona będzie z tego rozliczona.

• Poziom deficytu jest wiążący, ale Konstytucja precyzuje, że chodzi o to żeby nie zwiększać deficytu poprzez zwiększanie wydatków i ograniczenie dochodów  gwarancja utrzymania deficytu na należytym poziomie. Sejm nie może ani zwiększyć ani zmniejszyć deficytu, bo RM lepiej wie co powinno być w ustawie, co jest realne do wykonania. RM ustaliła deficyt na realnym poziomie. Jest postulat żeby trzymać się tego, co wynika z projektu.

• Pytanie na egzaminie: czy w kontekście przepisu 220 ust. 1 Konstytucji na etapie prac w Sejmie w ogóle można wprowadzać zmiany w zakresie wydatków i przychodów? Można, ale nie można zmieniać deficytu.

• Ust. 2: Nie można finansować deficytu poprzez zaciąganie zobowiązań w centralnym banku państwa – NBP. NBP odpowiada za utrzymanie wartości pieniądza, w związku z tym jest wyłączony z finansów publicznych państwa, musi być niezależny. Jest podmiotem publicznym, ale niezależny do finansów ogólnych państwa. Polityka pieniężna jest związana z gospodarczą, a za gospodarczą jest odpowiedzialny rząd (rząd z kolei najczęściej prowadzi działania w perspektywie 4 lat). Ta niezależność NBP to głównie niezależność od rządu, bo wtedy nie zrealizuje swojego celu – nie zadba o wartość pieniądza polskiego. Ta reguła – wyrażona w tym przepisie - to jednocześnie gwarancja niezależności NBP od rządu.  niezależność finansowa (oprócz niej mamy jeszcze funkcjonalną i personalną).

• Art. 221. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.

• Art. 222. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego projekt ustawy budżetowej na rok następny. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu.

• Art. 223. Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.

• Art. 224. 1. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu. Do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5.

2. W przypadku zwrócenia się Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.

• Art. 225. Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

• Przepisy te wprowadzają wiele odrębności w uchwalaniu ustawy, skąd te odrębności? Z zasady roczności. (przepisy przeciwpożarowe – bo wszystko dzieje się bardzo szybko, heh). Na czym polegają te konkretne odrębności?

  • inicjatywę ustawodawczą w zakresie ustawy budżetowej ma RM i jest to inicjatywa wyłączna (bo ona później wykonuje ten budżet i ona za niego odpowiada);

    • ta wyłączna inicjatywa jest szersza, bo dotyczy też ustawy o zmianie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, ustawa o zaciąganiu długu publicznego, ustawa o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo – bo ma to wpływ na wykonanie budżetu. ale najważniejsze są ustawa o budżecie i dwie pierwsze z ww.,

  • ustalenie tego terminu złożenia projektu na 3 miesiące przez rozpoczęciem roku budżetowego (czyli do końca września) – przy innych ustawach tego nie mamy; z czego to wynika? z zasady uprzedniości – stanowi ona postulat, że najlepiej byłoby, żeby budżet uchwalać przed rozpoczęciem okresu na który ma obowiązywać, czyli przed 1 stycznia;

  • Senat ma 20 dni na wprowadzenie poprawek do ustawy (nie 30 jak jest zwykle, więc znacząca zmiana). 7 dni ma prezydent na podpisany, normalnie ma 21.

  • Prezydent przy tej ustawie nie ma prawa weta – albo podpisuje albo kieruje do TK, ale nie może zawetować.

  • Ze względu na zasadę roczności – możliwość skrócenia kadencji sejmu jeśli praca nad ustawą budżetową się przedłuży, może ją skrócić prezydent. W jakich okolicznościach może to nastąpić? Prezydent, jak widzi że mija 4 miesiące od złożenia projektu, to może skrócić kadencję sejmu.

• Art. 226. 1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.  do końca maja, przekazuje je do Sejmu i do NIKu (art. 204 Konstytucji)

2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium.

• Art. 146. ust. 4 pkt. 6.: W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu.

• Art. 227. 1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

2. Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej na 6 lat.

4. Prezes Narodowego Banku Polskiego nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

5. W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą Prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów, powoływane na 6 lat, w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejm i Senat.

6. Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada Polityki Pieniężnej, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.

7. Organizację i zasady działania Narodowego Banku Polskiego oraz szczegółowe zasady powoływania i odwoływania jego organów określa ustawa.

• NBP jest wyłączony z sektora finansów publicznych, ale jego uregulowania są w Konstytucji w rozdziale „finanse publiczne”.

• Centralnym bankiem państwa jest NBP – jest to jedna z uniwersalnych rzeczy (mamy: bank emisyjny, bank państwa i bank banków  są to trzy funkcje które musi spełniać NBP); (banki centralne a komercyjne)

• NBP ma wyłączne prawo emisji pieniądza. – bo jest bankiem emisyjnym

• Ma wyłączne prawo ustalania i realizacji założeń polityki pieniężnej. – bo jest bankiem państwa (ale on robi to za pośrednictwem banków komercyjnych, więc też – bo jest bankiem banków).

• Bank centralny odpowiada za wartość pieniądza polskiego – jest to cel podstawowy NBP.

• Jakie organy ma NBP: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej i Zarząd NBP.

  • Konstytucja wymienia te organy, ale mówi też w jaki sposób te ograny są powoływane – Prezesa i Radę. (nie wiadomo czemu nie uregulowano jak powoływany jest zarząd) – wskazuje bo to, żeby na ten wybór nie miał wpływu rząd - znów odwołanie do niezależności. Kadencja tych organów to 6 lat.  jest to gwarancja niezależności instytucjonalna. A funkcjonalna dotyczy polityki pieniężnej.

  • Wybieranie Prezesa NBP – Sejm na wniosek Prezydenta to wybiera. Członków Rady – mamy w sumie 10, ale jest tam też Prezes, po trzech: Sejm, Senat, Prezydent. Prezydent na wniosek Prezesa NBP powołuje Zarząd NBP.

• Konstytucja mówi jeszcze o tym że Rada Polityki Pieniężnej corocznie przygotowuje założenia polityki pieniężnej. Przedkłada je Sejmowi mniej więcej wtedy kiedy Rada Ministrów składa projekt ustawy budżetowej.

• Konstytucja wprowadza obowiązek sprawozdania z wykonania polityki pieniężnej – składa się do 5 miesięcy – tak jak z projektem ustawy budżetowej.  koniec omawiania art. 227 – ten artykuł to jest „oczko w głowie”, trzeba zwrócić na niego szczególną uwagę.

Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego.

• Art. 167. 1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.

2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.

3. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.

4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.

• Są to bardzo ogólne ustalenia, ale bardzo ważne. Daje się środki na realizacje zadań jednostek. Trzy podstawowe grupy dochodów jednostek samorządu terytorialnego: dochody własne (dzięki temu jednostki nie są uzależnione od państwa tak zupełnie, np. podatki lokalne, są to te dochody bezpośrednio wpływające na budżet), subwencja ogólna (jest jedna, nie ma wielu) i dotacje z budżetu państwa (nawet jeśli nie są celowe, to nie jest jedyny rodzaj dotacji) – dwie ostatnie z budżetu państwa.

• Art. 168. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

  • Jednostki mogą decydować o wysokości podatków i opłat lokalnych, które zasilają ich budżety. Podatki dzielą się na państwowe i samorządowe. Przy podatkach państwowych są określone konkretne stawki, np. VAT – 23%, natomiast lokalne – mamy ustalone stawki podatkowe, ale mamy pojęcie tzw. stawki maksymalnej. Samorządy mają prawo decydowania o wysokości swoich dochodów zgodnie z wysokością stawki maksymalnej.

• Powyższe artykuły są po to by decentralizacja była prawidłowo przeprowadzona (ustrojowa, administracyjna i finansowa – musza być wszystkie trzy decentralizacje żeby to prawidłowo działało; przy finansowej – jak dodajesz komuś zadania to dodaj też pieniądze).

• Za tydzień prawo budżetowe.

Prawo finansowe, ćwiczenia 3, 08-03-2017

Prawo budżetowe

• Formy ogranizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych związane są z sektorem finansów publicznych. Mamy pięć form - jeśli dana jednostka należy do sektora finansów publicznych to najczęściej działa w jednej z tych pięciu form.

• Mamy sektor publiczny i sektor finansów publicznych. To, że dana jednostka jest publiczna i należy do sektora publicznego nie oznacza, że należy to sektora finansów publicznych (bo jest to pojęcie węższe). Podmioty należące do sektora finansów publicznych są objęte rygorystycznie ustawą finanse publiczne (rygorystycznie rozliczają się według zasad z ustawy).

• Przy podmiotach publicznych ważne jest kryterium majątku i sposobu zasilania finansowego – to od tego najczęściej należy czy taki podmiot należy do sektora finansów publicznych (to są dwa zasadnicze kryteria; są jeszcze pomocnicze – np. kryterium formy które dziś będziemy omawiać).

• Mamy dwie zasady obowiązujące w tym przypadku – wynikają one z ustawy o finansach publicznych.

• Ustawa mówi, że jeżeli daną jednostkę zaliczamy do sektora finansów publicznych to działa ona w jednej z form organizacyjnych uregulowanych ustawą o finansach publicznych.

  • mamy np. ministerstwo, sąd, szkołę – to działa ona w jednej z tych pięciu form (niżej wymienionych)

• Ale zaraz dalej ustawa doprecyzowuje: Jednak czasami jednostki sektora finansów publicznych mogą i działają na podstawie odrębnych przepisów  oznacza to że nie musi ona działać w jednej z tych pięciu form, może działać na podstawie odrębnej ustawy (poza ustawą o finansach publicznych).

• pytanie na egzaminie: Czy każda jednostka sektora finansów publicznych musi obowiązkowo działać w jednej z tych pięciu form? Nie, bo art. 8 w ustawie o finansach publicznych – może działać na podstawie odrębnych przepisów albo odrębnej ustawy. Przykład banku centralnego – należy do sektora publicznego ale nie należy do sektora finansów publicznych

• Art. 9 ustawy o finansach publicznych  nauczyć się na pamięć. Mamy tam katalog jednostek które są zaliczane do sektora finansów publicznych. Jest to katalog zamknięty:

  • cztery są wymienione z nazwy (ZUS, KRUS, PAN, NFZ)

  • albo wskazanie poprzez grupę, np. organy władzy publicznej, uczelnie publiczne, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury – państwowe, samorządowe (teatr narodowy, biblioteka publiczna, szkoła podstawowa, fundusz dla uczniów..),

  • albo – kryterium formy (5 form).

  • Mamy wskazane wyłączenia w pkt. 14: banki (centralny i państwowe, bo komercyjne nie są w ogóle publiczne; NBP, BGK), przedsiębiorstwa, instytuty badawcze, spółki prawa handlowego (PZU S.A. – bo spółka akcyjna). (może być np. pytanie kto należy do sektora finansów publicznych)

Formy organizacyjne:

1. jednostka budżetowa

   • stara forma, od kilkudziesięciu lat

   • jest jeszcze jedna forma – pomocnicza – 6. wydzielony rachunek dochodów – mogą z niej korzystać tylko jednostki budżetowe

     • jest to „furtka” dla jednostek budżetowych; np. szkołę zalało i zniszczyło się piętro i dostała odszkodowanie – tego się nie wlicza do dochodu, bo wtedy zamiast remontować musiała by oddać te pieniądze w rozliczeniu; kiedy darczyńca daje szkole pieniążki na rozwój – wtedy też tego się nie wlicza. Ta forma jest mocno ograniczona przepisami. Tylko na bazie pewnych kategorii dochodów i tylko na pewne cele można ten wydzielony rachunek dochodów tworzyć (jest to wymienione w ustawie),

     • od kilku lat mogą je tworzyć tylko jednostki działające na podstawie ustawy o systemie oświaty – przede wszystkim szkoły,

     • wydzielony rachunek dochodów nie ma wyodrębnienia organizacyjnego.

   • Definicja ustawowa: Jednostka budżetowa jest to taka jednostka sektora finansów publicznych, która wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, a wszystkie dochody odprowadza odpowiednio – albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego. (przykład ministerstwo – do państwa, szkoła podstawowa – do budżetu gminy).

   • Najczęściej używa się pojęcia „rozliczenie netto”, „rozliczenie brutto”, ale przy rozliczeniu brutto mówimy też: „rozliczenie pełnymi kwotami”.

   • Jednostki budżetowe to przykładowo: ministerstwa, sądy, trybunały, niektóre zakłady opieki zdrowotnej, społecznej, straż pożarna, policja, straż miejska, szkoły.

   • Nie prowadzą one działalności zarobkowej (zakłady budżetowe świadczą odpłatnie swoje usługi), ale jednostka budżetowa ma dochody, bo np. szkoły przeprowadzają egzaminy za które płacimy, dokumenty odpłatne w sądach, certyfikaty za które trzeba zapłacić. Ten dochód nie może być wykorzystany przez jednostkę.

   • Jednostki budżetowe nie mają osobowości prawnej.

   • Jednostka budżetowa występuje w obrocie prawnym - korzysta z osobowości skarbu państwa; a samorządowa – gmina, powiat, województwa.

   • Wszystkie jednostki budżetowe działają na postawie statutu.

   • Od strony finansowej: działają na podstawie rocznego planu finansowego, bo obowiązuje nas zasada roczności.

   • 4 punkty, które przy wszystkim będziemy wymieniać:

     • osobowość prawna – nie,

     • statut – tak,

     • wymóg ustawy – nie,

     • roczny plan finansowy – tak.

   • 3 procesy: tworzenie, łączenie i likwidacja – kto może to robić? Przy państwowych i samorządowych ktoś inny. Państwowe - najczęściej jest to minister, kierownik urzędu centralnego albo wojewoda (czasem to mogą być inne na podstawie odrębnej ustawy). Wojewoda – czy może utworzyć jednostkę samorządową? Nie, bo nie jest to organ samorządu terytorialnego; sejmik województwa – nie może powołać z kolei państwowej. Samorządowe – tworzy je organ stanowiący danej jednostki – Rada Gminy, Rada Powiatu i Sejmik Województwa.

   • Dr. nie wymieniła przekształcenia – bo przy jednostkach budżetowych ustawa tego nie wymienia, ale jakby było pytanie czy można - to można. Ale jak rozlicza się jednostka? Brutto – bo realizują najważniejsze zadania publiczne, rygorystyczny sposób rozliczania – żeby ją przekształcić to trzeba by ją zlikwidować i utworzyć na nowo, dlatego się tego nie wymienia.

2. samorządowy zakład budżetowy

   • stara forma, od kilkudziesięciu lat,

   • budżetem może być tylko budżet samorządowy, utworzyć może tylko powiat, gmina albo województwa;

   • rozlicza się z budżetem netto

   • zakłady budżetowe możemy tworzyć w ramach zadań własnych samorządu - a nie w „jakimkolwiek” zakresie – i to też nie wszystkich, tylko tych które są wskazane w ustawie o finansach publicznych (art. 14 ustawy o finansach publicznych).

     • przykłady konkretne: gospodarka mieszkaniowa, kanalizacja, doprowadzanie wody, targowiska, cmentarze, kultura fizyczna, opieka społeczna, drogi, ulice, mosty, zakładem budżetowym są oczyszczalnie ścieków, zakłady utylizacji odpadów, obiekty sportowe – np. basen

   • Forma netto w przeciwieństwie do brutto polega na rozliczeniu tylko wynikiem działalności – saldem, na przykład nadwyżką środków obrotowych.

   • Zakład budżetowy wykonuje swoje zadania odpłatnie. Przy zakładach budżetowych mamy założenie, że w związku z tym koszty swojej działalności powinien pokrywać w uzyskanych przychodów własnych.

   • Jak tworzy się zakład budżetowy to mamy od razu założenie że ta jednostka ok. 70% wydatków musi być w stanie pokryć sama. 30% pokrywa budżet macierzysty; najczęściej daje jej dotacje.

   • Pytanie egzaminacyjne: Skoro zakłady budżetowe mają koszty swojej działalności pokrywać z dochodów własnych to mogą otrzymywać dotację? Tak, bo są jednostkami samorządowymi i wszystkie dotacje tu wchodzą w rachubę – ma największe możliwości pozyskania dotacji. Ustawa reguluje cztery dotacje: podmiotowa, przedmiotowa, celowa i na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe (tą ostatnią mogą dostać tylko zakłady i instytucje gospodarki budżetowej)

   • W związku z tym, że tych dotacji jest dużo (a zakład musi być przecież samodzielny) to jest pewne ograniczenie – wszystkie dotacje łącznie nie mogą w danym roku przekroczyć 50% kosztów działalności takiego zakładu (ale nie dotyczy to niektórych rodzajów dotacji – np. na inwestycje, unijne)

   • Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może je tworzyć, likwidować, przekształcać, łączyć

   • 4 kwestie, które mamy poruszyć wszędzie:

     • Czy zakład budżetowy ma osobowość prawną? Nie.

     • Nie musi być odrębnej ustawy

     • Nie nadaje się statutu

     • Musi być roczny plan finansowy

   • Netto dzieli się na proste i złożone, tutaj mamy proste. 3 niżej mają złożone.

3. agencja wykonawcza

   • najczęściej w nazwie mają słowo „agencja”, ale nie jest to regułą,

   • przykład: agencja nieruchomości rolnych, polska agencja rozwoju przedsiębiorczości, narodowe centrum nauki, narodowe centrum badań i rozwoju

   • gdzie znaleźć pełną listę? w ustawie budżetowej są wymienione, co roku to się może zmieniać

   • związana tylko z budżetem państwa

   • 4 kwestie:

     • jest to zawsze państwowa osoba prawna – ma osobowość prawną

     • ustawa – tak – każda musi być na podstawie odrębnej ustawy

     • statut – tak

     • roczny plan finansowy – tak

4. instytucja gospodarki budżetowej

   • one w nazwie mają bardzo często „centralny ośrodek” albo „centrum obsługi”

   • przykłady: centralny ośrodek sportu, centralny ośrodek informatyki, centrum obsługi kancelarii Prezydenta RP,

   • 4 kwestie:

     • osobowość prawna – tak, bo podlegają wpisowi do KRS – w momencie wpisu nabywa osobowość prawną

     • ustawa - nie

     • statut - tak

     • roczny plan finansowy - tak

5. państwowy fundusz celowy

   • stara forma, od kilkudziesięciu lat

   • nie ma wyodrębnienia organizacyjnego, jest to tylko rachunek – na określonych zasadach ktoś nim zarządza

   • netto, rozlicza się państwowo

   • jedna z głównych form, ale jest to tylko wyodrębniony rachunek bankowy, wcześniej był wybór: mógł być osobą prawną, dziś już nie może.

   • ma tylko wyodrębnienie finansowe, nie ma organizacyjnego

   • 4 kwestie:

     • osobowość prawna - nie

     • ustawa - tak

     • statut - nie

     • roczny plan finansowy – tak

   • przykłady: Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych; fundusz prewencji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych itp.

   • Nadzoruje każdym tym rachunkiem określony podmiot – najczęściej jest to minister

• 1 stycznia 2010 – zaczęły funkcjonować te przepisy, ale był okres przejściowy – formy zmieniały się stopniowo.

  • 1, 2 i 5 – stare formy, od kilkudziesięciu lat

  • 1, 2 to są takie wręcz klasyczne dla gospodarki

  • 3 i 4 to jest praktyka zaledwie kilku lat.

• W Polsce jak się wprowadzało taką formę, to najczęściej każda forma mogła działać i przy budżecie państwa i przy budżecie gminy, powiatu, województwa. Jednostki mamy państwowe i samorządowe – jakie to ma znaczenie? Jeśli jednostka jest państwowa to macierzysty budżet to państwa; samorządowa – budżet gminy, powiatu, województwa. Przy jednostkach budżetowych zachowano regułę że jednostka budżetowa może być i państwowa i samorządowa. Przykład: ministerstwo – budżet państwowy; szkoła podstawowa – budżet gminy.

• Zakłady budżetowe – samorządowy zakład budżetowy, bo państwowe zostały zlikwidowane, więc będzie tylko budżet samorządowy

• 3 i 4 punkt - obydwie tylko dla gospodarki finansowej państwa, tylko budżet państwowy,

• 5 – tylko budżet państwa będzie tu budżetem macierzystym.

• Rozlicza się każda forma z budżetem macierzystym.

• (rozliczanie się) budżetowanie netto i brutto – jednostki budżetowe jako jedyne brutto, 2 – 5 – netto.

Prawo finansowe, ćwiczenia 4, 15-03-2017

• Zajęcia z panią doktorantką z prawa podatkowego (5 ćwiczeń)

• za tydzień mieć Ordynację podatkową

• po wszystkich zajęciach, drogą mailową, „synteza” tego co było na zajęciach

• Daniny publiczne:

  • mają one charakter pieniężny (podatki)

  • daniny rzeczowe jak na początku – np. worek ziemniaków

  • daniny osobowe – przez jakiś czas robię coś na rzecz administracji – np. pracuję przez dwa dni)

• Teraz te daniny wszystkie, co do zasady, mają charakter pieniężny. Te, które teraz są płacone, nie zawsze mają charakter podatkowy.

  • Najprostszą formą danin publicznych obecnie są podatki.

  • Inne to np. cło – za przewóz towarów za granicę. Niektórzy uważają że cło to podatek, niektórzy uważają, że podatkiem nie jest; przeciwnicy jednolitości – cło jest tylko do jednej czynności, podatek płacą wszyscy; organy podatkowe i ściągalność tych dwóch danin – zupełnie inna egzekucja należności [podatki – urzędy skarbowe, izby skarbowe, urząd kontroli skarbowej; pomiędzy: minister finansów; cło – urzędy celne, izby celne]. Pobór tych danin jest zupełnie inny - szef administracji podatkowej a szef komisji celnej – inaczej byli ubrani i w ogóle. Jest to stan do końca lutego. Obecnie, zaczęto wyrabiać koncepcję że obie daniny mają być jednolite ze względów organizacyjnych. Podział od 1 marca zniknął. Pod Ministrem Finansów jest teraz Szef Krajowej Administracji Podatkowej. Mamy teraz urzędy Skarbowe zajmujące się i podatkami i cłem, izba administracji skarbowej (organ II instancji od urzędu skarbowego) i urząd celno-skarbowy, który jest lotną brygadą wymiaru sprawiedliwości kontroli podatkowo-celnych. Na końcu jest szef krajowej informacji podatkowej – on ma ujednolicić kwestie wydawania interpretacji podatkowych (wcześniej: wydawane przez dyrektorów izb skarbowych w całej Polsce – co dyrektor to interpretacja inna).

  • Opłaty np. rejestracja pojazdów, wydawanie zaświadczeń, podanie pełnomocnictwa, odpisy aktów stanu cywilnego; związane z wydawaniem różnego rodzaju zezwoleń i koncesji – wywóz śmieci

  • Podatki są na ogólne cele dla wszystkich, a opłaty są za takie czynności, które są dedykowane konkretnej osobie, mają charakter ekwiwalentny (ktoś wycenił tę usługę w jakiś sposób – uznał że nie mieści się to w ogólnych celach społecznych)

  • ~ Składki na ZUS – mają charakter odpłatny, bo mamy za nie możliwość korzystania z publicznej służby zdrowia

  • Dopłaty – przychód skarbu państwa lub samorządu, np. jak gmina robi coś, żeby podnieść poziom naszego życia – ponosi większość kosztów, ale obywatele muszą uczestniczyć w kosztach zrobienia czegoś (przykład: kanalizacja, wybudowanie drogi, która nie jest publiczna)

  • Inne należności publiczno-prawne:

    • mają charakter zwrotnych opłat na rzecz państwa – kiedy państwo potrzebuje pieniędzy to może wyemitować obligacje, bony skarbowe (papiery o charakterze dłużnym),

    • mają charakter bezzwrotny – zysk z instytucji publicznych, jednostek skarbu państwa – świadczą wypłaty na rzecz państwa ze swojego zysku (zysku spółek skarbu państwa).

• Jakie cechy ma podatek, jaką konstrukcję?

  • Podatek to charakterystyczne świadczenie o charakterze pieniężnym.

  • Przymusowość tego świadczenia – egzekucja administracyjna (ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

  • Podatek jest bezzwrotny – raz prawidłowo zapłacone = nigdy nie należy się zwrot.

  • Mają one charakter nieodpłatny – nie dostajemy za nie nic ekwiwalentnego, jak ktoś płaci więcej podatku to nie ma lepszej opieki zdrowotnej czy szkoły – wszystko idzie do jednego worka

  • Podatek jest zawsze na rzecz skarbu państwa albo jednostki samorządu terytorialnego (gmina na dzień dzisiejszy tylko)

  • Skąd podatek może wynikać – mogą być kreowane tylko ustawą – art. 217, art. 168 Konstytucji.

• Jakie funkcje ma spełniać podatek w państwie?

  • fiskalna – przychód dla budżetu państwa (podstawowa funkcja podatków),

  • redystrybucyjna – państwo ma w równy sposób dysponować pieniędzmi,

  • stymulacja – pokazanie co jest dla państwa ważnym celem w tym momencie.

• Kwestia podziału klasyfikacji podatków:

  • podatki, które trafiają do budżetu państwa

  • podatki, które trafiają do budżetu samorządu

  • podatki, które są pomiędzy – część do budżetu państwa, część do samorządu

• Kolejny podział:

  • podatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (podatek dochodowy od osób prawnych, podatki obrotowe, cło)

  • nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (podatek dochodowy od osób fizycznych)

• Kolejny podział ze względu na przedmiot opodatkowania:

  • przedmiotem opodatkowania jest dochód/przychód (najczęściej jest to dochód)

  • przedmiotem opodatkowania jest majątek (jakie obciążenia mamy na nieruchomości – podatek od nieruchomości, podatek dochodowy od sprzedaży, podatek od darowizny/spadku, podatek dochodowy z najmu, opłata planistyczna, opłata adiacencka) – albo podatek od posiadania, podatek od przyrostu, podatek od zmiany w majątku (np. zniesienie współwłasności z dopłatą)

  • przedmiotem opodatkowania jest wydatek (np. akcyza)

• Kolejny podział:

  • podatki obrotowe (vat)

  • podatki dochodowe (wszystkie inne)

• Elementy podatku (jak któregoś tego elementu nie ma, to nie ma obciążenia podatkowego)

  • podmiot podatku

  • przedmiot podatku

  • podstawa opodatkowania

  • stawka podatku

  • tryb, sposób płatności

  • zwolnienia i ulgi (nie zawsze muszą wystąpić)

• Podmiot podatku:

  • mamy stronę czynną – skarb państwa bądź jednostkę samorządu terytorialnego

  • strona bierna – która płaci i płacze XD – podatnik – art. 7 – podatnikiem jest osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna, która podlega obowiązkowi podatkowemu. Obowiązek podatkowy to nieskonkretyzowany co do kwoty obowiązek przymusowego płacenia generowany przez jakieś zdarzenia. Są to podmioty, które uczestniczą w obrocie gospodarczym. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikiem inne podmioty niż wymienione w § 1.

    • Problem podatkowy spółek cywilnych – jest to umowa; w praktyce przedsiębiorcy działają w tej formie. Dla potrzeb VATu umowa jest podatnikiem.

    • Druga grupa to grupy kapitałowe – dla potrzeb CITu

  • Oprócz podatnika, jest jeszcze płatnik – art. 8 Ordynacji podatkowej - Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. - pracodawca jest płatnikiem od wynagrodzeń

  • Inkasent – art. 9 Ordynacji - Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. - typowym inkasentem jest sołtys przy podatku od nieruchomości

  • Następcy prawni – art. 96, 106 – takie osoby, które same nigdy nie były podatnikami, ale odpowiadają za podatek , np. w wyniku dziedziczenia, złączenia się spółek

  • Osoby trzecie - 107 – 116 – takie podmioty, które w ogóle nic nie miały z tej działalności podatnika, ale odpowiadają, np. nabywcy nieruchomości od podatników – jeśli była związana z opodatkowaniem to nabywca musi zapłacić podatek solidarnie z byłym właścicielem; członkowie zarządu spółek kapitałowych

Prawo finansowe, ćwiczenia 5, 22-03-2017, doktorantka

• Podmioty czynne:

  • związane ze skarbem państwa – państwowe organy podatkowe

  • związane z jednostkami samorządu terytorialnego – samorządowe organy podatkowe

• Samorządowe ograny podatkowe – jest to obowiązek zapłaty w praktyce tylko dla gminy (nie ma podatków wiążących się z powiatem czy województwem).

  • Jakie znamy organy wykonawcze gminy które mogą być organami podatkowymi?

    • Wójt, burmistrz, prezydent miasta – pierwsza instancja organów podatkowych (wierzyciele)

    • SKO – druga instancja

• Ogólnym założeniem procedur administracyjnych w Polsce jest to, że mamy dwie instancje zawsze. SKO nie kontroluje tej decyzji, tylko drugi raz rozpatruje tę samą sprawę (może od nowa przeprowadzać dowody, przesłuchiwać świadków).

• Jakie podatki płacimy wprost do gminy?

  • opłaty, np. od posiadania psów, targowa, klimatyczna,

  • podatek od nieruchomości,

  • dopłaty (nie są to podatki),

  • podatek leśny,

  • podatek rolny.

• Jest to katalog zamknięty podatków do gminy.

• Państwowe organy podatkowe (statio fisci to US, tak jest od 1 marca):

  • organ pierwszej instancji – naczelnik urzędu skarbowego,

  • organ drugiej instancji – dyrektor izby administracji skarbowej.

• Są szczególne sytuacje, kiedy te organy się zmieniają – nadzwyczajne tryby kiedy można zakwestionować decyzję ostateczną (stwierdzenie nieważności, wznowienie postępowania).

• Minister finansów też czasem może być organem drugiej instancji, np. w postępowaniach egzekucyjnych związanych z podatkami.

• Przedmiot podatku:

  • posiadanie nieruchomości – podatek od nieruchomości,

  • osiągnięcie przychody, dochodu z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia,

  • pies,

  • nabycie dobra luksusowego – podatek akcyzowy,

  • przychód, obrót ze sprzedaży,

  • przychód, obrót ze świadczenia usług,

  • Jest to jakiś stan faktyczny – albo stabilny albo dynamiczny – z którym ustawy podatkowe wiążą skutek w postaci obowiązku zapłaty podatku. Trzeba sprawdzać w jakich warunkach musi zaistnieć przedmiot podatku w przepisach szczególnych.

• Podstawa opodatkowania:

  • wartość/kwota,

  • ilość (pies, metr kwadratowy przy podatku od nieruchomości)

  • Kwotowo, ilościowo wyrażony przedmiot opodatkowania.

  • Podstawa obliczenia podatku – mogą być nierówne albo równe. Podatek dochodowy z tytułu stosunku pracy; podstawa – kwota. Jeśli nie skorzystam z żadnych ulg to skorzystam z podstawy opodatkowania. Ale może być tak, że tę podstawę opodatkowania o coś pomniejszam – np. kwota wolna od podatku – wtedy podatek liczymy inaczej.

• Stawki:

  • kwotowe – pies – czyli, że za każdego psa jest jakaś kwota, tak samo jest w podatku od nieruchomości,

  • procentowe – mamy procent od obrotu, przychodu

• Jedne i drugie mogą mieć:

  • charakter stałych stawek – co by się nie działo jest jedna wysokość:

    • stałe stawki kwotowe – podatek od nieruchomości (stałe stawki kwotowe)

    • stałe stawki procentowe – 23% vat, 7%

  • charakter zmiennych stawek – skala podatkowa:

    • progresywna –wzrasta podatek dochodowy od osób fizycznych – im więcej zarabia tym więcej płaci, podatek od spadków i darowizn itd.

    • degresywna – może być, ale raczej takich nie ma w ustawodawstwie

• Ulgi i zwolnienia – może się pojawić w ustawie, ale nie musi.

• O ulgach mówimy wtedy, kiedy ustawodawca pozawala nam pomniejszyć podstawę opodatkowania albo już policzony podatek. Przykład: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych – ulgi np. materializują się w możliwości dokonywania różnego rodzaju odliczeń. Taką ulgą jest kwota wolna, odliczenie kwoty składki zdrowotnej, ulgi na dziecko, ulgi na Internet.

• Zwolnienia – z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – coś mimo że jest przychodem korzysta z możliwości nie opodatkowania tego – dotyczą albo przedmiotu opodatkowania albo przedmiotu.

• Jak konstruowane są przepisy podatkowe? Często mają one charakter kazuistyczny – jest wiele wyjątków wypisanych w przepisach.

• Od zwolnień i ulg mamy oddzielać wyłączenia spod działania ustawy. Jest to taka kategoria która wskazuje na pewnego rodzaju stany faktyczne – teoretycznie mogłoby to być przedmiotem podatku, ale ustawodawca tego w ogóle nie opodatkowuje. To będzie podobnie jak przy zwolnieniu – ktoś otrzymał przychód, ale ustawodawca zastrzega że to w ogóle jest wyłączone spod ustawy (art. 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przepisów ustawy nie stosuje się do …).

• W naszym systemie podatkowym podatki powstają albo przez samo obliczenie – z mocy ustawy, albo w drodze decyzji. Obliczenie – np. stosunek pracy, sami to rozliczamy w deklaracji – takich podatków jest dużo, np. vat, podatek od osób fizycznych, prawnych. Wtedy ustawa zazwyczaj wskazuje terminy albo podaje datę albo wskazuje „w ileś dni od jakiejś czynności” (np. podatek od czynności cywilnoprawnej). Podatek w drodze decyzji – podatek od nieruchomości (wysokość zobowiązania za cały rok i dzieli się go na raty) – albo sama decyzja określa; a jeśli w drodze innej decyzji (art. 20 ustawy dochodowej od osób fizycznych) to jest płatny w terminie 14 dni od otrzymania decyzji (przypadek nieujawnionych źródeł – prostytutka).

• Tryb zapłaty podatku:

  • termin zapłaty podatku:

    • wskazanie daty,

    • wskazanie w ile dni od danego zdarzenia,

  • forma jego zapłaty – zasadniczo płaci się go w pieniądzu:

    • gotówkowa,

    • bezgotówkowa (np. przelew),

    • potrącenie – dwa pomioty: płatnik pobrał więcej zaliczek i teoretycznie organ powinien to zwrócić, ale okaże się np. że ta osoba ma zaległość w płaceniu podatku vat to można potrącić – obie wierzytelności muszą być wymagalne (tożsamość podmiotowa i przedmiotowa). Jest ono dokonywane z mocy samego prawa.

  • miejsce zapłaty:

    • skarb państwa – naczelnik urzędu skarbowego

    • jednostka samorządu terytorialnego – wójt, burmistrz, prezydent (urząd skarbowy albo gmina)

Prawo finansowe, ćwiczenia 6, 29-03-2017

Źródła prawa podatkowego:

1. Konstytucja:

• Przepisy konstytucji:

  • Art. 84  powszechność obowiązku podatkowego,

  • Art. 217  wymóg ustawowego określenia obowiązków podatkowych,

  • Art. 123  szczególny tryb uchwalania ustaw podatkowych,

  • Art. 168  uprawnienie dla jednostek samorządu terytorialnego do stanowienia prawa w zakresie podatków (jest to swoistego rodzaju wyjątek od art. 217)

2. Ustawy:

   • ustawa podatkowa i inne

3. Ratyfikowane umowy międzynarodowe:

   • to, co nam najbardziej ingeruje w prawo podatkowe to ustawodawstwo unii europejskiej - dyrektywy i rozporządzenia,

   • ustawodawca unijny interesuje się niektórymi rodzajami podatków – zharmonizowanymi,

   • czasem kolejność ustaw i ratyfikowanych umów okazuje się być płynna,

   • umowy bilateralne – między dwoma państwami – o unikaniu podwójnego opodatkowania – w dużej mierze dotyczą podatków dochodowych – jest jedna konwencja o icd?? która jest wzorem dla tych umów,

4. Rozporządzenia:

   • zawsze muszą wynikać z delegacji ustawowej i być w jej granicach,

   • organem który wydaje rozporządzenia w sprawach finansów jest Minister Finansów,

   • jeśli ustawodawca w ustawie nie w pełnym zakresie coś reguluje w ustawie to musi bardzo dokładnie określić co ma być regulowane rozporządzeniem – wyjście poza delegację ustawową = brak podstawy prawnej rozporządzenia,

5. Akty prawa miejscowego:

   • tylko uchwały rady gminy (choć ustawodawca dopuszcza również powiatów i województw, ale brak podatków na tych poziomach).

Podział źródeł prawa na to, co regulują:

1. normy materialne:

   • Ordynacja podatkowa z 1997 (mówi nam np. co to jest płatnik, podatek itp.: art. 1 – 119 – ogólne prawo podatkowe),

   • ustawy szczególne regulujące np. pit, cit, vat, pcc,

2. normy proceduralne:

   • Ordynacja podatkowa – od art. 120 do końca (jak się prowadzi kontrolę podatkową itp.)

   • ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

3. normy ustrojowe:

   • od 1.03 jest duża przebudowa administracji podatkowej – mamy ustawę o krajowej administracji skarbowej,

4. normy o charakterze karnym:

   • kilka przepisów jest w Ordynacji podatkowej,

   • zasadniczo kwestią karania zajmuje się ustawa Kodeks karny skarbowy z 1999 r. (bardzo kazuistyczna ustawa),

   • od 1.03 oprócz tej ustawy wprowadzone zostały przepisy karne do KK (art. 270a, 271a i 277a) – dot. obrotu fakturami – dot. nie tylko przedsiębiorców;

Kwestia obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnienia zdarzenia określonego w tych ustawach – art. 4

• jest to jakieś przymusowe świadczenie,

• wynikające ze zdarzenia określonego w ustawie

• jest nieskonkretyzowany

• ma mieć charakter pieniężny

• ma charakter mocno abstrakcyjny

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikając z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego – art. 5

• realizacja obowiązku podatkowego

• konkretyzuje nam się:

  • podmiot czynny,

  • wysokość świadczenia,

  • termin zapłaty,

  • miejsce.

Jak powstają zobowiązania podatkowe?

Art. 21 § 1 Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:
1) zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;

• zdarzenie z ustawy, z mocy prawa – nie ma potrzeby wydawania decyzji

• przykład: podatek dochodowy od osób fizycznych,

• metoda obliczenia tego podatku polega na samo obliczeniu,

• decyzja określająca

2) doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

• powstaje na mocy decyzji organu – decyzje ustalające,

• przykład: podatek od nieruchomości (podatnik tylko deklaruje co ma do opodatkowania, dopiero jak dostaje decyzję ma obowiązek zapłacenia),

• cechą tej decyzji jest to, że jest konstytutywna – tworzy zobowiązanie

Cechą wspólną jest to, że w jednym i drugim mamy obowiązek złożenia deklaracji – ma on różne podstawy i w różnym celu deklaracje są składane. W przypadku pkt. 1 składa się deklaracje, by organ mógł weryfikować jej prawidłowość; w przypadku pkt. 2 – organ ma dane do ustalenia wysokości zobowiązania (typowe informacyjna deklaracja).

Decyzje określające art. 21 – jakie są skutki?

§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

• skutek złożenia deklaracji  podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty

§ 3. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

• Deklaracja określająca jest wydawana kiedy nie została złożona deklaracja; była wadliwa wysokość podatku; lub nie został podatek zapłacony

§ 3a. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że w złożonej deklaracji wykazano nieprawidłową kwotę zwrotu podatku lub kwotę podatku naliczonego przeniesionego do rozliczenia lub kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług do odliczenia w następnych okresach rozliczeniowych, w deklaracji nie wykazano tych kwot albo podatnik nie złożył deklaracji, mimo ciążącego na nim obowiązku, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do odliczenia w następnych okresach rozliczeniowych.


Terminy płatności podatku

Art. 47. § 1. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

• decyzja ustalająca

§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego określają kalendarzowo terminy płatności podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności podatku, pierwszej zaliczki na podatek lub pierwszej raty podatku, obowiązuje termin określony w § 1.

• decyzja ustalająca

§ 3. Jeżeli podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata powinna nastąpić.

• decyzja określająca

• wtedy ustawa musi narzucić termin płatności – termin zawsze wynika z ustawy

• przykład mamy podatek pit – termin płatności to 30.04 to termin zapłaty minie ostatniego dnia.

Przykład: składam deklarację pit za 2014, muszę złożyć do 30.04.2015  robię samo obliczenie.

Zaległość podatkowa

Art. 51. § 1. Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności.

§ 2. Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23a określenie przez organ podatkowy zaliczek na podatek, lub ratę podatku.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się również do należności z tytułu podatków, zaliczek na podatki oraz rat podatków niewpłaconych w terminie płatności przez płatnika lub inkasenta.

Odsetki za zwłokę:

Art. 53. § 1. Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.

Art. 55. § 1. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.
§ 2. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Art. 56. § 1. Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.

Organ wskaże nam tylko ile mamy dopłacić np. podatku, ale odsetki sami musimy sobie policzyć, bo liczy się je do dnia zapłaty, a ustawodawca nie wie kiedy to zapłacimy. Odsetki są samo obliczane, płatne bez wezwania. Co roku jest ta stawka wydawana, na dzień dzisiejszy jest to 8%, ale może się wahać. Art. 55 § 2 mówi nam o tym, że jeśli nie zapłacimy odsetek, to zobowiązanie nie wygasa. (przykład: musimy zapłacić 20 zł – organ to rozlicza 15 na zobowiązanie główne i 5 na odsetki). Jeśli przyjmiemy że zobowiązanie główne było 20 zł, a odsetki 7 zł. Od 5 pozostałych zł dalej będą biegły odsetki (nie będą biegły od tych 2 zł, bo nie można naliczać odsetek od odsetek)  kwota wpłaty jest proporcjonalnie naliczana na zaległość i odsetki.

Jeśli mamy odwrotną sytuację – np. mamy 20 zł nadpłaty podatku, to jeśli organ tego nie odda w odpowiednim terminie (miesiąc), to też oprocentowuje nadpłatę tą samą stawką.

Prawo finansowe, ćwiczenia 7, 5-04-2017

• Dziś i na kolejnych zajęciach będziemy omawiać wykonywanie budżetu państwa, a 26 kwietnia wracamy do podatków. W maju – budżet jednostek samorządu terytorialnego.

• Budżet państwa. Zaczniemy od definicji budżetu państwa

• Budżet państwa – brak definicji ustawowej, legalnej, zawiera ona pięć elementów składowych. Kolejno omówimy zasady prawa budżetowego – omówimy tylko nowe, niektóre pojawiają się z tych, które omawialiśmy wcześniej. Na koniec powiemy o wymaganiach dot. treści ustawy budżetowej.

• Budżet państwa – jest planem finansowym, który jest podstawą prowadzenia gospodarki finansowej państwa; stanowi on szczegółowe zestawienie dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, organów kontroli, sądów, trybunałów i administracji rządowej; musi być corocznie uchwalany przez Sejm; na okres roku budżetowego; w formie ustawy budżetowej.

  • corocznie – może być różnie rozumiany w zależności od rodzaju prawa finansowego, w zależności od podmiotu;

  • rok budżetowy jest rokiem kalendarzowym (od 1 stycznia do 31 grudnia)

• Mamy 5 podstawowych cech budżetu, które wyciągamy z tej definicji. Są one ważne z punktu widzenia praktyki, one się później przekładają na zasady: charakter podstawowy budżetu, charakter planistyczny, charakter szczegółowy, roczność i jawność.

Zasady budżetu państwa:

• zasada uprzedniości – mówiliśmy już o niej przy art. 219 Konstytucji; jest to postulat, żeby budżet opracowywać, uchwalać przed rozpoczęciem okresu na który mają one obowiązywać, czyli przed 1 stycznia. W praktyce tak się nie dzieje, sama Konstytucja nam wprowadza dwa wyjątki;

• zasada roczności – oznacza to, że budżet musi być uchwalany corocznie i na okres roku budżetowego, w praktyce odnosi się ona też do wydatków – mamy regułę szczegółową, że wydatki niezrealizowane z końcem roku budżetowego, czyli z dniem 31 grudnia, wygasają dla beneficjentów; jest możliwość żeby zdecydować o tym, żeby pewne kategorie wydatków przenieść na rok następny, ale jest to wyjątek od zasady roczności – te wydatki nazywamy wydatkami niewygasającymi; jak to się odbywa w praktyce, żeby takie wydatki przenieść na rok następny? dotyczy to już dysponentów – różnych jednostek sektora finansów publicznych – może to dotyczyć środków unijnych, stąd mamy właśnie niewygasające, żeby uniknąć takich sytuacji kiedy ktoś nie zdąży z nich skorzystać; jednostki same nie decydują o tym, że przeniosą w budżecie państwa środki, zgłaszają o tym do Rady Ministrów i to do nich należy decyzja, decydują oni w drodze rozporządzenia. W stosunku do tego rozporządzenia są bardzo specyficzne wymagania: musi on zawierać wykaz tych wydatków, które przenosimy; musi zawierać plan finansowy sporządzony dla tych wydatków; zawiera terminy ostateczne wykorzystania tych środków w następnym roku. Obecna ustawa o finansach publicznych wprowadziła rygor w zakresie terminów – wcześniej nie było terminu ostatecznego – mogli wydawać te środki do końca kolejnego roku, ale to wtedy nie działało dyscyplinująco; potem zmieniono to do pierwszego półrocza; teraz ten termin jest oznaczany dla pierwszego kwartału – efektywność wykorzystania tych środków w praktyce wzrosła. Ponieważ jest to wyjątek od zasady, mamy do czynienia ze specyficzną sytuacją – generalnie za budżet odpowiada Rada Ministrów, tu mamy podobnie – wszystko tu leży w gestii RM. Jest kilka sytuacji gdzie jednak wprowadza się zaangażowanie Sejmowej Komisji Finansów Publicznych – czasem żeby podjąć decyzję, RM musi uzyskać opinię SKFP. Rezerwy celowe i wykonywanie finansów – też potrzebujemy tej opinii, ale to są wyjątkowe sytuacje – wymaga się „tylko” opinii czy opinii pozytywnej? W omawianym przypadku wymaga się „tylko” opinii. W przypadku rezerw celowych minister finansów musi uzyskać pozytywną opinię Sejmowej Komisji Finansów Publicznych. Wydatki niewygasające – w naszym interesie leży, żeby jednak te środki wykorzystywać w całości, chodzi o sytuacje gdzie przy prawie zamówień publicznych – mamy skomplikowane procedury i często trwają one długo, zanim zaczniemy coś wykonywać – najpierw procedury, podpisanie umowy, to nie z wini beneficjenta te terminy się przedłużyły; programy wieloletnie – są to inwestycje planowane na kilka lat – nawet jeśli było winą beneficjenta naruszenie terminu, to w interesie wszystkich leży to, żeby te wydatki przenieść. Te trzy przypadki są najczęstsze. Często te trzy przypadki występują razem przy jednym wydatku. niewygasające - art. 181; (art. 102) – łamanie zasady roczności, ale finansiści widzieli potrzebę tego, jest to jednak wyjątek od zasady i jest limitowany;

• zasada jawności – nie dotyczy tylko prawa budżetowego, ale całych finansów publicznych (ona + przejrzystość finansów publicznych czyli szczegółowość) – są one wyciągnięte przed nawias w ustawie o finansach publicznych; jest one realizowana bardzo szeroko – dużo ustaw w tym zakresie; przejrzystość to doprecyzowanie terminów; jawność w ścisłym tego słowa znaczeniu to jawność formalna – publikujemy ustawę budżetową, debaty są jawne; klasyfikacja budżetowa, sprawozdania – to też jest jawność; przejrzystość – jawność w znaczeniu materialnym; wytyczna, postulat jaki to oznacza – gospodarowanie środkami publicznymi, węziej: gospodarka finansowa państwa jest jawna. Są dwa wyjątki – pierwszy to sytuacja kiedy informacja o pochodzeniu albo przeznaczeniu środków publicznych jest uznana za informację niejawną – może to być np. na obronność państwa, jest to ochrona informacji publicznej; podstawą za uznanie za informację niejawną jest ustawa o ochronie informacji niejawnych z 2010 r.; jej przeciwieństwem jest ustawa o dostępie do informacji publicznych?. Uznanie informacji za niejawne może dotyczyć spraw międzynarodowych – np. finansowanie w NATO. Drugi wyjątek – tajemnica przedsiębiorstwa – chodzi o dane ściśle chronione w przypadku podmiotów prywatnych, np. przy patentach; może być sytuacja kiedy publiczny podmiot daje w umowie przedsiębiorcy wykonanie czegoś co obejmuje patent – wtedy można wnioskować o to, żeby tego nie ujawniać.

• zasada powszechności – omówiliśmy ją przy formach organizacyjno-prawnych. Postulat żeby obejmować budżetem wszystkie dochody, wydatki, przychody i rozchody. Czasem inaczej nazywana zasadą zupełności. Jednostki budżetowe – to zasada. Wyjątkiem wszystkie formy netto.

• zasada jedności – występuje w dwóch formach: zasada jedności materialnej i zasada jedności formalnej.

  • zasada jedności materialnej – oznacza ona postulat, by całość dochodów w danym roku budżetowym przeznaczać na całość wydatków. W praktyce oznacza to, że: zasada dotyczy realnego zasoby pieniężnego, te środki gromadzimy na rachunku głównym budżetu państwa, do niego wpływają dochody z różnych źródeł, minister finansów czy rada ministrów nie mogą w znaczeniu tej zasady postanowić, że w tym roku środku z VAT wydamy na szkolnictwo i wojsko, a z jakiś innych na coś innego. Te dochody się sumują, reguła jednego worka, stanowią one jedną pulę środków i z tej puli dopiero wydatkujemy. Są od tego wyjątki. Mówimy o tym że jest to „zasada nie-funduszowania”.

  • zasada jedności formalnej – oznacza, żeby wszystkie dochody, wydatki, przychody i rozchody uchwalać w postaci jednego aktu – w postaci ustawy budżetowej.

• zasada równowagi budżetowej – omawialiśmy na 1 i 2 zajęciach; postulat – wydatki w danym roku budżetowym mają nie przekraczać dochodów, art. 216, 220 – przy nich omawialiśmy tę zasadę;

Treść ustawy budżetowej i treść budżetu

• W gruncie rzeczy budżet ma plany uzupełniające i to uchwalamy w formie ustawy budżetowej, ale tych dwóch pojęć zamiennie używać nie można; zasady dotyczą oddzielnie albo budżetu albo ustawy budżetowej.

• Jak mówimy o treści ustawy budżetowej: składa się ona z budżetu (plan podstawowy finansowy, ale ma on masę uzupełniających planów finansowych i są to załączniki), załączników i z innych postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika dodatkowo z ustawy o finansach publicznych albo z odrębnych ustaw. Stopień szczegółowości – nie za mało, ale też nie za dużo elementów w tej ustawie.

  • ten trzeci element treści – jest to mocno limitowane, jest to wyjątek – robimy to tylko wtedy jeżeli ustawa nam tak nakazuje,

  • za niski stopień szczegółowości – pole do nadużyć

  • mamy zakaz obładowywania – to właśnie to, że ustawy muszą nam na to pozwalać; on nigdzie nie jest wprost w przepisach wyrażony, a obowiązuje w polskim prawie budżetowym; obładowywać można również czasem, nie tylko treścią, więc mamy zakaz obładowywania treścią i czasem – nie można dać myc obowiązującej w okresie dłuższym niż rok budżetowy;

• Treść budżetu:

  • obligatoryjna treść planistyczna:

  • art. 110 ustawy o finansach publicznych;

  • dochody i wydatki – łączna kwota prognozowanych; wydatków – planowanych – bo nigdy nie można powiedzieć na odwrót, bo mamy w prawie budżetowym dwie dodatkowe zasady: prognostycznego charakteru dochodów i dyrektywnego charakteru wydatków; dochód jest zawsze prognozą, a wydatek to nieprzekraczalny limit;

  • deficyt, art. 110 nie mówi o nadwyżce; łączna kwota planowanego deficytu;

    • dotyczy to wszelkich dokumentów samorządowych, oprócz kwoty deficytu trzeba podać źródła finansowania deficytu;

    • przy nadwyżce też trzeba podać konkretnie – przeznaczenie, ale 110 o nadwyżce nie mówi

  • dochody i wydatki środków europejskich – dochody prognozą, wydatki są planowane – jest o rodzaj planu finansowego, stanowi uzupełnienie budżetu;

    • pytanie egzaminacyjne: czym jest budżet środków europejskich – zwykły plan finansowy, element budżetu,

  • wynik budżety środków europejskich, bo nie używamy tam określeń deficyt i nadwyżka, ale „wynik dodatni” lub „wynik ujemny”,

  • przychody i rozchody budżetu państwa – są one planowane zarówno przychody jak i rozchody, bo przychód i rozchód nie mają charakteru ostatecznego – np. pożyczki – jak pożyczaliśmy to przecież wiemy ile do nas wróci,

  • saldo (rozliczenie) – też może być ujemne albo dodatnie,

  • limit zobowiązań – ile możemy w danym roku pożyczyć, mamy deficyt określony w ustawie; kwestia przychodów i rozchodów;

  • art. 110 na pamięć

Prawo finansowe, ćwiczenia 8, 19.04.2017

• Klasyfikacja budżetowa. Mamy tu dużo rozporządzeń, których nie będziemy omawiać i nie będą one wymagane – są one zbyt drobiazgowe. Klasyfikacja budżetowa ma odniesienie do każdego etapu pracy nad budżetem.

  • konstytucja – art. 219 ust. 2

  • przepisy ustawy o finansach publicznych – art. 114

  • rozporządzenia ministra finansów

  • nie ma definicji legalnej klasyfikacji budżetowej,

  • definiuje się ją że jest to intuicja prawna, która służy określenia stopnia szczegółowości budżetu – ta instytucja jest obligatoryjnie stosowana na każdym etapie pracy nad budżetem (na etapie planowania, ewidencji i sprawozdawczości budżetowej)

• Na klasyfikację budżetową składają się cztery rzeczy: części, działy, rozdziały i paragrafy. Ta kolejność jest ważna, bo tworzą te podziałki strukturę hierarchiczną – od najbardziej ogólnej do najbardziej szczegółowej. Ten podziałki tworzą pewne poziomy. Rodzajowe przyporządkowanie dotyczy tylko dwóch podziałów – działów i rozdziałów. Można wprost powiedzieć, że działy dzielą się na rozdziały, ale nie można powiedzieć że części dzielą się na działy lub rozdziały na paragrafy.

• CZĘŚĆ:

  • Budżet dzieli się na części i to jest ta pierwsza podziałka klasyfikacji budżetowej. Te części odpowiadają organom władzy publicznej, organom kontroli, sądom, trybunałom i administracji rządowej (tutaj przyporządkowujemy części działom administracji rządowej – np. rolnictwo, sprawiedliwość, praca, gospodarka, szkolnictwo wyższe, obronność – ustawa o działach administracji; administracja rządowa to działy i urzędy nadzorowane przez Prezesa RM – dla tych urzędów też tworzymy działy, np. urząd zamówień publicznych, gus, ksap, komisja nadzoru finansowego, sko – znajdziemy je w BIP.

  • Te podziałki mogą mieć charakter przedmiotowy, podmiotowy albo mieszany. Część jest podziałką co do zasady podmiotową, bo tworzy się w tym przypadku części, które mają charakter podmiotowy dla pewnych kategorii środków które mają z punktu widzenia budżetu państwa szczególne znaczenie, np. subwencja ogólna, rezerwa ogólna, rezerwy celowe – dla nich tworzy się odrębną część budżetu.

  • Części tworzymy dla jednostki budżetowej, dalej bardziej szczegółowo.

• DZIAŁ:

  • Podziałka wyłącznie przedmiotowa – odpowiadają one podstawowym dziedzinom działalności publicznej, np. transport, łączność, turystyka, handel, obrona narodowa;

  • Dzielą się one na rozdziały.

• ROZDZIAŁY:

  • Mają powiązane rodzajowe z działami, składają się one na działy.

  • Ta podziałka ma charakter mieszany – może być podmiotowa jak i przedmiotowa. Np. tworzymy taki rozdział dla Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Przeważają rozdziały w charakterze przedmiotowym – odpowiadają one zadaniom budżetowym, np. ochrona roślin, projekty badawcze.

• PARAGRAF:

  • Mamy tutaj bardzo szczegółowo sklasyfikowane kategorie wydatków i dochodów. Dochody klasyfikujemy według źródła, pochodzenia, a wydatki według przeznaczenia.

• Dysponent części budżetowej, dysponent głównej to dysponent od części klasyfikacji budżetowej (Rada Ministrów  Minister Finansów  dysponenci).

• Wykonywanie budżetu państw.

• One mają swoje odbicie w budżetach samorządów – mechanizmy są te same, zastosowanie trochę inne. Wszystkie instytucje, które są związane z budżetem państwa:

  • obowiązki informacyjne,

    • chodzi o te obowiązki, które dotyczą dysponentów części budżetowych. Pod dysponentem głównym są dysponenci drugiego i trzeciego stopnia.

    • Po uchwaleniu ustawy budżetowej, dysponenci główni przekazują im podległym dysponentom informacje o wydatkach i dochodach.

    • Jest tu termin na realizację tego obowiązku – do tej pory było to 21 dni od uchwalenia ustawy budżetowej, teraz jest to 10 dni roboczych – liczony od ogłoszenia ustawy budżetowej.

  • harmonogram realizacji budżetu,

    • ten harmonogram jest czym obowiązkowym, ma charakter obligatoryjny, a w przypadku budżetów samorządowych ma charakter fakultatywny,

    • ten harmonogram przygotowuje minister finansów po porozumieniu z dysponentami części budżetowej (dysponenci główni),

    • rolą tego harmonogramy jest ułatwienie procesu wykonywania budżetu – dzielimy wykonywanie budżetu na miesiące,

    • to nie jest tak, że 1 stycznia mamy wszystko, najpierw musimy zgromadzić – dzielimy to na miesiące żeby zgrać dwa procesy – gromadzenia i wydatkowania,

    • termin w jakim minister finansów ma przygotować harmonogram – nie ma terminu, ma to zrobić niezwłocznie po uchwaleniu ustawy budżetowej,

  • rezerwa ogólna

    • rezerwa ogólna jest na wydatki nieprzewidziane – nie mamy tu spełnionego wymogu szczegółowości,

    • rezerwa ogólna ma charakter obligatoryjny – obecnie zarówno w przypadku budżetów samorządowych od 2010 roku,

    • mają one limit górny – nie może ona przekroczyć 0,2% wydatków budżetu,

    • z rezerwy ogólnej można było przyznawać środki w kwocie 1 milion albo 5 milionów, teraz to jest 2 miliony i 10 milionów,

    • nie można powierzyć dysponowania tymi środkami dysponentom; dysponuje nimi Rada Ministrów – dysponent się zgłasza że ma nieprzewidziany wydatek i wtedy te środki są mu przyznawane, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może upoważnić Premiera i Ministra Finansów do dysponowania tymi środkami – dla Ministra to jest 2 miliony, a dla Premiera – 10 milionów.

  • rezerwy celowe,

    • jest ich dużo w budżecie, tworzy się je na wydatki które są przewidziane, ale nie jesteśmy w stanie dokładnie ich sklasyfikować na etapie klasyfikowania budżetu,

    • wymóg szczegółowości prowadzi do powstania tych rezerw – np. czekamy na środki unijne i nie wiemy ile dostaniemy i ile będziemy chcieli otrzymać – gdybyśmy tego nie uwzględnili w tej rezerwie, to moglibyśmy korzystać dopiero w kolejnym roku z budżetu,

    • dzieli to Minister Finansów w porozumieniu z innymi dysponentami części budżetowej,

  • przenoszenie wydatków,

    • jest to furtka, uelastycznienie,

    • musi być zachowany profil, np. ministrowi zostało z jednej rzeczy, to przeznacza na to, co mu zabrakło, ale trzeba to robić na ściśle określonych zasadach,

    • przenoszenia wydatków dokonują dysponenci części budżetowych, ale mogą przenosić pomiędzy rozdziałami i paragrafami klasyfikacji budżetowej i w ramach danej części i danego działu budżetu,

    • od powyższej zasady są wyjątki, ale ich nie musimy znać,

  • blokowanie wydatków,

    • żeby podjąć decyzję o blokowaniu musi zaistnieć jedna przesłanka: stwierdzenie niegospodarności, opóźnienia w realizacji zadań, nadmiar posiadanych środków, naruszenie zasad gospodarki finansowej – wystarczy jedna z tych przesłanek,

    • może blokować minister finansów albo dysponenci – dysponent blokuje tylko w zakresie swojej części, a minister w zakresie całego budżetu,

  • wydatki bezwzględnie wymagalne,

    • jest to wyjątek od zasady dyrektywnego charakteru wydatków

    • realizujemy je niezależnie od tego ile środków na ten cel zaplanowaliśmy – np. jak zaplanowaliśmy na 100 mln, a wyszło nam 300 to realizujemy na 300.

    • Płatności tu wynikają z tytułów wykonawczych, wyroków sądowych, ugód

    • skąd bierzemy te środki? albo przenosimy wydatki, albo bierzemy je z rezerw celowych

  • wydatki niewygasające.

Prawo finansowe, ćwiczenia 8, 26.04.2017

Wygasanie zobowiązań podatkowych – art. 59 Ordynacji podatkowej. Zobowiązanie podatkowe wygasa, kiedy skarb państwa (jakiś organ który go reprezentuje) nie może żądać jego zapłaty.

1. Pierwszym takim sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest jego zapłata:

   • można przynieść do urzędu gotówkę,

   • można zapłacić bezgotówkowo, czyli przelewem,

   • może być płacony też znakami akcyzy,

   • można płacić papierami wartościowymi, ale wymaga to ingerencji ministra finansów,

   • zasada z art. 62b – chodzi o to kto ten podatek ma zapłacić. Z tego artykułu wynika że zapłata tego podatku może zapłacić TAKŻE przez:

Art. 62b § 1. Zapłata podatku może nastąpić także przez:

1) małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę;

2) aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym;

3) inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.

Przede wszystkim podatek ma zapłacić podatnik, reszta to wyjątki od zasady.

• Ma charakter efektywny.

1. Następna forma zapłaty podatku to pobranie podatku przez płatnika albo inkasenta.

   • Płatnik czy inkasent pobiera nie swój podatek – np. przy stosunku pracy podatek pobiera nasz pracodawca, on jest płatnikiem. Zobowiązanie podatkowe wygasa przy pobraniu tego podatku przez podatnika, a nie przy wpłacie do skarbu państwa. Jest to wyjątek.

   • Ma charakter efektywny.

2. Potrącenie. Jest to takie samo potrącenie jak w Kodeksie cywilnym, przy czym zgodnie z art. 64 Ordynacji musi z jednej strony być podatnik, z drugiej strony organ podatkowy i oni wzajemnie wobec siebie muszą być i dłużnikiem i wierzycielem i obie wierzytelności musza być wymagalne. Wtedy tylko może nastąpić potrącenie, ale te wierzytelności to mogą być tylko te wymienione w art. 64 – jest to katalog zamknięty.

• Nie jest to „jakakolwiek wierzytelność”.

• Ma charakter efektywny.

• Art. 64 § 1. Zobowiązania podatkowe oraz zaległości podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa podlegają, na wniosek podatnika, potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułu:
  1) prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, lub art. 417² szkoda wynikająca ze zgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej, Kodeksu cywilnego;
  2) prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 417 odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, lub art. 417² szkoda wynikająca ze zgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej, Kodeksu cywilnego;
  3) nabycia przez Skarb Państwa nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami;
  4) odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie, uzyskanego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego;
  5) odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz bytu Państwa Polskiego;
  6) odszkodowania orzeczonego w decyzji organu administracji rządowej.
  § 2. Przepis § 1 stosuje się również do wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności podatnika wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych przez niego na podstawie umów zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie jest dokonywane przez tego podatnika i z tej wierzytelności.
  § 2a. Do potrącenia zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę przepis art. 55 wpłata odsetek za zwłokę, § 2 stosuje się odpowiednio.
  § 3. Potrącenia z tytułów wymienionych w § 1 i 2 można również dokonać z urzędu.
  § 4. Na wniosek podatnika wierzytelności z tytułów wymienionych w § 1 i 2 mogą być również zaliczane na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.
  § 5. Potrącenie następuje z dniem:
  1) złożenia wniosku, który został uwzględniony;
  2) wydania z urzędu postanowienia o potrąceniu.
  § 6. Odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji.
  § 6a. Potrącenie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
  § 7. Jednostka budżetowa, której zobowiązanie zostało potrącone z wierzytelności podatnika, jest obowiązana wpłacić równowartość wygasłego podatku do organu podatkowego w terminie 7 dni od dnia dokonania potrącenia. Od niewpłaconej w terminie równowartości wygasłego podatku nalicza się odsetki za zwłokę.

4. Zaliczanie nadpłaty bądź zaliczenie zwrotu podatku. Musi być sytuacja, że ten sam podatnik ma obowiązek do wpłaty np. podatku od towarów i usług, ale swoją działalnością wygenerował nadpłatę podatku od osób fizycznych. Wtedy organ sam, z urzędu, dokonuje tego zaliczenia.

5. Zaniechanie poboru podatku. Mówi o tym szczegółowo art. 22 Ordynacji – przesłanki żeby do tego zaniechania mogło dojść.

   • Nie jest to instytucja indywidualna, tylko generalna – może go dokonać tylko minister finansów w drodze rozporządzenia.

   • Przykładem zaniechania może być klęska żywiołowa jakiejś miejscowości – np. zaniecha podatek od nieruchomości.

   • Ma charakter nieefektywny.

   • Art. 22 § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:
     1) zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
     2) zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
     § 1a. Rozporządzenie, o którym mowa w § 1 pkt 1, dotyczące zaniechania poboru podatku od podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy w wyniku zaniechania poboru podatku staną się beneficjentami pomocy w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, stanowiące pomoc publiczną, zawiera program pomocowy, określający przeznaczenie i warunki dopuszczalności pomocy publicznej.
     § 2. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli:
     1) pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji, lub
     2) podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
     § 2a. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu lub zysku przewidywanego na dany rok podatkowy.
     § 3. (uchylony)
     § 4. (uchylony)
     § 5. W przypadku wydania decyzji na podstawie § 2 organ podatkowy określa termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki na podatek, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
     § 6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach wymienionych w § 2 i 2a.

6. Przeniesienie własności rzeczy na rzecz skarbu państwa bądź gminy. O tym mówi art. 66, który wskazuje kiedy może dojść do takich sytuacji.

   • Zasadniczo mamy sytuacje kiedy podatnik posiada obowiązek zapłaty podatku, nie ma na to pieniędzy ale ma nieruchomość albo ruchomość która mu nie jest potrzebna. Ma prawo zaproponować organowi że przeniesie własność na rzecz tego organu.

   • Pierwsza rzecz to wniosek podatnika, potrzeba jest też zgoda organu podatkowego na to, sprawdza np. czy w ogóle organowi się to opłaca, często w ten sposób płaci podatek PKP – mają stare drukarnie biletów itp.

   • Kolejna rzecz – zawarcie umowy między skarbem państwa (reprezentowanym przez starostę najczęściej) a podatnikiem. Dopiero przejście własności powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego.

   • Art. 66 § 1. Szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz:
     1) Skarbu Państwa – w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa;
     2) gminy, powiatu lub województwa – w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetów.
     § 2. Przeniesienie następuje na wniosek podatnika:
     1) w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, na podstawie umowy zawartej, za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego, między starostą wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej a podatnikiem;
     2) w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2, na podstawie umowy zawartej między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa a podatnikiem.
     § 3. Umowa, o której mowa w § 2, wymaga formy pisemnej.
     § 3a. Starosta powiadamia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu umowy, o której mowa w § 2, przesyłając jednocześnie jej kopię.
     § 3b. Wyrażenie lub odmowa wyrażenia zgody, o której mowa w § 2 pkt 1, następuje w drodze postanowienia.
     § 4. W przypadkach wymienionych w § 1 za termin wygaśnięcia zobowiązania podatkowego uważa się dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.
     § 5. W przypadku zawarcia umowy, o której mowa w § 2, organ podatkowy pierwszej instancji wydaje decyzję stwierdzającą wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Przepis art. 55 wpłata odsetek za zwłokę § 2 stosuje się odpowiednio.

7. Przejęcie własności w wyniku postępowania egzekucyjnego. Organ podatkowy prowadzi egzekucję i wyegzekwuje jakąś kwotę – wpływ tej kwoty na rachunek organu podatkowego powoduje wygaśniecie zobowiązania podatkowego.

   • Wpłata nie jest dobrowolna, tylko przymuszona.

   • Ma charakter nieefektywny.

8. Umorzenie zaległości podatkowej. Mówi o tym art. 67a Ordynacji.

   • Znów mamy tutaj działanie na wniosek, organ może to zrobić, nie musi, musi wydać decyzję w której stwierdzi umorzenie – decyzję umarzającą.

   • Organ a dwie przesłanki którymi się kieruje:

     1. interes publiczny,

     2. interes podatnika.

   • Najczęściej jeśli się je umarza to na podstawie drugiej przesłanki.

   • Art. 67a § 1. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
     1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
     2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
     3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
     § 2. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

9. Przedawnienie. Będziemy o nim mówić odrębnie. Zachodzi instytucja dawności – upłynął jakiś czas w trakcie którego wierzyciel mógł domagać się zapłaty. W przypadku podatków jest to 5 lat. Ma charakter nieefektywny.

10. Zwolnienie z obowiązku zapłaty na podstawie art. 14m. Jest to nowa przesłanka. Art. 14 mówi o interpretacjach podatkowych.

    • Jeśli okaże się że wcześniej podatek został pobrany/wyliczony wadliwie to mamy sytuację że podatnik zapłacił, ale nie było podstawy i wtedy podatnikowi pieniążki się oddaje, lub -jeśli ich nie zapłacił - to przestaje się tego wymagać.

    • Ma to budować zaufanie do organów.

    • Ma charakter nieefektywny

    • Art. 14m § 1. Zastosowanie się do interpretacji, która następnie została zmieniona, której wygaśnięcie stwierdzono lub która nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji, jeżeli:
      1) zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej oraz
      2) skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej.
      § 2. Zwolnienie, o którym mowa w § 1, obejmuje:
      1) w przypadku rocznego rozliczenia podatków – okres do końca roku podatkowego, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności;
      2) w przypadku kwartalnego rozliczenia podatków – okres do końca kwartału, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności, oraz kwartał następny;
      3) w przypadku miesięcznego rozliczenia podatków – okres do końca miesiąca, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności, oraz miesiąc następny.
      § 3. Na wniosek podatnika, który zastosował się do interpretacji, w decyzji określającej lub ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego organ podatkowy określa również wysokość podatku objętego zwolnieniem, o którym mowa w § 1, albo – w przypadku uiszczenia podatku w zakresie objętym tym zwolnieniem
      – określa wysokość nadpłaty.
      § 4. Organ podatkowy informuje podatnika w formie pisemnej o dacie doręczenia odpisu orzeczenia, o którym mowa w § 2, podając jednocześnie informacje, z jakim dniem kończy się okres zwolnienia z obowiązku płacenia podatku wynikającego z uchylonej przez orzeczenie interpretacji.

11. Nabycie spadku przez skarb państwa. Jest to wtedy, jeśli umiera ktoś, kto miał jakieś zobowiązania podatkowe.

    • Jeśli skarb państwa nabywa spadek w całości to wtedy, nawet jeśli spadek jest mniejszy lub większy, to zobowiązania wygasają.

    • Jest to katalog zamknięty.

    • Może mieć charakter nieefektywny.

Nieefektywne wygaśnięcie to:

• przedawnienie;

• zwolnienie z art. 14m;

• nabycie spadku - może być nieefektywne albo efektywne;

• zaniechanie poboru podatku.

Nieefektywne jest wtedy kiedy zobowiązanie podatkowe wygasa, ale Skarb Państwa nic z tego nie ma, nie powoduje przysporzenia po stronie państwa.

PRZEDAWNIENIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH.

• Art. 70 Ordynacji to reguluje:

§ 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
§ 2. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
1) od dnia wydania decyzji, o których mowa w art. 67a odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty lub umorzenie zaległości podatkowych na wniosek podatnika § 1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej;
2) od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu.
§ 3. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
§ 3a. Jeżeli ogłoszenie upadłości, o którym mowa w § 3, nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
§ 4. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.
§ 5. (uchylony)
§ 6. Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:
1) wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
2) wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania;
3) wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
4) doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33d zabezpieczenie wykonania decyzji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub w innych formach § 2, lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
5) doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a zaskarżenie egzekwowanej należności § 3 i art. 35 zgłoszenie zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599, z późn. zm.).
§ 7. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:
1) prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe;
2) doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności;
3) uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
4) wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu;
5) zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
§ 8. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

• Okres przedawnienia wynosi 5 lat od końca roku kalendarzowego w którym upłynął termin płatności podatku.

  • Ostatnie słowa mają znaczenie dla liczenia tego terminu. Np. mamy zobowiązanie w PIT za 2006 roku – liczymy od końca roku 2007 (bo termin płatności to 30.04.2007) – czyli przedawni się 31.12.2012 roku.

  • Podatek CIT co do zasady płatny jest miesięcznie. Zobowiązanie za listopad i grudzień 2006 roku. Termin płatności zawsze do 25 następnego miesiąca. Więc pierwsze 25.12, drugie 25.01.2007 = przedawnią się rok później. Pierwszy 31.12.2012, drugi 31.12.2013.

• Ten termin 5 letni jest bardzo krótkim terminem. W innych krajach jest dłuższy, ale sztywny, u nas jest wiele okoliczności które mogą wydłużyć ten termin przedawnienia. W art. 70 mamy dwa mechanizmy na przedłużenie przedawnienia.

  • § 4 – przerwanie biegu terminu przedawnienia

  • § 6 i 7 – zawieszenie biegu terminu przedawnienia.

• PRZERWANIE BIEGU: zastosowanie środka egzekucyjnego.

  • Po tym termin biegnie na nowo.

  • Trzeba zastosować środek egzekucyjny i zawiadomić zobowiązanego podatnika.

  • Wtedy z jednej strony przerywa się bieg, po przerwaniu biegnie na nowo od dnia następnego.

  • Czyli że niewielkim wysiłkiem można ten termin przedłużyć.

  • Zawiadomienie musi być przed upływem terminu przedawnienia.

  • Np. mamy przedawnienie 31.12.2012 r., zajęto nam rachunek 28.12, a zawiadomiono nas 29 – to ok, ale 5.01.2013 to już nie.

• ZAWIESZENIE BIEGU: termin nie biegnie na nowo. Zawiesza nam termin:

  • wszczęcie postępowania z Kodeksu Karnego Skarbowego, o którym podatnik został zawiadomiony,

  • wniesienie skargi do sądu administracyjnego,

  • na czas kiedy jest wniesiona powództwo do sądu powszechnego – na podstawie art. 199a Ordynacji, kiedy organ sam nie może sobie poradzić z oceną cywilnoprawną jakiegoś zdarzenia i chce żeby to za niego zrobił sąd powszechny,

  • przesłanki związane z zabezpieczeniem. Chodzi o sytuacje kiedy podatnik wie że nie może zapłacić, może sam przyjść i powiedzieć że organ może sobie zabezpieczyć zobowiązania. Wtedy organ nie może prowadzić egzekucji.

• Jakie to powoduje skutki?

  • § 7 – termin nie biegnie na nowo, tylko dalej.

  • § 8 – jeżeli organ ustanowi hipotekę z ordynacji bądź zastaw skarbowy, to te zobowiązania które były zabezpieczone tymi dwoma instytucjami nie przedawniają się w ogóle nigdy, z tym zastrzeżeniem że organ może je egzekwować tylko z tej hipoteki lub zastawu. Jeśli wartość przedmiotu hipoteki otrzyma mniej niż miał otrzymać, to nie może prowadzić egzekucji z niczego więcej.

• INSYTUCJA PRZEDAWNIENIA DO WYDANIA DECYZJI Z ART. 68.

• Dotyczą tylko zobowiązań, które powstają w wyniku wydania decyzji.

• Art. 68 § 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 dzień powstania zobowiązania podatkowego, § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
  § 2. Jeżeli podatnik:
  1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
  2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
  § 3. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
  § 4. (utracił moc)
  § 4a. Zobowiązanie podatkowe z tytułu opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy w tym zakresie.
  § 5. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.

• Jeśli są to zobowiązania powstające w drodze decyzji to ta decyzja musi być doręczona w ciągu 3 lat. Jeśli nie zostanie doręczona to zobowiązanie w ogóle nie powstaje. Mamy jednak wyjątek – 5 lat – jeśli podatnik nie złoży deklaracji albo złoży błędną.

ZASADY ODPOWIEDZILANOŚCI ZA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE

• Z założenia za zobowiązania podatkowe odpowiada podatnik – art. 26. Jest to zasada. Oprócz podatnika za zobowiązania podatkowe podatnika może odpowiadać też płatnik i inkasent. Mamy na to art. 30 – §1 płatnik, §2 inkasent. Jest to pierwsza osoba, która odpowiada nie za swoje podatki, tylko za podatki podatnika. Odpowiada on za niepobrany podatek oraz za pobrany ale niewpłacony. Inkasent odpowiada za podatek pobrany ale nie wpłacony. Podatnik odpowiada za swój podatek, inni których zaraz wymienimy za „cudzy” podatek:

  • następcy prawni – cały rozdział 14 Ordynacji. Dwie spółki się łączą, powstaje nowa – jeśli te które zostały zlikwidowane miały jakieś zaległości w płaceniu podatku, to odpowiada nowa spółka. Odpowiedzialność następców prawnych to odpowiedzialność zamiast podatnika – „wchodzi we wszystkie prawa i obowiązku podatnika”, np.:

    • w przypadku połączenia podmiotów;

    • wtedy kiedy (z art. 93a) dochodzi do przekształcenia osoby prawnej w drugą albo spółki – np. mamy spółkę z o.o. a przekształca się w spółkę akcyjną.

    • art. 97 – spadkobiercy odpowiadają na takiej samej zasadzie.

  • Nie powstaje z mocy prawa, organ za każdym razem musi wydać decyzję. Dopiero doręczenie tej decyzji powoduje że odpowiedzialność się konstytuuje.

  • Kolejna grupa takich osób to tzw. „osoby trzecie”. Ich rodzaj odpowiedzialności jest trochę inny niż następców prawnych, mówi o tym cały rozdział 15. Tutaj nie odpowiada tylko nowa osoba, ale też podatnik, jest to odpowiedzialność solidarna z podatnikiem. Ustawodawca „szuka sobie kolejnego dłużnika”. Co to znaczy, że ktoś odpowiada z kimś solidarnie? To znaczy że jak mam dwa podmioty które są odpowiedzialne solidarnie to jako wierzyciel mogę pójść i do jednego po 100% i do drugiego po 100% kwoty. Bo odpowiedzialność tych dwóch osób oznacza, że wierzyciel może sam sobie wybrać od której ściągnie podatek. Jak już te pieniądze zostaną ściągnięte, to relacja powstaje między podmiotami solidarnie odpowiedzialnymi – wtedy mogą sobie nawzajem część oddać. Takie „osoby trzecie” to:

    • art. 110 – rozwiedziony małżonek – z czasów kiedy była wspólność majątkowa;

    • art. 111 – członek rodziny – który razem z podatnikiem który prowadził działalność gospodarczą w jakiś sposób współdziałał, np. na imię żony, ale mąż jej pomagał, to oboje odpowiadają;

    • art. 112 – nabywca przedsiębiorstwa – jeśli kupuje całe lub jakąś jego zorganizowaną część – jeśli zaległości podatkowe się sprawdzi to jest się od tej odpowiedzialności zwolnionym (przykład: kupno domu albo samochodu od byłego przedsiębiorcy);

    • użytkownik wieczysty;

    • dzierżawca, użytkownik nieruchomości – art. 114a;

    • najczęściej spotykany przypadek – art. 116 – członek zarządu spółki – skutek jest taki, że jeżeli mamy np. spółkę KOT z o. o., członkiem zarządu jest młody człowiek, lat 23; przyszedł kolega i założyli spółkę na 2 miesiące i ten młody człowiek nic nie wiedział o tym jak ona działa, szybko ją rozwiązali, ale spółka wystawiła faktury na 16 milionów złotych. Wtedy po 3 latach 4 miliony złotych przeszły na tego 23 latka; Może ten członek zarządu wskazać mienie spółki z którego można pobrać te pieniądze.

• Art. 33 – związany z zabezpieczeniem – może być albo dobrowolne, albo przymusowe.

  • Dobrowolne to art. 33 d. Polega na tym, że podatnik, widząc że może się organ uaktywnić z egzekucją, może przyjść i dać zabezpieczenie – np. gwarancja bankowa, czek itp.

  • Przymusowe – art. 33 – zanim minie termin płatności podatku organ widzi, że podatnik ma mało kasy i pozbywa się go i zachodzi prawdopodobieństwo że będzie unikał zapłaty podatku. Wydaje decyzję w której określa że zabezpiecza się na czymś, np. ustanowić zastaw czy hipotekę.

Prawo finansowe, ćwiczenia 10, 10-05-2017

• Gospodarka finansowa samorządów

• Część zagadnień już omówiliśmy z tego zakresu.

• 7 czerwca kolokwium zaliczeniowe

• Trzy zagadnienia dziś omówimy:

  1. definicja budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

  2. treść uchwały budżetowej;

  3. procedura budżetowa w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego

• DEFINICJA BUDŻETU JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

• Brak definicji legalnej, wynika to jednak z ustawy.

• Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów danej jednostki; uchwalany jest na okres roku budżetowego; w formie uchwały budżetowej; ta uchwała budżetowa jest podstawą prowadzenia gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego; ustawa budżetowa składa się z budżetu i załączników; w uchwale budżetowej nie zamieszczamy przepisów które nie są związane z wykonywaniem budżetu danej jednostki:

  1. Rodzaj planu finansowego (do sektora finansów publicznych jednostki samorządu terytorialnego są zaliczane, a wszystkie z sektora finansów publicznych prowadzą swoje finanse na podstawie planu).

  2. Rok budżetowy – zawsze rokiem kalendarzowym (1 stycznia – 31 grudnia).

  3. Budżety wszystkich jednostek w formie uchwały – samorządy wydają uchwały i zarządzenia; wszystkie budżetowe – w formie uchwały, np. wieloletnia prognoza finansowa, uchwała o zmianie uchwały budżetowej itp.

  4. Uchwała składa się z budżetu i załączników – dodatkowe treści są objęte główną częścią uchwały (nie jak w ustawie budżetowej, gdzie dodatkowe treści są odrębnie).

  5. Ostatnia część – zakaz obładowywania – nie można obładowywać treścią i czasem (zasada szczegółowości, zasada roczności); ten zakaz nie jest nigdzie wyrażony przy budżecie państwa, natomiast tutaj jest wprost wyrażony w odniesieniu do treści (art. 211).

• TREŚĆ UCHWAŁY BUDŻETOWEJ

• Znów odrębność między treścią ustawy budżetowej i uchwały – przy uchwale – dzieli się na dwie części, na część obligatoryjną i fakultatywną (organ wykonawczy decyduje czy te zapisy zawrze w ustawie czy nie):

CZĘŚĆ OBLIGATORYJNA:

1. dochody – prognoza,

2. wydatki – planowane,

   • bardzo ważna odrębność: dodatkowo, tego nie ma w budżecie państwa, wymaga się, żeby dochody i wydatki były dodatkowo sklasyfikowane:

     • bieżące,

     • majątkowe,

     • (wieloletnia prognoza finansowa – tam to się uwzględnia przykładowo)

     •  najczęściej ustawodawca robiąc klasyfikacje mówi, że te które są wymienione to są majątkowe, reszta – bieżące;

     • Przykłady:

       • Dochody majątkowe:

         • dochody ze sprzedaży majątku,

         • dochody z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności (przy gospodarowaniu nieruchomościami skarbu państwa przez starostę zostaje w powiecie 20%, bo to zadanie zlecone, przy innych zadaniach zleconych – 5%),

       • Dochody bieżące:

         • Wpłaty od samorządowych zakładów budżetowych,

         • Podatku

       • Wydatki majątkowe:

       • Wydatki bieżące - zakupy inwestycyjne i wydatki na inwestycje (np. wydatki na wynagrodzenie, świadczenia na rzecz osób fizycznych, składki różnego rodzaju)

3. Deficyt albo nadwyżka (nadwyżki przy budżecie państwa nie ma) – planowane. Kwota deficytu nie wystarczy – musi być informacja o źródłach pokrycia deficytu, o źródłach finansowania; nadwyżka – informacja o przeznaczeniu.

4. Przychody – planowane,

5. Rozchody – planowane,

   • Bo wiemy jakie zobowiązania zaciągnęliśmy a jakich udzieliliśmy.

6. Limit zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek albo emisji papierów wartościowych,

7. Kwota wydatków przypadających do spłaty w danym roku z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji,

8. Szczególne zasady wykonywania budżetu wynikające z odrębnych ustaw – to już jest typowe tylko dla samorządowego budżetu i kolejne 2 pkt też takie punkty będą. Dlatego, że ustawa reguluje wszystko tak samo zarówno dla gminy, powiatu jak i województwa – czasem trzeba sięgnąć dla rozwiązań dostosowanych do „rozmiaru jednostki”.

   • Ustawa o samorządzie gminnym,

   • Ustawa o samorządzie powiatowym,

   • Ustawa o samorządzie województwa,

   • Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,

   • TRZEBA PAMIĘTAĆ ŻE TEN PUNKT JEST W CZĘŚCI OBLIGATORYJNEJ, tego później zmienić nie można

9. Dotyczy tylko gmin – uprawnienia jednostek pomocniczych do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy (bo jednostki pomocnicze są tylko w gminach – sołectwa, dzielnice i osiedla).

10. Inne postanowienia których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego.

    • Planowanie – wykonawczy,

    • Uchwalanie – stanowiący,

    • Wykonywanie – wykonawczy,

    • Sprawozdanie – wykonawczy,

    • Kontrola – stanowiący,

    • Regionalna izba obrachunkowa.

    • Organ stanowiący też może mieć na tę treść wpływ.

    • Art. 234 Ustawy o finansach publicznych – obowiązek – organ stanowiący podejmuje uchwałę w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej (OBOWIĄZEK!)  postanowienia z tej uchwały = obowiązek zamieszczenia ich w uchwale;

    • Czasem np. informacja o wziętym kredycie, czasem o tym, ile weźmiemy z finansowania unijnego – różne rzeczy dodatkowo organ stanowiący może wymagać.

CZĘŚĆ FAKULTATYWNA

1. Jeden rodzaj postanowień – upoważnienia dla organu wykonawczego (dwa rodzaje upoważnień:

   1. Upoważnienia dla organu wykonawczego do zaciągania zobowiązań

   2. Upoważnienia dla organu wykonawczego do dokonywania zmian w budżecie

• PROCEDURA BUDŻETOWA

• Oprócz tego co w ustawie o finansach publicznych trzeba zawsze jako organ wykonawczy patrzeć na uchwałę z art. 234. Ta uchwała z art. 234 może dodać termin dla organu wykonawczego – może porządkować te czynności.

• Inicjatywa uchwałodawcza – ma ją wyłącznie organ wykonawczy – to wynika wprost z przepisów ustawy o finansach publicznych.

• Musimy pamiętać, że ta wyłączna inicjatywa organu wykonawczego jest szersza niż tylko uchwała budżetowa – tak samo jak przy uchwale budżetowej – uchwała budżetowa, uchwała zmieniająca uchwałę budżetową, uchwała w sprawie prowizorium, uchwała w sprawie wieloletniej prognozy finansowej (na poziomie państwa plan wieloletni jest w innej formie).

• Pierwszym terminem ustawowym, etapem jest termin złożenia projektu ustawy budżetowej – tutaj mamy datę dzienną – 15 listopada roku poprzedzającego rok kalendarzowy przedkłada organowi stanowiącemu. Musi być ten termin późniejszy, bo organy muszą wiedzieć pewne kwestie z ustawy budżetu państwa – jaka będzie subwencja, jakie finansowanie.

• Organ nadzorczy – Regionalna Izba Obrachunkowa – od razu dostaje projekt uchwały tak samo jak organ stanowiący

• Kolejny termin  organ wykonawczy od dnia złożenia projektu ma 7 dni na przekazanie informacji jednostkom podległym (nie koniecznie 15 listopada, bo jednostka może wcześniej to złożyć, a 15 jest ostatnim możliwym terminem). Informacje o tym co dotyczy każdej jednostki – każda jednostka musi uchwalić swój własny roczny plan finansowych i dlatego potrzebuje tych informacji.

• Jednostki podległe od tego momentu jak organ im przekazał informację mają 30 dni na przygotowanie własnych rocznych planów finansowych (ale nie później niż do 22 grudnia).

• Dodatkowy termin (termin ostateczny) uchwalenia uchwały budżetowej – 31 stycznia – obowiązuje tu zasada roczności, ale czasem to może być niezależne od jednostki i wtedy możemy uchwalić później.

• Projekt uchwały budżetowej też ma charakter samoistny – w wyżej wymienionej sytuacji obowiązuje tak jak uchwała.

• Jeśli jednostka nie wyrobi się do 31 stycznia to traci prawo samodzielnego ustalenia sobie budżetu – ustala go RIO (ona ma czas do końca lutego).

• Prowizorium budżetowe – cztery wytyczne:

  • Wyłączna inicjatywa organu wykonawczego.

  • To jest też uchwała.

  • Nie można zastosować prowizorium budżetowego w budżetach samorządowych jak go nie ma w budżecie państwa.

  • Jeżeli w budżecie państwa byłoby prowizorium ustalone na dany rok, jednostka składa równocześnie z projektem jeśli chce (organ może skorzystać z prowizorium, ale nie musi) – możliwość, a nie obowiązek.

36