Pięć faz opłakiwania straty

Faza pierwsza – szok

Dla tej fazy występują następujące charakterystyczne symptomy: niedowierzanie, wewnętrzny zamęt, wzburzenie, bezradność, stan alarmu i psychologiczne dystansowanie się.

Każdy z nas się czymś różni i tak samo różnie reagujemy na stres i szok. Szok po stracie bliskiej osoby jest zależny od więzi między nami samymi a tą osobą. Szczególny i największy szok przeżywa się właśnie po stracie dziecka, ponieważ było przed nim całe życie i skończyło się w jednej chwili, dlatego przeżywamy inaczej śmierć dziecka a starszej osoby, która zmarła np. z racji wieku. Szok jest niczym innym jak chaosem wewnętrznym i poczuciem zagubienia. Wszystko do tej pory co było pewnym rytuałem i codziennością ulega zmianie na tyle poważnej, że nigdy te sytuacje nie powrócą, ponieważ brakuje dziecka. Każdy z nasz w szoku próbuje odnaleźć choć trochę sensu po tym co się wydarzyło. W fazie pierwszej występuje dystans psychologiczny, czyli działanie ochronne w sytuacji nieszczęścia i tragedii. Dzięki temu mechanizmowi oddalamy się od sytuacji, ponieważ za bardzo nas obciąża psychicznie i jest zbyt bolesna. Szok wywołuje żałobę, która jest bardzo długim i wyczerpującym okresem dla rodziców po stracie dziecka. Zwykle żałoba bywa krótka, lecz po utracie dziecka trwa rok a czasem i dłużej. Po pewnym czasie wchodzi się w druga fazę żałoby, czyli pełną świadomość tego, co się stało.

Faza druga: uświadomienie sobie straty.

Druga faza charakteryzuje się następującymi symptomami: niepokój wywołany separacją, konflikty emocjonalne, przewlekły stres, nadwrażliwość, gniew i poczucie winy.

W tej fazie wyróżnia się dezorganizację emocjonalną. Gdy rodzice uświadamiają sobie, że stracili dziecko zaczyna przytłaczać ich ciężar, który bardzo przygniata. Nie jesteśmy w stanie głęboko odetchnąć, oddech ten jest nadal płytki. W drugiej fazie występuje zmienność i chwiejność uczuć. Uczucia takie jak gniew, poczucie winy, frustracja i wstyd wzbierają w rodzicach z każdą chwilą. Gdy następuje utrata dziecka automatycznie zrywa się silna więź między rodzicami, ponieważ dziecko było tym, co ich łączyło. Ból jest rozdzierający, ponieważ jest to uczucie takie, jak gdyby ktoś wyrwał z nas inną bliska osobę. Główny komponent drugiej fazy to niepokój wywołany separacją. Rodzice się boją, ponieważ następuje utrata kontroli i szok po śmierci dziecka zaczyna się przenosić na sprawy poza domostwem. Nie ma się na czym oprzeć, świat stanął do góry nogami a wszystko stało się chwiejne. Człowiek po utracie dziecka staje się podatny na zranienia, niepewność i brak poczucia bezpieczeństwa. W tej fazie pojawiają się kłopoty ze snem i niemożność usiedzenia w miejscu. Wkraczając w trzecią fazę, organizm daje nam znać, że trzeba odpocząć.

Faza trzecia: chronienie siebie/wycofanie się

W fazie trzeciej występują następujące symptomy: wycofanie się, rozpacz, osłabienie systemu odpornościowego, zmęczenie, praca nad smutkiem i żalem oraz „hibernacja”.

W tej fazie większość rodziców nie rozumie, ze potrzeba odpoczynku jest zjawiskiem pozytywnym a nie negatywnym. Powinno tu nastąpić wycofanie sią z kontaktów z innymi ludźmi, spędzenie większości czasu z samym sobą i dłuższy sen. Większość również, zanim wejdzie w ta fazę spodziewa się stopniowej poprawy samopoczucia, słabnięcia, bólu i żalu. I w tym momencie następuje rozczarowanie, ponieważ następuje zupełnie coś innego. Energia, która występowała podczas dwóch pierwszych faz nagle zanika i nastaje osłabienie.

Faza czwarta: powracanie do zdrowia.

Charakterystyczne symptomy występujące w tej fazie to: odzyskiwanie kontroli, rezygnowanie z dawnych ról, tworzenie nowej tożsamości, przebaczanie i zapominanie, poszukiwanie znaczenia i zabliźnianie się rany. Powrót do zdrowia bywa bardzo długi i często niezauważalny. Zazwyczaj jest tak, że lekki przypływ energii przychodzi nie wiadomo skąd. Po wyjściu z „hibernacji” następuje powrót do kontroli nad własnym życiem. Każdy musi znaleźć swoją nowa tożsamość, ponieważ nikt już nie jest taką samą osobą jaka był do tej pory. Faza ta polega na poszukiwaniu swojego ja. Powinno się wzmocnić więzi z rodziną, zwrócić się do nich pokojowo i połączyć siły. W tej fazie stopniowo zaczyna się zainteresowanie innymi sprawami, jakimś hobby i tym co do tej pory było nam obce.

Faza piąta: odnowa

Symptomy występujące w fazie piątej: rozwijanie nowej świadomości siebie, akceptowanie odpowiedzialności, uczenie się życia bez… (dziecka, dawnych ról itp.), zajęcie się swoimi potrzebami wewnętrznymi, aktywny udział ze światem oraz znajdywanie substytutów.

Przeżywanie głębokiego bólu jest zmartwychwstaniem po śmierci. Porzuca się dawne role, przyzwyczajenia i odnajduje się w nowych sytuacjach, nowe zachowania, nowe towarzystwo. W fazie piątej występuje bogate doświadczenie związane ze śmiercią dziecka, stajemy się bardziej wyrozumiali i odporni na pewne zachowania i sytuacje. Nabiera się nowych sił, które napędzają nasz mechanizm życiowy od nowa.