Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw.

Rozpoczynanie działalności gospodarczej.

Formy prawne przedsiębiorstw w Polsce:
Spółki kapitałowe	Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością  sp. z o.o. • spółka akcyjna S.A.
Spółki osobowe	Spółka jawna sp. j.  • Spółka partnerska sp. p. • Spółka komandytowa sp. k.   •Spółka komandytowo – akcyjna  S.K.A.
Spółki cywilne	Spółka cywilna s.c. •osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą  P.P.O.F. (Przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej)
Spółki paneuropejskie	Spółka europejska SE •Spółdzielnia europejska SCE  • Europejskie Zgrupowanie interesów gospodarczych EZIG
Inne krajowe formy prawne	Przedsiębiorstwo państwowe • Spółdzielnia • Fundacja  • Stowarzyszenie
Inne paneuropejskie formy prawne	Przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe PZIwZPW  • (planowane: stowarzyszenie europejskie •Europejska spółka Prywatna SPE, wycofane: Europejska spółka wzajemna EME)

Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw - formy, jakie przyjmują przedsiębiorstwa w momencie rejestracji. Można je podzielić na :

• formy krajowe, przewidziane są w ustawodawstwie danego kraju

• paneuropejskie, które są uregulowane w ustawodawstwie wspólnotowym i obowiązują we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Wybór formy determinuje m.in. sposób rejestracji przedsiębiorstwa lub spółki oraz zasady organizacji, czyli jego strukturę organizacyjną.

Spółka jest umownym związkiem osób i ich kapitałów stworzonym w celu prowadzenia działalności gospodarczej. W zależności od przepisów prawnych, jakim podlegają, wyróżnia się spółki cywilne i handlowe.

Przedsiębiorstwo – stanowi wyodrębnioną z gospodarki narodowej jednostkę gospodarczą, społeczno-techniczną utworzoną w celu trwałego, zarobkowego zaspokojenia potrzeb osób trzecich na rynku.

Cechy przedsiębiorstwa:

• działalność zarobkowa (realizacja zysku)

• samodzielność decyzyjna

• ponosi własne ryzyko

• działalność ma charakter trwały

W dalszej części pracy chciałabym scharakteryzować podstawowe formy prawne przedsiębiorstw .

SPÓŁKA CYWILNA

Stanowi najprostszą formę prowadzenia działalności gospodarczej. Może być założona przez co najmniej dwie osoby fizyczne lub prawne. Wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi powinni posiadać JDG. Spółka cywilna nie wymaga obowiązkowego kapitału zakładowego. Wspólnicy są jedynie zobowiązani do wniesienia dowolnego wkładu do spółki. Może on występować w postaci aktywów trwałych, środków finansowych, wartości niematerialnych i prawnych lub know-how. W przypadku wkładu w postaci nieruchomości niezbędny jest akt notarialny.

Umowa spółki cywilnej

Pierwszy etap rejestracji spółki cywilnej stanowi stworzenie odpowiedniej umowy. Powinna ona być zawarta na piśmie, co jednak nie jest obligatoryjnym obowiązkiem. Oznacza to, że spółka cywilna może funkcjonować także na podstawie umowy ustnej pomiędzy wspólnikami. Takie porozumienie uznaje się jednak za niebezpieczne oraz konfliktowe gdyż w przypadku sporów lub problemów brak jest jakiegokolwiek dokumentu dowodowego. Dlatego też zaleca się tworzenie pisemnej umowy spółki cywilnej. Umowa spółki cywilnej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Stawka podatku wynosi 0,5%. Podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów wniesionych do majątku spółki. Na złożenie deklaracji (PCC-3, PCC-3A) oraz zapłatę podatku w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę spółki jest 14 dni od daty podpisania umowy spółki.

Umowa spółki cywilnej powinna zawierać:

• osoby wspólników,

• wspólny cel gospodarczy,

• wnoszone wkłady bądź też inny sposób dążenia do osiągnięcia celu spółki,

• kwestie dotyczące prowadzenia spraw (podejmowania decyzji w spółce) i reprezentacji,

• udział w zyskach i stratach,

• możliwość podziału i wypłaty zysków w trakcie trwania spółki oraz,

• określenie jej roku obrachunkowego.

Rejestracja spółki cywilnej w EWG

Spółka cywilna nie podlega rejestracji w KRS, spółkę należy wpisać do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Taka sytuacja jest spowodowana tym, że spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, są nimi jej wspólnicy. Dlatego każdy z nich musi posiadać osobowość prawną lub prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą. Oznacza to, że do EDG wpisują się wszyscy wspólnicy spółki. Podobnie jest w przypadku zawierania umów. W przypadku spółki cywilnej stroną zawierającą umowy są wspólnicy spółki a nie sama spółka cywilna. Wpis w ewidencji następuje na podstawie obowiązującego w całym kraju wniosku EDG-1. Zgłoszenia do EDG każdy wspólnik powinien dokonać urzędzie gminy lub miasta, właściwym ze względu na jego miejsce zamieszkania. Obecnie zgłoszenie do EDG nie podlega opłacie.

Zgłoszenie spółki cywilnej do US i ZUS

Do US powinni zgłosić się wspólnicy spółki cywilnej w celu wyboru formy opodatkowania podatkiem dochodowym od zysków osiągniętych z działalności spółki cywilnej. Sama spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, nie jest także przedsiębiorstwem. Przeciwnie jest w przypadku podatku VAT, któremu podlega spółka cywilna, o ile jej działalność nie jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych spółka cywilna musi być zgłoszona jedynie w przypadku zatrudniania pracowników. W takim przypadku nastaje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne na rzecz pracowników, a spółka cywilna musi być zgłoszona do ZUS jako płatnik składek.

Konto firmowe spółki cywilnej

W przypadku spółki cywilnej nie obowiązuje wymóg posiadania konta firmowego, jak jest w przypadku spółki z o.o.. Posiadanie rachunku firmowego zaleca się w przypadku prowadzenia każdej spółki. Ułatwia to kontrolowanie przepływów pieniężnych oraz dokonywanie wielu transakcji płatniczych. Nie jest to jednak konieczność, decyzja o założeniu konta należy jedynie do wspólników spółki cywilnej.

SPÓŁKA JAWNA

Spółka jawna, jako osobowa spółka handlowa jest odrębnym od wspólników podmiotem prawa (nie posiada jednak osobowości prawnej) co oznacza, że może we własnym imieniu nabywać prawa (np. własność nieruchomości) zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Nazywa się ją "ułomną" osobą prawną, ponieważ w odróżnieniu od "pełnej" osoby prawnej nie posiada swoich organów ani nie zapewnia wspólnikom ochrony finansowej w tym sensie, że każdy wspólnik ponosi bez ograniczenia odpowiedzialność całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Jak już wspomniałem wyżej - odpowiedzialność wspólnika jest subsydiarna, to znaczy, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję wierzytelności z majątku wspólnika tylko w przypadku, kiedy egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Należy jednak pamiętać, iż osoba wstępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki, istniejące przed dniem jej przystąpienia.

Jeśli natomiast chodzi o prowadzenie spraw spółki, to o ile umowa spółki nie stanowi inaczej - jest to nie tylko prawo, ale i obowiązek wszystkich wspólników, który dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Każdy z nich jest również uprawniony do reprezentowania spółki na zewnątrz, chyba że umowa lub w wyjątkowych przypadkach wyrok sądu pozbawiają danego wspólnika tego uprawnienia. Pozostałe prawa i obowiązki wspólników są równe, co dotyczy w szczególności udziału w zyskach i stratach. Warto tutaj dodać, iż spółka jawna posiada własny majątek, który nie jest - tak jak w przypadku spółki cywilnej - majątkiem wspólnym wspólników. Składa się na niego "wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia", a więc własność rzeczy (tak ruchomości jak i nieruchomości), prawa rzeczowe ograniczone, wierzytelności oraz prawa na dobrach niematerialnych, takie jak np. prawo autorskie lub patent. Ponadto, do praw i obowiązków wspólników zalicza się między innymi prawo do informacji (każdy wspólnik ma prawo do żądania od innych wspólników informacji dotyczących stanu majątku i interesów spółki), prawo do wypowiedzenia umowy spółki i żądania rozwiązania spółki, obowiązek lojalności wobec spółki (wspólnik zobowiązany jest powstrzymać się od działalności sprzecznej z interesem spółki). Powyższe prawa i obowiązki w doktrynie nazywane są korporacyjnymi, a wyróżnia się także prawa i obowiązki o charakterze majątkowym, do których należą: prawo do podziału i wypłaty zysku, obowiązek partycypacji w stratach spółki, prawo do zwrotu wydatków związanych z prowadzeniem spraw spółki czy też prawo do wypłaty udziału w majątku spółki w razie jej likwidacji.

Spółkę jawną utworzyć mogą nie tylko osoby fizyczne, ale również osoby prawne, spółki handlowe osobowe i kapitałowe. Powstaje ona już w momencie podpisania umowy spółki, co oznacza, że od tej chwili mają do niej zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu spółek handlowych. Komentowana spółka podlega obligatoryjnemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców, co z kolei wiąże się z faktem, iż przed wpisem nie może prowadzić działalności gospodarczej. Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności i zawierać następujące elementy:

1. określenie stron umowy - choć art. 25 k. s. h. tego nie wymienia

2. firmę i siedzibę spółki

3. określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość

4. przedmiot działalności spółki

5. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Skoro mowa o wkładach wnoszonych do spółki przez wspólników, to podkreślić należy, że stanowią one tak zwany majątek "początkowy" spółki, a obowiązek ich wniesienia obciąża każdego wspólnika i nie może być wyłączony umową. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują żadnego minimum dotyczącego wysokości kapitału spółki jawnej.

Spółka jawna może zostać rozwiązana z przyczyn takich jak jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika, prawomocne orzeczenie sądu lub z powodu przyczyn przewidzianych w umowie spółki. Zdarzenia wymienione powyżej powodują przejście spółki w fazę tak zwanego postępowania likwidacyjnego, prowadzonego przez likwidatorów ,którymi w praktyce są wspólnicy spółki. Otwarcie likwidacji podlega obowiązkowemu zgłoszeniu do sądu rejestrowego. Likwidatorzy winni między innymi zakończyć bieżące sprawy spółki, ściągnąć wierzytelności oraz spieniężyć jej majątek.

Podsumowując, do najważniejszych zalet spółki jawnej zaliczyć należy brak określonych wymagań kapitałowych, stosunkowo niskie koszty założenia, swobodę w formułowaniu treści umowy spółki, jak również reprezentację spółki przez wszystkich wspólników lub możliwość umownego wyłączenia wspólnika od reprezentacji. Wadami są natomiast brak osobowości prawnej oraz subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.

Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 500 tys. zł 

SPÓŁKA PARTNRESKA

Omawiając spółkę partnerską, należy już na wstępie podkreślić, iż ta forma prowadzenia działalności dostępna jest wyłącznie dla osób wykonujących tzw. wolne zawody, które wymagają doświadczenia i wysokich kwalifikacji fachowych. Założyć spółkę partnerską, która jest osobową spółką handlową i prowadzi działalność gospodarczą (a więc jest "przedsiębiorcą") mogą więc wyłącznie osoby fizyczne wykonujące zawód: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

W związku z faktem, iż coraz częściej orzekane są wysokie odszkodowania za szkodę wyrządzoną klientowi przez lekarza czy adwokata, podstawową i najważniejszą zaletą spółki partnerskiej jest ograniczenie ryzyka związanego z wykonywaniem danego zawodu w ramach spółki. Obowiązuje w niej bowiem podstawowa zasada, iż za "błąd w sztuce" popełniony przez jednego z partnerów, pozostali partnerzy danej spółki nie ponoszą odpowiedzialności. Oznacza to w konsekwencji, iż za zobowiązania spółki powstałe w wyniku działalności jednego z partnerów, odpowiada tylko sama spółka oraz partner, który dopuścił się błędu.

Warto zaznaczyć, iż spółka partnerska jest odrębnym od wspólników podmiotem prawa, co oznacza, że może ona we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Jej firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego z partnerów, dodatkowe oznaczenie "i partner", "i partnerzy" lub "spółka partnerska" oraz określenie wykonywanego przez spółkę wolnego zawodu, np. Nowak, Kowalski - Adwokaci spółka partnerska. Takie jednoznaczne określenie profilu spółki w jej nazwie, należy również uznać za jej zaletę. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, a jej umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Niedochowanie tej formy powoduje nieważność umowy. Skoro mowa o umowie spółki, to powinna ona zawierać: określenie wykonywanego przez wspólników wolnego zawodu, przedmiot działalności spółki, nazwiska i imiona partnerów, firmę i siedzibę spółki, czas jej trwania oraz określenie wnoszonych przez partnerów wkładów i ich wartość. Jeśli chodzi o prowadzenie spraw spółki, to o ile umowa nie stanowi inaczej, podlega ono takim samym regułom jak spółka jawna. W przypadku jednak dużej liczby partnerów czy znaczącego majątku spółki, które mogłyby utrudniać prowadzenie jej spraw na powyższych zasadach, Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość powołania zarządu spółki partnerskiej, jako formalnego organu uprawnionego i zobowiązanego do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Partnerzy mogą więc w umowie spółki ustanowić zarząd na cały czas funkcjonowania spółki lub jedynie przewidzieć możliwość jego ustanowienia w przyszłości. Takie rozwiązanie nosi nazwę "następczego ustanowienia zarządu". Należy tutaj podkreślić, iż do zarządu spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a partnerzy zostają wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.

Rozwiązanie spółki partnerskiej powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki

2. jednomyślna uchwała wszystkich partnerów

3. ogłoszenie upadłości spółki

4. utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu

5. prawomocne orzeczenie sądu.

Dodać należy, iż w przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń. Czas ten, pozwala nie tylko na zakończenie bieżących spraw spółki, ale także na ewentualne poszukiwanie nowego partnera, które pozwoli na utrzymanie spółki.

W związku z powyższym, do zalet spółki partnerskiej zaliczamy przede wszystkim ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w wyniku działalności innego partnera, jednoznaczne określenie przedmiotu działalności spółki w jej nazwie, brak określonych wymagań kapitałowych oraz możliwość ujawnienia w nazwie firmy nazwiska tylko jednego wspólnika. Za wady natomiast, uznać należy konieczność sporządzenia umowy spółki w formie aktu notarialnego, oraz - co oczywiste - fakt, iż spółka partnerska może działać wyłącznie w zakresie wolnego zawodu wykonywanego przez jej partnerów.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Spółka komandytowa charakteryzuje się tym, że występują w niej dwie różne grupy wspólników o zupełnie odmiennym statusie i do każdej grupy wspólników znajdują zastosowanie odmienne przepisy. Dość istotne znaczenie ma odesłanie z art. 103 Kodeksu Spółek Handlowych (KSH) do przepisów o spółce jawnej, dlatego że do jednej z grup wspólników – do komplementariuszy te przepisy w znacznej mierze znajdą zastosowanie. Z kolei sama regulacja zawarta w przepisach KSH dotyczących spółki komandytowej odnosi się w przeważającej mierze do komandytariuszy. Pozycja wspólników jest więc odrębnie uregulowana w różnych przepisach.

Różnice w statusie wspólników (czyli między komplementariuszami a komandytariuszami):

1) zakres ich odpowiedzialności – wynika to już z samej definicji umowy spółko komandytowej - zgodnie bowiem z art. 102 KSH „spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona”. Zatem pierwszą zasadniczą cechą charakterystyczną dla spółki komandytowej jest różna odpowiedzialność wspólników – komplementariusze odpowiadają w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki, natomiast odpowiedzialność drugiej grupy – czyli komandytariuszy – jest ograniczona.

2) zaangażowanie wspólników w działalność spółki – chodzi tu o uprawnienia dotyczące prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Komplementariusze są tymi wspólnikami, którzy mają prawo prowadzenia spraw spółki, są również jej przedstawicielami ustawowymi posiadającymi prawo reprezentowania. Są więc oni bezpośrednio zaangażowani w działalność spółki, stąd też tych wspólników bardzo często nazywamy „inwestorami aktywnymi”. Z kolei komandytariusze nie posiadają prawa prowadzenia spraw spółki, nie są również przedstawicielami ustawowymi tej spółki, gdyż mogą ją reprezentować tylko i wyłącznie jako pełnomocnicy lub jako prokurenci. W związku z tym pozycja komandytariuszy powoduje, że określamy ich mianem „inwestorów pasywnych”, „wspólników biernych” czy też nawet „wspólników kapitałowych” – są oni „dawcami” kapitału do spółki, wnoszą wkłady, w pewnym zakresie ponoszą odpowiedzialność, natomiast głównie nastawieni są na czerpanie zysków ze spółki.

3) ujawnianie nazwisk wspólników w firmie spółki komandytowej – firma spółki komandytowej będzie zawierała tylko i wyłącznie nazwiska komplementariuszy, ewentualnie firmy komplementariuszy, jeżeli komplementariuszem będzie osoba prawna czy też jednostka organizacyjna, natomiast samych komandytariuszy nie ujawnia się w firmie. Dlatego też komplementariuszy często nazywamy „wspólnikami firmowymi” albo „wspólnikami jawnymi”.

4) wkłady – komplementariusze nie są w żaden sposób ograniczeni, jeżeli chodzi o przedmiot wkładu do spółki komandytowej. Z kolei komandytariuszy obowiązują pewne ograniczenia wynikające z art. 107 KSH (wykonanie pracy, świadczenie usług itd.).

Status prawny spółki komandytowej

Spółka komandytowa jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną (art. 331 Kodeksu Cywilnego), czyli jest tzw. „ułomną osobą prawną”. Przepisem prawnym, który spółce komandytowej przyznaje zdolność prawną, jest art. 8 KSH, który wskazuje, że „spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana”. Spółka posiada więc zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową. Jest ona odrębnym od wspólników podmiotem prawa, wyposażonym we własny majątek, którym odpowiada za zobowiązania. Spółka jest też przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego (art. 431), ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i innych ustaw.

SPÓŁKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA

Spółka komandytowo-akcyjna może być nie tylko atrakcyjną alternatywą dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jawnej, komandytowej czy akcyjnej, ale już wkrótce ma szansę stać się najchętniej wybieraną formą prowadzenia działalności gospodarczej.

Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Do niedawna nie była to specjalnie popularna forma prowadzenia biznesu, ale z pewnością to się zmieni po orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 stycznia 2012 roku. W uchwale NSA stwierdził, że dochód wspólnika będącego akcjonariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej podlega opodatkowaniu dopiero w przypadku otrzymania przez tegoż akcjonariusza dywidendy wypłaconej na podstawie uchwały walnego zgromadzenia o podziale zysku. To stwarza możliwość przesunięcia w czasie zapłaty podatku dochodowego, a tym samym możliwość optymalizacji podatkowej prowadzonej działalności gospodarczej.

Opłacalna podatkowo

Spółka komandytowo-akcyjna jest szczególnym rodzajem spółki, który łączy w sobie zalety podatkowe spółek osobowych (unikanie podwójnego opodatkowania dochodów) i spółek kapitałowych (możliwość odroczenia płacenia podatku dochodowego aż do czasu, kiedy wspólnicy zdecydują się wypłacić dywidendę). Dlatego warto zastanowić się, czy nie zmienić dotychczasowej formy prowadzenia biznesu na spółkę komandytowo-akcyjną. Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, możesz założyć taką spółkę, a swoje dotychczasowe przedsiębiorstwo wnieść do niej aportem. Jeśli natomiast prowadzisz już działalność w formie innej spółki, możliwe jest jej przekształcenie w spółkę komandytowo-akcyjną. Jednak trzeba pamiętać, że kapitał zakładowy takiej spółki musi wynosić co najmniej 50 000 zł. Dlatego taką formę prawną biznesu warto wybrać, gdy planujesz działalność na większą skalę.

Aby utworzyć spółkę komandytowo-akcyjną, trzeba przyjąć statut, wnieść wkłady oraz wpisać nową spółkę do rejestru. Statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, a osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Natomiast wniosek o wpis do rejestru powinni złożyć komplementariusze, ponieważ to oni reprezentują spółkę. Ich odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki jest nieograniczona - odpowiadają całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi komplementariuszami oraz ze spółką. Natomiast akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki wobec osób trzecich.

Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być w formie aktu notarialnego.

Statut spółki powinien zawierać:

- nazwę i siedzibę spółki

- nazwa spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy (mogą to być zarówno osoby prawne, jak i fizyczne) oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A."- przedmiot działalności spółki

- czas trwania spółki, jeżeli jest określony

- określenie wysokości wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza

- wysokość kapitału zakładowego (co najmniej 50 000 zł), sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela

- liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnego rodzaju

- nazwiska i imiona albo firmy komplementariuszy oraz ich siedziby i adresy

- organizacje walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewidują ustanowienie rady nadzorczej

Spółka komandytowo-akcyjna

Zalety:

-unikanie tzw. podwójnego opodatkowania,

- możliwość przesunięcia w czasie płatności podatku dochodowego do momentu podjęcia decyzji wspólników o wypłacie dywidendy,

-możliwość takiego skonstruowania statutu spółki i ułożenia wzajemnych stosunków w spółce, aby posiadając realny wpływ na działalność spółki, czerpać z niej zyski przy jednoczesnym ograniczeniu odpowiedzialności za zobowiązania spółki w sposób dalej idący niż w spółce z o.o.,

- możliwość emitowania akcji i pozyskania tą drogą kapitału,

- możliwość sfinansowania kapitałochłonnych pomysłów, na realizację których pomysłodawca nie ma środków i zaprasza do finansowania grupę osób (akcjonariuszy),

- możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników (wspólnicy pełniący rolę akcjonariuszy nie odpowiadają za zobowiązania spółki).

Wady:

- wysoki kapitał zakładowy,

- koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia,

- wymóg prowadzenia pełniej księgowości.

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Handlowa spółka kapitałowa, posiadająca osobowość prawną, która może być utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym prawnie dopuszczalnym celu. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki wobec wierzycieli; odpowiada za nie sama spółka swoim majątkiem utworzonym z wkładów wspólników. Liczba wspólników posiadających udziały w spółce może być dowolna, jednak w przypadku, gdy istnieje tylko jeden wspólnik i dokonuje on czynności prawnej z własną spółką, czynność ta wymaga formy aktu notarialnego. Wypis tego aktu notarialnego notariusz przesyła sądowi rejestrowemu. Podobnie jak inne osoby prawne spółka ta uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do w rejestru. Do założenia tej spółki niezbędny jest minimalny kapitał zakładowy w wysokości 5000 zł. Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów, minimalna wartość udziału to 50 zł. Udziały muszą zostać pokryte w całości przed złożeniem wniosku do KRS.

Organami spółki są:

- zgromadzenie wspólników - podejmowanie uchwał

- zarząd - prowadzenie spraw i reprezentacja spółki

- rada nadzorcza lub komisja rewizyjna - stały nadzór nad działalnością spółki. Obowiązek ustanowienia co najmniej jednego z tych organów ciąży na spółkach z o.o. Umowa spółki musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Z chwilą jej zawarcia powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która jest podmiotem praw i obowiązków (może więc uzyskać REGON, NIP oraz założyć konto bankowe).

Alternatywnie, od 1 stycznia 2012 ma być możliwa rejestracja sp. z o.o. przy użyciu wzorca umowy w systemie teleinformatycznym.

SPÓŁKA AKCYJNA

Handlowa spółka kapitałowa; może być utworzona przez jedną lub więcej osób, nie może być jednak zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o. W obowiązującym stanie prawnym kapitał zakładowy spółki akcyjnej musi wynosić minimum 100 tysięcy złotych. Przepisy szczególne mogą ten wymóg zaostrzać. Przykładowo spółka akcyjna prowadząca giełdę zobowiązana jest posiadać kapitał zakładowy na poziomie minimum 10 mln złotych).

Kapitał zakładowy jest niepodzielny. Spółka musi utrzymywać go w całości i nie może rozdzielać pomiędzy akcjonariuszy.

Kapitał akcyjny nie powinien być wykorzystywany na zaspokojenie roszczeń ubezpieczeniowych. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej może być podwyższony lub obniżony.

Obligatoryjnymi organami spółki akcyjnej są:

- walne zgromadzenie

- zarząd

- rada nadzorcza

Powyższe organy pełnią podobne funkcje jak w spółce z o.o.

Analogicznie jak spółka z o.o., spółka akcyjna odpowiada za zobowiązania wobec wierzycieli majątkiem spółki, zwolnieni zaś z tej odpowiedzialności są jej akcjonariusze.

INNE KRAJOWE FORMY PRAWNE:

• Przedsiębiorstwo państwowe

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym, samofinansującym się podmiotem mającym osobowość prawną. Przedsiębiorstwo to działa w pewnym określonym celu, którym może być na przykład wydobywanie konkretnego surowca lub produkcja maszyn i urządzeń. Przedsiębiorstwo ma majątek, w który zostało wyposażone przez swoich założycieli w trakcie organizowania. Założycielami przedsiębiorstwa państwowego są naczelne lub terenowe organy administracji państwowej. Podlega ono wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Jego organami są: ogólne zebranie pracowników, rada pracownicza oraz dyrektor.

• Stowarzyszenie

Dobrowolne i samorządne zrzeszenie o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie może zostać powołane przez 15 osób, które po uchwaleniu statutu stowarzyszenia dokonują jego rejestracji w sądzie. Z chwilą wpisania do rejestru stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą. Dochód z tej działalności służy realizacji celów statutowych stowarzyszenia. Członkowie stowarzyszenia wybierają zarząd i organ kontroli wewnętrznej. Działalność w stowarzyszeniu opiera się na pracy społecznej, ale do prowadzenia swoich spraw może ono zatrudniać pracowników. Członkami stowarzyszenia mogą zostać osoby, które ukończyły 16 lat.

• Spółdzielnia

Dobrowolne i samorządne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, posiadające własne fundusze. Członkowie spółdzielni prowadzą wspólną działalność gospodarczą we własnym interesie. Spółdzielnia może też prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Wyróżniamy spółdzielnie użytkowników, które świadczą usługi na rzecz członków, oraz spółdzielnie wytwórcze, które zatrudniają swoich członków zarobkowo. Spółdzielnię może założyć 10 osób fizycznych lub mogą to zrobić 3 osoby prawne.

• Fundacja

Organizacja utworzona do realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, takich jak ochrona zdrowia, nauka, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, oświata i wychowanie, rozwój gospodarki. Fundacja zostaje ustanowiona przez fundatora, który ustala jej statut i zarząd oraz przekazuje pewien majątek na działalność. Osobowość prawną fundacja uzyskuje po wpisaniu do rejestru fundacji. W celu realizacji zadań statutowych fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Rozpoczynanie działalności gospodarczej.

Z dniem 1 stycznia 2012r. rejestracja prowadzących działalność gospodarczą odbywa się wyłącznie w sieci. Finalizowany jest tym samym proces budowania i wprowadzania elektronicznego rejestru dostępnego przez Internet. Projekt wkroczył w końcową fazę realizacji z dniem 1 lipca 2011 od którego to funkcjonowanie rozpoczęła Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (dalej: „CEIDG”).

Zasadniczą zmianą jest utrata statusu „organów ewidencyjnych” przez gminy, które dotychczas zobowiązane były do prowadzenia ewidencji. 1 stycznia 2012 zakończył się okres przejściowy, w którym to miało nastąpić przeniesienie danych z ewidencji gmin do CEIDG.

Poza możliwością złożenia wniosku online, można również wydrukować wypełniony online wniosek i złożyć go osobiście w gminie. Dopuszczalne jest również pobranie i wypełnienie wniosku w tradycyjnej papierowej formie i - analogicznie - złożenie go w gminie. Wysłanie wypełnionego wniosku do gminy drogą pocztową - listem poleconym - również jest jedną z możliwości, jednakże w tej sytuacji podpis wnioskodawcy musi być potwierdzony notarialnie. W sytuacjach określonych w niniejszym ustępie gmina dokonuje wprowadzenia danych do systemu elektronicznego.

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA KROK PO KROKU

1. W przeglądarce internetowej wpisujemy adres firma.gov.pl i na tej stronce wypełniamy formularz CEIDG (wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).

Dokument ten jest jednocześnie wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (przy której nadaje się numer REGON), zgłoszeniem identyfikacyjnym do Urzędu Skarbowego (nadanie lub wskazanie numeru NIP i wybór formy opodatkowania) oraz zgłoszeniem płatnika składek ubezpieczeniowych dla ZUS (płatnika, czyli osoby opłacającej swoją składkę, jak i składki swoich pracowników).

W formularzu należy podać rodzaj wykonywanej działalności. W tym celu stworzona została Polska Klasyfikacja Działalności, która zawiera spis czynności, jakie może wykonywać przedsiębiorstwo. Do formularza CEIDG wpisuje się jedynie numery wybranych czynności.

2. Urząd Skarbowy

Numer NIP pozostaje niezmieniony – nasz osobisty numer staje się numerem firmy w momencie jej powstania. Jeżeli dotąd nie posiadało się NIP-u, to został on nadany przy realizacji przez Ministerstwo naszego wniosku CEIDG.

Jeśli zakładamy spółkę, to należy w Urzędzie złożyć druk NIP-2 oraz NIP D.

Należy zdecydować, czy zamierza się być podatnikiem VAT.

Podatek VAT płaci się w urzędzie właściwym ze względu na miejsce wykonywania działalności, czyli najczęściej siedziby firmy.

3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Przedsiębiorca w ZUS-ie posiada podwójną osobowość. Występuje on jednocześnie jako tak zwany Płatnik, czyli osoba wpłacająca składki oraz jako Ubezpieczony.

Uzupełniamy druk ZUA, jeśli wykonywana działalność jest jedynym naszym źródłem dochodów. Z kolei ZZA używa się w sytuacji, gdy jesteśmy jednocześnie zatrudnieni na umowę o pracę, w której zarabiamy powyżej minimalnej pensji krajowej – w innym przypadku (np. pensja jest niższa) pozostajemy przy ZUA. W przypadku spółki cywilnej, będzie to druk ZPA.

Druki te można składać w dowolnych oddziałach ZUS. Należy to uczynić po złożeniu wniosku CEIDG, ale nie później niż 7 dni od momentu powstania obowiązku ubezpieczenia (czyli daty rozpoczęcia działalności, jaką się podało we wniosku CEIDG).

Jeśli w dniu składania formularza w ZUS-ie nie posiadamy jeszcze numeru REGON, to po prostu nie podajemy go. Najczęściej REGON jest już nadany następnego dnia i można go sprawdzić odnajdując swój własny wpis w wyszukiwarce przedsiębiorców.

Warto również zrobić sobie zapas kilku deklaracji ZUS DRA, aby później przysyłać je pocztą, bez konieczności udawania się każdorazowo do Urzędu. Należy ponadto pamiętać, aby zawsze posiadać kopie dokumentów składanych do ZUS-u (Urzędu Skarbowego również). Jeśli składa się je osobiście, to należy poprosić o potwierdzenie kopii pieczątką z aktualną datą. Jeśli wysyła się je pocztą, to należy czynić to zawsze przesyłką poleconą, a do kopii przesłanych dokumentów załączać dowód nadania.

4. Koncesje, licencje

Wprawdzie posiadamy swobodę gospodarczą, to jednak w przypadku niektórych rodzajów działalności przepisy nakładają obowiązek uzyskania koncesji i zezwoleń.

Koncesji udziela minister właściwy ze względu na rodzaj działalności, od czego należy wskazać przede wszystkim jeden wyjątek – w razie chęci założenia własnej telewizji lub radia, należy zwrócić się nie do Ministerstwa, lecz do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, która kontroluje kwestie związane z nadawaniem programów w eterze.

5. PIP i Sanepid

Państwową Inspekcję Pracy odwiedzamy wyłącznie wówczas, gdy zamierzamy zatrudnić pracowników. Mamy 30 dni od daty rozpoczęcia działalności na zawiadomienie PIP-u na piśmie o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Należy także pamiętać poinformować PIP o wszelkich zmianach w danych firmy, czy też jej likwidacji. Wzory dokumentów znaleźć można na stronie www.pip.gov.pl.

Podobnie jest z Sanepidem - jeśli nie zamierzamy nikogo zatrudniać, to wizytę w tym miejscu należy sobie darować. Jeśli jednak jest inaczej, to w ciągu 14 dni od daty rozpoczęcia działalności należy udać się do wojewódzkiej lub powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej w celu powiadomienia o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz przewidywanej liczbie pracowników.

6. Pieczątka

Nie istnieje żaden prawny wymóg wyrobienia pieczęci firmowej, to jednak jej posiadanie często okazuje się przydatne, a że jej uzyskanie nie stanowi wielkiego trudu, to należy się o taką pieczęć postarać.

W skrócie, co umieszcza się na takiej pieczęci: pełna nazwa firmy (wraz z imieniem i nazwiskiem przedsiębiorcy), adres siedziby, może być telefon i faks, REGON, NIP

7. Konto bankowe

Nie istnieje żaden obowiązek używania konta firmowego przy każdej transakcji związanej z prowadzoną działalnością – można używać również prywatnego konta albo chociażby płacić gotówką. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej określa obowiązek używania firmowego konta w przypadku transakcji, których wartość przekracza 15 000 euro – bez względu na liczbę płatności.

Po założeniu firmowego konta bankowego należy poinformować o tym fakcie Urząd Skarbowy oraz ZUS za wypełniając wniosek aktualizacyjny CEIDG.

Konto bankowe można utworzyć internetowo wtedy przyjeżdża do nas kurier z umową, lub możemy udać się do oddziału banku. Przy tym musimy posiadać : dowód osobisty, tzw. oryginał wpisu do ewidencji działalności (w praktyce jest wydruk z systemu CEIDG), dokument nadający numer REGON, ew. umowa spółki, najlepiej już także posiadać pieczątkę.