Rozpoznanie jest to zorganizowane, aktywne i ciągłe działanie prowadzące do uzyskania informacji co do warunków zdarzenia. Musi ono poprzedzać każde działanie ratownicze na miejscu zdarzenia.

Rozpoznanie wstępne – ogólne rozpoznanie w stopniu pozwalającym na ocenę sytuacji i podjęcie decyzji. Realizowane jest przed podjęciem zasadniczych działań ratowniczo-gaśniczych.

Rozpoznanie bojem – połączenie rozpoznania wstępnego z równoczesnymi działaniami ratowniczo-gaśniczymi. Charakterystyczne dla pierwszych pododdziałów. Uzupełnione następnie rozpoznaniem szczegółowym.

Rozpoznanie szczegółowe – rozpoznanie prowadzone podczas działań ratowniczo-gaśniczych. Pozwala na ocenę skuteczności podjętych przedsięwzięć, śledzenie zmian w sytuacji, korektę decyzji.

Rozpoznanie wstępne

Rozpoznanie szczegółowe

Rozpoznanie ratownicze

Rozpoznanie wodne

Rozpoznanie budowlane

Rozpoznanie terenowe

Rozpoznanie sytuacji atmosferycznej i mikroklimatycznej

Ocena sytuacji to analiza stanu i określenie konsekwencji wynikających z rozwoju i rozprzestrzeniania się pożaru, skutków katastrof, klęsk żywiołowych i innych występujących zagrożeń, przez kierującego działaniami ratowniczymi (lub sztab akcji), po przeprowadzeniu rozpoznania.

Ocena możliwości działania polega na określeniu wydajności i przydatności sił i środków zgromadzonych na terenie akcji, po ustaleniu wielkości zaistniałego zagrożenia, a następuje ona po ocenie sytuacji

Zamiar taktyczny to koncepcja osiągnięcia celu końcowego, a wcześniej celów pośrednich.

Podejmowany jest on na podstawie ciągłego rozpoznania, oceny sytuacji i oceny możliwości działania w tym momencie, jak i w czasie dalszym, po przybyciu kolejnych sił i środków lub po ewentualnej zmianie sytuacji

Metody natarcia:

natarcie pośrednie – nasze działanie (w tym środki gaśnicze) kierujemy w przestrzeń w której ma miejsce pożar w celu umożliwienia dotarcia do ogniska pożaru, poprawienia warunków pobytu w pomieszczeniach (w przestrzeni) objętych pożarem,

natarcie złożone – polega na oddziaływaniu zarówno na strefę gorących gazów (podsufitową) jak i na przedmioty palące się bądź gotowe do zapalenia, doprowadzając do ochłodzenia całej przestrzeni objętej pożarem,

natarcie bezpośrednie – polega na aktywnym zwalczaniu ognisk pożaru, czyli podawaniu środków gaśniczych bezpośrednio w strefę spalania.

Obrona – forma działania taktycznego polegająca na oddziaływaniu określonymi środkami na obiekty zagrożone pożarem.

Rodzaje obrony:

obrona bliższa – działania obronne podjęte są w stosunku do obiektów zagrożonych bezpośrednio,

obrona dalsza – działania obronne podjęte są w stosunku do obiektów zagrożonych pośrednio.

Ochotnicze straże pożarne, złożone z ludzi dobrowolnie podejmujących społeczny obowiązek służenia w tej formacji, działają w oparciu o przepisy ustawy – Prawo o stowarzyszeniach.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy organizowany jest na trzech poziomach: powiatowym, wojewódzkim,krajowym.

Na poziomie powiatowym wykonuje się wszystkie podstawowe zadania systemu, związane z obszarem powiatu.

Poziom wojewódzki i krajowy spełniają rolę wspomagającą i koordynującą w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza danego powiatu lub województwa.

Na poziomie powiatowym system tworzą: komenda powiatowa (miejska) PSP, jednostki ochrony przeciwpożarowej mające siedzibę na obszarze powiatu włączone do systemu, powiatowy zespół reagowania kryzysowego, włączone do systemu inne służby, inspekcje, straże i instytucje, specjaliści w sprawach ratownictwa i inne podmioty, włączeni do systemu w drodze umowy cywilnoprawnej.

Typy kierowania :

interwencyjny - realizowany w strefie zagrożenia lub bezpośrednich działań ratowniczych; kierowaniu interwencyjnemu podlegają siły nie przekraczające wielkością jednej kompanii,

taktyczny - realizowany na granicy strefy zagrożenia lub poza nią w celu wykonania przyjętej taktyki lub określonej strategii oraz nadzoru nad kierowaniem interwencyjnym; kierowaniu taktycznemu podlegają siły nie przekraczające wielkością jednego batalionu,

strategiczny - realizowany w celu określenia i przyjęcia niezbędnej strategii w likwidowaniu zagrożenia oraz nadzoru nad kierowaniem taktycznym; kierowaniu strategicznemu podlegają siły wojewódzkich brygad odwodowych albo siły przekraczające wielkością jeden batalion.

Kierujący akcją ratowniczą lub innym działaniem ratowniczym prowadzonym przez jednostki ochrony przeciwpożarowej uprawniony jest do zarządzenia: ewakuacji ludzi z rejonu objętego działaniem ratowniczym w przypadku zagrożenia życia i zdrowia, zakazu przebywania w rejonie objętym działaniem ratowniczym osób postronnych, ewakuacji mienia, prac wyburzeniowych oraz rozbiórkowych, wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym, przyjęcia w użytkowanie, na czas niezbędny do działania ratowniczego, pojazdów, środków technicznych i innych przedmiotów, kierujący działaniem ratowniczym jest uprawniony do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych i organizacji społecznych oraz od obywateli.

Kierowanie działaniem ratowniczym rozpoczyna się z chwilą przybycia na miejsce zdarzenia.

Kierowanie działaniem ratowniczym są obowiązani przejąć w kolejności:

a) dowódca zastępu,

b) dowódca sekcji,

c) dowódca plutonu,

d) strażak uprawniony przez komendanta, kierownika lub szefa jednostki,

e) strażak uprawniony do kierowania taktycznego.

Kierowanie interwencyjne są obowiązani przejąć w kolejności:

a) uprawniony dowódca z jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu, dla której miejsce zdarzenia stanowi teren własnego działania,

b) strażak wyznaczony przez komendanta jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu,

c) strażak wyznaczony przez komendanta powiatowego (miejskiego).

Kierowanie interwencyjne może przejąć również:

a) naczelnik ochotniczej straży pożarnej, właściwej dla miejsca zdarzenia, jeżeli w działaniu ratowniczym biorą udział tylko ochotnicze straże pożarne włączone do systemu,

b) komendant, kierownik, szef bądź inny kierujący, jeżeli w działaniu ratowniczym biorą udział tylko siły i środki jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu.

JOT: Przez jednostkę operacyjno-techniczną ochotniczej straży pożarnej zwaną dalej JOT należy rozumieć powołany spośród członków czynnych pododdział strażaków ratowników OSP przeznaczony do działań ratowniczych.