studia niestacjonarne

Bezpieczeństwo Narodowe

rok I

RADA GMINY I JEJ KOMPETENCJE

1. Wstęp

W dniu 1 stycznia 1999 roku wprowadzono w Polsce trójstopniowy podział administracyjny. W jego skład wchodzą:

• województwa

• powiaty

• gminy

Gmina to wspólnota samorządowa osób zamieszkujących określone terytorium, jest podstawową i zarazem najmniejszą jednostka samorządu terytorialnego. W swoich granicach zrzesza ona wszystkich mieszkańców i wykonuje zadania z zakresu administracji. To znaczy, że wszyscy mieszkańcy danej gminy z mocy prawa tworzą zrzeszenie posiadające osobowość prawną i wypełniające zadania administracyjne. Na czele gminy, jeśli jest to gmina miejska lub miejsko- wiejska, stoi burmistrz miasta lub odpowiednio miasta i gminy, jeśli jest to gmina tylko wiejska - wójt lub, jeśli jest to gmina będąca dużym miastem - prezydent miasta.

2. Rada Gminy

Jest to organ pełniący funkcję ustawodawczą (organ stanowiący) i kontrolującą działania władzy wykonawczej jaką sprawuje Burmistrz / Prezydent Miasta / Wójt (organ kontrolny)

Rada gminy wybierana jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich. Głosowanie w takich sprawach jest tajne. Kadencja rady gminy trwa cztery lata licząc od dnia wyboru.

• Skład Rady

Na czele rady stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3. Wybierani są bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy składu rady. Istnieje możliwość odwołania rady gminy przez wyborców.

W skład wchodzą również radni w liczbie:

• 15 w gminach do 20.000 mieszkańców,

• 21 w gminach do 50.000 mieszkańców,

• 23 w gminach do 100.000 mieszkańców,

• 25 w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych.

3. Radni

W polskim porządku prawnym dostęp do pełnienia funkcji radnego oparty jest na zasadzie powszechności.

Radny nie jest samodzielnym organem administracji publicznej, lecz członkiem organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego – odpowiednio do szczebla: rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa. Radni podejmują najważniejsze decyzje w sprawach dotyczących danej gminy, powiatu, czy województwa decydując np. o budowie szkół, remontach ulic, funkcjonowaniu ośrodków zdrowia, wysokości opłat za komunikację publiczną. Skala obowiązków i odpowiedzialności nie przesądza o konieczności dysponowania przez kandydata na radnego określonymi kwalifikacjami. W polskim systemie wyborczym dostęp do pełnienia tej funkcji jest otwarty niemal dla każdego mieszkańca danej jednostki samorządu terytorialnego. Ustawodawca przesądził, że radnym nie musi być profesjonalista biegły w danej dziedzinie spraw, lecz osoba bliska danej wspólnocie samorządowej, posiadająca poparcie jej członków.

Kwestię wyborów do rad samorządowych reguluje ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku - Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.). Zgodnie z nią, radnym może zostać osoba, która łącznie spełnia następujące warunki:

1) najpóźniej w dniu głosowania kończy lat 18;

2) ma obywatelstwo polskie lub obywatelstwo Unii Europejskiej, nie mając jednocześnie polskiego;

3) stale zamieszkuje na obszarze działania danej rady;

4) jest wpisana do spisu wyborców;

5) jest niekarana;

6) ma pełnię praw publicznych i wyborczych oraz pełną zdolność do czynności prawnych.

Warunek wieku

Kandydatem na radnego może być osoba, która najpóźniej w dniu głosowania kończy lat 18. Ustanowiony przez ustawodawcę próg wieku umożliwia kandydowanie na radnego młodym ludziom zainteresowanych aktywnością polityczną w danej jednostce samorządowej. Wiek kandydata nie różnicuje w żaden sposób jego praw i obowiązków. Oznacza to, że takie same warunki kandydowania obowiązują 18-latka pierwszy raz kandydującego do rady, jak i np. 50-letniego kandydata ubiegającego się o mandat kolejnej kadencji. Odnotować należy, w szczególności, że przepisy nie przewidują żadnego parytetu wiekowego na listach kandydatów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, które przyznawałaby określone przywileje dotychczas urzędującym radnym.

Warunek wymaganego wieku zostaje spełniony, jeżeli w dniu głosowania dana osoba kończy, a nie ukończyła 18 lat. Oznacza to, że osoba zgłaszająca swą kandydaturę nie musi mieć na ten dzień lat 18. Koniecznym jest natomiast, by na określony zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów dzień glosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików samorządowych kończyła 18 rok życia.

Ustawodawca w kodeksie wyborczym nie powiązał prawa wybieralności z uzyskaniem pełnoletności, lecz z osiągnięciem 18 roku życia. Stąd też osoba uzyskująca pełnoletność przed ukończeniem 18 lat przez zawarcie związku małżeńskiego, nie może kandydować na radnego, jeżeli na dzień głosowania nie ukończy 18 roku życia.

Warunek obywatelstwa

Nie ulega wątpliwości, że na radnego może kandydować obywatel polski. Brak obywatelstwa polskiego nie wyłącza jednakże przynależności do wspólnoty samorządowej gminy, powiatu lub województwa, a tym samym prawa do decydowania w sprawach istotnych dla tej wspólnoty. Zgodnie z obowiązującymi w polskim systemie prawnym zasadami na radnego może, obok obywateli polskich, kandydować także obywatel Unii Europejskiej nieposiadający obywatelstwa polskiego. Prawa wybieralności nie ma jednakże obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

4. Kompetencje Rady Gminy

• uchwalanie statutu gminy,

• ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,

• powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu - na wniosek wójta,

• uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu,

• uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

• uchwalanie programów gospodarczych,

• ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,

• podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu,

• określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,

• podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,

• podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,

• podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a także wznoszenia pomników,

• nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,

• podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

• stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

  5. Kompetencje Wójta

Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. Zadania swoje wykonuje przy pomocy Urzędu Gminy , którego jest kierownikiem.

Do zadań wójta należy w szczególności:
1) przygotowanie projektów uchwał rady gminy
2) określanie sposobu wykonywania uchwał
3) gospodarowanie mieniem komunalnym
4) wykonywanie budżetu
5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
3. W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy

6. Komisja Rewizyjna

Jest organem kontroli wewnętrznej. Ma na celu sprawowanie kontroli nad działalnością burmistrza, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych.

7. Statystyki

Na terenie Polski 1 stycznia 2011 r. było 2479 gmin trzech rodzajów:

• 1571 gmin wiejskich,

• 602 gminy wiejsko-miejskie,

• 306 gmin miejskich.

  .

8. Młodzieżowa rada gminy

Najważniejszym celem istnienia Młodzieżowej Rady Gminy jest zwiększenie zainteresowania i zaangażowania młodych ludzi sprawami publicznymi na poziomie lokalnym. Młodzieżowa Rada jest instytucją, która zapewnia młodzieży udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących spraw związanych z młodzieżą na poziomie lokalnym. Dorośli radni, urzędnicy, często potrzebują możliwości konsultowania swoich pomysłów rozwiązań różnego rodzaju problemów z adresatami projektowanych działań. Ukonstytuowanie młodzieżowej Rady pozwala na dialog między młodzieżą a przedstawicielami Rady Gminy, wójtem/ burmistrzem/ prezydentem, urzędnikami, co przyczynia się do zwiększenia skuteczności podejmowanych rozwiązań. Działanie Młodzieżowej Rady Dzielnicy przyczynia się do:

• zwiększenia zainteresowania młodzieży sferą polityki na poziomie lokalnym,

• kształtowania umiejętności podejmowania działań na rzecz swojej społeczności lokalnej,

• rozwijania dialogu pomiędzy przedstawicielami władz wykonawczych i stanowiących gminy a młodzieżą,

• zwiększenia zrozumienia potrzeb i problemów młodzieży przez władze lokalne,

• zwiększenia skuteczności działań prowadzonych przez władze gminy na rzecz młodych ludzi,

• zapoznania młodych ludzi z zasadami działania samorządu lokalnego.