PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

Chirurgia gruczolu

tarczowego.

Dominika Orawiec, Agnieszka Nowak,
Wydział Zdrowia Publicznego,
II rok pielęgniarstwa, licencjat,
Rok akademicki 2006/2007

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

I.

Anatomia gruczołu tarczowego.

Tarczyca jest gruczołem składającym się z dwóch płatów i łączącej je cieśni. Wymiary

tarczycy wynoszą 3-4 x 2-2,5x2-2,5 cm, a masa 15 do 25 g. Z reguły gruczoł jest

większy u kobiet niż u mężczyzn. Unaczynienie tarczycy jest bardzo obfite i przepływ

krwi przez gruczoł wynosi 5ml/g/min i jest jednym z największych przepływów przez

narządy ustroju.

II.

Funkcja tarczycy.

Podstawową czynnością tarczycy jest wydzielanie hormonów: tyroksyny (T

4

) i

trójjodotyroniny (T

3

). Czynność ta jest regulowana przez hormon tyreotropowy (TSH)

wydzielany przez przedni płat przysadki. Prawidłowa czynność gruczołu tarczowego jest

zależna od dostatecznej podaży białka oraz jodu w pożywieniu oraz pobudzającego

wpływu hormonu tyreotropowego przysadki.

Synteza hormonów tarczycy odbywa się w trzech etapach:

1 koncentrowanie w tarczycy jodu,
2 tworzenie prekursorów,
3 łączenie ich w czynne związki hormonalne.
Wychwytywanie jodu przez tarczycę wynosi około 75 mg na dobę. W tarczycy zawarte

jest około 80% całego jodu w ustroju, także tarczyca ludzka zawiera około 8 mg jodu

organicznie związanego.

Hormony tarczycy są niezbędne do

•

prawidłowego dojrzewania komórek,

•

pobudzają procesy metaboliczne i energetyczne, wpływają na syntezę białek,

•

regulują temperaturę ciała.

III.

Choroby tarczycy.

Mogą wynikać z nieprawidłowej struktury i funkcji gruczołu.

1.

Przebiegające z eutyreozą (eutyreoza – stan prawidłowego funkcjonowania tarczycy):

A)

wole obojętne:

•

Rozlane (sporadyczne, endemiczne),

•

Guzkowe

B)

Guzy:

•

Łagodne,

•

Złośliwe.

C)

Stany zapalne.

2.

Przebiegające z nadczynnością:

A)

Wole nadczynne – choroba Gravesa – Basedowa.

B)

Guzy:

•

Gruczolak,

•

Rak.

C)

Nadmiar egzogennych hormonów.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

3.

Przebiegające z niedoczynnością:

A)

Niedoczynność występująca:

•

Endemicznie,

•

Z powodu zmian wrodzonych

B)

Brak tkanki gruczołowej:

•

Operacyjne usunięcie,

•

Zniszczenie po napromieniowaniu,

•

Wada wrodzona.

C)

Choroby przysadki.

IV.

Zaburzenia czynności gruczołu tarczowego wymagające postępowania chirurgicznego.

CHOROBA GRAVESA – BASEDOWA
Patogeneza

Choroba Gravesa – Basedowa zalicza się do grupy chorób autoimmunologicznych,

powstaje na skutek obniżenia odporności komórkowej. Organizm zaczyna produkować

immunoglobuliny IgG, pobudzające tarczycę do produkcji hormonów tarczycy –

tyroksyny i T

3

.

Obraz kliniczny

Stan podwyższonego metabolizmu

Objawy stwierdzane w badaniu podmiotowym to:

- kołatanie serca,

- wzmożone pocenie,

- nietolerancja ciepła,

- nadmierna pobudliwość,

- bezsenność,

- nerwowość,

- spadek masy ciała,

- szybkie męczenie się.

Objawy stwierdzane w badaniu przedmiotowym to:

- szmer słyszalny nad gruczołem,

- drżenie rąk i języka,

- zaburzenia rytmu serca,

- poszerzenie szpary powiekowej.

Nieprawidłowe odkładanie mukopolisacharydów oraz nacieczenie tkanek limfocytami,

które przejawia się;

- wytrzeszczem gałek ocznych,

- obrzękiem powiek i spojówek,

- obrzękiem przedgoleniowym.

OBJAWY LABOLATORYJNE:

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

•

Podwyższone całkowite stężenie T

3

i T

4

w surowicy

oraz podwyższony

współczynnik wiązania T

3

(T

3

RU),

•

Podwyższony wskaźnik wolnej tyroksyny oraz zwiększony wychwyt jodu

promieniotwórczego,

•

Scyntygrafia tarczycy ujawnia powiększoną tarczycę z obrazem jednolitego

rozmieszczenia znacznika,

•

Stężenie cholesterolu w surowicy jest obniżone,

•

Stężenie cukru jest podwyższone.

Leczenie chirurgiczne
W chorobie Gravesa – Basedowa leczeniem z wyboru jest operacja obustronnego, niepełnego
wycięcia tarczycy – tyroidektomia. Zadaniem leczenia chirurgicznego jest usunięcie takiej ilości
tkanki tarczycowej, która pozwala na zniesienie nadczynności tarczycy, z jednoczesnym
pozostawieniem odpowiedniej ilości tkanki zapobiegającej niedoczynności (zazwyczaj 10 – 20 g).
Wskazania:

1)

W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego i braku remisji choroby po roku u

dorosłych i 3 miesiącach u dzieci,

2)

Także z powodu odmowy przyjmowania leków lub reakcji alergicznej na lek.

Powikłania:

1)

Przełom tarczycowy (ciężki stan zwiększonego metabolizmu z towarzyszącą gorączką i

tachykardią, które są związane z niekontrolowaną nadczynnością tarczycy),

2)

Krwotok (pooperacyjny krwotok może spowodować zwężenie dróg oddechowych przez

ucisk na tchawicę i obrzęk krtani),

3)

Niedoczynność przytarczyc (następstwem jest niskie stężenie wapnia w ustroju),

4)

Uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego.

CHOROBA PLUMMERA

Jest stanem nadczynności tarczycy. Objawia wskazujące na ta chorobę to:

- arytmie np. kołatanie serca,

- zmęczenie mięśniowe,

- obecność wieloguzkowego wola.

OBJAWY LABOLATORYJNE:

•

Podwyższone stężenie T

3

i T

4,

•

Wychwyt radioaktywnego jodu

jest podwyższony w nadczynnych guzkach,

•

Wydzielania w nadczynnych guzkach jest hamowane przez podawanie tyroksyny

(T

4

).

Leczenie chirurgiczne
Nadczynność tarczycy z powodu choroby Plummera jest spowodowana patologią w obrębie
tarczycy dlatego wycięcie tarczycy jest preferowaną metodą. Postępowanie przedoperacyjne i
ś

ródoperacyjne jest takie samo jak w chorobie Gravesa – Basedowa , nie stosuje się jednak jodu,

ponieważ mogłoby to nasilić istniejący stan nadczynności.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

V.

Powiększenia tarczycy – wola.

Wola mogą obejmować cały gruczoł – wola uogólnione, lub jego część – wola ogniskowe.
Mogą być gładkie lub guzkowe i mogą występować w prawidłowo czynnej tarczycy,
niedoczynnej jak i nadczynnej.
1)

Wole koloidowe i wole z niedoboru jodu – charakteryzuje się dużym, masywnym, miękkim

powiększeniem.

Leczenie – usuniecie ze względów uciskowych i kosmetycznych.
2)

Ostre zapalenie tarczycy- rzadko występuje ,spowodowane jest przez szerzenie zakażenia

droga krwionośna lub gruczoły tarczowego. Obraz kliniczny ostrego zapalenia

charakteryzuje się bólem, zaczerwienieniem, obrzękiem nad obydwoma płatami tarczycy.

Leczenie polega na otwartym drenażu lub ograniczonym wycięciu wraz z podażą antybiotyków.
3)

Podostre zapalenie tarczycy (wielokomórkowe, ziarniakowe lub zapalenie de Quervaina) jest

uważane za zapalenie wirusowe i często poprzedza je zapalenie górnych dróg oddechowych.

Obraz kliniczny podostrego zapalenia charakteryzuje się bólem gardła, powiększeniem

gruczołu, który może być niesymetryczny, stwardnieniem nad gruczołem. Zmniejszony

wychwyt radioaktywnego jodu może odróżnia tę postać od ch.Gravesa – Basedowa.

Leczenie opiera się na podaży aspiryny lub kortykosteroidów. Leki przeciwtarczycowe są
nieskuteczne.

4)

Przewlekłe zapalenie tarczycy występuje w dwóch głównych postaciach: choroby Hashimoto

i zapalenia tarczycy Riedla.

Choroba Hashimoto (wole limfocytarne)
Występuje głównie u kobiet i jest stosunkowo częstym zaburzeniem autoimmunologicznym.

Obraz kliniczny: powiększenie tarczycy (najczęściej typu rozsianego), niedoczynność.

OBJAWY LABOLATORYJNE:

•

Testy czynnościowe tarczycy w normie,

•

Wychwyt radioaktywny jodu i scyntygrafia tarczycy wskazują na zmniejszony wychwyt z

wysepkowatym rozmieszczeniem.

Leczenie – długotrwałe podawanie tyroksyny i leczenie chirurgiczne – jeżeli gruczoł nie

odpowiada na leczenie tyroksyną lub jeżeli nadal się powiększa.

Zapalenia tarczycy Riedla (włókniste)
Miąższ tarczycy jest prawie całkowicie zastąpiony zwartą tkanką włóknistą. Obraz kliniczny:
zazwyczaj choroba występuje w wieku średnim i może powodować objawy uciskowe: zaburzenia
połykania lub oddychania. Stan jest trudny do odróżnienia od nowotworu tarczycy.
Leczenie – zabieg chirurgiczny, który spełnia funkcje i diagnostyczna i leczniczą.

5)

Guzkowe powiększenia tarczycy.

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

Rozsiane wole wieloguzkowe jest najczęstszą postacią powiększenia tarczycy. Obraz

kliniczny: wola są spowodowane przez gruczolakowaty rozrost gruczołu tarczowego.

Występuje ból, trudność w oddychaniu, połykaniu.

OBJAWY LABOLATORYJNE:

•

Stężenia przeciwciał przeciwko tarczycy są w normie,

•

Czynność tarczycy w normie,

•

Wychwyt radioaktywnego jodu w normie,

•

Na scyntygrafie widoczny pstry wychwyt w rejonach wieloguzkowatości

Leczenie – hormonalne lub, w przypadku gdy tarczyca jest znacznie powiększona, częściowe
wycięcie.

VI.

Nowotwory tarczycy.

Charakterystyka guzka:
a)

Konsystencja – guzki o twardej konsystencji wskazują na nowotwór złośliwy, miękkie –

najczęściej są łagodne.

b)

Naciekanie – guzki mogą naciekać w obręb tarczycy lub do otaczających tkanek, np. mięśni

prążkowanych, tchawicy i wskazuje to na nowotwór.

c)

Guzkowatość – pojedyncze guzki są w 20% złośliwe. Guzki, które pojawiają się nagle i

szybko się powiększają, mogą świadczyć o rozroście nowotworowym tarczycy.

d)

Jednostronne powiększenie węzłów chłonnych wskazuje na złośliwy nowotwór tarczycy.

OBJAWY LABOLATORYJNE:

•

Miano przeciwciał przeciw tarczycy może być podwyższone, gdyż rak może

współistnieć z ch. Hashimoto,

•

Test kalcytoninowy – stężenie jest podwyższone u chorych na raka rdzeniastego

tarczycy,

•

USG pomocne jest w rozpoznaniu niemacalnych guzków,

•

Biopsja rdzeniowa – dzięki niej możemy odróżnić guzki złośliwe od łagodnych,

•

Biopsja cienkoigłowa.

Leczenie chirurgiczne guzków.
Rozległość operacji zależy od:

•

Typu raka (brodawczakowaty – stanowi 80% wszystkich raków tarczycy,

pęcherzykowy – 20%, rdzeniasty, mięsak limfatyczny)

•

Rozległości guza,

•

Biologicznej aktywności guza.

Do oceny złośliwości guzka jest konieczne uzyskanie mrożonego skrawka z usuniętej tkanki. Jeżeli
zmiana wydaje się złośliwa i wychodzi poza obręb tarczycy lub dotyczy obydwu płatów to
wskazane jest całkowite wycięcie tarczycy. Wycięcie węzłów chłonnych jest wskazane gdy
przypuszcza się, że są wciągnięte w proces nowotworowy. Przytarczyce oraz nerw krtaniowy
wsteczny należy zlokalizować podczas każdej operacji. Jeżeli dopływ krwi do przytarczyc został
upośledzony w czasie operacji wskazane jest aby je ponownie wszczepić do odpowiednich miejsc w

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

mięśniach szkieletowych.

DIAGNOSTYKA

Rozpoznanie choroby tarczyc opiera sie na:

Oglądaniu pacjenta, badaniu palpacyjnym szyi i przeprowadzonym wywiadzie.

Badaniu ultrasonograficznym. Za pomoą głowicy ultradźwiekowej można zobrazować
wielkość i kształt tarczycy oraz guzki zawarte w jej obrębie.

Aspiracyjnej biopsji cienkoigłowej. Pozwala ona na uzyskanie komórek do badania
cytologicznego i jest pomocna w diagnostyce guzków tarczycy oraz w planowaniu leczenia.

Oznaczeniu pozmiomu T3 i T4, TSH w surowicy krwi.

Określeniu w surowicy krwi stężenia cholesterolu, glukozy i aktywności fosfotazy
alkalicznej. W nadczynności tarczycy stężenie cholesterolu jest obniżone, natomiast stężenie
glukozy i aktywności fosfotazy alkalicznej są podwyższone.

Zdjęciu radiologicznym szyi ( tchawica może byc przesunięta).

Scyntygrafii tarczycy (*) wykonanej z wykorzystaniem promieniotwórczego izotopu jodu (

131

I ). Pozwala ustalić rozmieszczenie tkanki tarczyowej gromadzacej jod.

*

Scyntygrafia jest metodą uzyskiwania obrazu narządów, a przede wszystkim oceny ich czynności, przy pomocy niewielkich dawek izotopów

promieniotwórczych (radioznaczników). Izotopy podawane są zwykle bezpośrednio do naczyń, wyjątkowo doustnie. Istnieją specjalne monogramy i
wzory, na podstawie których oblicza się dawkę izotopu w zależności od masy i powierzchni ciała. Najczęściej używanym radioizotopem jest technet-
99m, rzadziej używa się jodu-131, talu-201 i galu-67. Izotopy te zwykle są związane z odpowiednio dobranymi związkami chemicznymi
powodującymi gromadzenie się ich w tym, a nie w innym narządzie. I tak: koloidalna siarka wychwytywana jest przez komórki Browicza-Kupfera
wątroby; kuleczki albumin zatrzymują się w naczyniach włosowatych płuc; technet połączony z fosforanami gromadzi się w kościach.
Radioizotopy używane w badaniach scyntygraficznych emitują względnie mało szkodliwe dla organizmu promieniowanie gamma. Promieniowanie
beta niszczące komórki używane jest w terapii radioizotopowej. Pochłonięta dawka waha się zwykle od 0,1 do 1Gy (Greja). Rozmieszczenie
izotopów, oraz drogi ich przepływu, wydzielania i wydalania, obrazuje się na monitorze komputera przy pomocy urządzeń zwanych scyntygrafami
albo gammakamerami Scyntygrafy są aparatami, w których detektor przesuwa się nad badanym narządem. Jego obraz drukowany jest na papierze
. Aparaty te są dziś już bardzo przestarzałe a czas badania bardzo długi, więc używa się ich przede wszystkim do badania małych narządów (np.
tarczycy). Gamma kamery są nowszą generacją aparatów medycyny nuklearnej. Duża głowica tego aparatu obejmuje swoim polem widzenia całość
badanego narządu (wątroby, serca, mózgu, nerek), a badanie trwa znacznie krócej w porównaniu ze scyntygrafem. Wynik badania można otrzymać
na błonie fotograficznej, chociaż obecnie utrwala się znacznie częściej w pamięci komputera. W obrazie komputerowym, zależnie od potrzeb,
możliwa jest zmiana skal barwnych, filtrowanie, wygładzanie a przede wszystkim badanie czynności narządów. Gamma kamery ruchome (rotujące)
umożliwiają uzyskanie obrazów warstwowych (tomograficznych), podobnie jak w tomografii komputerowej . Obrazy te uzyskuje się przez okrężny
ruch głowicy aparatu wokół ciała pacjenta. Technika ta określana jest jako tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (z angielskiego - SPECT).
Badanie izotopowe nie jest badaniem niebezpiecznym. Pochłonięta dawka nie przekracza dwukrotności dawki rentgenowskiego badania płuc, a w
niektórych przypadkach jest zdecydowanie mniejsza. Badania izotopowe nie stwarzają wymiernego zagrożenia dla domowników osoby poddanej
badaniu. Badania izotopowe nie są badaniami drogimi. Ich koszt jest nieco wyższy od badań ultrasonograficznych, a znacznie niższy od tomografii
komputerowej i rezonansu magnetycznego.

Badaniu laryngologicznym, które wykaże czynność i prawidłowe ulożenie strun głosowych i
krtani.

POSTEPOWANIE PIELEGNACYJNE PRZED I PO ZABIEGU OPERACYJNYM

przed:

poinformowanie pacjenta o trudnościach mogący wystapić w okresie pooperacyjnym (
trudnosci w połykaniu, mówieniu, niekiedy przejściowa chrypka, trudności w poruszaniu
głową)

poinformowanie o ewentualnej konieczności założenia rurki tracheostomijnej w trakcie
trwania operacji ( gdy mamy doczynienia z bardzo dużym wolem)

wsparcie psychiczne pacjenta i jego rodziny

kontrola podstawowych parametrów życiowych

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

kontrola masy ciała pacjenta

wyjaśnienie znaczenia premedykacji i znieczulenia, przedstawienie objawów które mogą
wystąpic po podaniu leków

udział pielegniarki w wykonaniu niezbędnych badań ( grupa krwi, morfologia, OB, czas
krwawienia i krzepnięcia krwi itp. )

przygotowanie higieniczne pacjenta do zabiegu

zebranie pelnego wywiadu z pacjentem, jak rownież zebranie pełnej dokumentacji

wyrównanie niedoborów i uzyskania mozliwie dobrego stanu ogólnego - przetaczenie
dozylne płynu Ringera lub innego roztworu fizjologicznego

obserwacja pod kątem niepokojacych objawów stanowiących przeciwskazanie do zabiegu

przygotowanie przedowu pokarmowego do operacji ( całkowite oczyszczenie)

poinformowanie o koniecznosci zdjęcia protez, bizuterii itp.

Wykonanie premedykacji na 30 min do 1 h przed operacja

przygotowanie łózka pooperacyjnego

przygotowanie karty obserwacji

itp.

po:

pomoc w ułożeniu głowy, bez nadmiernego odwiedzenia ku tyłowi, zapobieganie uczuciu
„odrywania” głowy

zmniejszenie uczucia bólu rany pooperacyjnej

dokładna obserwacja pola operacyjnego pod kątem wystąpiena ewentualnych krwawień

kontrolna jakości i ilości krwi wypływającej przez założony dren

kontrola podstawowych parametrów życiowych ze szczególnym uwzględnieniem oddechu
pacjenta pod kątem wystąpienia duszności mogących zagrażać życiu chorego

obserwacja pod kątem wystąpienia ewentualnej hipokalcemi objawiająca sie klinicznie w
postaci tężyczki (w przypadku usunięcia bądź uszkodzenia przytarczyc) --> pacjent uskarża
się na uczucie drętwienia i mrowienia w okolicy ust, nosa, palców rąk i nóg. W przypadku
stwierdzenia tych objawów o nieznaczym nasileniu dla potwierdzenia rozpoznania utajonej
jeszcze tężyczki, można choremu założyc na ramię stazę lub mankiet aparatu do mierzenia
ciśnienia, a wówczas po 1-2 min wystąpi samoistny skurcz mięśni palców i dłoni badanej
ręki, jest to tzw. objaw Trousseau. Następnym objawem charakterystycznym dla utajonej
tężyczki jest objaw Chwostka – polegający na uderzeniu palcem lub młoteczkiem
neurologicznym w miejsce wyjścia nerwu twarzowego, tzn. w żuchwę tuż przed płatkiem
usznym. W przyapdku tężyczki występuje skurcz mieśni danej połowy twarzy

udział pielegniarki w farmakoterapii

itp.

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Nadczynność tarczycy to nadmiar krążących we krwi hormonów tarczycy i obecność
patologicznych skutków nadmiaru tych hormonów. Najczęstszymi przyczynami nadczynności jest
pobudzenie tarczycy przez grupę własnych przeciwciał (autoprzeciwciał) wytwarzanych
patologicznie (choroba Graves-Basedowa) lub obecność gruczolaka, który wydziela hormony
tarczycy niezależnie od wydzielanego przez przysadkę mózgową hormonu tyreotropowego (TSH).
Rzadziej nadczynność tarczycy bywa skutkiem przedawkowania hormonów tarczycy przez lekarza

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

w leczeniu wola prostego lub miąższowego. Nadczynność występuje również we wstępnej fazie
zapaleń tarczycy: wirusowego lub autoimmunologicznego.

Objawy są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa
objawów:

•

wzmożona pobudliwość nerwowa

•

zwiększona potliwość

•

nietolerancja gorąca

•

kołatania serca i

tachykardia

•

duszność

•

uczucie osłabienia

•

utrata masy ciała

•

wzmożony apetyt

•

drżenie rąk

•

ciepła i wilgotna skóra

•

powiększenie tarczycy (wole tarczycy)

•

u dzieci - przyspieszenie wzrostu

Dla potwierdzenia rozpoznania nadczynności tarczycy wskazane jest wykonanie w surowicy
oznaczeń hormonów: tyreotropowego (TSH) oraz tzw. wolnych hormonów tarczycy (nie
związanych z białkami transportującymi) T

4

oraz T

3

.

Oznaczenie wolnych hormonów ma znaczenie zwłaszcza w stanach chorobowych, które cechuje
zmiana stężenia białek surowicy. Stan taki może powodować, iż nie obserwuje się negatywnych
następstw podwyższonego poziomu hormonów całkowitych w sytuacji zwiększonej pojemności
białek wiążących (sytuacja spotykana np. w fizjologicznej ciąży) lub odwrotnie w stanach
hipoproteinemii. Efekt metaboliczny typowy dla nadczynności tarczycy występuje, pomimo że
poziomy oznaczanych całkowitych T

4

i T

3

mieszczą się w normie.

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Niedoczynność tarczycy to niedobór krążących we krwi hormonów tarczycy i obecność
patologicznych skutków niedoboru tych hormonów. Choroba ta spowodowana jest najczęściej
uszkodzeniem gruczołu (np. przewlekłym zapaleniem tarczycy o podłożu immunologicznym,
leczeniem nadczynności tarczycy radiojodem lub szkodzeniem operacyjnym). Chory z
niedoczynnością tarczycy przybiera na wadze, często marznie, głos jego staje się szorstki, skóra
chłodna, może rogowacieć skóra na łokciach i kolanach. Niedoczynność tarczycy może
przyspieszyć rozwój miażdżycy i jej powikłań.

W celu zdiagnozowania zaburzeń czynności tarczycy oznacza się w surowicy krwi poziomy
hormonów: TSH, fT3 i fT4, aby określić czy niedoczynność tarczycy jest pierwotna lub wtórna.
W pierwotnej niedoczynności tarczycy stężenie TSH jest wysokie, a stężenia fT3 i fT4 niskie.
Zwiększa się również stężenie cholesterolu całkowitego.
We wtórnej niedoczynności tarczycy stężenie TSH jest niskie, a stężenie cholesterolu
całkowitego obniżone. Jednocześnie obniżeniu ulegają stężenia innych hormonów tropowych
wydzielanych przez przysadkę mózgową. Zawsze powinno być również wykonane usg tarczycy. O
innych specjalistycznych badaniach decyduje lekarz endokrynolog.
Dla zróżnicowania czy wtórna niedoczynność tarczycy jest pochodzenia przysadkowego czy

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

Agnieszka Nowak, Dominika Orawiec 2007 r.

podwzgórzowego, wykonuje się test stymulacji z TRH. W przypadku uszkodzenia podwzgórza, po
podaniu TRH następuje gwałtowny wzrost wydzielania TSH. A w przypadku uszkodzenia
przysadki, nie obserwujemy żadnej odpowiedzi hormonalnej po podaniu TRH.
Leczenie niedoczynności tarczycy opiera się na doustnym podawaniu preparatu hormonów
tarczycy. Ponieważ w początkowym okresie leczenia niedoczynności tarczycy może dochodzić do
nasilenia objawów choroby wieńcowej, stąd terapię tą u osób w wieku średnim i starszym należy
zaczynać od niskich dawek hormonów.