„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Monika Mosionek
Mirosława Szewczyk

Wytwarzanie odzieży miarowej 743[01].Z5.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Jadwiga Płuska
mgr Janina Szeliga Szafrańska




Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Monika Mosionek
mgr Mirosława Szewczyk




Konsultacja:
mgr Ewa Figura

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[01].Z5.02

„Wytwarzanie odzieży miarowej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
krawiec.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Materiał nauczania

6

4.1. Zasady szycia odzieży według projektu na miarę. Techniki szycia

stosowane w odzieży miarowej. Zasady doboru materiałów odzieżowych
i dodatków krawieckich do modeli odzieży

6

4.1.1. Materiał nauczania

6

4.1.2. Pytania sprawdzające

10

4.1.3. Ćwiczenia

10

4.1.4. Sprawdzian postępów

11

4.2. Zasady wykonywania pomiarów

12

4.2.1. Materiał nauczania

12

4.2.2. Pytania sprawdzające

15

4.2.3. Ćwiczenia

16

4.2.4. Sprawdzian postępów

16

4.3. Zasady krojenia pojedynczych asortymentów odzieży

17

4.3.1. Materiał nauczania

17

4.3.2. Pytania sprawdzające

18

4.3.3. Ćwiczenia

18

4.3.4. Sprawdzian postępów

19

4.4. Operacje obróbki termicznej odzieży

20

4.4.1. Materiał nauczania

20

4.4.2. Pytania sprawdzające

23

4.4.3. Ćwiczenia

23

4.4.4. Sprawdzian postępów

23

4.5. Przeprowadzenie I i II miary. Kontrola jakości odzieży miarowej

24

4.5.1. Materiał nauczania

24

4.5.2. Pytania sprawdzające

29

4.5.3. Ćwiczenia

29

4.5.4. Sprawdzian postępów

32

5. Sprawdzian osiągnięć

33

6. Literatura

38

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej wytwarzania odzieży

miarowej i kształtowaniu umiejętności wykonywania odzieży miarowej w kolejnych etapach.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

743[01].Z5

Usługi krawieckie

743[01].Z5.03

Prowadzenie działalności gospodarczej

743[01].Z5.02

Wytwarzanie odzieży miarowej

743[01].Z5.01

Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie

usługowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

określić cechy odzieży miarowej,

−

scharakteryzować przebieg procesu wytwarzania odzieży na miarę,

−

wyróżnić etapy wytwarzania odzieży miarowej,

−

przyjąć zamówienie od klienta,

−

zastosować zasady normowania materiałów,

−

obliczyć zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich w zależności
od zamówionego asortymentu,

−

wykonać pomiary figury klienta w zależności od rodzaju planowanego wyrobu
odzieżowego,

−

przygotować formy wyrobu zgodnie z rysunkiem modelowym i wymaganiami klienta,

−

wykonać rysunek układu form na materiale uwzględniając rodzaj materiału,

−

wykroić elementy odzieży,

−

zastosować konfekcyjne rozwiązania w procesie szycia odzieży,

−

obsługiwać maszyny szwalnicze,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

zastosować zasady składowania i przechowywania materiałów odzieżowych i dodatków
krawieckich,

−

wykonać pomiary krawieckie z figury klienta,

−

dobrać materiały i dodatki krawieckie niezbędne do wykonania określonego wyrobu
odzieżowego,

−

dobrać techniki wykonania wyrobu odzieżowego,

−

dobrać techniki wykonania dodatków odzieżowych,

−

obliczyć ilość materiałów i dodatków krawieckich do uszycia wyrobu odzieżowego,

−

wykroić elementy wyrobu odzieżowego zgodnie z projektem,

−

wykroić elementy dodatków krawieckich zgodnie z projektem,

−

dobrać rodzaje szwów do operacji technologicznych,

−

obsłużyć maszyny szwalnicze,

−

zastosować ściegi i szwy w określonej operacji technologicznej,

−

uszyć wyroby odzieżowe zgodnie z projektem plastycznym,

−

dobrać operacje obróbki termicznej,

−

zastosować techniki prasowania elementów oraz gotowych wyrobów odzieżowych,

−

zastosować operacje obróbki klejowej do elementów odzieży,

−

przygotować wyrób odzieżowy do miar,

−

przeprowadzić I i II miarę,

−

nanieść poprawki krawieckie podczas miar i po ich dokonaniu,

−

dobrać sposoby wykańczania elementów odzieży,

−

ocenić jakość materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich,

−

przeprowadzić kontrolę międzyoperacyjną,

−

wykonać odzież zgodnie z projektem,

−

dobrać dodatki do modeli odzieży,

−

sprawdzić zgodność wykonania wyrobu odzieżowego z projektem,

−

zastosować techniki szycia konfekcyjnego w szyciu miarowym,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady szycia odzieży według projektu na miarę. Techniki

szycia stosowane w odzieży miarowej. Zasady doboru
materiałów

odzieżowych

i

dodatków

krawieckich

do modeli odzieży

4.1.1. Materiał nauczania

Zasady szycia odzieży według projektu na miarę

W procesie wytwarzania odzieży miarowej wyróżniamy następujące etapy:

−

zaprojektowanie odzieży,

−

przygotowanie form odzieży,

−

krojenie odzieży,

−

przygotowanie do miary, mierzenie,

−

szycie odzieży,

−

wykończanie odzieży,

−

kontrola jakości odzieży.
Podczas szycia odzieży na miarę można wykorzystywać techniki szycia konfekcyjnego

poznane w module „Wykonywanie operacji technologicznych”. Istnieją również techniki szycia
i wykończania odzieży stosowane tylko w krawiectwie miarowym.

Należą do nich

1. Wszycie paska maszyną i podszycie ręcznie (stosowane w materiałach cienkich)

−

Przyłożyć wierzch paska prawą stroną materiału do prawej strony spódnicy i przeszyć

maszyną na szerokość 0,5 – 0,7 cm.

−

Odwrócić pasek do góry i sprasuj szew na pasek, zeszyć końce paska.

−

Podwinąć brzeg spodu paska i podszyj ręcznie do stębnówki.

Rys. 1. Wszycie paska maszyną i podszycie ręcznie [7, s. 52]

2. Wykończenie dołu w spódnicach prostych

Obręb w materiałach grubych.

Obręb wykończony maszynowo i podszyty ręcznie:

−

strzępiący się brzeg wykończyć zygzakiem lub overlockiem.

−

założyć właściwą szerokość obrębu i zafastryguj.

−

podszyć kryto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Rys. 2 Obręb wykończony maszynowo i podszyty ręcznie [7, s. 56]

Obręb wykończony taśmą i podszyty ręcznie.

−

Naszyć taśmę na strzępiący się brzeg dołu na prawej stronie materiału.

−

Założyć obręb i zafastrygować.

−

Podszyć ręcznie – kryto.

Rys. 3. Obręb wykończony taśmą i podszyty ręcznie [7, s. 57]

Obręb w materiałach cienkich.

Obręb przestębnowany i podszyty ręcznie.

−

Podwinąć strzępiący się brzeg do strony lewej na szerokość 1,0 cm.

−

Przestębnować brzegiem na szerokość 0,2 cm od załamania.

−

Założyć właściwą szerokość obrębu i zafastrygować.

−

Podszyć kryto.

Rys. 4. Obręb przestębnowany i podszyty ręcznie [7, s. 57]

3. Wykończenie dołu w spódnicach kloszowych.

Cyrklowanie polega na wyrównaniu dołu przed podwinięciem obrębu.

Na właściwy cyrkiel dołu mają wpływ:

−

splot materiału, który wydłuża się po skosach, w przypadku pełnego klosza (koła)

występują cztery skosy,

−

kształt sylwetki: wypukłości brzucha, bioder, pośladków.

Sposób cyrklowania dołu:

−

Po wszyciu paska odwiesić spódnicę na 24 godziny, tkanina lekko wyciągnie

się na skosach.

−

Spódnicę założyć na sylwetkę.

−

Od płaszczyzny podstawy odmierzać równe odległości dookoła spódnicy oznaczając linię

założenia obrębu kredą lub szpilkami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

Zdjąć spódnicę, złożyć na płasko wzdłuż linii środka przodu i tyłu, spiąć szpilkami

i wyrównać.

Rys. 5. Sposób cyrklowania dołu [7, s. 59]

Sposób wykończenia spódnicy kloszowej

−

Zawinąć i zafastrygować krawędź dołu spódnicy.

−

Sprasować nadmiar materiału w obrębie.

−

Wykończyć brzeg jedną z poznanych technik.

– obrzucić maszyną – przyszyć taśmę – założyć brzeg do środka obrębu

Rys. 6. Techniki wykończenia dołu [7, s. 60]

−

Przeszyć obręb maszyną lub podszyć ręcznie.

Rys. 7. Wykończenie dołu w spódnicy kloszowej [7, s. 60]

4. Wszycie mankietu metodą tradycyjną (przyszycie na maszynie i podszycie ręcznie)

−

Upiąć w dole wierzchu rękawa zakładki skierowane do rozporka.

−

Przypiąć mankiet wierzchni do prawej strony dołu rękawa, od krawędzi do krawędzi

rozporka.

−

Przeszyć maszyną na szerokość 0,5 – 0,7 cm.

−

Spodni brzeg mankietu z wkładem podwinąć do stębnówki.

−

Podszyć ręcznie kryto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rys. 8. Wszycie mankietu metodą tradycyjną [7, s. 143]

Dobór materiałów i dodatków krawieckich do wyrobu odzieżowego

Otrzymanie jakościowo dobrej odzieży pod względem użytkowym i estetycznym zależy

m.in. od właściwego doboru dodatków krawieckich. Zastosowanie dodatków zależy od
właściwości materiału podstawowego, techniki wykonania odzieży i jej przeznaczenia.
Niewłaściwy dobór dodatków może uniemożliwić prawidłowe wykonanie odzieży, a często
może być przyczyną utraty pełnej przydatności odzieży w użytkowaniu, np. na skutek popękania
szwów, psucia się zapięć. Odpowiednio dobrane dodatki np. guziki, lamówki, nici do ozdobnego
stębnowania, mają też duży wpływ na estetyczny wygląd odzieży. Podstawowymi dodatkami
krawieckimi są: materiały wzmacniające i termoizolacyjne, nici, pasmanterie i zapięcia.

Materiały usztywniające i wzmacniające są stosowane jako wkłady konstrukcyjno-nośne

w przodach płaszczy, marynarek, żakietów, w kołnierzach, paskach, wyłogach i mankietach.
Wkłady takie ułatwiają modelowanie odzieży i dostosowanie jej linii do wymagań mody oraz
indywidualnych cech figury użytkownika, a przede wszystkim zwiększają trwałość kształtu
wyrobu odzieżowego. Materiały te, ponieważ stanowią warstwę leżąco bezpośredni pod tkaniną
podstawową powinny być odpowiednio przewiewne, wytrzymałe na rozciąganie, w miarę
sztywne, nie ulegające pod wpływem prasowania na mokro kurczeniu i zmianą stopnia
sztywności.

Materiały podszewkowe stanowią bardzo ważny dodatek stosowany przy wyrobie odzieży

wierzchniej takiej jak: płaszcze, palta, kurtki, oraz przy wyrobie kostiumów damskich,
garniturów męskich. Materiały podszewkowe muszą się charakteryzować śliską powierzchnią,
wysoką odpornością na ścieranie i na mięcie, małą zmianą wymiarów po praniu, dobrą
odpornością barwnika na tarcie, pot, oraz na pranie wodne lub czyszczenie chemiczne. Rodzaj
podszewki pod względem zastosowanego surowca, splotu, koloru powinien być skoordynowany
z materiałem zasadniczym odzieży.

Przy szyciu i wykańczaniu wyrobów odzieżowych stosuje się różnego rodzaju pasmanterie

do których zaliczamy: taśmy krawieckie do wzmacniania brzegów odzieży i szwów, tasiemki do
obszywania dołów spodni, taśmy paskowe tak zwane gurty, taśmy elastyczne oraz różnego
rodzaju taśmy ozdobne.

Do zapinania odzieży służą guziki, spinki, klamry, haftki, zatrzaski, zamki błyskawiczne.

Dobór kolorystyczny dodatków do odzieży

Dodatki powinny stanowić harmonijną całość z odzieżą. Muszą być podporządkowane

zasadom doboru kolorystycznego. Kolory w ubiorze zestawia się na zasadzie podobieństwa
lub kontrastu. Zestawienia podobne są monochromatyczne, należy je więc ożywić, stosując
odpowiednią kolorystykę dodatków lub akcentów.
Zestawienia podobne barw w ubiorze wymagają:

−

ożywienia, ściemnienia, gdy są to barwy pastelowe,

−

rozjaśnienia, ożywienia, w wypadku barw zgaszonych,

−

ożywienia, ściemnienia, rozjaśnienia, gdy są to barwy w określonej tonacji w różnych
odcieniach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Właściwy efekt można uzyskać, stosując trzy możliwości doboru barw dodatków,

z wykorzystaniem koła barw:

−

dodatki w barwach tego samego tonu, co barwa odzieży, występujące w różnych grupach
(tęczowe, pastelowe, złamane, zgaszone);

−

dodatki w barwach przeciwstawnych (kontrastowych) do tonu odzieży, występujące
w różnych grupach (tęczowe, pastelowe, złamane, zgaszone);

−

dodatki w barwach neutralnych, harmonizujących z tonem odzieży.

Dobór dodatków do stylu ubioru

Na ubiór składa się odzież wraz ze wszystkimi elementami uzupełniającymi, to jest

dodatkami, takimi jak nakrycia głowy, apaszki, szaliki, paski, rękawiczki, obuwie, parasolki
i inne, nie wymienione akcesoria, zależne od mody. Ubiór w sensie estetycznym stanowi całość
kompozycyjną, którą należy uporządkować, czyli tak dobrać dodatki, by podkreślały charakter,
styl odzieży. Każdy styl dysponuje określonymi formami, które stanowią podstawę do wyboru
dodatków.

Oprócz zasad ogólnych doboru dodatków do odzieży w określonym stylu, ważne jest,

by wielkością i masą były zharmonizowane z „ciężarem” ubioru:

−

odzież lekka, delikatna, wiosenno – letnia (np. z jedwabiu, batystu, szyfonu) wymaga
dodatków lżejszych surowcowo i w kształcie;

−

ubiory jesienno-zimowe, cięższe (z materiałów wełnianych, dzianin itp.) harmonizują
z dodatkami ciężkimi (skóra, drewno, ciężkie metale itp.).
Opierając się na zasadzie harmonii należy pamiętać, że surowcom szlachetnym

w odzieży (jedwab, wełna) odpowiadają surowce szlachetne w dodatkach (skóra, metale
szlachetne), natomiast surowce „ekologiczne” powinny występować łącznie, np. len, płótno
ze skórą, rzemieniem, muszlą, kością, czy szylkretem. Materiały tańsze, łatwo dostępne,
np. płócienka, syntetyki, można łączyć z surowcami sztucznymi i syntetycznymi,
np. z plastykiem czy różnymi imitacjami.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie etapy wyróżniamy w procesie szycia odzieży na miarę?
2. Jakie znasz techniki wykańczania odzieży stosowane tylko w produkcji miarowej?
3. Od czego zależy dobór dodatków krawieckich?
4. W jakich elementach odzieży stosujemy materiały usztywniające?
5. Jakie znasz zasady doboru dodatków do stylu odzieży?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wszyj pasek do spódnicy kloszowej metodą stosowaną tylko w produkcji miarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) podkleić pasek wkładem klejowy,
2) uszyć pasek,
3) wszyć pasek do podkroju pasa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

spódnica kloszowa z wszytym zamkiem błyskawicznym,

−

wykrój paska z tkaniny zasadniczej i wkładu klejowego,

−

maszyna stębnowa,

−

nici maszynowe,

−

narzędzia i przybory.

Ćwiczenie 2

Wykończ dół spódnicy kloszowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wycyrklować dół,
2) wykończ dół spódnicy na overlocku,
3) podwiń i zaprasuj dół spódnicy,
4) podszyj dół spódnicy ręcznie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

uszyta spódnica kloszowa z nie wykończonym dołem,

−

maszyna overlock,

−

nici maszynowe,

−

narzędzia i przybory niezbędne do wykonania ćwiczenia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić etapy szycia odzieży na miarę?





2) wymienić techniki wykańczania odzieży stosowane tylko w produkcji

miarowej?





3) dobrać dodatki krawieckie do określonego wyrobu odzieżowego





4) wszyć pasek do spódnicy metodą stosowaną w produkcji miarowej?





5) wykończyć dół w spódnicy kloszowej?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4.2. Zasady wykonywania pomiarów

4.2.1. Materiał nauczania

Podstawowym warunkiem wykonania odzieży jest prawidłowe i dokładne wykonanie

pomiarów figury.

Różnica między pomiarami antropometrycznymi i krawieckimi polega na tym,

że antropometryczne obejmują bardzo dużą liczbę różnorodnych i szczegółowych pomiarów,
wykonywanych na dużej liczbie osób. Natomiast pomiary krawieckie obejmują wyłącznie
te pomiary, które są niezbędne przy konstruowaniu form odzieży dla określonej osoby.

Wymiary krawieckie uzyskane w wyniku pomiarów określonej osoby, dla której

wykonywać się będzie wyrób odzieżowy, można podzielić na dwie grupy:

−

wymiary podstawowe – niezbędne do wykreślenia określonej formy odzieżowej;

−

wymiary kontrolne – szczegółowe służące nie tylko do sprawdzenia obliczeń
konstrukcyjnych oraz zgodności wykonanej formy z wymiarami, lecz również do
bezpośredniego wykreślenia formy lub dostosowania opracowanej formy podstawowej do
budowy anatomicznej określonej osoby, np. przy wadach postawy.
Oprócz wymiarów podstawowych i kontrolnych, które są wymiarami ciała określonej

osoby, przy opracowywaniu formy stosuje się również wymiary dotyczące elementów
projektowanej odzieży, np. długość spódnicy, długość żakietu, rękawa. Wymiary te nazywamy
wymiarami modelowymi.

Podczas wykonywania pomiarów na figurze zwraca się uwagę na postawę. Powinna ona być

swobodna i naturalna, przy zachowaniu niezmiennej pozycji, którą zmienia tylko osoba
mierząca, z różnych stron. Przed przystąpieniem do pomiarów krawieckich należy odpowiednio
przygotować osobę, która ma być mierzona, a mianowicie: sprawdzić grubość odzieży i usunąć
jej zbędne warstwy, oznaczyć dokładnie linię talii (za pomocą tasiemki lub gumki) oraz punkty
pomiarowe: szyjny boczny (szczyt barkowy) – Sv, karkowy (siódmy kręg szyjny) - Sy,
ramienne: Rv, Rv. Pomiary wykonuje się w ustalonej kolejności, np. wszystkie obwody,
następnie łuki szerokości i długości, wreszcie wysokości i głębokości. Wymiary należy zapisać
w wielkościach liczbowych (centymetrach) w całości, wymieniając nazwę lub symbol wymiaru,
a dalej wielkość liczbową, np. łuk długości pleców 39,0 cm lub SyTy = 39O cm.

Do wykonania pomiaru potrzebne są:

−

taśma centymetrowa – do odmierzania wielkości wymiarów,

−

dwie tasiemki – jedna do przepasania figury w talii, a druga na linii obwodu klatki
piersiowej (dla dokładności ułożenia taśmy centymetrowej podczas mierzenia),

−

notes i ołówek – do zapisywania wymiarów.

Podstawowe pomiary

ZWo –Wzrost – mierzy się od podstawy do punktu wierzchołkowego głowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Rys. 9. Pomiar wzrostu [6, s. 72]

os – obwód szyi – mierzy się taśmą centymetrową, z przodu poniżej chrząstki tarczykowatej,
a tyłu powyżej siódmego kręgu szyjnego

Rys. 10. Pomiar obwód szyi [6, s. 74]

opx – obwód klatki piersiowej – mierzy się taśmą centymetrową poziomo przez brodawki
piersiowe

Rys. 11. Pomiar obwodu klatki piersiowej [6, s. 72]

ot – obwód pasa – mierzy się poziomo w największym przewężeniu tułowia

Rys. 12. Pomiar obwodu talii [6, s. 72]

obt – obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha – mierzy się poziomo z tyłu przez
największą wypukłość pośladków, a z przodu przez tekturę przyłożoną stycznie do największej
wypukłości brzucha

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Rys. 13. Pomiar obwodu bioder [6, s. 72]

SyTy – łuk długości pleców – mierzy się od siódmego kręgu szyjnego do punktu tylnego talii

Rys. 14. Pomiar łuku długości pleców [6, s. 73]

RvRv – łuk szerokości barków tyłu – mierzy się w kierunku poziomym, między punktami
ramiennymi od strony tylnej

RvNv – łuk długości kończyny górnej –mierzy się w kierunku pionowym od punktu ramiennego
do punktu rylcowego bocznego

Rys. 15. Pomiar łuku długości kończyny górnej [6, s. 74]

XcXc – łuk szerokości tyłu na wysokości piersi – mierzy się poziomo z tyłu na linii obwodu
klatki piersiowej, między punktami tylnymi bocznymi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Rys. 16. Pomiar łuku szerokość pleców [6, s.73]

PcPl – szerokość pachy – mierzy się poziomo między punktami pachowymi tylnym i przednim

XlXl – łuk szerokości przodu przez piersi – mierzy się poziomo, przez punkty brodawkowe,
między punktami piersiowymi bocznymi

SySvXpTp – łuk długości przodu przez piersi – mierzy się od siódmego kręgu szyjnego, przez
punkt szyjny boczny i brodawkowy w kierunku pionowym do linii talii w przodzie

SySvXp – łuk długości przodu do piersi – mierzy się od siódmego kręgu szyjnego przez punkt
szyjny boczny do punktu brodawkowego

Rys. 17. Pomiar łuku długości przodu do piersi [6, s. 73]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak powinna być przygotowana osoba do wykonywania pomiarów?
2. Jakie przybory potrzebne są do przeprowadzenia pomiarów sylwetki?
3. Jak dzielimy pomiary krawieckie?
4. Jakie wymiary podstawowe potrzebne są do wykonania form bluzki damskiej?
5. W jaki sposób zdejmuje się pomiar obwodu klatki piersiowej?
6. Jakie wymiary podstawowe potrzebne są do wykonania form spódnicy damskiej?
7. W jaki sposób zdejmuje się pomiar SySvXp?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdejmij wymiary podstawowe potrzebne do sporządzenia formy bluzki, zapisz

je symbolami antropometrycznymi, następnie oblicz zużycie materiału (przy szerokości tkaniny
150 cm).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2) przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3) zdjąć wymiary podstawowe,
4) zapisać pomiary posługując się symboliką,
5) obliczyć zużycie materiału na bluzkę damską.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do zdejmowania pomiarów,

−

karta odpowiedzi.

Ćwiczenie 2

Zdejmij wymiary podstawowe potrzebne do uszycia spódnicy damskiej i oblicz zużycie

materiału (przy szerokości tkaniny 150 cm).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2) przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3) zdjąć wymiary podstawowe,
4) zapisać pomiary posługując się symboliką,
5) obliczyć zużycie materiału na spódnicę damską.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do zdejmowania pomiarów,

−

karta odpowiedzi.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) przygotować osobę do zdejmowania pomiarów?





2) zgromadzić przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów?





3) zdjąć pomiary podstawowe potrzebne do uszycia bluzki damskiej?





4) zdjąć pomiary podstawowe potrzebne do uszycia spódnicy damskiej?





5) zapisać zdjęte pomiary symbolami?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4.3. Zasady krojenia pojedynczych asortymentów odzieży

4.3.1. Materiał nauczania

Zasady prawidłowego ułożenia form na tkaninie

Przed ułożeniem form należy dokładne ustalić prawą stronę tkaniny, która ma zwykle inne

wykończenie niż strona lewa, a wzory i sploty są na niej wyraźniejsze. W przypadku trudności
z rozpoznaniem prawej i lewej strony, należy zwrócić uwagę na brzegi tkaniny. Zwykle brzeg
na prawej stronie jest gładszy i dokładniej wykończony. Sprawdzoną tkaninę składa się prawą
stroną do wewnątrz i układa na niej symetryczne formy opracowane w połowie. W przypadku
krojenia modeli asymetrycznych (np. fałdy, draperie czy zapięcia umieszczone tylko na lewej
stronie przodu) formy układa się na lewej stronie pojedynczo rozłożonej tkaniny.

Do zasad prawidłowego krojenia zalicza się obok starannego rozplanowania form zwrócenie

szczególnej uwagi na wzory i fakturę tkanin.

Na tkaninach gładkich jednobarwnych formy układa się dowolnie, pamiętając o kierunku

nitki prostej osnowy i wątku. Na tkaninach o wzorach niesymetrycznych formy układa
się dowolnie, zwracając uwagę na kierunek nitki prostej.

Tkaniny wzorzyste o wzorach symetrycznych wymagają uwagi przy układaniu form

i takiego rozmieszczenia, aby na elementach symetrycznych (np. przodach, rękawach, brzegach
kołnierza) wzór układał się symetrycznie. Podobne zasady układania form obowiązują przy
krojeniu tkanin w kratę lub pasy. Formy na tkaninie należy tak układać, aby środek przodu i tyłu
wyznaczał symetryczny układ kraty. Ważne jest, aby poziome linie wzoru łączyły
się na tej samej wysokości w bocznych szwach przodu i tyłu. Zgodność linii wzorów, pasów
i kraty obowiązuje też przy łączeniu rękawów z przodem i tyłem. Krojąc kołnierz, należy formę
układać tak, aby wspomniane desenie miały ten sam kierunek na obu końcach. Przy wyborze
zarówno tkaniny i modelu należy pamiętać, że zużycie tkaniny o wzorach kraty i pasków
jest znacznie większe niż w przypadku tkanin jednobarwnych i o wzorze nieokreślonym.

Specjalnej uwagi wymagają tkaniny z włosem. Stosuje się w tym wypadku układy

jednokierunkowe, długość włosa określa kierunek ułożenia szablonów. Krojąc aksamit, welwet,
sztruks – układa się formy tylko w jednym kierunku, tzn. „pod włos” tkaniny. W przypadku futer
sztucznych szablony układa się z włosem. Ułożenie poszczególnych części wykroju w jednym
kierunku obowiązuje także przy krojeniu tkanin gładkich ale z połyskiem i tkanin
o jednokierunkowych wzorach.

Układając formy na tkaninie należy zwrócić uwagę na bieg nitki osnowy.

Zasady krojenia

Wszystkie formy wykroju przypina się szpilkami do tkaniny. Krojąc przód spódnicy, bluzki

czy sukni, dodaje się na szwy boczne 2,5–3 cm, do podkroju szyi – 1cm, do linii barków – 2 cm,
do krzywej podkroju pach i górnej linii rękawa – 1,5 cm, na wykończenie krawędzi dolnych
przeznacza się 3–5 cm. Obłożenie i części przodu łączy się szwami o szerokości
1–1,5 cm, a następnie „cieniuje” je, zmniejszając grubość krawędzi. Szerokość pozostałych
szwów wynosi 1,5–3 cm.

Po wykrojeniu wszystkich części pozostawia się formy przypięte do tkaniny i dokładnie

oznacza ich kontury. Warunkiem prawidłowego krojenia tkaniny jest użycie ostrych nożyc. Tępe
lub źle wyostrzone strzępią materiał i ściągają końce nitek. Lewą ręką przytrzymuje się odcinaną
część tkaniny. Trzeba zwracać baczną uwagę, aby warstwy tkaniny nie wysuwały się względem
siebie podczas krojenia.

Wiadomości dotyczące układów kroju znajdziesz w module „Wykonywanie operacji

technologicznych”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Od czego zależy ułożenie form na tkaninie?
2. Jak należy przygotować tkaninę do rozkroju?
3. Jakie dodatki stosuje się na szwy boczne?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie zdjętych pomiarów z sylwetki, przygotuj formy podstawowe bluzki i spódnicy

damskiej, zmodeluj zgodnie z projektem plastycznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować formy podstawowe elementów bluzki i spódnicy damskiej,
2) zmodelować elementy bluzki i spódnicy zgodnie z projektem plastycznym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

żurnale mody,

−

opisy konstrukcji form podstawowych,

−

arkusze papieru,

−

przybory kreślarskie,

−

taśma centymetrowa, szpilki, nożyce, klej.

Ćwiczenie 2

Mając przygotowane formy wykrój elementy bluzki damskiej z atłasu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować tkaninę do rozkroju,
2) dobrać układ kroju do rodzaju tkaniny,
3) ułożyć formy na tkaninie,
4) zastosować odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
5) wykroić elementy bluzki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formy bluzki przygotowane zgodnie z projektem plastycznym,

−

tkanina,

−

narzędzia i przybory potrzebne do krojenia,

−

plansze przedstawiające różnego rodzaju układy kroju.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 3

Mając przygotowane formy wykrój elementy spódnicy damskiej z tkaniny wizytowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować tkaninę do rozkroju,
2) dobrać układ kroju do rodzaju tkaniny,
3) ułożyć formy na tkaninie,
4) zastosować odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
5) wykroić elementy spódnicy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formy spódnicy damskiej przygotowane zgodnie z projektem plastycznym,

−

tkanina,

−

narzędzia i przybory potrzebne do krojenia,

−

plansze przedstawiające różnego rodzaju układy kroju.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) przygotować formy zgodnie z projektem plastycznym?





2) przygotować tkaninę do rozkroju?





3) dobrać układ kroju do rodzaju tkaniny?





4) wykroić elementy bluzki damskiej?





5) wykroić elementy spódnicy damskiej?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.4. Operacje obróbki termicznej odzieży

4.4.1. Materiał nauczania

Obróbka cieplna odzieży – faza procesu technologicznego produkcji wyrobu odzieży

polegająca na nadawaniu odpowiednich kształtów wykrojom elementów odzieżowych,
elementom montażowym oraz gotowym wyrobom w wyniku działania temperatury, pary,
ciśnienia i czasu.

Rodzaje obróbki cieplnej odzieży:

−

formowanie,

−

prasowanie,

−

prasowanie na szczotce,

−

dekatyzowanie,

−

parowanie,

−

uszlachetnianie wyrobów odzieżowych.
Więcej o obróbce termicznej odzieży znajdziesz w module Z3.02 „Wykonywanie obróbki

termicznej odzieży”

W produkcji usługowej stosuje się głównie prasowanie ręczne. Prasowanie ręczne odbywa

się za pomocą żelazek elektrycznych i elektryczno – parowych o różnej masie i wymiarach.
Dobór żelazka zależy od rodzaju operacji prasowania i rodzaju tkaniny. Do prasowania szwów
i obrębów w odzieży z tkanin lekkich bawełnianych, jedwabnych itp. stosuje się żelazka
o mniejszej masie, im cięższa i grubsza tkanina i im więcej warstw, tym większa musi być masa
żelazka. W procesie prasowania ręcznego, oprócz masy żelazka ważną rolę odgrywa temperatura
jego powierzchni roboczej. Wytwarzanie odzieży z tkanin o różnym składzie surowcowym
wymaga dostosowania temperatury żelazka do rodzaju prasowanego włókna.

Dopuszczalne temperatury żelazka przy prasowaniu tkanin z różnego rodzaju włókna:

−

włókna syntetyczne – 140°C

−

włókna sztuczne celulozowe – 160°C

−

jedwab naturalny – 160°C

−

wełna – 160°C

−

bawełna, len – 210°C.
W produkcji usługowo-miarowej stosuje się następujące techniki prasowalnicze:

−

gładzenie – to usuwanie zagnieceń z materiału przed krojeniem, przed rozpoczęciem szycia
lub z gotowego wyrobu,

−

formowanie – formowanie części odzieży przez prasowanie jest określone rodzajem
konstrukcji wykroju najłatwiej jest formować materiały wełniane. Rozróżnia się:

−

rozciąganie materiału polegające na tworzeniu łuków i wybrzuszeń przez rozciąganie,

−

wprasowywanie materiału, polegające na zaginaniu szerokich części odzieży i utrwalaniu

zagięć.

Proces klejenia polega na tym, że połączenie materiałów odzieżowych następuje przez

rozprowadzenie pomiędzy warstwami materiałów masy klejowej, która pod wpływem
temperatury roztapia się i łączy ze sobą.
Parametry klejenia:

−

temperatura,

−

czas,

−

nacisk,

−

wilgotność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Stosowanie obróbki klejowej:

−

wzmacnia węzły technologiczne w odzieży,

−

usztywnia niektóre elementy i nadaje im stabilność,

−

zwiększa trwałość i estetykę wyrobu.

Podstawowe rodzaje obróbki klejowej:

1) Technika małych wklejek, (dotyczy pasków, patek, kołnierzy, mankietów, krawędzi

przodów, wyłogów, obsadzeń)

Rys. 18. Pasek z wkładem klejowym a) wklejka na całej szerokości, b) wklejka na połowie szerokości [7, s. 41].

Rys. 19. Kieszenie z wkładem klejowym: a) na patce, b) na listewce, c) na obrębie kieszeni nakładanej [7, s. 41].

Rys. 20. Kołnierze z wkładem klejowym: a) kołnierz okrągły, b) kołnierz na stójce [7, s. 41].

Rys. 21. Mankiety z wkładem klejowym: a) spodnia część mankietu, b) mankiet podklejony w połowie, c) mankiet

podklejony w całości [7, s. 42].

Rys. 22. Technika małych wklejek a) na wyłogu przodu (obłożeniu), b) na plisie naszywanej,

c) i d) na obsadzeniach dekoltów [7, s. 42].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Rys. 23. Wzmocnienia: a) w przodzie – bark i pacha, b) w tyle – pacha i bok [7, s. 43].

Rys. 24. Wzmocnienie rękawów: a) rękaw jednoczęściowy, b) rękaw dwuczęściowy [7, s. 43].

2) Technika klejonych wkładów konstrukcyjnych, która składa się z:

−

wkładu lamującego, jest to cała powierzchnia wykroju odzieży np. przód,

−

wkładu nośnego umieszczonego w górnej części przodu,

−

wkładu uzupełniającego, nakłada się na wkłady nośne oraz na wyłogach i obłożeniach.

Rys. 25. Wkłady konstrukcyjne: a) laminujący wielkopowierzchniowy, b) nośny i uzupełniający – umiejscowione

w górnej części przodu żakietu [7, s. 44].

Kolejność prasowania gotowej bluzki damskiej

−

kołnierz,

−

mankiety i rękawy,

−

tył bluzki,

−

przody bluzki,

−

ponownie kołnierz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie urządzenia stosuje się do prasowania w produkcji miarowej?
2. Jaka powinna być temperatura żelazka przy prasowaniu tkanin bawełnianych i lnianych?
3. Jakie techniki prasowalnicze stosuje się w produkcji miarowej?
4. Gdzie stosujemy techniki małych wklejek?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zastosuj technikę małych wklejek w wykrojonym przez ciebie modelu bluzki damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dobrać wkład klejowy do tkaniny,
2) dobrać parametry klejenia,
3) wykonać technikę małych wklejek,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wykroje bluzki,

−

wkłady klejowe,

−

żelazko.

Ćwiczenie 2

Zastosuj technikę małych wklejek w wykrojonej przez ciebie spódnicy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dobrać wkład klejowy do tkaniny,
2) dobrać parametry klejenia,
3) wykonać technikę małych wklejek,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wykroje spódnicy,

−

wkłady klejowe,

−

żelazko.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać temperaturę żelazka do rodzaju tkaniny?





2) wymienić techniki prasowalnicze stosowane w produkcji miarowej?





3) wymienić rodzaje obróbki klejowej?





4) zastosować technikę małych wklejek?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.5. Przeprowadzenie I i II miary. Kontrola jakości odzieży

miarowej

4.5.1. Materiał nauczania

Do pierwszej miary należy sfastrygować zaszewki, szwy modelowe i konstrukcyjne, szwy

barkowe oraz prawy rękaw.
Pierwsza miara

Sfastrygowaną odzież zakłada się na osobę, upina się w przodzie układając linie środków

przodów na siebie i następnie sprawdza, czy odzież prawidłowo układa się na sylwetce,
zwracając uwagę na:

−

proporcje odzieży,

−

prawidłowe układanie się krawędzi przodów i tyłu na figurze,

−

kierunek i miejsce szwów (barkowych, bocznych), cięć podłużnych i poprzecznych itp.

−

miejsce zaszewek, ich długości i głębokość,

−

podkrój pachy i szyi.
Następnie oznacza się linię talii, upina kołnierz i rękaw, ustala długość asortymentu

i rękawa, miejsce pierwszej i ostatniej dziurki oraz umiejscowienie i kształt kieszeni.

Podczas miary należy zwracać uwagę na naturalną postawę osoby, gdyż w przeciwnym

wypadku przy następnej mierze mogą wystąpić dodatkowe poprawki. Do miary należy
przychodzić w tej samej bieliźnie (stanik – pas), gdyż zmiana jej wpływa na zmianę kształtu
figury.
Wykonywanie poprawek po pierwszej mierze

Naniesione podczas I miary poprawki zaznacza się przez wciągnięcie fastrygi

lub zaznaczenie kredą krawiecką. W krawiectwie ciężkim w celu oznaczania poprawek stosuje
się następujące znaki umowne:

−

przesunięcie szwów względem siebie

−

poszerzenie boków

−

zwężenie boków

−

wdanie lub wprasowanie

−

przesunięcie rękawów

−

skrócenie

−

wydłużenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Ponadto zaznacza się kształt podkroju szyi, miejsce wszycia rękawa, linię dołu, miejsce

naszycia kieszeni, dziurek itp. W celu równomiernego wdania i utrzymania prawidłowego
kierunku rękawa stosuje się znaki spotkania na rękawie i podkroju pachy. Znaki spotkania
stosuje się również na linii szwów w celu zabezpieczenia przed przesunięciem odcinków
przewidzianych do wdania.

Następną czynnością jest odpięcie szpilek, wyrównanie linii szwów i pokrojów

oraz przeniesienie poprawionych konturów na drugą stronę odzieży.

Przygotowanie do drugiej miary

Sfastrygowane ponownie, po poprawionych konturach, zaszewki i szwy zszywa

się na maszynie, obrzuca i rozprasowuje. Następnie wykonuje się poszczególne elementy
odzieży, jak rękawy, kołnierz, kieszenie i po starannym wyprasowaniu łączy ściegiem
fastrygowym z wcześniej zeszytym przodem i tyłem. Dół odzieży podwija się po oznaczonym
konturze i przytrzymuje ściegiem fastrygowym.

Druga miara

Po włożeniu odzieży na sylwetkę i zapięciu sprawdza się ogólny wygląd odzieży na figurze,

układanie się kołnierza, kierunek i miejsce wszycia rękawa, miejsce naszycia kieszeni, linię dołu
itp. Zauważone błędy zaznacza się na odzieży szpilkami lub umownymi znakami.

W przypadku wystąpienia przy drugiej mierze poważniejszych poprawek należy

przeprowadzić dodatkową trzecią miarę.

Błędy występujące w odzieży i sposoby ich usuwania.

Pierwszą czynnością przy usuwaniu błędów jest ustalenie błędu i przyczyny jego powstania.

Do najczęściej spotykanych błędów w odzieży należą:
1. Zbyt szeroka lub zbyt wąska bluzka na linii obwodu klatki piersiowej – poprawia

się przez poszerzenie lub zwężenie bluzki w szwie bocznym.

2. Zbyt szeroka lub wąska bluzka na linii bioder – poprawia się przez zwężenie

lub poszerzenie bluzki na linii bioder.

3. Za głęboki podkrój szyi usuwa się przez ścięcie lub wycięcie nadmiaru tkaniny w szwach

barkowych, podkrojeniem pachy, obniżeniem zaszewki piersiowej i wydłużeniem w dole.
Jeśli krawędź podkroju szyi jest rozciągnięta to należy rozciągnięcie wdać i sprasować.

4. Zbyt szeroki podkrój szyi spowodowany jest za dużym wykrojem w tyle i przodzie. Błąd

usuwa się przez zawężenie podkroju szyi. W tym celu należy ściąć tyły i przody górą
i dodać tkaniny w górze przodu przy szyi oraz pogłębić pachę i obniżyć zaszewkę piersiową.
Jeśli bluzka jest rozpinana w przodzie, to podkrój szyi można zwęzić przez zeszycie szwem
przez środek tyłu i większe podwinięcie krawędzi przodu.

5. Rozchodzące się przody w dole bluzki mogą być spowodowane złym zestawieniem

przodów lub rozciągnięciem linii krawędzi przodu. Błąd usuwa się przez skrócenie przodów
górą od strony szyi i przesunięcie ich w kierunku pachy.

6. Fałdy poziome na kuli rękawa powodowane są zbyt wąskim rękawem lub wysoką kulą

rękawa. Naprawia się przez obniżenie kuli rękawa lub poszerzenie całego rękawa.

7. Fałdy skośne i poziome na rękawie od podkroju pachy powodowane są zbyt niską kulą

rękawa, niewłaściwie upiętym rękawem lub zbyt wąskim rękawem. Naprawia się przez
pogłębienie podkroju rękawa, przesuniecie środka rękawa w kierunku przodu lub tyłu
(rys.26, rys. 27) albo przekrojenie kuli rękawa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Rys. 26. Rękaw przesunięty do tyłu: a) tworzenie się fałdek z tyłu, b) rękaw po przesunięciu do przodu [3, s. 166]

Rys. 27. Rękaw przesunięty do przodu: a) tworzenie się fałdek z przodu, b) rękaw po przesunięciu do tyłu

[3, s. 167]

8. Fałdy poziome w spódnicy w przodzie powstają na skutek zbyt wąskiej spódnicy na linii

bioder lub za małego podkroju pasa (rys. 28). Fałdy usuwa się przez wypuszczenie zapasu
w szwie bocznym lub pogłębienie podkroju przodu na linii talii.

Rys. 28. Spódnica marszczy się na linii bioder [opracowanie własne]

9. Rozchodzące się fałdy w dole spódnicy powoduje zły podkrój na linii talii. Błąd usuwa

się przez pogłębienie podkroju na linii talii z przodu lub tyłu zależnie od występującego
błędu.

10. Zachodzące fałdy w dole. Przyczyną błędu jest zły podkrój na linii talii. Błąd usuwa

się przez podwyższenie linii talii z przodu lub tyłu zależnie od występującego błędu.

11. Fałdy poziome tworzące się w tyle przy kołnierzu (rys. 29). Przyczyną tego błędu

jest za mały wykrój szyi w przodzie oraz tyle i w związku z tym za krótki kołnierz. Fałdy
tworzą się z powodu złego układania się na linii barków. Błąd usuwa się przez poszerzenie
i pogłębienie podkroju szyi, wydłużenie kołnierza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Rys. 29. Zbyt mało wykrojony podkrój szyi [3, s. 175]

12. Końce kołnierza układają się nierówno, jeden z nich odchyla się do tyłu, oznacza

to, że jedna strona podkroju została bardziej wdana (rys. 30). Kołnierz należy wypruć
i ponownie upiąć.

Rys. 30. Nieprawidłowo wszyty kołnierz [3, s. 175]

13. Kołnierz za długi, odstający od szyi z jednej lub obu stron (rys. 31). Należy wypruć

i zmniejszyć równomiernie oba jego końce. Następnie zszyć ponownie, przyfastrygować
i zmierzyć na figurze.

Rys. 31. Zbyt długi kołnierz [3, s. 175]

14. Za głęboki podkrój spodni poprawia się przez ścięcie przodu i tyłu w górze oraz wydłużenie

nogawek w dole.

15. Za płytki podkrój spodni należy poprawić przez pogłębienie podkroju przodu i tyłu.
16. Fałdy w tyłach poniżej szwu siedzeniowego powstają, gdy tyły są za długie w stosunku

do przodu i podkrój zbyt płytki (rys.32a). W celu naprawienia błędu należy pogłębić podkrój
(rys.32b). Za długi tył należy skrócić podcinając podkrój na linii talii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Rys. 32. Nieprawidłowo układające się spodnie a) fałdki z tyłu b) pogłębienie podkroju [3, s. 74]

17. Spodnie marszczą się poprzecznie przy podkroju z przodu. Należy zmniejszyć łuk podkroju

w przodzie nogawki.

18. Spodnie za wąskie w biodrach i w pasie poszerza się przez wypuszczenie zapasu w szwie

siedzeniowym i w szwie wewnętrznym.

19. Za szerokie spodnie w pasie i w biodrach zwęża się szwem wewnętrznym i siedzeniowym.

Spodnie za szerokie na całej długości należy zwęzić także szwem bocznym.

20. Wady prasowania: wyświecenia, przypalenia, zabrudzenia, wprasowania lub rozciągnięcia

w nieodpowiednim miejscu. Wady takie są trudne do usunięcia a niekiedy niemożliwe.
Przed prasowaniem należy wyczyścić żelazko i dobrać odpowiednią temperaturę
prasowania.

Kontrola jakości
Kontrola jakości odzieży obejmuje:

−

Kontrole międzyoperacyjne wykonywanych elementów odzieży,

−

Kontrolę gotowej sztuki odzieży.

Kontrola wykonywania elementów odzieży

Elementy odzieży sprawdza się pod względem jakości wykonania i estetyki. Kontroluje

się kształt poszczególnych elementów oraz zabezpieczenie ich przed strzępieniem
przez zachowanie odpowiedniej wielkości szwów i gęstości ściegów.

Kontrola gotowej sztuki odzieży

Kontrola gotowej sztuki odzieży to ostateczna kontrola przed oddaniem odzieży klientowi

i dlatego powinna być bardzo starannie i dokładnie przeprowadzona. Oddanie klientowi odzieży
niewłaściwie wykonanej wyrabia złą opinię wykonawcy.

W gotowej sztuce odzieży sprawdza się ogólny estetyczny wygląd odzieży oraz jakość

wykonania poszczególnych elementów. Szczególnie zwraca się uwagę na symetrię elementów
parzystych, prawidłowe rozmieszczenie dziurek oraz estetyczne i trwałe ich wykonanie,
właściwie przyszycie guzików, staranne wykończenie wierzchu jak i spodu odzieży, dokładne
wyprasowanie (bez niedoprasowań i odbicia na wierzchu odzieży szwów lub obrębów,
wyświęceń tkaniny). Przed oddaniem klientowi gotowej sztuki należy sprawdzić, czy wyrób
dobrze układa się na figurze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jaki sposób przygotowuje się bluzkę do I miary?
2. W jaki sposób przeprowadza się I miarę bluzki?
3. W jaki sposób przygotowuje się spódnicę do I miary?
4. W jaki sposób przeprowadza się I miarę spódnicy?
5. W jaki sposób przygotowuje się i przeprowadza II miarę bluzkę?
6. W jaki sposób przygotowuje się i przeprowadza II miarę spódnicy?
7. Jakie etapy obejmuje kontrola jakości odzieży?
8. Na czym polega kontrola jakości gotowej sztuki odzieży?
9. Jakie błędy występują najczęściej przy wszywaniu kołnierza do bluzki?
10. Jakie błędy występują najczęściej przy szyciu spódnicy damskiej?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj bluzkę damską do I miary, przeprowadź ją i nanieś poprawki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) sfastrygować poszczególne elementy bluzki,
2) nałożyć sfastrygowaną bluzkę na manekin lub modela,
3) przeprowadzić marę bluzki,
4) wskazać występujące błędy i omówić sposób ich usunięcia,
5) nanieść poprawki po I mierze.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wykroje elementów bluzki (podklejone),

−

manekin,

−

nici,

−

przybory do szycia ręcznego.

Ćwiczenie 2

Przygotuj bluzkę damską do II miary, przeprowadź ją, nanieś poprawki i dokonaj kontroli

międzyoperacyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zszyć zaszewki lub cięcia,
2) zszyć elementy bluzki, obrzucić i rozprasować lub zaprasować szwy,
3) wykonać elementy: rękawy, kołnierz, kieszenie,
4) dokonać kontroli międzyoperacyjnej,
5) przeprowadzić II miarę bluzki,
6) nanieść poprawki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

bluzka po I mierze,

−

manekin,

−

maszyna stębnowa i overlock,

−

żelazko,

−

narzędzia i przybory.

Ćwiczenie 3

Wykończ bluzkę poznanymi przez Ciebie technikami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykończyć podkrój szyi,
2) wszyć rękawy,
3) wykończyć dół bluzki,
4) wykonać zapięcie,
5) uprasować gotową bluzkę,
6) przyszyć guziki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

bluzka po II mierze,

−

guziki,

−

manekin,

−

maszyna stębnowa, overlock, dziurkarka,

−

żelazko,

−

narzędzia i przybory niezbędne do wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 4

Przygotuj spódnicę damską do I miary, przeprowadź ją i nanieś poprawki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) sfastrygować poszczególne elementy spódnicy,
2) nałożyć sfastrygowaną spódnicę na manekin lub modela,
3) przeprowadzić marę spódnicy,
4) wskazać występujące błędy i omówić sposób ich usunięcia,
5) nanieść poprawki po I mierze.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wykroje elementów spódnicy (podklejone),

−

manekin,

−

nici,

−

przybory do szycia ręcznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Ćwiczenie 5

Przygotuj spódnicę damską do II miary, przeprowadź ją, nanieś poprawki i dokonaj kontroli

międzyoperacyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać czynności związane z przygotowaniem spódnicy do II miary,
2) dokonać kontroli międzyoperacyjnej,
3) przeprowadzić II miarę spódnicy,
4) nanieść poprawki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

spódnica po I mierze,

−

manekin,

−

maszyna stębnowa i overlock,

−

żelazko,

−

narzędzia i przybory niezbędne do wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 6

Wykończ spódnicę poznanymi przez Ciebie technikami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wszyć pasek,
2) wyrównać i wykończyć dół spódnicy,
3) wyszyć dziurkę w pasku,
4) uprasować gotową spódnicę,
5) przyszyć guzik.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

spódnica po II mierze,

−

guzik,

−

manekin,

−

maszyna stębnowa, overlock, dziurkarka,

−

żelazko,

−

narzędzia i przybory niezbędne do wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 7

Dokonaj kontroli jakości wykonanej przez Ciebie bluzki i spódnicy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) sprawdzić modele pod względem jakości wykonania i estetyki,
2) skontrolować kształt poszczególnych elementów,
3) skontrolować zgodność modeli z projektami plastycznymi i wymiarami klienta,
4) zaprezentować efekty swojej pracy na manekinie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wykonane wyroby,

−

taśma centymetrowa,

−

projekty plastyczne,

−

wymiary klienta,

−

manekin.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić sposób przygotowania bluzki do I miary?





2) wyjaśnić sposób przygotowania spódnicy do I miary?





3) przeprowadzić I miarę bluzki i spódnicy?





4) nanieść poprawki po I mierze?





5) przygotować odzież do II miary?





6) przeprowadzić II miarę?





7) nanieść poprawki po II mierze?





8) usunąć błędy występujące podczas szycia bluzki damskiej?





9) usunąć błędy występujące podczas szycia spódnicy damskiej?





10) wykonać kontrolę międzyoperacyjną?





11) wykonać kontrolę gotowego wyrobu?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przez największe przewężenie tułowia zdejmuje się pomiar

a) obwód gorsu.
b) obwód talii.
c) obwód bioder.
d) obwód klatki piersiowej.

2. Do wykonywania pomiarów krawieckich potrzebne są

a) taśma centymetrowa, dwie tasiemki, notes i ołówek.
b) linijka, kątomierz, notes i ołówek.
c) ekierka, linijka, notes i ołówek.
d) cyrkiel, suwmiarka, notes i ołówek.

3. Symbol opx oznacza pomiar

a) obwód szyi.
b) obwód bioder.
c) obwód klatki piersiowej.
d) obwód uda.

4. Do zasad prawidłowego krojenia zalicza się

a) staranne wykonanie form, zwrócenie uwagi na fakturę tkaniny.
b) wybranie odpowiednich przyborów do rozkroju tkaniny.
c) spełnienie wymogów dokumentacji techniczno technologicznej.
d) staranne rozplanowanie form na tkaninie i zwrócenie uwagi na wzory i fakturę tkaniny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

5. Na rysunku przedstawiony jest układ kroju

a) jednokierunkowy.
b) dwukierunkowy.
c) wielokierunkowy.
d) symetryczny.

6. Gładzenie to

a) utrwalanie kształtu wyrobu odzieżowego przez plisowanie.
b) nadawanie odpowiedniego kształtu wykrojom elementów odzieżowych.
c) wygładzanie powierzchni materiałów odzieżowych z okrywą włosową.
d) usuwanie zagnieceń z materiału przed krojeniem.

7. I miarę bluzki przeprowadza się w następujący sposób

a) sfastrygowaną odzież wkłada się na osobę, zapina w przodzie środek na środek

i sprawdza, czy odzież prawidłowo układa się na sylwetce, czy zachowuje prawidłowe
układanie się środków, kierunek i miejsce szwów, miejsce zaszewek, wykrojów pach
i szyi.

b) sfastrygowaną ponownie po poprawkach odzież, zszywa się na maszynie i szwy

rozpasowuje się.

c) po włożeniu odzieży na sylwetkę sprawdza się jej ogólny wygląd.
d) po włożeniu odzieży na manekin, sprawdza się kołnierz, kierunek szwów i rękawów,

zaznacza długość.

8. Kontrola jakości gotowej sztuki odzieży obejmuje

a) kontrole jakości wykrojów.
b) ostateczną kontrolę odzież.
c) kontrolę jakości poszczególnych elementów.
d) kontrolę jakości dodatków krawieckich.

9. Rysunek graficzny przedstawia

a) podklejenie paska.
b) wszycie paska maszyną i przestębnowanie.
c) wszycie kołnierza.

d) wszycie paska maszyną i podszycie ręcznie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

10. Przy wykończeniu dołu spódnicy prostej wykonanej z wełny, szytej na miarę zastosujesz

obręb

11. Maksymalna temperatura prasowania tkaniny wełnianej wynosi

a) 120°C.
b) 210°C.
c) 160°C.
d) 100°C.

12. Szyjąc bluzkę damską z tkaniny we wzory ułożone w jednym kierunku należy zastosować

układ szablonów
a) jednokierunkowy.
b) dwukierunkowy.
c) wielokierunkowy.
d) symetryczny.

13. Do uszycia bluzy sportowej męskiej przedstawionej na rysunku zastosujesz tkaninę

a) aksamit.

b) elanobawełnę.
c) jedwab.
d) płótno bawełniane.

14. Obliczając zużycie materiału na żakiet damski ze spódnicą należy wziąć pod uwagę

a) długość żakietu, obwód bioder, długość spódnicy.
b) obwód klatki piersiowej, długość żakietu, obwód ręki.
c) wzrost, długość spódnicy, obwód bioder.
d) długość żakietu, długość rękawa, długość spódnicy.

15. Technika małych wklejek ma zastosowanie przy podklejaniu

a) pasków, patek, kołnierzy, mankietów.
b) przodów, rękawów, kołnierzy.
c) przodów, wyłogów, pasków, tyłów.
d) tyłów, przodów, nogawek spodni, kieszeni.

a)

b)

c)

d)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

16. Podczas przeprowadzania miary na klientce, krawiec zauważył konieczność poszerzenia

boków wyrobu. Do oznaczenia tej czynności powinien zastosować znak

17. W krawiectwie miarowym do oznaczania poprawionych linii modelowych po I mierze

stosuje się ścieg
a) kryty.
b) za igłą.
c) dziergany.
d) fastrygowy.

18. Uszytą bluzkę damską prasujemy w następującej kolejności

a) tył, kołnierz, rękawy i mankiety, przody.
b) mankiety i rękawy, kołnierz, przody, tył.
c) kołnierz, mankiety i rękawy, tył, przody, ponownie kołnierz.
d) przody, tył, mankiety i rękawy, kołnierz.

19. Rysunek przedstawia źle układający się przód spódnicy. Podczas miarowego szycia

popełniono błąd

a) skrojono za długą spódnicę.
b) nieprawidłowo wszyto pasek.
c) wykonano za głębokie zaszewki.
d) nieprawidłowo wykrojono podkrój talii.

20. Rysunek przedstawia układający się rękaw bluzki damskiej. Podczas miarowego szycia

popełniono błąd

a) rękaw przesunięty do przodu.
b) rękaw przesunięty do tyłu.
c) rękaw skrojony za wąski.
d) rękaw za długi.

a)

b)

c)

d)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wytwarzanie odzieży miarowej.

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

6. LITERATURA

1. Billy-CzopowaM., Mierowska K.: Krój i modelowanie odzieży lekkiej. Krawiectwo

miarowo-usługowe. WSiP, Warszawa 1991

2. Czurkowa M., Ulawska – Bryszewska J.: Rysunek zawodowy dla szkół odzieżowych.

WSiP, Warszawa 199

3. Fałkowska – Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieży. WSiP, Warszawa 2000
4. Hanus Z.: Krój, modelowanie, szycie. Wydawnictwa akcydensowe, Warszawa 1987
5. Ignatowska B.: Uszyj sama. WARTA, Warszawa 1986
6. Kazik R., Krawczyk J.: Technologia odzieży. WSiP, Warszawa 1993
7. Krysińska S.: Szycie i konserwacja odzieży. WSiP, Warszawa 1987
8. Lewandowska – Stark E., Lipke – Skrawek Z.: Techniki szyci. SOP, Toruń 1995
9. Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
10. Samek P.: Krawiectwo – technologia. WSiP, Warszawa 1999

Polska Norma PN 82/P – 84500. Pomiary ciała ludzkiego

Czasopismo:

−

Odzież miesięcznik, wyd. NOT