„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Ewa Mazurkiewicz
Współpraca z otoczeniem rynkowym
341[02].Z1.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr Grażyna Gabryliszyn
mgr Alicja Musioł
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
mgr Andrzej Zych
Korekta:
mgr Joanna Fundowicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[02].Z1.04
Współpraca z otoczeniem rynkowym zawartego w programie nauczania dla zawodu technik
ekonomista.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
4
3. Cele kształcenia
5
4. Przykładowe scenariusze zajęć
6
5. Ćwiczenia
13
5.1. Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa
13
5.1.1. Ćwiczenia 13
5.1.2. Sprawdzian postępów 15
5.2. Decyzje nabywcze na rynku konsumpcyjnym i instytucjonalnym
16
5.2.1. Ćwiczenia 16
5.2.2. Sprawdzian postępów 18
5.3. Segmentacja rynku
19
5.3.1. Ćwiczenia 19
5.3.2. Sprawdzian postępów 22
5.4. Badania marketingowe
23
5.4.1. Ćwiczenia 23
5.4.2. Sprawdzian postępów 26
5.5. Komunikowanie się przedsiębiorstwa z otoczeniem rynkowym
27
5.5.1. Ćwiczenia 27
5.5.2. Sprawdzian postępów 30
5.6. Zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie
31
5.6.1. Ćwiczenia 31
5.6.2. Sprawdzian postępów 33
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
34
7. Literatura
43
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik ekonomista.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już opanowane,
−
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas realizacji jednostki
modułowej,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które pomogą zweryfikować wiadomości teoretyczne opanowane
przez ucznia oraz ukształtować jego umiejętności praktyczne wraz ze wskazówkami do
ich realizacji i wykazem niezbędnych środków dydaktycznych,
−
ewaluację osiągnięć – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, które umożliwią
sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów,
−
wykaz literatury uzupełniającej omawianą tematykę.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone metodami motywującymi
uczniów do aktywności, poszukiwań badawczych i samodzielności. Z tego względu zalecane
jest stosowanie w toku nauczania metod aktywizujących oraz ćwiczeń.
Część ćwiczeń należy realizować w małych grupach, co pozwoli na wykształcenie
u uczniów umiejętności pracy w zespole i efektywnego porozumiewania się.
Pracownia, w której będą odbywały się zajęcia powinna być wyposażona w przykładowe
formularze ankiet, prezentacje graficzne i opisowe wyników badań marketingowych oraz
specjalistyczną literaturę.
Weryfikowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno być prowadzone
systematycznie w
trakcie realizacji zajęć. Zalecane metody sprawdzania wiedzy
i umiejętności uczniów to przede wszystkim testy osiągnięć szkolnych i obserwacja
aktywności uczniów w czasie wykonywania ćwiczeń.
Konstruując zadania testowe duży nacisk należy położyć na zagadnienia dotyczące
czynników kształtujących decyzje nabywców, metod i technik badań marketingowych,
segmentacji rynku oraz zasad negocjacji.
Przy ocenianiu wykonywanych przez uczniów ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić
na umiejętny dobór narzędzi do przeprowadzanych badań marketingowych, odpowiednią
prezentację ich wyników, kulturę osobistą oraz sprawne komunikowanie się.
Oceniając stopień przyswojenia wiadomości i opanowania umiejętności przez uczniów,
mogą Państwo skorzystać z zamieszczonych w poradniku przykładowych narzędzi pomiaru
dydaktycznego. Końcowa ocena osiągnięć, po zrealizowaniu jednostki modułowej, powinna
uwzględniać wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania wiedzy
i umiejętności uczniów.
Mam nadzieję, że Poradnik dla nauczyciela ułatwi Państwu nauczanie, a zaproponowane
ćwiczenia, scenariusze i testy zainspirują do tworzenia własnych narzędzi dydaktycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
posługiwać się pojęciami ekonomicznymi,
−
posługiwać się pojęciami z zakresu marketingu,
−
posługiwać się pojęciami z zakresu statystyki,
−
określać rolę marketingu w gospodarce rynkowej,
−
określać wpływ działań marketingowych na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych,
−
ustalać podstawy podejmowania decyzji marketingowych,
−
interpretować dane statystyczne,
−
wykonywać podstawowe obliczenia statystyczne,
−
stosować obliczenia statystyczne w procesie podejmowania decyzji,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
interpretować zdobyte wiadomości,
−
stosować zdobyte wiadomości,
−
obsługiwać edytor tekstów w zakresie podstawowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
− scharakteryzować otoczenie bezpośrednie i pośrednie przedsiębiorstwa,
− rozróżnić elementy otoczenia bezpośredniego i pośredniego,
− określić wpływ elementów otoczenia rynkowego na funkcjonowanie przedsiębiorstwa,
− określić podstawy podejmowania decyzji przez konsumentów i producentów,
− scharakteryzować czynniki wpływające na decyzje nabywcze konsumentów,
− przedstawić etapy podejmowania decyzji nabywczych przez konsumentów,
− określić kryteria segmentacji rynku,
− dokonać segmentacji rynku według poznanych kryteriów,
− wskazać zasady doboru rynku docelowego,
− wyróżnić etapy procesu wyboru rynku docelowego,
− uzasadnić celowość wyboru rynku docelowego,
− wskazać cel badań marketingowych,
− określić przedmiot badań marketingowych,
− scharakteryzować typy badań marketingowych,
− scharakteryzować metody i techniki badań marketingowych,
− przedstawić zasady konstrukcji kwestionariusza,
− skonstruować kwestionariusz badania marketingowego,
− przeprowadzić pomiar badań marketingowych,
− dokonać analizy wyników badań marketingowych,
− zaprezentować wyniki badań marketingowych,
− zastosować rezultaty badań marketingowych,
− określić rynkowe i finansowe uwarunkowania działalności podmiotu gospodarczego,
− porozumieć się z otoczeniem rynkowym podmiotu gospodarczego,
− rozróżnić formy komunikowania się przedsiębiorstwa z otoczeniem rynkowym,
− scharakteryzować proces komunikowania się,
− przedstawić zasady efektywnego komunikowania się,
− przeprowadzić negocjacje handlowe,
− zastosować zasady współpracy i współdziałania,
− określić wpływ pracownika na kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa,
− określić sposoby zapobiegania i rozwiązywania konfliktów w bezpośrednim otoczeniu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz 1
Temat: Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
wyjaśnić pojęcie otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa,
−
rozróżnić pojęcia mikrootoczenie i makrootoczenie przedsiębiorstwa,
−
wyliczyć elementy mikrootoczenia firmy,
−
wyliczyć elementy makrootoczenia firmy,
−
scharakteryzować elementy mikrootoczenia firmy,
−
scharakteryzować elementy makrootoczenia firmy,
−
zanalizować otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa,
−
omówić wpływ poszczególnych elementów otoczenia rynkowego na działalność
przedsiębiorstwa,
−
wskazać znaczenie analizy otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa dla marketingu.
Metody nauczania–uczenia się:
−
miniwykład z prezentacją,
−
analiza przypadków.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca całej klasy.
Środki dydaktyczne:
−
opis przypadku do analizy (załącznik),
−
foliogramy,
−
rzutnik.
Czas trwania:
2 godziny lekcyjne – 90 minut
Uczestnicy:
Uczniowie kształcący się w zawodzie technik ekonomista.
Przebieg lekcji:
1. Czynności wstępne.
2. Uświadomienie celów lekcji.
3. Przebieg zajęć:
A. Nauczyciel korzystając z uprzednio przygotowanych foliogramów przedstawiających:
−
otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa
−
elementy mikrootoczenia firmy,
−
elementy makrootoczenia firmy,
omawia kolejno zagadnienia:
− otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa, wskazując różnicę między mikrootoczeniem
a makrootoczeniem,
− elementy mikrootoczenia przedsiębiorstwa,
− elementy makrootoczenia przedsiębiorstwa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
B. Nauczyciel posiłkując się opisem przypadku do analizy (załącznik), przeprowadza
zaplanowane ćwiczenie. Wyświetla przygotowany na foliogramie opis przypadku do
analizy i odczytuje go głośno uczniom.
C. Uczniowie po zapoznaniu się z tekstem, wskazują zjawiska, które miały wpływ na opisaną
w przykładzie sytuację i przyporządkowują je do poszczególnych elementów otoczenia
rynkowego przedsiębiorstwa.
D. Nauczyciel wspólnie z uczniami analizuje wpływ poszczególnych elementów otoczenia
rynkowego na działalność przedsiębiorstwa pana Kowalskiego.
E. Podsumowując zajęcia, nauczyciel wskazuje na znaczenie analizy otoczenia rynkowego
przedsiębiorstwa dla marketingu oraz dokonuje oceny aktywności uczniów na zajęciach.
Zadanie domowe: Uczniowie mają się zastanowić, jakie zjawiska w mikrootoczeniu
i makrootoczniu mają wpływ na naszą szkołę.
Załącznik do scenariusza
Opis przypadku do analizy
Pan Kowalski od piętnastu lat jest właścicielem sklepu z odzieżą dziecięcą. Na początku
działalności firma bardzo dobrze rozwijała się i dużo inwestowała, szybko rosły zyski pana
Kowalskiego. Jednak w ciągu pięciu ostatnich lat dał się zauważyć duży spadek liczby
klientów zainteresowanych zakupem ubranek dziecięcych. Spowodowane to było ogólnym
spadkiem liczby narodzin dzieci i coraz to większą liczbą konkurentów działających na rynku
lokalnym. Nie bez znaczenia był również wzrost cen w sklepie, spowodowany podniesieniem
stawki podatku VAT na artykuły dziecięce.
Pan Kowalski próbując odwrócić złą passę, zaczął szukać nowych, tańszych dostawców
oraz zlecił agencji reklamowej przeprowadzenie profesjonalnej kampanii promocyjnej
swojego sklepu.
Zaczął się również poważnie zastanawiać nad rozszerzeniem swojej działalności na rynek
wschodni. Zakładał, że jeżeli jego firma sprostała wymaganiom polskich konsumentów, to na
pewno poradzi sobie z rosyjskimi klientami. Analizując możliwość prowadzenia działalności
gospodarczej w Rosji dowiedział się jednak, że nakłady poniesione na otworzenie sklepu
w Kaliningradzie, jego wyposażenie, obsługę oraz promocję będą bardzo wysokie. Okazało
się również, że od przyszłego miesiąca rząd rosyjski planuje wprowadzić wysokie cła na
artykuły dziecięce. Czynniki te znacząco wpłynęłyby na cenę towarów oferowanych przez
sklep pana Kowalskiego – byłyby one po prostu za drogie dla Rosjan.
Zniechęcony pan Kowalski pomyślał, że przydałby się mu krótki urlop w jakimś ciepłym
kraju. Poszedł do najbliższego biura turystycznego, gdzie zaskoczony zobaczył długą kolejkę
klientów zainteresowanych wypoczynkiem za granicą. Czekając na rozmowę z pracownikiem
biura podróży, pomyślał: „Skoro tutaj jest taki ruch, to może i ja zacznę zupełnie coś
nowego...”
Scenariusz 2
Temat: Opracowanie projektu badania marketingowego
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
wskazać cel badania marketingowego,
−
określić przedmiot badania marketingowego,
−
przedstawić etapy badania marketingowego,
−
zaplanować realizację badania marketingowego,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
−
sformułować problem badawczy,
−
scharakteryzować metody badań marketingowych,
−
dokonać wyboru metody badania marketingowego,
−
scharakteryzować techniki badań marketingowych,
−
dokonać wyboru techniki badania marketingowego,
−
przedstawić zasady konstrukcji narzędzi badań marketingowych,
−
skonstruować narzędzie badań marketingowych,
−
udowodnić znaczenie poprawnego skonstruowania narzędzia badania marketingowego,
−
zaproponować metodę doboru próby badawczej,
−
zaproponować liczebność próby badawczej,
−
zaproponować metody redukcji i selekcji zebranych danych,
−
zaproponować metody analizy statystycznej zebranych danych,
−
zaproponować sposób prezentacji wyników badania marketingowego.
Metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w 4–6-osobowych grupach.
Środki dydaktyczne:
−
przykładowe narzędzia badawcze (kwestionariusze ankiety, kwestionariusze wywiadu,
dzienniki obserwacji),
−
czasopisma fachowe,
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
−
stanowisko komputerowe z drukarką i dostępem do Internetu.
Czas trwania:
około 2 miesięcy.
Uczestnicy:
Uczniowie kształcący się w zawodzie technik ekonomista.
Faza przygotowawcza
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, na czym polega metoda projektów i przedstawia ogólny
temat realizowanego projektu „Projekt badania marketingowego w małej firmie”. Temat ten
uczniowie precyzują według własnych zainteresowań. Nauczyciel może też zaproponować
kilka przykładowych tematów do wyboru: badanie dostosowania asortymentu butiku
z ekskluzywną odzieżą do oczekiwań klientów, badanie jakości obsługi gości w restauracji,
badanie dostosowania form działań promocyjnych podejmowanych przez klub bilardowy do
oczekiwań klientów, badanie dostosowania poziomu cen usług salonu fitness do oczekiwań
klientów, badanie spełniania oczekiwań klienta siłowni (cena, godziny otwarcia, fachowość
kadry instruktorów).
Uczniowie samodzielnie ustalają skład grup realizujących projekt i dokonują wyboru
tematów. Informują nauczyciela o składzie osobowym grupy i wybranym temacie.
Wspólnie ustalane są terminy konsultacji.
Nauczyciel podpisuje z każdą z grup realizujących projekt umowę (załącznik nr 1) oraz
przedstawia uczniom załącznik do umowy, jakim jest karta oceny (załącznik nr 2).
Zapoznając się z treścią umowy uczniowie poznają jednocześnie:
−
obowiązujące terminy realizacji projektu,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
−
obowiązujące zasady oceniania realizacji projektu,
−
obowiązującą dokumentację projektu.
Zapoznając się z kartą oceny do projektu, uczniowie poznają jednocześnie kryteria oceny
projektu.
Każda z grup realizujących projekt otrzymuje po jednym egzemplarzu umowy i karty
oceny.
Faza realizacji
Uczniowie pracują nad:
−
planem realizacji projektu,
−
projektem badania marketingowego,
−
sprawozdaniem z realizacji projektu,
−
prezentacją realizacji projektu.
Plan pracy uczniowie opracowują według założeń przedstawionych w karcie oceny
projektu. Powinien on zostać dostarczony nauczycielowi wcześniej niż projekt badania
marketingowego i pozostała część dokumentacji. Dokładna data oddania planu pracy
określona zostaje w umowie projektu. Sugerowany termin – w pierwszym tygodniu realizacji
projektu. Plan pozwoli nauczycielowi na ocenę zaangażowania poszczególnych uczniów
w realizację projektu.
Projekt badania marketingowego uczniowie wykonują według założeń przedstawionych
w karcie oceny projektu. Jest on realizowany częściowo w ramach godzin lekcyjnych
(charakteryzowanie metod i technik badań marketingowych, opracowanie narzędzia badania
marketingowego), a częściowo w czasie pozalekcyjnym.
Sprawozdanie z realizacji projektu uczniowie opracowują według założeń
przedstawionych w karcie oceny projektu.
Prezentacje z realizacji projektu uczniowie opracowują według założeń przedstawionych
w karcie oceny projektu. Forma prezentacji jest dowolna: wykład, wykład z prezentacją,
prezentacja w programie PowerPoint.
Przeprowadzanie projektu wymaga od nauczyciela dużego zaangażowania i aktywności.
Przez cały czas jego realizacji nauczyciel konsultuje występujące problemy, udziela
wskazówek i porad, pomaga w doborze i odnalezieniu źródeł informacji, naprowadza na
sposób realizacji tematu. Jednocześnie nie powinien on sugerować sposobu realizacji projektu
i zbytnio ingerować w proces realizacji. Powinien zapewnić jak największą samodzielność
uczniom i pomagać im tylko w sytuacjach niezbędnych. Nauczyciel powinien również
zapewnić uczniom możliwość:
−
korzystania z pracowni komputerowej z dostępem do Internetu w czasie pozalekcyjnym –
przynajmniej na jedną godzinę w tygodniu,
−
konsultacji problemów wynikłych podczas realizacji projektu z innymi nauczycielami –
polonistą, matematykiem, informatykiem.
Faza końcowa
Wszystkie wykonane projekty prezentowane są przed całą klasą. Data prezentacji została
określona w umowie do projektu, a jej czas nie powinien przekraczać 10 minut. Prezentację
projektu uczniowie opracowują według założeń przedstawionych w karcie oceny projektu.
Po prezentacji projektu nauczyciel dokonuje oceny uczniów na poszczególne stopnie
szkolne zgodnie z określonymi w umowie projektu zasadami i jednocześnie całościowo
podsumowuje pracę uczniów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Załącznik nr 1
Umowa nr ......................
Projekt z jednostki modułowej „Współpraca z otoczeniem rynkowym” w kl.
............................
Skład grupy realizującej projekt:
1. ...................................................................
............................................
(podpis ucznia)
2. ...................................................................
…………………………....
(podpis ucznia)
3. ...................................................................
…………………………....
(podpis ucznia)
4. ....................................................................
............................................
(podpis ucznia)
5. ....................................................................
............................................
(podpis ucznia)
6. ....................................................................
............................................
(podpis ucznia)
Temat projektu: ...........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Podlegają ocenie:
1. Plan realizacji projektu.
2. Wykonany projekt badania marketingowego.
3. Sprawozdanie z realizacji projektu.
4. Prezentacja realizacji projektu dla klasy.
Projekt jest zadaniem grupowym, jednak każdy uczeń biorący w nim udział jest oceniany
indywidualnie. Każdy uczeń za udział w projekcie otrzyma jedną ocenę, która będzie
wypadkową:
−
oceny wspólnej dla grupy, wynikającej z liczby uzyskanych punktów za poszczególne
fazy realizacji projektu – patrz Karta oceny projektu,
−
oceny indywidualnej za zaangażowanie i faktyczny wkład w realizację poszczególnych
faz projektu oraz stopień i terminowość wywiązywania się z przyjętych zadań, która
będzie ustalana na podstawie obserwacji nauczyciela.
Uczniowie mogą zapoznać się ze szczegółowymi kryteriami oceny i jej uzasadnieniem na
każdym etapie realizacji projektu.
Uczeń, który na pewnym etapie nie uczestniczy w realizacji projektu z przyczyn
nieusprawiedliwionych, otrzymuje ocenę niedostateczną.
Umowa oraz karta oceny stanowią integralną część dokumentacji projektu.
Uczniowie realizujący projekt są zobowiązani dostarczyć nauczycielowi plan realizacji
projektu do dnia .................................... .
Ostateczny termin zakończenia projektu jest nieodwołalny i ustalony na dzień
............................................. Do tego dnia uczniowie zobowiązani są złożyć nauczycielowi
projekt badania marketingowego oraz pozostałą dokumentację projektu, tzn. sprawozdanie
z realizacji projektu i kartę oceny projektu.
Dnia ......................................... uczniowie realizujący projekt zobowiązani są do
przeprowadzenia prezentacji dla klasy omawiającej przeprowadzony projekt.
Po wykonaniu tych czynności uczniom zostanie wystawiona ocena całościowa za
zrealizowany projekt.
.....................................................
..................................................
(miejscowość,
data)
(podpis
nauczyciela)
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Załącznik nr 2
Karta oceny do umowy nr ......................
Projekt z jednostki modułowej „Współpraca z otoczeniem rynkowym” w kl. .....................
Skład grupy realizującej projekt:
1. ...................................................................
............................................
(podpis ucznia)
2. ...................................................................
…………………………....
(podpis ucznia)
3. ...................................................................
…………………………....
(podpis ucznia)
4. ……………………………………………
…………………………....
(podpis ucznia)
5. ....................................................................
............................................
(podpis ucznia)
6. ....................................................................
............................................
(podpis ucznia)
Temat projektu: ...........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Etap
Kryteria oceny
Uczniowie otrzymują 1 punkt jeżeli:
Punkty
W planie projektu zamieszczono projektu nazwę szkoły, klasę, imiona i nazwiska
realizatorów, temat projektu
W planie zapisano co najmniej 7 z czynności:
− omówienie wstępne realizacji projektu
− ustalenie źródeł informacji niezbędnych do realizacji projektu
− ustalenie sposobów pozyskania informacji niezbędnych realizacji projektu
− prace nad sformułowaniem problemu badawczego
− dokonanie wyboru metody badań
− dokonanie wyboru techniki badań
− konstruowanie narzędzia badawczego
− ustalanie metody doboru i liczebności próby badawczej
− ustalenie proponowanych metod analizy statystycznej
− ustalenie proponowanego sposobu prezentacji wyników badania marketingowego
− sprawdzenie ostateczne projektu badania marketingowego
− przygotowanie prezentacji projektu
− przeprowadzanie prezentacji projektu
W planie ustalono terminy realizacji poszczególnych etapów pracy nad projektem i osobę
odpowiedzialną za ich wykonanie
Plan ma estetyczną szatę graficzną
Plan nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych, składniowych, interpunkcyjnych
i „literówek”
E
tap
I.
Pl
an
ow
an
ie
Plan został oddany w terminie
maksymalnie 6 punktów
Projekt badania marketingowego zawiera stronę tytułową, na której zamieszczono
przynajmniej nazwę szkoły, klasę, imiona i nazwiska realizatorów, temat projektu i datę
Projekt badania marketingowego zawiera spis treści
Projekt badania marketingowego zawiera wstęp, w którym zostały przedstawione informacje
na temat celu i przedmiotu projektowanego badania marketingowego oraz opis firmy, dla
której projekt badania jest tworzony
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział I, w którym przedstawiono i dokładnie
sformułowano problem badawczy
E
tap
II.
Re
al
iz
acj
a
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział II, w którym dokonano wyboru metody
i technik badania marketingowego oraz uzasadniono dokonany wybór
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział III, w którym przedstawiono poprawnie
skonstruowane narzędzie badawcze
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział IV, w którym zaproponowano metodę
doboru i liczebność próby badawczej i uzasadniono dokonany wybór
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział V, w którym zaproponowano metody
redukcji i selekcji zebranych danych i uzasadniono dokonany wybór
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział VI, w którym zaproponowano metody
analizy statystycznej zebranych danych i uzasadniono dokonany wybór
Projekt badania marketingowego zawiera rozdział VII, w którym zaproponowano sposoby
prezentacji uzyskanych wyników badania marketingowego
Projekt badania marketingowego zawiera zakończenie, w którym zaproponowano czas
i miejsce przeprowadzenia badania oraz uzasadniono dokonany wybór, a także wskazano
niezbędne środki do realizacji badania (ilość kwestionariuszy, komputer niezbędny do
obliczeń statystycznych)
Projekt badania marketingowego ma estetyczną szatę graficzną
Projekt badania marketingowego jest wykonany poprawnie technicznie (ustawienia strony,
dobór czcionek, numeracja stron)
Projekt badania marketingowego nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych,
składniowych, interpunkcyjnych i „literówek”
Projekt badania marketingowego został oddany w terminie
Sprawozdanie z realizacji projektu zawiera nazwę szkoły, klasę, imiona i nazwiska
realizatorów, temat projektu oraz imię i nazwisko nauczyciela koordynującego projekt
W sprawozdaniu podane są wykorzystane źródła informacji
Sprawozdanie zawiera opis projektu badania marketingowego
W sprawozdaniu wykazana została przydatność wykonanego projektu badania
marketingowego
Sprawozdanie zawiera opis trudności napotkanych przy realizacji projektu
Sprawozdanie zwiera wnioski z realizacji projektu
Sprawozdanie nie przekracza trzech stron maszynopisu
Sprawozdanie ma estetyczną szatę graficzną
Sprawozdanie nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych, składniowych,
interpunkcyjnych i „literówek”
Sprawozdanie zostało oddane w terminie
maksymalnie 25 punktów
W czasie prezentacji:
Zaprezentowano poprawnie i estetycznie wykonany projekt badania marketingowego
Udostępniono do wglądu opracowany projekt badania marketingowego
Wyjaśniono cel i przedmiot projektowanego badania marketingowego oraz problem
badawczy
Przedstawiono etapy tworzenia projektu badania marketingowego
Wskazano zastosowane wyników uzyskanych po przeprowadzaniu badania
Podsumowano całość projektu i wyciągnięto wnioski
Udzielono odpowiedzi na zadawane pytania
Nie przekroczono dopuszczalnego czasu prezentacji – 10 minut
Etap
III. Prez
entacja
Prezentacja odbyła się w zaplanowanym terminie
maksymalnie 9 punktów
Razem
Zasady ustalania oceny końcowej projektu:
Liczba punktów
Ocena
37 – 40
celujący
32 – 36
bardzo dobry
27 – 31
dobry
20 – 26
dostateczny
14 – 19
dopuszczający
0 – 13
niedostateczny
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5. ĆWICZENIA
5.1. Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyjaśnij, dlaczego przedsiębiorstwo musi dostosowywać swoją działalność do
warunków otoczenia rynkowego. Podaj przykłady potwierdzające udzieloną odpowiedź.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność wyjaśnienia
i odpowiedni dobór potwierdzających go przykładów, a w przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić wyjaśnienie problemu,
2) dobrać odpowiednie przykłady,
3) zanotować odpowiedź.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj podane przykłady zjawisk zachodzących w otoczeniu rynkowym
przedsiębiorstwa do odpowiedniego czynnika makroootoczenia lub mikrootoczenia.
kolumna A
kolumna B
kolumna C
moda na zdrowy styl życia pośrednik mikrootoczenie
wzrost oprocentowania lokat bankowych
dostawca
makrootoczenie
porada w kancelarii prawnej
czynnik demograficzny
mikrootoczenie
wynalezienie nowego paliwa
samochodowego
czynnik społeczno-
kulturowy
makrootoczenie
zakup towarów w hurtowni przez detalistę otoczenie
publiczne
makrootoczenie
spadek liczby urodzeń dzieci
czynnik ekonomiczny
mikrootoczenie
rejestracja firmy w urzędzie gminy
czynnik technologiczny
makrootoczenie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Wskazówki do realizacji:
−
ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie,
−
uczeń może wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność rozwiązania i czas
wykonania zadania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przyporządkować:
a) podane przykłady zjawisk zachodzących w otoczeniu rynkowym (kolumna A) do
odpowiednich czynników otoczenia przedsiębiorstwa (kolumna B),
b) czynniki otoczenia (kolumna B) do mikrootoczenia lub makrootoczenia (kolumna C),
2) połączyć strzałkami pozostałe przykłady zgodnie z podanym wzorem.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij wpływ otoczenia rynkowego na działalność przedsiębiorstwa.
Czynnik
Przedsiębiorstwo
Wpływ czynnika na działalność przedsiębiorstwa
Spadek urodzin
dzieci
Producent zabawek
Podwyższenie płacy
minimalnej brutto
z 849 zł do 1200 zł
Fabryka wypłacająca
najniższe
wynagrodzenie dwóm
tysiącom robotników
Wynalezienie
nowego paliwa
samochodowego
Producenci benzyny
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien rozdzielić
poszczególne przypadki do analizy przedstawione w tabeli między grupy tak, aby każda
z nich rozpatrywała inną sytuację,
−
uczniowie powinni wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na logikę ustalonych
konsekwencji i prawdopodobieństwo ich wystąpienia, a w przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić, jakie konsekwencje może mieć czynnik występujący w otoczeniu pośrednim na
działalność przedsiębiorstwa,
2) uzupełnić tabelę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– analiza przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.1.2. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) wyjaśnić pojęcie otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa,
2) rozróżnić elementy mikrootoczenia i makrootoczenia
przedsiębiorstwa,
3) scharakteryzować mikrootoczenie przedsiębiorstwa,
4) scharakteryzować makrootoczenie przedsiębiorstwa,
5) wyjaśnić, w jaki sposób czynniki otoczenia rynkowego
mogą wpływać na działalność przedsiębiorstwa,
6) wyjaśnić, dlaczego przedsiębiorstwo musi dostosowywać
swoją działalność do warunków otoczenia rynkowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
5.2. Decyzje nabywcze na rynku konsumpcyjnym
i instytucjonalnym
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustal, które z przedstawionych sytuacji mogą wystąpić na rynku konsumpcyjnym, a które
na rynku instytucjonalnym.
Zakup zabawki dla dziecka ____________________________________
Ustalanie ceny dźwigu w drodze negocjacji ____________________________________
Zakup papieru do drukarki przez urząd miasta ____________________________________
Uroczysty obiad w restauracji z okazji rocznicy
Ślubu ____________________________________
Spadek popytu na maszyny drukujące wywołany
Spadkiem popytu na prasę ____________________________________
Rezygnacja z zakupu karnetu na basen na skutek
Niespodziewanego spadku dochodu ____________________________________
Wskazówki do realizacji:
−
ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie,
−
uczeń powinien wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność rozwiązania i czas
wykonania zadania.
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić, które z przedstawionych sytuacji mogą wystąpić na rynku konsumpcyjnym,
a które na rynku instytucjonalnym,
2) wpisać odpowiedni rodzaj rynku w miejsce zaznaczone podkreśleniem.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Określ czynniki wpływające na decyzje nabywcze konsumenta.
Ola studiuje ekonomię. Bardzo ceni zdobywaną wiedzę. Jest też czuła na opinie innych osób
na swój temat, szczególnie rodziców. To oni wpłynęli na rozwój jej zainteresowań,
a zwłaszcza na zamiłowanie do literatury. Czyta bardzo dużo, to jej hobby od czasów
dzieciństwa. Ostatnio zauważyła na uczelni ulotki reklamujące nową książkę na temat
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
zachowań nabywczych konsumentów. Postanowiła ją zakupić, tym bardziej, że wykładowca,
którego Ola uznaje za autorytet, bardzo zachwalał tę pozycję, a jej cena okazała się
przystępna.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien podać
poszczególnym grupom inne przypadki do analizy,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność rozwiązania
i liczbę wskazanych czynników, a w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach
również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić, jakie czynniki wpłynęły na decyzję Oli o zakupie książki,
2) zanotować odpowiedź w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– analiza przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Scharakteryzuj złożony proces podejmowania decyzji nabywczych na przykładzie
zakupu mieszkania.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien podać
poszczególnym grupom inne przykłady dobra problemowego,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na zachowanie właściwej
kolejności etapów podejmowania decyzji oraz odpowiednie dopasowanie czynności
podejmowanych przez konsumenta w kolejnych etapach, a w przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić, z jakich etapów składa się proces podejmowania decyzji nabywczych
w przypadku dobra problemowego,
2) przeanalizować poszczególne etapy tego procesu,
3) scharakteryzować zakup mieszkania, uwzględniając poszczególne etapy tego procesu,
4) zanotować ustalenia w zeszycie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.2.2. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) dokonać podziału nabywców dóbr i usług,
2) scharakteryzować transakcje kupna – sprzedaży
dokonywane na rynku konsumpcyjnym,
3) scharakteryzować transakcje kupna – sprzedaży
dokonywane na rynku instytucjonalnym,
4) omówić źródła informacji wykorzystywane w procesie,
5) podejmowania decyzji nabywczych,
6) przedstawić czynniki wpływające na decyzje nabywcze
podejmowane przez konsumentów indywidualnych,
7) scharakteryzować proces zakupu dóbr rutynowych,
8) scharakteryzować proces zakupu dóbr problemowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.3. Segmentacja rynku
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie: Czy Ty jako konsument możesz być zaliczony tylko do jednego
segmentu rynku? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien polecić
poszczególnym grupom rozpatrywanie przynależności do segmentów innych osób: mamy,
taty, babci, dziadka, brata czy siostry,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność wyjaśnienia
i podanego uzasadnienia oraz odpowiedni dobór potwierdzających go przykładów,
a w przypadku wykonywania ćwiczenia w
grupach również na zaangażowanie
poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedź na pytanie i podać ilustrujące przykłady,
2) uzasadnić odpowiedź,
3) zanotować ustalenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Dobierz typowe podziały do podanych kryteriów segmentacji rynku.
hierarchia
wartości
wykształcenie styl
życia wiek
intensywność
zakupu
dochód zawód
region
kraju
klimat płeć
stopień
urbanizacji
częstotliwość
zakupu
wielkość rodziny zainteresowania
reakcja na
narzędzia
marketingowe
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Kryterium geograficzne
Kryterium demograficzne
Kryterium ekonomiczno –
społeczne
Kryterium psychospołeczne
Kryterium behawioralne
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przyporządkować wymienione podziały do odpowiedniego kryterium segmentacji rynku,
2) wybrane podziały wpisać do odpowiednich wierszy w tabeli.
Wskazówki do realizacji:
−
ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie,
−
uczeń może wykonać ćwiczenie, korzystając ze zdobytej wiedzy lub z literatury
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność rozwiązania i czas
wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Dokonaj segmentacji rynku i wskaż rynek docelowy.
Wyobraź sobie, że jesteś pracownikiem agencji marketingowej i właśnie otrzymałeś kolejne
zadanie. Przełożony polecił Ci dokonanie segmentacji rynku oraz wskazanie rynku
docelowego dla nowego klienta – salonu fryzjerskiego mieszczącego się niedaleko Twojego
miejsca zamieszkania.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien polecić
poszczególnym grupom dokonanie segmentacji rynku i wyboru grupy docelowej dla
innych podmiotów gospodarczych: księgarni, pubu, sklepu z odzieżą,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na zasadność doboru kryteriów
segmentacji rynku i poprawność dokonanych na ich podstawie podziałów oraz ocenę
wyodrębnionych segmentów przy wyborze rynku docelowego, a w przypadku
wykonywania ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów
w pracę zespołu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić odpowiednie kryteria segmentacji rynku dla salonu fryzjerskiego,
2) ustalić odpowiednie podziały rynku dla salonu fryzjerskiego,
3) dokonać segmentacji rynku dla salonu fryzjerskiego,
4) wskazać rynek docelowy dla salonu fryzjerskiego,
5) uzasadnić dokonany wybór rynku docelowego dla salonu fryzjerskiego.
6) zapisać ustalenia w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytania: Czy segmentacja rynku jest zawsze korzystna? W jakich
sytuacjach stosowanie strategii segmentacji jest uzasadnione? Czy może ona przynieść
negatywne konsekwencje dla podmiotu gospodarczego?
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność udzielonych
wyjaśnień i podanego uzasadnienia, a w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach
również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedzi na zadane pytania,
2) zanotować odpowiedzi.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
5.3.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wskazać różnice między trzema podstawowymi formami
marketingu,
2) przedstawić główne założenia koncepcji segmentacji rynku,
3) wymienić zmienne segmentacyjne i typowe dla nich podziały,
4) uzasadnić celowość stosowania strategii segmentacji rynku,
5) wyjaśnić, w jaki sposób przedsiębiorstwo dokonuje
segmentacji
rynku,
6) przedstawić proces wyboru rynku docelowego,
7) przedstawić zasady wyboru rynku docelowego,
8) dokonać segmentacji rynku,
9) dokonać wyboru rynku docelowego,
10) wskazać zagrożenia dla firmy, które mogą wystąpić,
w
związku ze stosowaniem strategii segmentacji rynku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.4. Badania marketingowe
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wskaż popełnione błędy przy konstrukcji pytań kwestionariuszowych, ustal na czym
nieprawidłowości te polegają i zaproponuj poprawną konstrukcję pytania.
Pytanie
Na czym polega błąd?
Poprawna konstrukcja pytania
Czy często robi Pani/Pan
zakupy w naszym sklepie?
a) tak
b) nie
Średnio płaci Pani/Pan za
zakupy w naszym sklepie:
a) do 20 zł
b) 20–50 zł
c) 50–100 zł
d) powyżej 100 zł
Jaka według Pani/Pana jest
obsługa w naszym sklepie:
a) miła
b) przyjazna
c) kompetentna
d) sprawna
Gdzie Pani/Pan mieszka?
a) na wsi
b) w miasteczku
c) w małym mieście
d) w dużym mieście
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien rozdzielić pytania
kwestionariuszowe przedstawione w tabeli, między grupy tak, aby każda z nich
rozpatrywała inne pytanie,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność konstrukcji pytań
zaproponowanych przez uczniów, a w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach
również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób
wykonania
ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić, jakie błędy zawierają podane pytania kwestionariuszowe,
2) wyjaśnić, na czym polegają błędy,
3) zaproponować poprawną konstrukcję pytania,
4) wypełnić tabelę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Sformułuj problem badawczy i opracuj kwestionariusz wywiadu telefonicznego.
Jesteś właścicielem salonu meblowego. Chcesz, by obsługa w Twoim sklepie w pełni
odpowiadała wymaganiom stawianym przez kupujących. Postanowiłeś dowiedzieć się, co
sądzą klienci o jakości obsługi w Twoim sklepie. Zdecydowałeś się na przeprowadzanie
wywiadu telefonicznego.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien polecić
poszczególnym grupom opracowanie różnych kwestionariuszy badania marketingowego,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na odpowiednie sformułowanie
problemu badawczego, poprawność konstrukcji kwestionariusza oraz kompletność
możliwych do uzyskania za jego pośrednictwem informacji, a w przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) sformułować problem badawczy,
2) opracować kwestionariusz wywiadu telefonicznego, uwzględniając:
a) cel planowanego badania,
b) kompletność uzyskanych za jego pośrednictwem informacji,
3) zapisać opracowany kwestionariusz w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− przykładowe kwestionariusze wywiadu,
− literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Przedstaw graficznie wyniki badania marketingowego zamieszczone w poniższych
tabelach.
Tabela 1. Liczba firm promujących się w Radiu X w styczniu 2005
Dane ilościowe
Dane procentowe
Liczba reklamodawców w tym:
• firmy lokalne
• firmy ogólnopolskie
39
27
12
100%
69,23%
30,77%
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Tabela 2. Podział według branż firm reklamujących się w Radiu X w styczniu 2005
Branża
Dane ilościowe
Dane procentowe
Budowlana (w tym remonty i wyposażenie wnętrz) 9
23,08%
Kultura i rozrywka
6
15,38%
Hotele i gastronomia
5
12,82%
Motoryzacyjna 5
12,82%
Komputerowa
2
5,13%
Drukarnie 2
5,13%
Usługi reklamowe
2
5,13%
Korporacje taksówkowe
2
5,13%
Zdrowie i uroda
1
2,56%
Pozostałe usługi
3
7,69%
Pozostała sprzedaż 2
5,13%
Razem 39
100%
Tabela 3. Długość spotów reklamowych wyemitowanych w Radiu X z podziałem na komunikaty
reklamodawców lokalnych i ogólnopolskich w styczniu 2005
Czas trwania spotu (w sekundach)
15 18 20 22 23 24 25 28 30 40 45 50
Liczba reklamujących się firm
w tym:
• ogólnopolskie
• lokalne
2
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
9
1
8
1
1
1
1
19
5
14
1
1
1
1
1
1
Wskazówki do realizacji:
−
ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na właściwy dobór typu wykresu
oraz czytelność przedstawionych za jego pośrednictwem danych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować dane zawarte w tabelach,
2) dobrać odpowiednie typy wykresów do zaprezentowania danych zawartych w tabeli,
3) wykorzystując edytor teksów lub arkusz kalkulacyjny, sporządzić trzy wykresy
prezentujące dane zawarte w tabelach.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− stanowisko komputerowe z oprogramowaniem Ms Office.
Ćwiczenie 4
Zaproponuj
sposoby
wykorzystania
wyników przeprowadzonych badań marketingowych.
Jesteś kierownikiem małego oddziału ogólnopolskiego banku. Wyniki badań marketingowych
przeprowadzonych przez centralę banku wykazały, że klienci nie są w pełni zadowoleni
ze świadczonych przez bank usług. Zgłaszane zastrzeżenia dotyczyły przede wszystkim
kwestii:
− braku rozeznania personelu w świadczonych przez bank usługach,
− długiego czasu obsługi klienta, spowodowanego małymi umiejętnościami personelu
w zakresie posługiwania się komputerem,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
− obojętności personelu na potrzeby klienta,
− ograniczonych możliwości korzystania z usług banku, wynikających z niedogodnych
godzin otwarcia,
− bardzo długiej i uciążliwej procedury udzielania kredytów.
Dyrektor naczelny banku polecił kierownikom wszystkich oddziałów przygotować
propozycje działań mających na celu poprawę zadowolenia klientów z usług banku.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie powinni wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na celowość i różnorodność
zaproponowanych działań, a w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach również
na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) sporządzić listę propozycji działań mających na celu poprawę zadowolenia klientów
z usług banku,
2) zapisać propozycje w zaszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.4.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wyjaśnić, w jakim celu przeprowadzane są badania
marketingowe,
2) przedstawić zakres badań marketingowych,
3) omówić czynniki decydujące o skuteczności badań
marketingowych,
4) dokonać klasyfikacji badań marketingowych,
5) scharakteryzować rodzaje badań marketingowych,
6) scharakteryzować metody badań marketingowych,
7) omówić zasady poprawnego konstruowania kwestionariusza,
8) udowodnić znaczenie poprawnej konstrukcji kwestionariusza,
9) skonstruować
kwestionariusz,
10) scharakteryzować etapy badania marketingowego,
11) sformułować problem badawczy,
12) zaprezentować wyniki badania marketingowego,
13) wykorzystać wyniki badania marketingowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5.5. Komunikowanie się przedsiębiorstwa z otoczeniem
rynkowym
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie: W jaki sposób skuteczne komunikowanie się i kultura osobista
wpływają na efektywność pracy w zespole oraz relacje służbowe?
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedź na pytanie,
2) zanotować odpowiedź w zeszycie.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność wyjaśnienia,
a w przypadku wykonywania ćwiczenia w
grupach również na zaangażowanie
poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Ustal, jakie zachowania werbalne i niewerbalne zachęcają do rozmowy, a jakie do niej
zniechęcają.
komunikaty zachęcające do rozmowy
komunikaty zniechęcające do rozmowy
zachowa
nia
wer
balne
zachowa
nia
ni
ewe
rbal
ne
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na liczbę i poprawność
wskazanych zachowań werbalnych i niewerbalnych, a w przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić:
a) jakie komunikaty werbalne zachęcają do prowadzenia rozmowy,
b) jakie zachowania niewerbalne zachęcają do rozmowy,
c) jakie komunikaty werbalne mogą zniechęcić do rozmowy,
d) jakie zachowania niewerbalne mogą zniechęcić do rozmowy,
2) zapisać ustalenia w tabeli.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj proces efektywnej obsługi klienta.
Jesteś agentem ubezpieczeniowym. Jutro masz spotkanie z bardzo ważnym klientem. Chce on
wykupić u Ciebie ubezpieczenie grupowe dla swoich pracowników. Przygotuj się
odpowiednio do tej rozmowy.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel może polecić
poszczególnym grupom przygotowanie się do innych rozmów: rozmowa sprzedawcy
z klientem dotycząca zgłaszanej reklamacji czy pracownika banku z klientem na temat
warunków prowadzania konta,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na odpowiedni dobór
argumentów i zachowań niewerbalnych oraz stosowność zaplanowanego wyglądu,
a w przypadku wykonywania ćwiczenia w
grupach również na zaangażowanie
poszczególnych uczniów w pracę zespołu,
−
ćwiczenie może być rozszerzone – uczniowie dobrani w pary przedstawiają zaplanowaną
rozmowę całej klasie, a następnie wszyscy razem analizują wykorzystane podczas scenki
argumenty i zachowania niewerbalne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować:
a) przebieg rozmowy z klientem,
b) sposób zachęcenia klienta do skorzystania z oferty,
c) argumenty do wykorzystania podczas rozmowy,
d) swoje zachowania niewerbalne podczas rozmowy,
e) swój wygląd podczas spotkania,
2) zapisać dokonane ustalenia w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Określ, jakie bariery komunikacyjne występują w przedstawionych sytuacjach
i zaproponuj sposoby ich wyeliminowania.
Sytuacja
Bariera
komunikacyjna
Sposób eliminacji
Wykład prowadzony przez
naukowca w podartych dżinsach
i z czerwonym irokezem na głowie.
Komunikat skierowany do dziecka
w wieku przedszkolnym: „Nie mogę
kupić Ci tej zabawki, ponieważ
osiągane przeze mnie dochody są
zupełnie nieadekwatne do ceny
żądanej przez sprzedawcę”.
Polecenie szefa: „Pani Hania zrobi
tę analizę, no wie pani którą, a pan
Jan tę drugą. Albo nie, na odwrót”.
Kłótnia rodzeństwa: „Jesteś głupi!!!
Nie ma sensu z Tobą rozmawiać!!”
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien rozdzielić
poszczególne przypadki do analizy przedstawione w tabeli między grupy tak, aby każda
z nich rozpatrywała inną sytuację,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na skuteczność zaproponowanych
sposobów eliminacji barier komunikacyjnych, a w przypadku wykonywania ćwiczenia
w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokładnie przeanalizować przedstawione w tabeli sytuacje,
2) ustalić, jakie bariery komunikacyjne wystąpiły w przedstawionych w tabeli sytuacjach,
3) zaproponować sposoby wyeliminowania tych barier,
4) zapisać odpowiedzi w tabeli.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– analiza przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.5.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) omówić sposoby komunikowania się przedsiębiorstwa
z
otoczeniem,
2) scharakteryzować proces komunikowania się,
3) rozróżnić zachowania werbalne i niewerbalne,
4) przedstawić typowe bariery komunikacyjne,
5) ustalić sposoby eliminacji barier komunikacyjnych,
6) przedstawić zasady skutecznego porozumiewania się,
7) zastosować zasady skutecznego porozumiewania się,
8) wyjaśnić, w jaki sposób efektywne komunikowanie się
wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstwa,
9) omówić zasady efektywnej obsługi klienta,
10) zaplanować proces efektywnej obsługi klienta,
11) wyjaśnić, w jaki sposób wygląd i zachowanie pracownika
wpływa na kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
5.6. Zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaproponuj
sposoby
zapobiegania konfliktom i ich rozwiązania.
Konflikt
Sposoby zapobiegania
Sposoby rozwiązywania
Konflikt między
nauczycielem a uczniem
dotyczący oceny za klasówkę.
Konflikt między pracodawcą
a pracownikiem dotyczący
wysokości wynagrodzenia
Konflikt między rodzeństwem
dotyczący zasad korzystania
ze wspólnego komputera.
Konflikt między sprzedawcą
a kupującym dotyczący
niskiej jakości sprzedawanego
towaru.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel powinien rozdzielić
poszczególne przypadki do analizy przedstawione w tabeli między grupy tak, aby każda
z nich rozpatrywała inną sytuację,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na skuteczność zaproponowanych
sposobów zapobiegania i rozwiązania konfliktów, a
w
przypadku wykonywania
ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę
zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować dokładnie przedstawione w tabeli sytuacje,
2) zaproponować:
a) sposoby zapobiegania konfliktom przedstawionym w tabeli,
b) sposoby rozwiązania tych konfliktów,
3) zapisać ustalenia w tabeli.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– analiza przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytanie: Jakie umiejętności i cechy osobowe powinien posiadać dobry
negocjator?
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na poprawność rozwiązania oraz
ilość wymienionych umiejętności i cech osobowych dobrego negocjatora, a w przypadku
wykonywania ćwiczenia w grupach również na zaangażowanie poszczególnych uczniów
w pracę zespołu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedź na pytanie,
2) zapisać odpowiedź w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
− literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj
negocjacje.
Jesteś właścicielem małego zakładu krawieckiego. Chcesz dokonać zakupu potrzebnego Ci
materiału. Znalazłaś ofertę sprzedaży takiej tkaniny w cenie 40 zł za metr. Chciałbyś
wynegocjować u producenta cenę nie wyższą niż 30 zł za metr. Zależy Ci również na jak
najszybszym terminie realizacji zamówienia. Przygotuj się do negocjacji uwzględniając
następujące informacje:
− mały zakład krawiecki kupuje przeciętnie około 30 metrów materiału, Ty chcesz nabyć 70
metrów,
− w ciągu ostatnich miesięcy kilka zakładów krawieckich kupujących materiał u tego
producenta zaprzestało działalności, producent może mieć więc kłopoty ze zbytem,
− jakość tkanin dostarczanych przez producenta jest bardzo wysoka,
− dysponujesz gotówką, możesz zapłacić za materiał natychmiast po dostarczeniu.
Wskazówki do realizacji:
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie indywidualnie lub w małych grupach,
−
w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach nauczyciel może polecić
poszczególnym grupom przygotowanie się do innych negocjacji: warunków najmu lokalu
użytkowego czy warunków świadczenia usług transportowych,
−
uczniowie mogą wykonywać ćwiczenie, wykorzystując zdobytą wiedzę lub literaturę
przedmiotu,
−
oceniając wykonanie ćwiczenia, należy zwrócić uwagę na kompleksowość, precyzyjność
i spójność opracowanego planu, a w przypadku wykonywania ćwiczenia w grupach
również na zaangażowanie poszczególnych uczniów w pracę zespołu,
−
rozszerzona wersja ćwiczenia – 6-osobowe grupy uczniów dzielą się na 3-osobowe
podgrupy, każda z podgrup przygotowuje plan negocjacji dla jednej strony sporu,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
następnie na forum klasy przeprowadzane są zaplanowane negocjacje, po każdym
wystąpieniu dokonywana jest analiza zaprezentowanych scenek pod względem
wykorzystanych metod, stylów czy argumentów, postaw negocjatorów, czynników
sprzyjających negocjacjom, błędów negocjacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować negocjacje, a w związku z tym:
a) sprecyzować cele do osiągnięcia,
b) zhierarchizować cele,
c) ustalić swoje stanowisko początkowe i końcowe,
d) dobrać odpowiednią metodę negocjacji,
e) ustalić styl prowadzenia negocjacji,
f) przygotować argumenty do wykorzystania w czasie negocjacji,
g) ustalić kolejność przedstawiana argumentów,
h) przewidzieć argumenty przywoływane przez producenta tkanin,
i) przygotować kontrargumenty do argumentów producenta,
j) ustalić termin i miejsce rozmów.
2) zapisać opracowany plan w zeszycie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.6.2. Sprawdzian postępów
Tak
Nie
Uczeń potrafi:
1) określić, w jakich sytuacjach dochodzi do konfliktów,
2) przedstawić
rodzaje
konfliktów,
3) omówić konsekwencje konfliktów,
4) wskazać przyczyny powstawania konfliktów,
5) wyjaśnić, w jaki sposób można zapobiegać konfliktom,
6) zaproponować sposoby zapobiegania konfliktom,
7) scharakteryzować metody rozwiązywania konfliktów,
8) zaproponować sposoby rozwiązywania konfliktów,
9) wyjaśnić, na czym polegają
negocjacje,
10) scharakteryzować
metody
negocjacji,
11) scharakteryzować style negocjacji,
12) przedstawić
etapy
negocjacji,
13) zaplanować
negocjacje,
14) wskazać, jakie umiejętności i cechy powinien posiadać
dobry
negocjator.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
1. Test dwustopniowy do jednostki modułowej
„Współpraca z otoczeniem
rynkowym”
Test składa się z 18 zadań, z których:
− zadania 1, 2, 5, 7, 8, 9, 13, 15, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,
− zadania 3, 4, 6, 10,11, 12, 14 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
− dobry – za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
Odpowiedź
1 Rozróżnić elementy otoczenia rynkowego
B P D
2
Wskazać podmioty tworzące rynek
instytucjonalny
B P A
3
Ustalić kolejność etapów podejmowania
decyzji nabywczych
A PP C
4
Zaproponować działania marketingowe firmy
przy uwzględnieniu hierarchii wartości jej
rynku docelowego
C PP B
5 Określić pojęcie segmentacja rynku
C P C
6
Dobrać podział rynku do kryterium
segmentacji
C PP D
7
Wskazać rodzaj informacji dostarczanych
przez badania ilościowe
B P A
8 Rozpoznać typowe dane wtórne
A P B
9
Rozpoznać cechy wywiadu
nieskategoryzowanego
A P A
10 Rozpoznać metody interpretacji danych
A PP C
11 Wyjaśnić pojęcie dekodowanie
B PP B
12 Rozpoznać metodę negocjacji rzeczowych
C PP D
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Nr
zad.
Cel operacyjny
Kat.
celu
Poz.
wym.
Poprawna odpowiedź
13 Określić wpływ stopy
procentowej kredytów
na funkcjonowanie
przedsiębiorstwa
C P
W sytuacji, gdy stopa procentowa kredytów jest wysoka
przedsiębiorstwa najprawdopodobniej nie będą chciały
z nich korzystać lub będą to robiły bardzo niechętnie.
Może to spowodować brak inwestycji, a w konsekwencji
zastój gospodarczy. Jeżeli natomiast oprocentowanie
kredytów będzie niskie, to firmy będą z nich korzystały,
rozwijając się i realizując swoje cele. Zaciągnięcie
kredytu będzie opłacalne, ponieważ jego koszt będzie
niższy niż osiągane dzięki niemu korzyści.
14 Wyjaśnić zależność
popytu pochodnego od
popytu
konsumpcyjnego
B PP
Popyt wykazywany przez przedsiębiorstwa jest popytem
pochodnym. Jest to popyt na środki produkcji, materiały,
energię, czyli na dobra i usługi umożliwiające firmom
wykonywanie działalności. Jest on uzależniony od
popytu na dobra i usługi konsumpcyjne, ponieważ
działalność przedsiębiorstw ma sens tylko wówczas, gdy
wytwarzane dobra i usługi mają zbyt, czyli gdy finalni
nabywcy wykazują na nie popyt.
15 Ustalić poprawność
pytania
kwestionariuszowego
C P
Pytanie to nie jest sformułowane poprawnie, ponieważ
wyrażenie „często” jest wieloznaczne (dla jednych
oznacza raz w tygodniu, dla innych raz na pół roku).
Ponadto zawiera ono dwa pytania w jednym. Należałoby
zadać dwa oddzielne pytania – jedno odnośnie do
strzyżenia włosów i drugie dotyczące farbowania.
Osoba, która nie farbuje włosów, nie może udzielić
poprawnej odpowiedzi na to pytanie.
16 Wyliczyć elementy
kwestionariusza
ankiety do badania
marketingowego
A P
Kwestionariusz ankiety powinien się składać ze wstępu,
części właściwej i metryczki. We wstępie podaje się
nazwę i cel badania oraz nazwę instytucji
przeprowadzającej badanie. Wyjaśnia się tu również
sposób udzielania odpowiedzi i dziękuje za wypełnienie
ankiety. Część zasadnicza zawiera pytania merytoryczne
stanowiące istotę badania. Metryczka zawiera pytania
klasyfikacyjne charakteryzujące respondenta: wiek, płeć,
zawód, wykształcenie itd.
17 Streścić zasady
efektywnej
komunikacji
niewerbalnej
B P
Na przykład:
a) odpowiedni sposób mówienia – ton, tempo,
akcent,
b) utrzymywanie kontaktu wzrokowego
z rozmówcą,
c) odpowiednia gestykulacja,
d) naturalna swoboda ruchów,
e) wygląd odpowiedni do sytuacji,
f) sylwetka skierowana w stronę rozmówcy,
g) życzliwy uśmiech.
18 Określić sposoby
zapobiegania
konfliktom w grupie
C P
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania konfliktom
jest wyeliminowanie ich przyczyn. Zapobieganie
konfliktom na tle podziału obowiązków powinno więc
polegać na ścisłym i precyzyjnym podziale pracy oraz
wyraźnym określeniu obowiązków poszczególnych osób
w grupie, a także obowiązujących terminów i zakresu
ponoszonej odpowiedzialności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Zestaw zadań testowych
1. Do elementów otoczenia bezpośredniego sklepu obuwniczego nie można zaliczyć:
a) hurtowni obuwia,
b) biura rachunkowego, z którego usług sklep korzysta,
c) właściwego dla niego urzędu skarbowego,
d) obowiązujących trendów mody.
2. Rynek instytucjonalny tworzą:
a) konsumenci zbiorowi oraz firmy nabywające dobra i usługi w celach produkcyjnych
i handlowych,
b) wszyscy nabywcy dóbr i usług, w tym konsumenci zbiorowi,
c) firmy kupujące towary w celu odsprzedaży konsumentom,
d) osoby prywatne kupujące towary w celu ich dalszej odsprzedaży.
3. Pierwszym etapem podejmowania decyzji nabywczej jest identyfikacja potrzeby, kolejny
to:
a) wybór sposobu zaspokojenia potrzeby,
b) decyzja o zakupie,
c) gromadzenie informacji o możliwych sposobach zaspokojenia potrzeby,
d) zachowanie po zakupie.
4. Rynkiem docelowym firmy X są „zieloni” konsumenci, czyli ludzie ceniący środowisko
naturalne i ekologię. Jakie działania marketingowe może podjąć firma X, uwzględniając
hierarchię wartości rynku docelowego?
a) reklamować produkt w prasie codziennej,
b) wprowadzić biodegradujące opakowania,
c) rozszerzyć sieć dystrybucji produktu,
d) sprzedawać produkty tylko przez akwizytorów.
5. Segmentacja rynku to:
a) podział wszystkich dóbr na odpowiednie grupy,
b) długie i bardzo staranne dokonywanie wyboru towarów,
c) podział rynku według określonych kryteriów na jednorodne grupy konsumentów,
d) możliwość i prawdopodobieństwo zmiany celów i planów nabywczych.
6. Podział konsumentów na segmenty dokonujących zakupów: na bazarach, w małych
sklepach, w supermarketach, w hipermarketach jest dokonany według kryterium:
a) geograficznego,
b) demograficznego,
c) psychospołecznego,
d) behawioralnego.
7. Ilościowe badania marketingowe dostarczają głównie informacji na temat:
a) rozmiarów i proporcji zjawisk rynkowych,
b) motywów postępowania nabywców na rynku,
c) postaw konsumentów,
d) preferencji nabywczych konsumentów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
8. Do danych wtórnych nie można zaliczyć:
a) gotowych dokumentów wewnętrznych firmy (raportów finansowych),
b) wyników badania ankietowego przeprowadzonego w celu rozwiązania zaistniałego
problemu,
c) materiałów statystycznych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny,
d) publikacji ogólnoekonomicznych (książek).
9. Badacz, który rozmawia z respondentem, zadając mu ściśle określone pytania
w dokładnie zaplanowanej kolejności, przeprowadza:
a) wywiad skategoryzowany,
b) wywiad nieskategoryzowany,
c) obserwację bezpośrednią,
d) wywiad pośredni.
10. Sposób interpretacji danych uzyskanych w wyniku analizy statystycznej, polegający na
wyprowadzaniu logicznych wniosków z przesłanek, to:
a) analogia,
b) indukcja,
c) dedukcja,
d) eksperyment.
11.
Dekodowanie przekazu to:
a) przekształcanie myśli, opinii i wrażeń w przekazy zawierające pożądane treści
i przesłanie,
b) przypisywanie przez odbiorcę komunikatu określonego znaczenia słowom, obrazom
i symbolom, które nadał nadawca,
c) reakcja odbiorcy na komunikat,
d) wszystkie zakłócenia w procesie komunikowania, które powodują, że część przekazu
nie dociera do adresata
.
12. Negocjator oddzielający ludzi od problemu i skupiający się na konstruktywnym,
zadowalającym obydwie strony rozwiązaniu sporu prowadzi negocjacje:
a) uległe,
b) miękkie,
c) twarde,
d) rzeczowe.
13. W jaki sposób czynnik makrootoczenia, jakim jest stopa procentowa kredytów, wpływa
na funkcjonowanie przedsiębiorstw?
14. Wyjaśnij pojęcie popytu pochodnego i wykaż jego związek z popytem konsumpcyjnym.
15. Czy pytanie zawarte w kwestionariuszu ankiety: „Czy często Pani farbuje i strzyże
włosy?” jest sformułowane poprawnie? Uzasadnij odpowiedź.
16. Z jakich elementów powinien składać się kwestionariusz ankiety?
17. Przedstaw przynajmniej trzy zasady efektywnej komunikacji niewerbalnej.
18. W jaki sposób można zapobiec konfliktom występującym w grupie na tle podziału
obowiązków?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
tygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi, podaj również datę i klasę.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych, który zawiera 18 zadań.
4. W zadaniach 1–12 musisz dokonać wyboru tylko jednej z czterech podanych odpowiedzi,
a w zadaniach 13–18 udzielić pisemnej odpowiedzi na pytania.
5. Odpowiedzi zapisuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
6. Przed udzieleniem odpowiedzi przeczytaj dokładnie zadanie.
7. W zadaniach 1–12 wybraną odpowiedź zaznacz, stawiając w odpowiedniej rubryce znak
X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
8. Odpowiedzi do zadań 13–18 wpisz w odpowiednie miejsca w karcie odpowiedzi.
9. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jedno z pytań będzie sprawiało Ci trudność, to rozwiąż
pozostałe zadania i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
10. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
− instrukcja,
− zestaw zadań testowych,
− karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko .............................................................................Klasa…….. Data…………...
Współpraca z otoczeniem rynkowym
Zakreśl poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
14
15
16
17
18
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
2.
Test praktyczny do jednostki modułowej
„Współpraca z otoczeniem
rynkowym”
Test jest zadaniem praktycznym polegającym na skonstruowaniu kwestionariusza ankiety.
Do testu dołączona jest karta oceny ucznia, którą przy ocenie wykonania zadania powinien
wykorzystać nauczyciel. Są w niej wyszczególnione wymagania, jakie powinien spełniać
sporządzony kwestionariusz ankiety.
Punktacja zadań wyszczególnionych w karcie oceny ucznia: 0 lub 1 punkt
Za każde prawidłowo wykonane zadanie uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłowo
wykonane zadanie lub jego niewykonanie uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
− dopuszczający – za wykonanie co najmniej 7 zadań,
− dostateczny – za wykonanie co najmniej 10 zadań,
− dobry – za wykonanie co najmniej 13 zadań,
− bardzo dobry – za wykonanie co najmniej 16 zadań.
Zadanie praktyczne
Skonstruuj kwestionariusz badania ankietowego.
Badanie ma zostać przeprowadzone za pośrednictwem techniki ankiety z wykładanym
kwestionariuszem w Sklepie Ogólnospożywczym „Lukrecja” Sp. z o.o. Jego celem jest
dostosowanie asortymentu sklepu do potrzeb jego dotychczasowych klientów. Badanie ma
dostarczyć informacji między innymi o kompletności asortymentu oraz poziomie cen
oferowanych towarów.
Kwestionariusz ankiety ma zawierać:
−
przynajmniej 8 pytań merytorycznych, w tym przynajmniej jedno pytanie kontrolne,
−
przynajmniej 3 pytania klasyfikacyjne.
Część zasadnicza kwestionariusza powinna zawierać pytania zamknięte i otwarte.
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
tygodniowym.
2. Zapewnij odpowiednią liczbę stanowisk komputerowych z oprogramowaniem Ms Word
(lub inny edytor tekstów) i dostępem do drukarki.
3. Przygotuj odpowiednią liczbę zadań.
4. Zapewnij uczniom bezpieczne i higieniczne warunki pracy przy komputerze.
5. Przed rozpoczęciem testu sprawdź sprawność komputerów.
6. Zapewnij samodzielność podczas wykonywania zadania.
7. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
8. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
9. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Włącz komputer i otwórz nowy dokument w edytorze tekstów.
3. Zapisz dokument na „Pulpicie” pod nazwą „test praktyczny”.
4. Wpisz swoje imię i nazwisko w lewym górnym rogu dokumentu, podaj również datę
i klasę.
5. Pod swoimi danymi na środku strony umieść zapis: TEST PRAKTYCZNY –
KONSTRUOWANIE KWESTIONARIUSZA ANKIETY.
6. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego.
7. Przystąp do konstruowania kwestionariusza ankiety.
8. Pamiętaj, że ocenie będzie podlegała zarówno poprawność konstrukcji kwestionariusza
i pytań w nim zawartych, jak i odpowiednia forma graficzna dokumentu.
9. Po wykonaniu ćwiczenia wydrukuj sporządzony kwestionariusz ankiety.
10. Na wykonanie zadania masz 90 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
− instrukcja,
− zadanie praktyczne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− stanowisko komputerowe wyposażone w edytor tekstów z dostępem do drukarki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
KARTA OCENY UCZNIA
Imię i nazwisko ucznia...............................................................................................Klasa……..
Współpraca z otoczeniem rynkowym
Lp. Uczeń otrzymuje 1 punkt, jeżeli:
Punkty
1 kwestionariusz ankiety zawiera wstęp
2
we wstępie zamieszczono przynajmniej cel badania, nazwę podmiotu
przeprowadzającego oraz instrukcję dla respondenta dotyczącą sposobu
udzielania odpowiedzi
3 kwestionariusz ankiety zawiera część zasadniczą
4 pytań merytorycznych w części zasadniczej jest przynajmniej 8
5 część zasadnicza zawiera pytania otwarte i zamknięte
6 część zasadnicza zawiera przynajmniej jedno pytanie kontrolne
7 kwestionariusz ankiety zawiera metryczkę
8 metryczka zawiera przynajmniej 3 pytania
9 wszystkie pytania w kwestionariuszu są sformułowane prawidłowo
10 wszystkie pytania w kwestionariuszu wynikają logicznie z celu badania
11 wszystkie pytania w kwestionariuszu ułożone są w logicznej kolejności
12 wszystkie pytania w kwestionariuszu są sformułowane jasno i zrozumiale
13
przy pytaniach otwartych i z kafeterią półotwartą zostawiono miejsce na
wypowiedź respondenta
14 kwestionariusz
ankiety jest przejrzysty
15
kwestionariusz ma odpowiednio dobraną czcionkę – wyraźną, minimum
12 pkt
16 zastosowano
prawidłowe ustawienia strony
17 tekst
kwestionariusza ankiety jest prawidłowo rozmieszczony
18
kwestionariusz ankiety nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych,
składniowych, interpunkcyjnych i „literówek”
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
7. LITERATURA
1. Breen G.E., Blankenship A.B.: Badania marketingowe w twojej firmie. PWE, Warszawa
1995
2. Christopher E.M.: Umiejętność negocjowania w biznesie. Zysk i S – ka, Poznań 1998
3. Duliniec E.: Badania marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem. PWN, Warszawa
2002
4. Fisher R., Ury W.: Dochodząc do TAK. Negocjowanie bez poddawania się. PWE,
Warszawa 1990
5. Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W.: Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy.
PWE, Warszawa 2000
6. Johnson D.W.: Podaj dłoń. IPZiT, Warszawa 1992
7. Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe. Metody i techniki. PWE, Warszawa 2003
8. Kotler P.: Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Gebethner i Spółka,
1994
9. Musiałkiewicz J.: Marketing. Ekonomik s.c., Warszawa 1999
10. Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. eMPi
2
, Poznań 1996
11. Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 1995
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
09 Wspolpraca z otoczeniem rynk Nieznany (2)
Otoczenie rynkowe konkurencja wykład
ii otoczenie rynkowe firmy, Marketing
MP 10 Z dz inz s3 w 2 Otoczenie rynkowe
Przedsiębiorstwo turystyczne w otoczeniu rynkowym [KOMPLETNY], SEMESTR I, Podstawy Marketingu, Wykła
sciagi, OTOCZENIE RYNKOWE PRZEDSIEBIORSTWA, Na otoczenie przedsiębiorstwa składają się 2 otoczenia:
ii otoczenie rynkowe firmy
Otoczenie rynkowe p1
MSM 6 Analiza otoczenia 09
Nauka, Wykaz współpracy naukowej ISI 20 09, Lp
Poprawki strona rynkowska 09 2013
09 Funkcjonowanie rynkow rolno Nieznany (2)
Cw 09 E 07 Siła działająca na przewodnik z prądem w otoczeniu magnesu stałego
więcej podobnych podstron