TRAFNOŚĆ WEWNĘTRZNA.
Ciąg: hipoteza badanie empiryczne rezultat badawczy (RB) decyzja.
Za badanie trafne wewnętrznie będziemy uznawać badanie przeprowadzone w sposób umożliwiający uzyskanie prawdziwej odpowiedzi na sformułowane przez badacza pytanie. Umożliwia ono uzyskanie potwierdzenia hipotezy, jeżeli jest ona prawdziwa, i jej odrzucenia, jeżeli jest ona fałszywa.
TRAFNOŚĆ ZEWNĘTRZNA.
Generalizowanie wniosków z poziomu próby na poziom populacji jest uzasadnione wówczas, gdy zmienne niezależne zaliczone przez badacza do obrazu przestrzeni zmiennych istotnych dla zmiennej zależnej, tj. O(PY), będą przyjmowały dla elementów (osób) z próby wartości z tych samych podzakresów wartości o dla elementów (osób) z populacji.
O(PY)-próby = O(PY)-populacji
Także, na poziomie próby, uwzględnione są te same podzakresy wartości zmiennych zaliczonych do O(PY).
Ale…
Xj istotne dla Y (najczęściej zmienne zakłócające) przyjmują dla osób z próby wartości z innego podzakresu wartości niż dla osób z populacji.
Rodzaj trafności, który jest z prawomocnością zabiegu generalizowania RB z próby na populację - to trafność zewnętrzna.
Dane badanie empiryczne jest trafne zewnętrznie, jeżeli na poziom populacji opisanej podzakresami wartości zmiennych niezależnych oraz zmiennej zależnej można będzie przenieść RB uzyskany z badania przeprowadzonego na poziomie próby. Inaczej mówiąc, zabieg przeniesienia (generalizowania) RB z próby na populację będzie uprawiony, jeżeli O(PY)-próby będzie tożsamy z O(PY)-populacji pod względem tych samych podzakresów wartości Xj oraz Y opisujących próbę i populację.