WYKŁAD 4
POŻARY:
wysokie temp. , mała wilgotność, wyładowania atmosferyczne lub samozapłon Zbiorowiska roślinne podatne na pożar lub prowokujące go - wywołują samozapłon (pyrofity) zarośla krzaczaste, lasy, ekosystemy trawiaste
ADAPTACJE - np. sucha, płatowata kora, gruba kora, łatwopalne liście, ukrycie(zabezpieczenie stożków wzrostu, wysoki pień, gruba łupina nasienna KORZYŚCI - eliminacja konkurentów, wzbogacenie gleby w substancje odżywcze, kiełkowanie nasion pod wpływem wysokiej temp.
POWODZIE - zbiorowiska roślinne w dolinach rzek, deltach ( łagowiska, łęgi, olsy), strefowość formacji.
Adaptacje- odporność na okresowe zalewanie i zatapianie, elastyczność pędów.
Co robić w strefie pływów:
Uciekać przed przypływem
Podążać za odpływem ( organizmy lądowe) Przypływać z przypływem
Opływać z odpływem
Siedzieć w strefie
zagrzebać się w piasku lub w mule
przyczepić się do podłoża i ograniczyć utratę wody
wzmocnić pancerz zewnętrzny
ŚNIEŻNE WYBORY: migrować
zostać ( zgromadzić tłuszcz)
1. pójść spać
2. pozostać aktywnym
masa ciała : mała ( pod śniegiem)
duża ( na śniegu - długie nogi, mały nacisk na podłoże, zmienić barwę i pokarm, jeść padlinę, być odpornym na głód)
REGUŁA BERGMANA - zwierzęta na południu są mniejsze niż na północy ( tundra 50-60 kg step 30-40kg) zając w Wielkopolsce jest o lkg lżejszy niż na Mazurach
ZABARWIENIE - wiele populacji w efekcie puli genetycznej ma inne zabarwienie (czerwone lisy - Kamczatka, szare - południe Azji)
Co wpływa na rozmieszczenie przestrzenne:
sposoby rozmnażania się
konkurencja międzyosobnicza
alleopatia
gleby
czynniki biotyczne np. osłona dla gatunków cieniolubnych
AUTOCHORIA- mechanizmy umożliwiające rozrzucanie nasion ALLOCHORIA - rośliny zdają się na inne organizmy lub wiatr do rozsiewania
ANTROPOCHORIA - przenoszenie diaspor przez człowieka
ROZSIEW ANIE NASION I OWOCÓW:
ANEMOCHORIA- wiatrosiewność - nasiona "lekkonasienne" : brzoza, osika, modrzew, świerk
HYDRATOCHORIA - za pomocą wody - spływ wód powierzchniowych w olsach np. olcha
ZOOCHORIA - za pomocą zwierząt
bierna - nasiona chwastów ( ssaki, ptaki)
czynna - bukiew, żołędzie, orzechy, jarzębina, czeremcha, bez czarne, jabłoń przenoszenie, zjadanie lub magazynowanie ( dziki, wiewiórki gryzonie sójki, drozdy, szpaki, mrówki)
Rodzaje trybów życia:
samotniczy tryb życia
samotniczo- rodzinny tryb życia
rodzinny
grupy socjalne
eusocjalność
stada
kolonie lęgowe
8. ławice
6,7,8 agregacje mniej lub bardziej trwałe
monogamia fakultatywna
jenot- dobiera się w pary, aż po grób i opieka nad młodymi
monogamia - na rok bądź na całe życie
ZALETY I WADY SOCJALNOŚCI:
Zalety:
ochrona i dokarmienie młodych
propagowanie własnych genów
wspólne polowanie (zwiększa efektywność łowów, chwytanie dużych ofiar)
obrona zasobów środowiska
unikanie drapieżnictwa (wykrywanie prześladowcy, dezorientacja drapieżnika,
zmniejszenie strat)
Wady:
1. osadzenie w hierarchii
2. większa podatność na choroby i pasożyty
przykłady eusocjalności:
podział ról, każdy działa dla dobra kolonii lub grupy
mrówki; pszczoły, termity, szerszenie, golce
EKOLOGIA- WYKŁAD
9