GRASICA

Do jakiego typu narządów limfatycznych - centralnych czy obwodowych - zaliczana jest grasica?

Do narządów limfatycznych centralnych.

Jakie limfocyty różnicują się w grasicy?

Różnicują się tam limfocyty T.

Czy grasica występuje przez całe życie zwierzęcia?

Nie, po procesie pokwitania ulega stopniowej inwolucji (uwstecznianiu).

Z jakiego listka zarodkowego powstaje grasica?

Powstaje z mezodermy i endodermy.

Co stanowi zrąb, a co miąższ grasicy?

Zrębem grasicy jest sieć komórek nabłonkowych. Jej miąższem zaś są m.in. limfocyty.

Z jakiej tkanki zbudowana jest torebka grasicy?

Zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej zbitej o utkaniu nieregularnym.

Jakie części wyróżniamy w zraziku grasicy?

Wyróżniamy w nim korę i rdzeń.

Jak inaczej określamy limfocyty grasicy?

Są to inaczej tymocyty.

Czym są komórki pielęgnujące w grasicy?

Są to komórki nabłonkowe zrębu grasicy.

Dlaczego rdzeń grasicy ma jasny wygląd a jej kora ciemniejszy?

Rdzeń ma jasny wygląd, ponieważ znajduje się tam dużo komórek nabłonkowych zrębu, zaś w korze jest ich trochę mniej, a dużo jest ciemno wybarwiających się limfocytów.

Jakie substancje wydziela grasica i jakie jej struktury je wydzielają? Jakie funkcje spełniają te substancje?

Komórki nabłonkowe rdzenia grasicy wydzielają hormon tymozynę, tymopoetynę i grasiczy czynnik humoralny. Substancje te powodują przekształcenie prekursorów limfocytów T w komórki immunologicznie kompetentne oraz znoszą objawy po usunięciu grasicy.

Które komórki grasicy wydzielają hormony i które komórki są docelowymi dla tych hormonów?

Wydzielają je komórki nabłonkowe rdzenia grasicy, a komórkami docelowymi są prekursory limfocytów T.

Co to są ciałka grasicze (ciałka Hassala)?

Są to zdegenerowane komórki nabłonkowe rdzenia grasicy układające się w grupy od dwóch do kilkunastu.

Jakie są funkcje grasicy?

- zachodzi w niej różnicowanie limfocytów T

- dostarcza układowi krwionośnemu limfocytów T (grasiczozależnych)

- odgrywa rolę we wzroście organizmu, aż do dojrzałości płciowej

- jest zbiornikiem limfocytów

- produkuje tymozynę, tymopoetynę i grasiczy czynnik humoralny

- pobudza limfocytopoezę w innych narządach limfatycznych

W którym miejscu grasicy dostają się do niej prekursory limfocytów T?

Przechodzą one przez ścianę żyłek na pograniczu kory i rdzenia oraz w części podtorebkowej kory.

Wymień elementy strukturalne kory zrazika grasicy. Podkreśl nazwę tych, które są tam najliczniejsze.

- komórki nabłonkowe zrębu (komórki pielęgnujące)

- limfocyty

- komórki dendrytyczne

- makrofagi

Wymień elementy strukturalne rdzenia grasicy.

- komórki nabłonkowe zrębu

- limfocyty

- ciałka Hassala

- naczynia krwionośne włosowate

- naczynia limfatyczne włosowate odprowadzające

Co to są komórki pielęgnujące i jaka jest ich funkcja?

Jest to inna nazwa komórek nabłonkowych zrębu grasicy, które wytwarzają hormony oraz biorą udział w różnicowaniu i selekcji limfocytów T.

Które komórki formują ciałka Hassala?

Formują je zdegenerowane komórki nabłonkowe rdzenia grasicy.

Co składa się na barierę krew-grasica i jaka jest jej rola? Podkreśl ten element, który jest pochodzenia endodermalnego.

- naczynia krwionośne włosowate o szczelnym i nieprzepuszczalnym śródbłonku oraz grubej i ciągłej blaszce podstawnej

- cieniutka warstwa tkanki łącznej właściwej na tych naczyniach

- komórki nabłonkowe zrębu grasicy

Zadaniem tej bariery jest stworzenie przeszkody w kontakcie dojrzewających i proliferujących limfocytów T z antygenami krążącymi we krwi.

Jak nazywają się w grasicy komórki oddające utkanie nabłonkowo-luźne od tkanki łącznej do naczyń?

Są to komórki barierowe.

Gdzie powstają limfocyty T, do jakiego narządu się później przemieszczają i w jakiej jego części to następuje?

Limfocyty T powstają w czerwonym szpiku kostnym, a następnie razem z krwią wędrują do grasicy i przechodzą do niej w strefie podtorebkowej kory oraz przez ścianę żyłek na pograniczu kory i rdzenia.

Wyjaśnij, na czym polega różnicowanie tymocytów.

Jest to proces, w którym podtorebkowe limfocyty T (tymocyty) współdziałają z komórkami pielęgnującymi i pojawiają się na ich powierzchni glikoproteiny CD4 i CD8. Po ich uzyskaniu łączą się z cząsteczkami MHC klasy I i II + własne antygeny. Te, które stracą glikoproteinę CD4 stają się limfocytami T cytotoksycznymi, zaś te które stracą CD8 stają się T pomocniczymi.

Jakie objawy wywołuje tymektomia u młodych zwierząt?

- zanik limfocytów T we krwi, limfie, narządach limfatycznych oraz w tkance łącznej i nabłonkach

- zmniejszenie i zanik obwodowych narządów limfatycznych

- ogólne wyniszczenie organizmu i śmierć wskutek infekcji

NADNERCZE

Czy nadnercze jest narządem parzystym? Gdzie leży?

Tak, jest narządem parzystym. Nadnercza leżą na przyśrodkowych powierzchniach nerek.

Co stanowi zrąb, a co miąższ nadnercza?

Zrąb stanowi tkanka łączna, a miąższ liczne naczynia krwionośne włosowate zatokowe oraz komórki endokrynowe.

Jakie dwie części wyróżniamy na przekroju nadnercza? Jakiego pochodzenia są to części?

- kora nadnercza - pochodzi z mezodermy

- rdzeń nadnercza - pochodzi z ektodermy

Jakiego pochodzenia są komórki rdzenia nadnercza?

Pochodzą z ektodermy i wywodzą się z grzebienia nerwowego.

Jakie warstwy wyróżniamy w korze nadnercza i jakie grupy hormonów one syntetyzują? Podkreśl tę warstwę, którą budują spongiocyty?

- warstwa kłębkowata - mineralokortykoidy

- warstwa pasmowata - glikokortykoidy

- warstwa siatkowata - steroidy płciowe

Jakie są cechy charakterystyczne warstwy pasmowatej kory nadnerczy. Gdzie znajdują się komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy?

Komórki tej warstwy mają kształt wielościenny, dużo lipidów i układają się w długie pasma biegnące prostopadle do powierzchni nadnercza. Między pasmami tych komórek biegną naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy). Komórki tej warstwy mają liczne krople tłuszczu i noszą nazwę spongiocytów, ponieważ po wyekstrahowaniu tych tłuszczy komórki mają kształt gąbki. Komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy leżą pomiędzy warstwą kłębkowatą a pasmowatą w tzw. warstwie sudanofobnej.

Co to są spongiocyty, gdzie występują i skąd wzięła się ta nazwa?

Są to komórki budujące warstwę pasmowatą kory nadnerczy. Nazwa ta wzięła się stąd, że komórki na preparatach histologicznych wyglądają jak gąbka, ponieważ ekstrahowane są z nich tłuszcze.

W której warstwie nadnercza leżą komórki zawierające liczne kropelki tłuszczu? Jakie hormony wydzielają komórki tej warstwy?

Leżą one w warstwie pasmowatej. Komórki tej warstwy wydzielają glikokortykoidy np. kortyzol.

Jakie są dwie inne nazwy warstwy kłębkowatej kory nadnercza?

- warstwa różnokształtna

- warstwa łukowata

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka taka ma okrągłe jądro i kwasochłonną cytoplazmę. Ma rozbudowaną gładką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i mitochondria z kanalikowymi grzebieniami.

Warstwa ta uwalnia mineralokortykoidy np. aldosteron.

Podaj nazwę głównego hormonu uwalnianego przez komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza?

Jest nim aldosteron.

Do jakich naczyń krwionośnych zaliczamy naczynia warstwy pasmowatej kory nadnerczy?

Do naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych.

Jakie organella komórkowe zaangażowane są w syntezę hormonów w strefie kłębkowatej kory nadnerczy?

- siateczka śródplazmatyczna gładka

- nitkowate mitochondria z tubularnymi grzebieniami

Czym różnią się mitochondria komórek strefy kłębkowatej kory nadnerczy od mitochondriów fibroblastów?

Mitochondria komórek warstwy kłębkowatej kory nadnerczy są nitkowate i mają kanalikowe grzebienie mitochondrialne.

Która część nadnercza wydziela: a) aldosteron, b) kortyzol?

a) warstwa kłębkowata kory nadnercza

b) warstwa pasmowata kory nadnercza

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy pasmowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka taka ma kształt wielościenny, ma okrągłe, pęcherzykowate jądro, słabo zasadochłonną cytoplazmę i liczne kropelki tłuszczu w niej. Ma także rozbudowaną gładką siateczkę śródplazmatyczną i mitochondria z kanalikowymi grzebieniami. Warstwa ta uwalnia glikokortykoidy np. kortyzol.

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy siatkowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka ta ma jądro komórkowe, kwasochłonną cytoplazmę, wypustki, którymi łączy się z innymi komórkami, niewiele kropel tłuszczu, dużo nitkowatych mitochondriów z kanalikowymi grzebieniami i obfitą gładką siateczkę śródplazmatyczną. Komórki tej warstwy uwalniają steroidy płciowe np. dehydroepiandrosteron (DHEA).

Jaką funkcję pełnią mineralokortykoidy? Przez co są wydzielane?

Wpływają na gospodarkę wodną i mineralną organizmu. Wydzielane są przez komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza.

Jakie hormony pobudzają wydzielanie aldosteronu?

Angiotensyna 2 i adrenokortykotropina (ACTH).

Sprecyzuj, gdzie w nadnerczu produkowane są hormony wpływające na gospodarkę mineralną organizmu?

Produkowane są w warstwie kłębkowatej kory nadnercza.

Jaką funkcję pełnią glikokortykoidy? Przez co są wydzielane?

Wpływają na komórki wątrobowe, mięśniowe, tkanki tłuszczowej żółtej i skóry. W komórkach wątrobowych powodują syntezę glukozy i białek z aminokwasów. W innych komórkach z kolei powodują procesy kataboliczne, czyli rozpad białek, tłuszczów i węglowodanów. Hamują także podziały komórek, w związku z czym stosuje je się w celu wywołania immunosupresji po przeszczepieniu narządu. Wydzielane są przez komórki warstwy pasmowatej kory nadnercza.

Wymień elementy strukturalne rdzenia nadnercza.

- tkanka łączna właściwa luźna stanowiąca zrąb

- naczynia krwionośne włosowate zatokowe

- komórki endokrynowe

- komórki nerwowe

Z jakich rodzajów tkanek zbudowany jest zrąb: a) węzłów chłonnych, b) kory nadnerczy?

a) z tkanki siateczkowej

b) z tkanki łącznej właściwej luźnej

Przedstaw ultrastrukturę komórki endokrynowej rdzenia nadnercza.

Komórka taka ma okrągłe, pęcherzykowate jądro, szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze (jasne i ciemne).

Jakie hormony produkuje rdzeń nadnercza? Jakie są ich inne nazwy?

Są nimi adrenalina i noradrenalina, a ich inne nazwy do epinefryna i norepinefryna.

W których pęcherzykach komórek endokrynowych rdzenia nadnercza znajduje się adrenalina, a w których noradrenalina?

Adrenalina w pęcherzykach jasnych, zaś noradrenalina w ciemnych.

Co oprócz adrenaliny i noradrenaliny znajduje się w pęcherzykach komórek endokrynowych rdzenia nadnercza?

- dopamina

- chromogranina (wiążąca przejściowo katecholaminy)

Jak inaczej nazywane są komórki endokrynowe rdzenia nadnerczy?

Nazywane są komórkami chromochłonnymi.

Którego hormonu nadnercza wydzielają więcej - adrenaliny czy noradrenaliny?

Więcej wydzielają adrenaliny.

Jakie funkcje pełni adrenalina?

- przyspiesza rytm pracy serca

- powoduje skurcz tętnic i tętniczek podnosząc ciśnienie krwi

- powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi

Co to są ciałka przyzwojowe i jaką funkcję pełnią?

Są to zgrupowania komórek endokrynowych (chromochłonnych) wydzielające katecholaminy (adrenalinę i noradrenalinę).

Jak wspólna cecha łączy rdzeń nadnerczy i ciałka przyzwojowe?

Występują w nich komórki chromochłonne. Oba wytwarzają katecholaminy (adrenalinę i noradrenalinę). Mają wspólne pochodzenie.

Wymień 2 narządy, które mają dwojakie pochodzenie.

- grasica

- nadnercza

Dlaczego usunięcie rdzenia nadnerczy nie powoduje śmierci?

Ponieważ funkcję produkcji katecholamin przejmują ciałka przyzwojowe.

Gdzie w organizmie występują komórki chromochłonne?

W rdzeniu nadnercza, ciałkach przyzwojowych, jako pojedyncze komórki w przewodzie pokarmowym i oddechowych, w jajniku, jądrze, nerce, wątrobie, sercu.

---