grasica i nadnercza, Szkoła, studia, histologia, do nauki

GRASICA

Do jakiego typu narządów limfatycznych - centralnych czy obwodowych - zaliczana jest grasica?

Do narządów limfatycznych centralnych.

Jakie limfocyty różnicują się w grasicy?

Różnicują się tam limfocyty T.

Czy grasica występuje przez całe życie zwierzęcia?

Nie, po procesie pokwitania ulega stopniowej inwolucji (uwstecznianiu).

Z jakiego listka zarodkowego powstaje grasica?

Powstaje z mezodermy i endodermy.

Co stanowi zrąb, a co miąższ grasicy?

Zrębem grasicy jest sieć komórek nabłonkowych. Jej miąższem zaś są m.in. limfocyty.

Z jakiej tkanki zbudowana jest torebka grasicy?

Zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej zbitej o utkaniu nieregularnym.

Jakie części wyróżniamy w zraziku grasicy?

Wyróżniamy w nim korę i rdzeń.

Jak inaczej określamy limfocyty grasicy?

Są to inaczej tymocyty.

Czym są komórki pielęgnujące w grasicy?

Są to komórki nabłonkowe zrębu grasicy.

Dlaczego rdzeń grasicy ma jasny wygląd a jej kora ciemniejszy?

Rdzeń ma jasny wygląd, ponieważ znajduje się tam dużo komórek nabłonkowych zrębu, zaś w korze jest ich trochę mniej, a dużo jest ciemno wybarwiających się limfocytów.

Jakie substancje wydziela grasica i jakie jej struktury je wydzielają? Jakie funkcje spełniają te substancje?

Komórki nabłonkowe rdzenia grasicy wydzielają hormon tymozynę, tymopoetynę i grasiczy czynnik humoralny. Substancje te powodują przekształcenie prekursorów limfocytów T w komórki immunologicznie kompetentne oraz znoszą objawy po usunięciu grasicy.

Które komórki grasicy wydzielają hormony i które komórki są docelowymi dla tych hormonów?

Wydzielają je komórki nabłonkowe rdzenia grasicy, a komórkami docelowymi są prekursory limfocytów T.

Co to są ciałka grasicze (ciałka Hassala)?

Są to zdegenerowane komórki nabłonkowe rdzenia grasicy układające się w grupy od dwóch do kilkunastu.

Jakie są funkcje grasicy?

- zachodzi w niej różnicowanie limfocytów T

- dostarcza układowi krwionośnemu limfocytów T (grasiczozależnych)

- odgrywa rolę we wzroście organizmu, aż do dojrzałości płciowej

- jest zbiornikiem limfocytów

- produkuje tymozynę, tymopoetynę i grasiczy czynnik humoralny

- pobudza limfocytopoezę w innych narządach limfatycznych

W którym miejscu grasicy dostają się do niej prekursory limfocytów T?

Przechodzą one przez ścianę żyłek na pograniczu kory i rdzenia oraz w części podtorebkowej kory.

Wymień elementy strukturalne kory zrazika grasicy. Podkreśl nazwę tych, które są tam najliczniejsze.

- komórki nabłonkowe zrębu (komórki pielęgnujące)

- limfocyty

- komórki dendrytyczne

- makrofagi

Wymień elementy strukturalne rdzenia grasicy.

- komórki nabłonkowe zrębu

- limfocyty

- ciałka Hassala

- naczynia krwionośne włosowate

- naczynia limfatyczne włosowate odprowadzające

Co to są komórki pielęgnujące i jaka jest ich funkcja?

Jest to inna nazwa komórek nabłonkowych zrębu grasicy, które wytwarzają hormony oraz biorą udział w różnicowaniu i selekcji limfocytów T.

Które komórki formują ciałka Hassala?

Formują je zdegenerowane komórki nabłonkowe rdzenia grasicy.

Co składa się na barierę krew-grasica i jaka jest jej rola? Podkreśl ten element, który jest pochodzenia endodermalnego.

- naczynia krwionośne włosowate o szczelnym i nieprzepuszczalnym śródbłonku oraz grubej i ciągłej blaszce podstawnej

- cieniutka warstwa tkanki łącznej właściwej na tych naczyniach

- komórki nabłonkowe zrębu grasicy

Zadaniem tej bariery jest stworzenie przeszkody w kontakcie dojrzewających i proliferujących limfocytów T z antygenami krążącymi we krwi.

Jak nazywają się w grasicy komórki oddające utkanie nabłonkowo-luźne od tkanki łącznej do naczyń?

Są to komórki barierowe.

Gdzie powstają limfocyty T, do jakiego narządu się później przemieszczają i w jakiej jego części to następuje?

Limfocyty T powstają w czerwonym szpiku kostnym, a następnie razem z krwią wędrują do grasicy i przechodzą do niej w strefie podtorebkowej kory oraz przez ścianę żyłek na pograniczu kory i rdzenia.

Wyjaśnij, na czym polega różnicowanie tymocytów.

Jest to proces, w którym podtorebkowe limfocyty T (tymocyty) współdziałają z komórkami pielęgnującymi i pojawiają się na ich powierzchni glikoproteiny CD4 i CD8. Po ich uzyskaniu łączą się z cząsteczkami MHC klasy I i II + własne antygeny. Te, które stracą glikoproteinę CD4 stają się limfocytami T cytotoksycznymi, zaś te które stracą CD8 stają się T pomocniczymi.

Jakie objawy wywołuje tymektomia u młodych zwierząt?

- zanik limfocytów T we krwi, limfie, narządach limfatycznych oraz w tkance łącznej i nabłonkach

- zmniejszenie i zanik obwodowych narządów limfatycznych

- ogólne wyniszczenie organizmu i śmierć wskutek infekcji

NADNERCZE

Czy nadnercze jest narządem parzystym? Gdzie leży?

Tak, jest narządem parzystym. Nadnercza leżą na przyśrodkowych powierzchniach nerek.

Co stanowi zrąb, a co miąższ nadnercza?

Zrąb stanowi tkanka łączna, a miąższ liczne naczynia krwionośne włosowate zatokowe oraz komórki endokrynowe.

Jakie dwie części wyróżniamy na przekroju nadnercza? Jakiego pochodzenia są to części?

- kora nadnercza - pochodzi z mezodermy

- rdzeń nadnercza - pochodzi z ektodermy

Jakiego pochodzenia są komórki rdzenia nadnercza?

Pochodzą z ektodermy i wywodzą się z grzebienia nerwowego.

Jakie warstwy wyróżniamy w korze nadnercza i jakie grupy hormonów one syntetyzują? Podkreśl tę warstwę, którą budują spongiocyty?

- warstwa kłębkowata - mineralokortykoidy

- warstwa pasmowata - glikokortykoidy

- warstwa siatkowata - steroidy płciowe

Jakie są cechy charakterystyczne warstwy pasmowatej kory nadnerczy. Gdzie znajdują się komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy?

Komórki tej warstwy mają kształt wielościenny, dużo lipidów i układają się w długie pasma biegnące prostopadle do powierzchni nadnercza. Między pasmami tych komórek biegną naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy). Komórki tej warstwy mają liczne krople tłuszczu i noszą nazwę spongiocytów, ponieważ po wyekstrahowaniu tych tłuszczy komórki mają kształt gąbki. Komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy leżą pomiędzy warstwą kłębkowatą a pasmowatą w tzw. warstwie sudanofobnej.

Co to są spongiocyty, gdzie występują i skąd wzięła się ta nazwa?

Są to komórki budujące warstwę pasmowatą kory nadnerczy. Nazwa ta wzięła się stąd, że komórki na preparatach histologicznych wyglądają jak gąbka, ponieważ ekstrahowane są z nich tłuszcze.

W której warstwie nadnercza leżą komórki zawierające liczne kropelki tłuszczu? Jakie hormony wydzielają komórki tej warstwy?

Leżą one w warstwie pasmowatej. Komórki tej warstwy wydzielają glikokortykoidy np. kortyzol.

Jakie są dwie inne nazwy warstwy kłębkowatej kory nadnercza?

- warstwa różnokształtna

- warstwa łukowata

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka taka ma okrągłe jądro i kwasochłonną cytoplazmę. Ma rozbudowaną gładką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i mitochondria z kanalikowymi grzebieniami.

Warstwa ta uwalnia mineralokortykoidy np. aldosteron.

Podaj nazwę głównego hormonu uwalnianego przez komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza?

Jest nim aldosteron.

Do jakich naczyń krwionośnych zaliczamy naczynia warstwy pasmowatej kory nadnerczy?

Do naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych.

Jakie organella komórkowe zaangażowane są w syntezę hormonów w strefie kłębkowatej kory nadnerczy?

- siateczka śródplazmatyczna gładka

- nitkowate mitochondria z tubularnymi grzebieniami

Czym różnią się mitochondria komórek strefy kłębkowatej kory nadnerczy od mitochondriów fibroblastów?

Mitochondria komórek warstwy kłębkowatej kory nadnerczy są nitkowate i mają kanalikowe grzebienie mitochondrialne.

Która część nadnercza wydziela: a) aldosteron, b) kortyzol?

a) warstwa kłębkowata kory nadnercza

b) warstwa pasmowata kory nadnercza

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy pasmowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka taka ma kształt wielościenny, ma okrągłe, pęcherzykowate jądro, słabo zasadochłonną cytoplazmę i liczne kropelki tłuszczu w niej. Ma także rozbudowaną gładką siateczkę śródplazmatyczną i mitochondria z kanalikowymi grzebieniami. Warstwa ta uwalnia glikokortykoidy np. kortyzol.

Przedstaw ultrastrukturę komórki warstwy siatkowatej kory nadnercza. Jakie hormony uwalniają komórki tej warstwy?

Komórka ta ma jądro komórkowe, kwasochłonną cytoplazmę, wypustki, którymi łączy się z innymi komórkami, niewiele kropel tłuszczu, dużo nitkowatych mitochondriów z kanalikowymi grzebieniami i obfitą gładką siateczkę śródplazmatyczną. Komórki tej warstwy uwalniają steroidy płciowe np. dehydroepiandrosteron (DHEA).

Jaką funkcję pełnią mineralokortykoidy? Przez co są wydzielane?

Wpływają na gospodarkę wodną i mineralną organizmu. Wydzielane są przez komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza.

Jakie hormony pobudzają wydzielanie aldosteronu?

Angiotensyna 2 i adrenokortykotropina (ACTH).

Sprecyzuj, gdzie w nadnerczu produkowane są hormony wpływające na gospodarkę mineralną organizmu?

Produkowane są w warstwie kłębkowatej kory nadnercza.

Jaką funkcję pełnią glikokortykoidy? Przez co są wydzielane?

Wpływają na komórki wątrobowe, mięśniowe, tkanki tłuszczowej żółtej i skóry. W komórkach wątrobowych powodują syntezę glukozy i białek z aminokwasów. W innych komórkach z kolei powodują procesy kataboliczne, czyli rozpad białek, tłuszczów i węglowodanów. Hamują także podziały komórek, w związku z czym stosuje je się w celu wywołania immunosupresji po przeszczepieniu narządu. Wydzielane są przez komórki warstwy pasmowatej kory nadnercza.

Wymień elementy strukturalne rdzenia nadnercza.

- tkanka łączna właściwa luźna stanowiąca zrąb

- naczynia krwionośne włosowate zatokowe

- komórki endokrynowe

- komórki nerwowe

Z jakich rodzajów tkanek zbudowany jest zrąb: a) węzłów chłonnych, b) kory nadnerczy?

a) z tkanki siateczkowej

b) z tkanki łącznej właściwej luźnej

Przedstaw ultrastrukturę komórki endokrynowej rdzenia nadnercza.

Komórka taka ma okrągłe, pęcherzykowate jądro, szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze (jasne i ciemne).

Jakie hormony produkuje rdzeń nadnercza? Jakie są ich inne nazwy?

Są nimi adrenalina i noradrenalina, a ich inne nazwy do epinefryna i norepinefryna.

W których pęcherzykach komórek endokrynowych rdzenia nadnercza znajduje się adrenalina, a w których noradrenalina?

Adrenalina w pęcherzykach jasnych, zaś noradrenalina w ciemnych.

Co oprócz adrenaliny i noradrenaliny znajduje się w pęcherzykach komórek endokrynowych rdzenia nadnercza?

- dopamina

- chromogranina (wiążąca przejściowo katecholaminy)

Jak inaczej nazywane są komórki endokrynowe rdzenia nadnerczy?

Nazywane są komórkami chromochłonnymi.

Którego hormonu nadnercza wydzielają więcej - adrenaliny czy noradrenaliny?

Więcej wydzielają adrenaliny.

Jakie funkcje pełni adrenalina?

- przyspiesza rytm pracy serca

- powoduje skurcz tętnic i tętniczek podnosząc ciśnienie krwi

- powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi

Co to są ciałka przyzwojowe i jaką funkcję pełnią?

Są to zgrupowania komórek endokrynowych (chromochłonnych) wydzielające katecholaminy (adrenalinę i noradrenalinę).

Jak wspólna cecha łączy rdzeń nadnerczy i ciałka przyzwojowe?

Występują w nich komórki chromochłonne. Oba wytwarzają katecholaminy (adrenalinę i noradrenalinę). Mają wspólne pochodzenie.

Wymień 2 narządy, które mają dwojakie pochodzenie.

- grasica

- nadnercza

Dlaczego usunięcie rdzenia nadnerczy nie powoduje śmierci?

Ponieważ funkcję produkcji katecholamin przejmują ciałka przyzwojowe.

Gdzie w organizmie występują komórki chromochłonne?

W rdzeniu nadnercza, ciałkach przyzwojowych, jako pojedyncze komórki w przewodzie pokarmowym i oddechowych, w jajniku, jądrze, nerce, wątrobie, sercu.

WEWNĄTRZWYDZIELNICZE

Czym różnią się gruczoły wewnątrzwydzielnicze (endokrynowe) od zewnątrzwydzielniczych (egzokrynowych)?

Gruczoły wewnątrzwydzielnicze nie mają swoich przewodów odprowadzających i wydzielają do krwi, płynu tkankowego, chłonki lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Zaś gruczoły zewnątrzwydzielnicze mają te przewody i ich wydzielina wydostaje się na zewnątrz organizmu lub do światła narządów rurowych organizmu.

Jak możemy podzielić gruczoły endokrynowe?

- oddzielne narządy zwarte jak przysadka, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, nadnercza

- gruczoły amfikrynowe tj. zgrupowania komórek endokrynowych wstępujące w gruczołach zewnątrzwydzielniczych jak trzustka, jądro, jajnik, mózg, nerka czy łożysko

- pojedyncze komórki endokrynowe występujące w przewodzie pokarmowym czy oddechowym

Co to jest hormon i jak działa?

Jest to substancja chemiczna (cząsteczka sygnałowa), która reguluje czynność innych komórek. Regulacja ta odbywa się poprzez związanie hormonu z receptorami komórki, aktywację genów, transkrypcję i syntezę białka.

Jak klasyfikujemy hormony?

- steroidy

- analogi kwasów tłuszczowych

- analogi aminokwasów i ich pochodnych

- peptydy, białka, glikoproteiny

Podaj 3 przykłady hormonów steroidowych i nazwy narządów przez jakie są one uwalniane.

- testosteron - komórki śródmiąższowe jądra, (wnękowe u kobiet)

- estrogeny - komórki śródmiąższowe jajnika

- aldosteron - warstwa kłębkowata kora nadnerczy

Podaj 3 przykłady hormonów pochodzenia aminokwasowego i nazwy narządów, przez które są one uwalniane?

- tyroksyna - komórki pęcherzykowe tarczycy

- adrenalina - komórki chromochłonne rdzenia nadnerczy i ciałek przyzwojowych

- noradrenalina - komórki chromochłonne rdzenia nadnerczy i ciałek przyzwojowych

Podaj 2 przykłady hormonów o pochodzeniu białkowym i nazwy narządów, przez które są wydzielane?

- adrenokortykotropina (ACTH) - przysadka gruczołowa

- tyreotropina (TSH) - przysadka gruczołowa

Jakie elementy składają się na układ podwzgórzowo-przysadkowy?

- neurony wydzielnicze podwzgórza

- przysadka mózgowa

Co syntetyzują neurony wydzielnicze podwzgórza?

- liberyny i statyny

- antydiuretynę (wazopresynę, ADH)

- oksytocynę (OT)

Jaka jest funkcja: a) antydiuretyny, b) oksytocyny?

a) zwiększa resorpcję wody w nerce, przyczynia się do zwiększenia ciśnienia krwi

b) wywołuje skurcze mięśni gładkich macicy i gruczołu mlekowego, wywołuje bóle porodowe

Z jakich dwóch części składa się przysadka?

- przysadka gruczołowa

- przysadka nerwowa

Z jakich części składa się przysadka: a) gruczołowa, b) nerwowa?

a) płat przedni (część dalsza), część guzowa, część pośrednia

b) płat tylny (wyrostek lejka), trzon lejka, wyniosłość przyśrodkowa

Wymień wszystkie komórki części gruczołowej przysadki, które nie są komórkami wydzielniczymi.

- komórki tkanki łącznej właściwej luźnej

- komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych

- komórki mięśniowe gładkie naczyń krwionośnych włosowatych

Wymień elementy strukturalne płata przedniego przysadki. Podkreśl te, których czynność jest regulowana przez gonadoliberyny podwzgórza.

- tkanka łączna właściwa luźna

- naczynia krwionośne włosowate zatokowe

- komórki endokrynowe, a wśród nich komórki gonadotropowe

Co to jest neurofizyna, jaka jest jej funkcja? Gdzie jest wytwarzana?

Jest to białko transportujące hormony podwzgórza do przysadki nerwowej, gdzie są uwalniane. Wytwarzana jest w neuronach wydzielniczych podwzgórza.

Gdzie leżą prekursory komórek wydzielających hormony części nerwowej przysadki?

W podwzgórzu.

Gdzie usytuowane są komórki wytwarzające hormony uwalniane w części nerwowej przysadki? Wymień nazwy tych hormonów.

Usytuowane są w podwzgórzu i produkują liberyny, statyny, wazopresynę (adiuretynę) i oksytocynę.

Z jakiego listka zarodkowego pochodzi przysadka mózgowa?

Pochodzi z ektodermy.

Z jakich elementów zbudowana jest przysadka gruczołowa?

- tkanka łączna właściwa luźna z włóknami siateczkowymi

- naczynia krwionośne włosowate typu zatokowego

- komórki endokrynowe

Jaką wspólną nazwą określamy hormony produkowane przez przysadkę gruczołową?

Są to hormony tropowe (tropiny).

Jakie hormony wydziela przysadka gruczołowa i jaka jest ich funkcja?

- somatotropina (hormon wzrostu, STH), wpływa na komórki wątrobowe pobudzając je do wydzielania somatomedyn, które stymulują wzrost chrząstki, kości i całego organizmu

- adrenokortykotropina (ACTH), pobudza komórki endokrynowe kory nadnerczy do wytwarzania hormonów steroidowych

- tyreotropina (TSH), pobudza komórki pęcherzyków tarczycy to wytwarzania hormonów komórek pęcherzykowych

- folitropina (FSH), pobudza u samic dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych oraz wytwarzanie i uwalnianie estrogenów. U samców oddziałuje na komórki podporowe kanalików nasiennych i stymuluje spermatogenezę

- lutropina (luteotropina, hormon luteinizujący, LH), u samic stymuluje owulację, formowanie się ciałka żółtego i wpływa na wytwarzanie i uwalnianie progesteronu. U samców wpływa na wytwarzanie i uwalnianie testosteronu.

- prolaktyna (PRL) lub (hormon laktogenny, laktotropina, LTH), zapoczątkowuje wzrost gruczołu mlekowego, pobudza wydzielanie mleka oraz podtrzymuje takie wydzielanie. Wpływa również na wytworzenie stereotypu zachowań macierzyńskich

- lipotropina (LPH), działa na komórki tłuszczowe pobudzając w nich lipolizę, jest także prekursorem endorfin

- melanotropina (MSH), ma słaby wpływ na melanocyty, powoduje niekiedy przebarwienia skóry

Jak klasyfikujemy komórki wydzielnicze przysadki gruczołowej?

- komórki somatotropowe zawierające STH

- komórki tyreotropowe zawierające TSH

- komórki kortykotropowe zawierające ACTH, MSH i LPH

- komórki gonadotropowe typu I zawierające FSH

- komórki gonadotropowe typu II zawierające LH

- komórki laktotropowe

Które komórki wydzielnicze przeważnie spotyka się w części guzowej przysadki?

Spotyka się tam komórki gonadotropowe.

Co to jest proopiokortyna?

Jest to prohormon (duża cząsteczka białka), która jest cięta przez proteazę na trzy fragmenty, które są hormonami: ACTH, MSH i LPH oraz czwarty, który jest β-endorfiną.

Co to są liberyny i statyny? Gdzie są produkowane?

Są to hormony kontrolujące aktywność wydzielniczą komórek przysadki gruczołowej. Produkowane są przez neurony podwzgórza.

Jaki szczególny rodzaj naczyń występuje w przysadce? Podaj ich lokalizację?

Są to naczynia krwionośne włosowate zatokowe (okienkowe?) zlokalizowane w części gruczołowej przysadki.

Gdzie syntetyzowane są hormony, które uwalnia przysadka nerwowa?

Syntetyzowane są one w podwzgórzu.

Co to jest neurosekrecja?

Jest to wydzielanie hormonów przez neurony wydzielnicze podwzgórza.

Co składa się na przysadkę nerwową?

- pęczek aksonów neuronów wydzielniczych podwzgórza

- pituicyty

Co to są pituicyty i jak je się dzieli?

Są to komórki neurogleju wchodzące w skład przysadki nerwowej dzielące się na protoplazmatyczne i włókniste.

Jakie funkcje spełnia szyszynka?

- wraz z układem podwzgórzowo-przysadkowym reguluje funkcje wewnątrzwydzielnicze

- reguluje czynności organizmu, w których występuje cykliczność (rytmiczność)

- wywołuje sen i senność

- hamuje rozwój gonad

- u ssaków reaguje na bodźce świetlne przekazywane przez siatkówkę oka

Z jakiego listka zarodkowego powstaje szyszynka i w jakim wieku u zwierząt osiąga największy stopień rozwoju? Co się z nią później dzieje?

Powstaje z ektodermy i najlepiej rozwinięta jest u zwierząt młodych. Później ulega stopniowej inwolucji.

Wymień elementy strukturalne szyszynki.

- torebka łącznotkankowa

- tkanka łączna międzypłacikowa

- liczne naczynia krwionośne włosowate

- pinealocyty

- mało liczne komórki śródmiąższowe i komórki tuczne

Jakie hormony wydzielane są przez pinealocyty?

- melatonina

- wazotocyna

Jakie zmiany zachodzą w szyszynce wraz z wiekiem?

- zwiększa się ilość tkanki łącznej właściwej

- pojawia się piasek szyszynki

- stopniowa inwolucja

Przez co wydzielana jest melatonina?

Wydzielana jest przez szyszynkę.

Czym są ziarna piasku szyszynki? Co oznacza się jego pojawienie?

Są one złogami hydroksyapatytu. Oznacza to degenerację szyszynki.

Kiedy pinealocyty wydzielają najwięcej, a kiedy najmniej melatoniny?

Najwięcej wydzielają jej w nocy, a najmniej w dzień.

Jakie są funkcje: a) melatoniny, b) wazotocyny?

a) wywołuje senność i sen (idoloamina)

b) działa jako antygonadotropina, hamując rozwój gonad (peptyd)

Z jakiego listka zarodkowego wywodzi się tarczyca?

Wywodzi się z endodermy/entoderma ?.

Z czego składa się: a) zrąb, b) miąższ tarczycy?

a) z odnóg tkanki łącznej właściwej wnikającej do narządu z torebki łącznotkankowej i biegnących w nich naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych, limfatycznych oraz włókien nerwowych

b) z pęcherzyków tarczycy oraz komórek C (komórek jasnych)

Jakie elementy występują: a) między pęcherzykami tarczycy, b) między komórkami wydzielającymi hormon zwiększający poziom wapnia w osoczu?

a) tkanka łączna właściwa luźna, naczynia krwionośne włosowate zatokowe, naczynia limfatyczne, włókna nerwowe, komórki C

b) tkanka łączna właściwa, naczynia krwionośne włosowate zatokowe

Sprecyzuj, gdzie leżą w tarczycy komórki C? Jak nazywa się substancja czynna wydzielana przez te komórki?

Komórki te leżą w tkance łącznej właściwej luźnej pomiędzy pęcherzykami tarczycy. Głównym ich hormonem jest kalcytonina. Wydzielają też bardzo małe ilości katecholamin.

Jakie struktury w tarczycy wydzielają hormony? Podaj nazwy tych hormonów.

- komórki nabłonka pęcherzyków wydzielają trijodotyroninę (T₃) oraz tetrajodotyroninę (T₄, tyroksynę)

- komórki C wydzielają kalcytoninę oraz bardzo małe ilości katecholamin

Co to są tyreocyty?

Są to komórki nabłonka jednowarstwowego płaskiego lub walcowatego (w zależności od stanu czynnościowego gruczołu) pęcherzyków tarczycy.

Jaką funkcję pełnią komórki główne pęcherzyka tarczycy?

Wydzielają trijodotyroninę i tyroksynę.

Czym szczególnym w porównaniu z innymi gruczołami dokrewnymi charakteryzuje się sposób wydzielania komórek nabłonkowych tarczycy?

Wydzielają one w dwóch kierunkach - do światła pęcherzyka i do krwi.

Co znaczy, że komórki tarczycy wydzielają w dwóch kierunkach?

Oznacza to, że wydzielają do światła pęcherzyka i do krwi.

Pod wpływem jakiego hormonu i gdzie produkowanego komórki pęcherzykowe tarczycy wydzielają T₃ i tyroksynę?

Pod wpływem tyreotropiny (TSH) produkowanej przez przysadkę gruczołową.

Co to jest tyreoglobulina?

Jest to inaczej koloid tarczycy wypełniający jej pęcherzyki.

Podaj dokładnie nazwę i lokalizację komórek, których hormon reguluje pracę tarczycy.

Są to komórki tyreotropowe zlokalizowane w przysadce gruczołowej.

Wymień składniki koloidu tarczycy.

- ciałka białkowe związane z jodem (tyreoglobulina)

- ciała czynne (tyroksyna i trijodotyronina)

Jakie są cechy komórek pęcherzykowych tarczycy?

Mają dobrze rozwiniętą szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze. Na ich wolnej powierzchni znajdują się mikrokosmki.

Jakie są charakterystyczne cechy komórek C tarczycy?

- mają duże, owalne, pęcherzykowate jądra

- mają dobrze rozwiniętą szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze

Przez jakie komórki wydzielane są: a) wazotocyna, b) aldosteron, c) tyroksyna?

a) pinealocyty szyszynki

b) komórki warstwy kłębkowatej kory nadnerczy

c) komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy (tyreocyty, komórki główne tarczycy)

Przez jakie komórki wytwarzana jest kalcytonina? Gdzie znajdują się dla niej receptory i jakie funkcje spełnia?

Wytwarzana jest przez komórki C tarczycy. Receptory dla niej znajdują się na powierzchni osteoklastów. Jej zadaniem jest hamowanie niszczenia kości i uwalniania z niej jonów wapnia. Obniża również wchłanianie wapnia i fosforanów w jelicie, a zwiększa ich wydalanie z moczem. Obniża poziom wapnia we krwi.

Jak nazywa się obniżenie stężenia jonów wapnia we krwi?

Jest to hipokalcemia.

Który hormon działa silniej - tyroksyna czy trijodotyronina?

Silniej działa trijodotyronina.

Jaką funkcję w organizmie spełniają trijodotyronina i tyroksyna?

Zwiększają tempo przemiany materii wpływając na mitochondria różnych komórek organizmu i doprowadzając do:

- zwiększenia liczby mitochondriów

- zwiększenia liczby grzebienie mitochondrialnych

- zwiększenia syntezy białek mitochondrialnych

Zwiększają absorpcję węglowodanów w jelicie, regulują metabolizm tłuszczów, pobudzają wzrost organizmu.

Jaki hormon używany jest w leczeniu osteoporozy?

Jest nim kalcytonina.

W jaki sposób regulowana jest czynność tarczycy?

Regulowana jest przez układ podwzgórzowo-przysadkowy, który wydziela tyreoliberynę, która pobudza przysadkę gruczołową do wydzielania tyreotropiny, a ta z kolei pobudza komórki nabłonkowe pęcherzyków tarczycy do wytwarzania jodotyronin. Regulacja wydzielania kalcytoniny odbywa się przez zmianę stężenia jonów wapnia we krwi.

Co składa się na: a) zrąb, b) miąższ gruczołów przytarczycznych?

a) odnogi tkanki łącznej wnikające do narządu od torebki łącznotkankowej, naczynia krwionośne włosowate zatokowe

b) komórki endokrynowe główne i oksyfilne

Jaka jest ultrastruktura komórek głównych przytarczyc?

Są to komórki wieloboczne mające okrągłe, pęcherzykowate jądra, dobrze rozwiniętą szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze.

Jak dzielimy komórki główne przytarczyc? Które z nich wydzielają parathormon, a które są komórkami spoczynkowymi?

- komórki główne ciemne - wydzielają parathormon

- komórki główne jasne - spoczynkowe

Które komórki i jakie hormony zwiększają poziom wapnia we krwi?

Są to komórki główne ciemne gruczołów przytarczycznych, które produkują parathormon.

Które komórki syntetyzują hormon zwiększający poziom Ca²⁺ w osoczu krwi? Wymień komórki docelowe posiadające receptory dla tego hormonu.

Tymi komórkami są komórki główne ciemne gruczołów przytarczycznych. Receptory dla tego hormonu (PTH) znajdują się na powierzchni osteoblastów.

Jaki hormon wydzielają gruczoły przytarczyczne i jaka jest jego funkcja? Czy są one niezbędne do życia?

Wydzielają one parathormon (PTH), który pobudza niszczenie kości, uwalnianie wapnia i fosforanów do krwi i zwiększenie stężenia wapnia w krwi. Zwiększa absorpcję wapnia i fosforanów w jelicie, zwiększa resorpcję zwrotną wapnia w nerce. Usunięcie przytarczyc prowadzi do śmierci.

Gdzie znajdują się receptory dla parathormonu?

Na powierzchni osteoblastów.

Co to są wyspy trzustki? Jak są inaczej nazywane?

Są to zgrupowania komórek endokrynowych wśród zewnątrzwydzielniczej części trzustki. Nazywane są inaczej wyspami Langerhansa.

Co stanowi: a) zrąb, b) miąższ wysp Langerhansa trzustki?

a) tkanka łączna właściwa luźna podtrzymująca naczynia krwionośne włosowate zatokowe oraz zakończenia nerwowe

b) komórki endokrynowe A, B, D, PP oraz komórki układu APUD: P, EC, S i C

Których komórek endokrynowych jest najwięcej w wyspach trzustki? Jaka jest ultrastruktura tych komórek?

Najwięcej jest komórek B. Mają one okrągłe, pęcherzykowate jądra, rozwiniętą szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze.

Co wydzielają komórki B wysp trzustki? Przez co jest regulowane ich wydzielanie?

Wydzielają insulinę. Ich wydzielanie jest regulowane przez:

- stężenie glukozy we krwi

- hormony osi jelitowo-insulinowej

- aminokwasy (arginina, leucyna)

- glikokortykoidy, somatotropina

- adrenalinę, która jest inhibitorem wydzielania insuliny

Przedstaw ultrastrukturę komórek A wysp trzustki. Co one wydzielają?

Są to komórki większe od komórek B, mają rozwiniętą szorstką siateczkę sródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze. Wydzielają glukagon.

Jakie hormony wydzielają poszczególne komórki wysp Langerhansa trzustki i jaka jest ich funkcja?

- komórki A - glukagon, zwiększa stężenie glukozy we krwi, przyspiesza glikogenolizę w komórkach wątrobowych. Pobudza także wydzielanie insuliny i somatostatyny

…

Prelekcja z gruczołów dokrewnych

Pochodzenie:

Ektoderma:

szyszynka
przysadka nerwowa
komórki C tarczycy
rdzeń nadnerczy
ciałka przyzwojowe

Mezoderma

kora nadnerczy
serce
nerka
gruczoły płciowe

Entoderma

tarczyca
przytarczyce
wątroba
trzustka
jelita

Pochodne:

aminokwasów:

tyroksyna
trójjodotyronina
melatonina
adrenalina
noradrenalina
serotonina

białek:

kalcytonina
parathormon
atriopeptyna - jest wydzielany przez ściany przedsionków serca. Jego zadaniem jest rozluźnienie mięśni znajdujących się w żyłach oraz obniżenie ciśnienia krwi.
hormony przysadki
hormony przewodu pokarmowego