ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (ONZ)
Organizacja międzynarodowa o charakterze uniwersalnym, posiadająca najszerszy zakres działania ze wszystkich organizacji międzynarodowych. Została powołana na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych podpisanej w San Francisco w 1945 r., którą niejako zapowiedziały takie akty prawne i polityczne z czasów II wojny światowej jak: Karta Atlantycka z 1941 r., która określiła zasady, na jakich winna oprzeć się powojenna organizacja narodów świata; Deklaracja Narodów Zjednoczonych z 1942 r., w której blok państw koalicji antyhitlerowskiej przybrał nazwę Narodów Zjednoczonych; deklaracje polityczne z głównych konferencji czterech mocarstw (ZSRR, USA, Wielka Brytania, Chiny) odbytych w Teheranie 1943 r., Dumbarton Oaks 1944 r., Jałcie 1945 r., podczas których uzgodniono konieczność powołania organizacji, opartej na zasadzie suwerennej równości państw, dostępności dla wszystkich państw miłujących pokój oraz mających na celu utrzymanie międzynarodowego bezpieczeństwa i pokoju. Założycielska konferencja ONZ odbyła się w dniach 25 IV - 26 VI 1945 r. w San Francisco, kiedy to 50 państw ostatecznie opracowało i przyjęło Kartę NZ. Polska przystąpiła do ONZ 16 X 1945 r.
ONZ posiada własne: emblemat i flagę; zdolność prawną i osobowość międzynarodową; siedzibę w Nowym Jorku i jej odpowiedniki w Genewie i Wiedniu; nietykalny okręg administracyjny; immunitety i przywileje dla własnych pracowników; oficjalne języki (angielski, arabski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski). Głównymi jej celami są: utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa; organizowanie współpracy międzynarodowej w wielu dziedzinach; popieranie przyjaznych stosunków między państwami; harmonizowanie działań państw zmierzających do tych celów. Dla osiągania swych celów ONZ kieruje się następującymi zasadami: suwerennością i równością członków; przestrzeganiem zobowiązań międzynarodowych; pokojowym załatwianiem sporów bez używania groźby lub użycia siły; współdziałaniem członków w akcjach ONZ mających na celu zachowanie lub przywrócenie pokoju; walką o pokój na całym świecie, także w państwach nie będących jej członkami; nieinterwencją w sprawy wewnętrzne członków. Członkami ONZ mogą być tylko te państwa - a jest ich obecnie około 160 - które przestrzegają przyjętych przezeń celów i zasad. Głównymi organami są: Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarczo-Społeczna, Rada Powiernicza, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Sekretariat. Poza tym, mogą być tworzone dalsze organy pomocnicze; pośród już istniejących zwracają szczególną uwagę organy wyspecjalizowane, jak: Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy i Odbudowy (UNRRA), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Na uwagę zasługują wielorakie i wieloletnie związki, jakie łączą ONZ z Watykanem jako członkiem, ale nade wszystko - z nauką społeczną i działalnością Kościoła. Zapoczątkowały je: 1) wzajemne studiowanie: z jednej strony, encykliki Jana XXIII Pacem in terris, z drugiej zaś, szeregu dokumentów i orzeczeń ONZ, np. Karty Praw Człowieka; 2) równoległe wypracowanie w wielu dziedzinach zbieżnych, a nawet uzupełniających się doktryn i koncepcji ideowych oraz programów praktycznych, np. w zakresie integralnego rozwoju w płaszczyźnie kultury, nauki i oświaty (zob. ogłoszoną przez ONZ w latach 60-tych "dwudekadę rozwoju", ze strony Kościoła wydanie przez Pawła VI encykliki Populorum progressio oraz odwołującej się doń 20 lat później encykliki Jana Pawła II Sollicitudo rei socialis); 3) wspólne zasługi, żywione obawy i nadzieje, np. dotyczące zawartej w Deklaracji Praw Człowieka czy też w wydanej niedawno Karcie Praw Rodziny - obrony praw człowieka i jego podstawowych wspólnot, o co upominali się szczególnie głośno papieże: od Piusa XII do Jana Pawła II.