BANK I KREDYT maj 2003 Makroekonomia 17
Argentył
ski kryzys walutowy.
Próby przezwyci�Żenia*
Urszula �u"awska
Kontrolowanie i przezwyci�Żanie kryzysu walutowego, kach stan finansów publicznych. Za"amanie gospodarki
który wybuch" w grudniu 2001 r. i by" ukoronowaniem argentył
skiej zagraŻa"o takŻe stabilnoĘci innych gospoda-
narastających od kilku lat trudnoĘci gospodarczych i re- rek regionu, oddzia"ywa"o negatywnie nawet na rynki fi-
cesji, przebiega na kilku p"aszczyznach. Kwestią pierw- nansowe krajów eksportujących kapita".
szoplanową, jak wskazuje sam fakt wybuchu kryzysu wa-
lutowego, by"o przywrócenie równowagi w zewn�trznej
sferze gospodarki. Og"oszenie moratorium w grudniu Gospodarka argentył
ska w 2002 r.1
2001 r. by"o jedynie publicznym uznaniem stanu faktycz-
nego. Ratunkiem mog"a by� dopiero dewaluacja peso Pod koniec 2001 r. trudnoĘci w zbilansowaniu finansów
i odejĘcie od zarządu walutą. Konieczne by"o teŻ uzyska- publicznych, brak Ęrodków dewizowych na obs"ug� za-
nie akceptacji MFW dla programu naprawczego. Dewalu- d"uŻenia zagranicznego i przed"uŻająca si� recesja zmu-
acja zagraŻa"a jednak stabilnoĘci sektora bankowego, i to si"y rząd do podj�cia drastycznych kroków, zasadniczo
ze wzgl�du zarówno na struktur� walutową, czasową, jak zmieniających sposób funkcjonowania systemu gospo-
i podmiotową transakcji finansowych. PrzejĘciowo sys- darczego. Ratując system bankowy, zamroŻono Ęrodki
tem bankowy by" chroniony przez zamroŻenie kont; zdeponowane na kontach bankowych (wprowadzając
wczeĘniej czy póęniej musiano si� jednak z tego wycofa�. tzw. corralito), ustanawiając daleko posuni�te restrykcje
ZamroŻenie kont, ratując doraęnie banki, wyklucza"o w podejmowaniu gotówki w walucie narodowej, jak teŻ
równoczeĘnie prowadzenie przez te instytucje normalnej ograniczenia w sprzedaŻy dewiz. Odstąpiono od wpro-
dzia"alnoĘci. NaleŻa"o teŻ zadecydowa�, jak mia"y by� wadzonego w 1991 r. systemu zarządu walutą i sztywne-
roz"oŻone koszty przywrócenia normalnego funkcjono- go powiązania argentył
skiego peso z dolarem (a od po-
wania rynku finansowego mi�dzy uczestników Życia go- "owy 2001 r. z dolarem i euro). Po ponad miesiącu za-
spodarczego. Przez ca"y 2002 r. i w pierwszych miesią- mieszek spo"ecznych, masowych protestów i szybkich
cach 2003 r. trwa"y zmagania mi�dzy ekonomistami, pró- zmian na najwyŻszych stanowiskach w administracji
bującymi znaleę� najkorzystniejsze wyjĘcie z sytuacji pał
stwowej  a takŻe po og"oszeniu formalnego morato-
kryzysowej, kierując si� wiedzą ekonomiczną, a prawni- rium zad"uŻenia zagranicznego  prezydentem Argenty-
kami, skutecznie torpedującymi na drodze sądowej ny zosta" Eduardo Duhalde, któremu wraz ze zmieniają-
wprowadzane rozwiązania, g"ównie w imi� ochrony w"a- cymi si� szefami resortów gospodarczych i banku cen-
snoĘci prywatnej. Wobec pog"�biającego si� kryzysu tralnego przysz"o poszukiwa� dróg wyjĘcia z kryzysu go-
w sektorze realnym gospodarki naleŻa"o obawia� si� la- spodarczego. 10 stycznia 2002 r. og"oszono dewaluacj�
winy bankructw, które musia"yby si� negatywnie odbi� peso oraz przyj�to zasady przymusowej zamiany na pe-
takŻe na sektorze finansowym. Niepokoi" w tych warun- so aktywów i pasywów dolarowych po róŻnych kursach.
* 1
Jest to kontynuacja opracowania z nr. 4/2003  Banku i Kredytu . W poprzed- O ile nie zaznaczono inaczej dane statystyczne i informacje pochodzą z Mi-
nim artykule przedstawiono mechanizmy, które doprowadzi"y do wybuchu nisterstwa Gospodarki Argentyny oraz z Komisji Ekonomicznej ONZ ds. Ame-
kryzysu walutowego w grudniu 2001 r. ryki �acił
skiej i Karaibów (CEPAL).
18 Makroekonomia BANK I KREDYT maj 2003
Utrzymująca si� w Argentynie od czterech lat de- Wykres 1 Kurs nominalny
koniunktura sprowadzi"a poziom aktywnoĘci gospo-
4,50
darczej do poziomu z 1993 r., przy czym stopa bezrobo-
4,00
cia osiągn�"a swe historyczne maksimum. DziĘ moŻna
3,50
3,00
juŻ chyba powiedzie�, Że dno kryzysu przypad"o
2,50
na pierwszy semestr 2002 r., podczas gdy w drugim se-
2,00
1,50
mestrze moŻna by"o zaobserwowa� oznaki zarówno
1,00
pewnego oŻywienia, jak i stabilizowania sytuacji go-
0,50
0,00
spodarczej. Sposób ewolucji poszczególnych sk"adni-
ków zagregowanego popytu w ciągu kryzysowego 2002
r. prezentuje tabela 1.
Z przedstawionych danych wynika, Że  dno kry- Łród"o: Ministerio de Econom�a RA, Indicadores económicos.
zysu w sferze realnej osiągni�to w I kwartale 2002 r.,
natomiast pog"�bienie niekorzystnych zjawisk w sferze 40% importu, moŻna okreĘli� jako substytuującą im-
finansowej moŻna zaobserwowa� równieŻ w II kwarta- port2.
le. Maksimum bezrobocia  21,5%  przypad"o na maj Przeprowadzona dewaluacja zasadniczo zmieni"a
2002 r. Najwi�ksze za"amanie wystąpi"o w dzia"ach struktur� argentył
skiego bilansu p"atniczego. Kszta"to-
związanych z procesami inwestycyjnymi: produkcja wanie si� uwolnionego w styczniu 2002 r. kursu walu-
budownictwa zmala"a w ciągu roku o ponad 36%. ty ilustruje wykres 1.
Po ponad dwóch latach zmniejszania si� produkcji Uwolnienie kursu peso w pierwszym pó"roczu
przemys"owej, od II kwarta"u 2002 r. obserwuje si� wy- 2002 r. zaowocowa"o szybką utratą wartoĘci przez wa-
raęny wzrost aktywnoĘci w niektórych dzia"ach prze- lut� argentył
ską, a takŻe znacznymi wahaniami kurso-
mys"u przetwórczego, przede wszystkim tych, które wymi. Drugie pó"rocze cechowa"a najpierw stabilizacja
w poprzednich latach odnotowa"y najg"�bsze za"ama- kursu, a nast�pnie wzrost wartoĘci peso w stosunku
nie. Przemys" tekstylny, którego produkcja osiągn�"a do dolara. Tendencja ta pog"�bi"a si� w I kwartale
minimum w marcu 2002 r. (na poziomie 35,9% pro- 2003 r.
dukcji z 1997 r.), odnotowuje od tego momentu sta"y Realna deprecjacja peso w I pó"roczu 2002 r. by"a
wzrost, co pozwoli"o na osiągni�cie w styczniu 2003 r. niemal tak szybka, jak zmiany nominalne. Od po"owy
poziomu produkcji z 1997 r. TakŻe przemys" mecha- roku obserwuje si� natomiast realną aprecjacj� peso:
niczny i metalowy, którego produkcja w lutym 2002 r. najszybszą wzgl�dem waluty g"ównego regionalnego
kszta"towa"a si� na poziomie zaledwie 31,4% poziomu partnera gospodarczego, nieco wolniejszą wzgl�dem
z 1997 r., odnotowuje znaczny przyrost produkcji, dolara USA i najwolniejszą wzgl�dem euro.
o 78% do stycznia 2003 r. Pozwoli"o to w tym miesią- Radykalne zahamowanie importu spowodowane
cu na osiągni�cie 57% produkcji z 1997 r. Przemiany dewaluacją, ale takŻe zmniejszeniem popytu globalne-
w sferze produkcji doĘ� wyraęnie, zdaniem ekspertów go pozwoli"o na osiągni�cie wysokiego dodatniego sal-
z argentył
skiego Ministerstwa Gospodarki, wskazują da obrotów handlowych. Osiągni�to je mimo pewnego
na uaktywnianie si� elementów strategii substytucji opóęnienia w uzyskiwaniu dochodów z eksportu, b�-
importu w czasie obecnego za"amania gospodarczego. dącego skutkiem wprowadzenia obowiązku odsprzeda-
Szacują oni, Że w pierwszym pó"roczu 2002 r. produk- Ży dewiz, co wobec niepewnoĘci rynku wewn�trznego
cj� przemys"ową o wartoĘci 7 mld peso, tj. odpowiada
2
 El Clarin , 16.02.2003 r.
Tabela 1 Gospodarka Argentyny w 2002 r.
(zmiany w stosunku do analogicznego okresu
Wykres 2 Kurs realny peso wzgl�dem
2001 r.)
dolara USA, reala (Brazylia) i Euro
I kw. II kw. III kw. IV kw. Rok 2002
PKB realny -16,3 -13,6 -10,4 -3,1 -11,0
3,000
Konsumpcja -20,1 -15,6 -12,8 -4,3 -13,4
2,500
Inwestycje -45,4 -43,0 -32,3 -25,0 -36,9
Eksport 5,6 -0,8 -2,7 9,6 2,6
2,000
Import -57,4 -56,7 -51,3 -31,4 -50,7
Deflator PKB 7,6 34,1 39,4 45,1 20,2
1,500
Kurs nominalny
1,000
(koniec okresu,
peso za USD) 2,9 3,8 3,68 3,5 3,5
0,500
Kurs realny
(koniec okresu,
0,000
X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
peso za USD) 2,64 2,91 2,63 2,48 2,48 2001 2002 2003
do US D do r e ala braz y lijs kie go do euro
Łród"o: Banco Central de la Republica Argentina,  Programa Monetraio. Ano
2003 Buenos Aires 2002.
Łród"o: Ministerio de Econom�a RA, Indicadores económicos.
peso za dolara
2001-11-30
2001-12-14
2001-12-28
2002-01-11
2002-01-25
2002-02-08
2002-02-22
2002-03-08
2002-03-22
2002-04-05
2002-04-19
2002-05-03
2002-05-17
2002-05-31
2002-06-14
2002-06-28
2002-07-12
2002-07-26
2002-08-09
2002-08-23
2002-09-06
2002-09-20
2002-10-04
2002-10-18
2002-11-01
2002-11-15
2002-11-29
2002-12-13
2002-12-27
2003-01-10
2003-01-24
2003-02-07
2003-02-21
2003-03-07
2003-03-21
BANK I KREDYT maj 2003 Makroekonomia 19
sk"oni"o wielu eksporterów do d"uŻszego niŻ zazwyczaj wa"yby odpowiednimi Ęrodkami na pokrycie zobowią-
przechowywania produktów rolnych po Żniwach. Ra- zał
. W przypadku takiej samej konwersji aktywów
chunek obrotów bieŻących, mimo znacznych p"atnoĘci d"uŻnicy banków popadliby w trudnoĘci nie do poko-
z tytu"u zysku i procentu (rz�du 1,7 mld USD kwartal- nania, które musia"yby spowodowa� fal� bankructw.
nie netto), zamyka" si� saldem dodatnim (od 1,5 mld W konsekwencji poszkodowany by"by wi�c takŻe sek-
USD w I kwartale 2002 r. do 2,5 mld USD w III kwarta- tor bankowy. Dolaryzacja nie rozwiąza"aby wi�c zasad-
le 2002 r.)3. Pozwoli"o to na cz�Ęciowe pokrycie ujem- niczego problemu gospodarki argentył
skiej ani sektora
nego salda w obrotach kapita"owych. To ostatnie bankowego. Inną wersj� dolaryzacji zaproponowali
od IV kwarta"u 2001 r. by"o ujemne; waha"o si� od 6 eksperci Banku �wiatowego5. UwaŻają oni, Że pe"na
mld USD na koniec 2001 r. do 2 mld USD w III kwarta- dolaryzacja nie rozwiąza"aby problemów gospodar-
le 2002 r. TakŻe w III kwartale po raz pierwszy od wy- czych Argentyny, gdyŻ nie gwarantuje pe"nej dyscypli-
buchu kryzysu odnotowano dodatnie saldo bilansu ny budŻetowej i p"acowej. Zaproponowali wprowadze-
p"atniczego. Narasta"y natomiast p"atnoĘci przetermi- nie systemu dwuwalutowego: niewymienialnego peso
nowane, g"ównie za sprawą nieobs"ugiwanego zad"uŻe- dla transakcji wewn�trznych i dolarów jako Ęrodka te-
nia publicznego. �ączna wielkoĘ� opóęnieł
p"atni- zauryzacji. Ich zdaniem, pomog"oby to w utrzymywa-
czych skumulowanych w ciągu trzech miesi�cy 2002 r. niu elastycznych dostosował
w sektorze wewn�trznym
wynios"a 7,7 mld USD. przy jednoczesnym zachowaniu wartoĘci depozytów
Mimo Że tak wiele zobowiązał
nie by"o realizowa- terminowych. Rząd Argentyny wybra" jednak  przy-
nych w przewidzianym terminie, a inne kontrakty re- najmniej dotychczas  rozwiązanie zachowujące nieza-
negocjowano, wobec ustania dop"ywu kapita"u zagra- leŻnoĘ� waluty krajowej.
nicznego odnotowano powaŻne zmniejszenie poziomu Niejakim zaskoczeniem by" ma"y, w stosunku
rezerw walutowych, których minimum przypad"o na li- do oczekiwanego oraz wobec nominalnej dewaluacji
piec 2002 r. Odp"yw rezerw mi�dzynarodowych by" peso, wzrost cen. Najbardziej podroŻa"y dobra tradable
spowodowany ucieczką kapita"ów prywatnych (hamo- oraz te ze znacznym wsadem pochodzącym z importu.
waną w zasadzie jedynie brakiem p"ynnoĘci po wpro- Wzrost cen pozosta"ych dóbr by" natomiast niewielki,
wadzeniu corralito) oraz p"atnoĘciami z tytu"u obs"ugi nie by"o takŻe dostosował
p"acowych wraz z ich proin-
zagranicznego d"ugu publicznego. Od wrzeĘnia flacyjnymi konsekwencjami.
do grudnia 2002 r. Argentynie uda"o si� cz�Ęciowo od- W kraju o tak zakorzenionych tradycjach inflacji
budowa� rezerwy walutowe. inercyjnej jak Argentyna wystąpienie znacznie s"abszej,
W po"owie 2002 r. coraz cz�Ęciej moŻna by"o s"y- niŻ si� spodziewano, presji inflacyjnej by"o wynikiem
sze� g"osy, Że jedynie pe"na dolaryzacja gospodarki mo- konsekwentnej, cho� nieraz drastycznej polityki gospo-
Że zapewni� przezwyci�Żenie kryzysu. Wysuwano te- darczej. Oprócz ograniczenia popytu w wyniku zamro-
z�, Że wobec silnej dewaluacji peso dolaryzacja Żenia kont na niski poziom inflacji  zdaniem Minister-
przy kursie 4 peso za dolar zapewni gospodarce konku- stwa Gospodarki  wp"yn�"a trafna polityka wspierania
rencyjnoĘ�, co pozwoli powróci� na ĘcieŻk� wzrostu sektora finansowego, minimalizująca wzrost bazy mo-
gospodarczego. Nasuwa"y si� jednak takŻe wątpliwo- netarnej. Zastosowano takŻe administracyjne metody
Ęci. Eksperci zagraniczni4, wyst�pując w obronie prawa ograniczania wzrostu cen. Dotyczy"o to przede wszyst-
w"asnoĘci, Żądali zwrotu depozytów dolarowych bądę kim us"ug Ęwiadczonych przez sprywatyzowane przed-
w formie dewizowej, bądę po ich konwersji wed"ug bie- si�biorstwa, których ceny, zgodnie z umowami prywa-
Żącego kursu. W przypadku konwersji jedynie zobo- tyzacyjnymi, by"y indeksowane wed"ug inflacji w USA.
wiązał
banków wed"ug tych zasad banki nie dyspono- Rząd zadecydowa" o zamianie na peso w stosunku 1:1
3
Obecnie (14.03) dost�pne są dane statystyczne do III kwarta"u 2002 r.
5
4
A. de la Torre, E. Levy Yeyati, S. Schmukler: Argentina Financial Crisis: Flo-
Np. Kurt Schuler z Joint Economic Committee of Congress  przytaczam
ating Money, Sinking Banking. June 2002  za  The Economist 8.08.2002 r.
za  The Economist 8.08.2002 r.
Wykres 4 Zmiany cen konsumpcyjnych
Wykres 3 Rezerwy walutowe BCRA
160,00
mln USD
25000
140,00
120,00
20000
100,00
80,00
15000
60,00
10000
40,00
20,00
5000
0,00
XI II IV VI VIII X XII I III
0
X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II 2001 2002 2003
2001 2002 2003
XI 2001 = 100
Łród"o: Ministerio de Econom�a RA, Indicadores económicos.
Łród"o: Ministerio de Econom�a RA, Indicadores económicos.
20 Makroekonomia BANK I KREDYT maj 2003
okreĘlonych w dolarach taryf us"ug komunalnych i nie za dolara oznacza"oby to przywrócenie wartoĘci dolaro-
zgadza" si� na ich póęniejszy wzrost, co zresztą spowo- wej d"ugu z przed dewaluacji, przy jednoczesnym od"o-
dowa"o liczne protesty przedsi�biorstw zagranicznych Żeniu w czasie jego sp"aty. Takie rozwiązanie, nie-
dzia"ających w Argentynie i odwo"ania do waszyngtoł
- zmiernie kosztowne dla budŻetu pał
stwa, pozwoli"oby
skiego Mi�dzynarodowego Centrum Porozumieł
ds. In- na ograniczenie strat banków, towarzystw ubezpiecze-
westycji Zagranicznych. niowych i funduszy emerytalnych, które są g"ównymi
W I kwartale 2002 r. wzrost cen hurtowych wy- posiadaczami zobowiązał
skarbu pał
stwa. Poprawi"o-
niós" wprawdzie aŻ 35%, jednak ceny konsumpcyjne by to klimat wokó" polityki gospodarczej, jak teŻ przy-
w tym okresie wzros"y jedynie o 10%. W kwietniu, ze wróci"o cho�by minimalne zaufanie do instytucji finan-
wzgl�du na brak stabilnoĘci na rynku dewizowym sowych. Wi�kszym subsydiom rządowym dla upadają-
(kurs wymiany wyniós" wówczas 4 peso za dolara) cych banków sprzeciwia" si� jednak MFW. Czerwcowa
i zwi�kszenie akcji kredytowej wzrost cen konsumpcyj- misja MFW postawi"a jednak w Buenos Aires nowe wa-
nych moŻliwy dzi�ki pomocy rządowej dla banków (ni- runki, dotyczące miedzy innymi niezaleŻnoĘci banku
welowany jednak sprzedaŻą bonów skarbowych, tzw. centralnego, co nie pozwoli"o na szybki post�p w nego-
Letras), osiągną" 10%, by w kolejnych miesiącach wy- cjacjach. Tymczasem tylko w czerwcu i lipcu 2002 r.
gasną�. Argentyna potrzebowa"a po oko"o 1 mld dolarów na ob-
s"ug� zad"uŻenia zagranicznego. Przez ca"y 2002 r.
trwa"y negocjacje z Mi�dzynarodowym Funduszem
Negocjacje z MFW Walutowym i aŻ do listopada Argentyna stara"a si�
sprosta� swym zobowiązaniom wobec instytucji mi�-
Negocjacje Argentyny z Mi�dzynarodowym Fundu- dzynarodowych, nawet za cen� uszczuplenia rezerw.
szem Walutowym naleŻa"y prawdopodobnie do naj- Brak porozumienia z MFW (jak teŻ wyjątkowo
ci�Ższych od czasu kryzysu zad"uŻeniowego 1982 r., trudna sytuacja p"atnicza) spowodowa" w listopadzie
a bez porozumienia z MFW powrót Argentyny na mi�- 2002 r. zawieszenie sp"aty raty kapita"owej zad"uŻenia
dzynarodowy rynek finansowy by" niemoŻliwy. MFW wzgl�dem Banku �wiatowego. Minister gospodarki,
postawi" Argentynie twarde warunki, Żądając zaostrze- Roberto Lavagna, oĘwiadczy", Że do czasu porozumie-
nia prawodawstwa gospodarczego (zw"aszcza usuni�- nia z MFW Argentyna b�dzie p"aci� jedynie odsetki
cia prawodawstwa doraęnego, hamującego post�powa- od zad"uŻenia wzgl�dem instytucji mi�dzynarodo-
nie upad"oĘciowe) i zdyscyplinowania rządów prowin- wych. Mimo nacisków, groęb� t� spe"niono. Mia"o to
cji, odpowiedzialnych za niemal po"ow� deficytu fi- pomóc w zakoł
czeniu ciągnących si� od roku negocja-
nansów publicznych. MFW sprzeciwia" si� takŻe za- cji. W styczniu 2003 r. przyby"a do Buenos Aires kolej-
mroŻeniu kont oraz niesymetrycznej zamianie kontrak- na misja MFW, pracująca tym razem pod wyjątkowo
tów dolarowych na peso. silną presją, takŻe ze strony przedstawicieli grupy G-7,
W maju 2002 r. wicedyrektor MFW, Anne Kruger, zw"aszcza Francji, którzy stan�li w obronie Argentyny.
zaprezentowa"a nieco bardziej elastyczną postaw� wo- Kluczowe by"o podpisanie umowy przed 17 stycznia,
bec Argentyny. Podtrzyma"a jednak wymóg szybkiego gdy przypada" termin sp"aty kolejnej raty kapita"owej
przedstawienia przez rząd Duhalde przekonującego wzgl�dem MFW.
planu ekonomicznego, natychmiastowego uchwalenia Porozumienie przejĘciowe na okres do sierpnia
ustawy o upad"oĘci, anulowania prawa o szkodliwej podpisano 16 stycznia 2003 r. Trudno je uzna� za suk-
dzia"alnoĘci gospodarczej, jak teŻ podpisania umów ze ces strony argentył
skiej, pozwala jednak na pewną sta-
wszystkimi prowincjami w celu ograniczenia deficy- bilizacj� w czasie wyborów, przewidzianych na kwie-
tów budŻetowych generowanych przez budŻety lokal- cieł
, i w okresie formowania nowego gabinetu. Argen-
ne. Wicedyrektor MFW przyzna"a jednoczeĘnie, Że tyna zgodzi"a si�, pod warunkiem uzyskania zwrotu
w warunkach tak g"�bokiego za"amania gospodarczego w ciągu tygodnia, sp"aci� zad"uŻenie wzgl�dem organi-
pał
stwo nie moŻe ca"kowicie rezygnowa� z funkcji zacji mi�dzynarodowych przypadające na 17 stycznia
opiekuł
czej i związanych z nią wydatków. W czerwcu (998 mln USD). Porozumienie obj�"o jedynie restruktu-
2002 r. do Buenos Aires przyby"a kolejna misja MFW, ryzacj� zad"uŻenia wobec organizacji mi�dzynarodo-
mająca podją� negocjacje z rządem argentył
skim, gdyŻ wych, którego sp"ata przypada"a na pierwszych osiem
wi�kszoĘ� warunków stawianych przez MFW zosta"a miesi�cy 2003 r. Na "ączną kwot� 11.712 mln USD sk"a-
spe"niona. Podpisano umowy z rządami lokalnymi, da si� 6,6 mld USD zad"uŻenia wzgl�dem MFW i 4,4
zmieniono prawodawstwo gospodarcze. Ostatecznego mld USD wzgl�dem Banku �wiatowego i Mi�dzyame-
porozumienia jednak nie osiągni�to, mimo Że rząd za- rykał
skiego Banku Rozwoju. W sk"ad tych kwot wesz"y
proponowa" przywrócenie dolarowej wartoĘci d"ugu takŻe przeterminowane zobowiązania wobec Banku
publicznego, zamienionego przymusowo na zobowią- �wiatowego (805 mln USD) i Mi�dzyamerykał
skiego
zania w walucie narodowej po kursie 1,4 peso za dola- Banku Rozwoju (680 mln USD). W sk"ad kwoty restruk-
ra. Wobec obowiązującego wówczas kursu 3,5 peso turyzowanej przez MFW wesz"o takŻe 5,1 mld USD kre-
BANK I KREDYT maj 2003 Makroekonomia 21
dytu refinansowanego przez MFW w 2002 r. Zobowią- podpisania porozumienia. Uznano, Że  najgorsze juŻ
zania wzgl�dem MFW restrukturyzowano, uzyskując min�"o i gospodarka argentył
ska powróci"a na ĘcieŻk�
odroczenie na 3 do 5 lat, a w przypadku pozosta"ych or- wzrostu7. Przyzwolono wi�c na zwi�kszenie emisji pie-
ganizacji co najmniej jednego roku. Porozumienie po- niądza ponad poziom uzgodniony w styczniu, g"ównie
zwoli"o Argentynie na utrzymanie poziomu rezerw wa- w celu zahamowania umacniania si� waluty argentył
-
lutowych, nie dostarczy"o natomiast gospodarce no- skiej wzgl�dem dolara. Uznano jednak, iŻ Argentyna
wych kredytów. nadal powinna zwraca� szczególną uwag� na zachowa-
Argentyna zobowiąza"a si� do prowadzenia uzgod- nie monetarnej kotwicy nominalnej, zrównowaŻenie fi-
nionej z MFW polityki gospodarczej6: nansów publicznych i wzmocnienie systemu finanso-
 utrzymania pierwotnej nadwyŻki budŻetowej wego. Strona argentył
ska podkreĘla natomiast, Że in-
w wielkoĘci 2,5% PKB (poprzez ograniczenie wydat- stytucje mi�dzynarodowe nie dotrzymują umowy ze
ków o 1,5% PKB w porównaniu z 2002 r., zniesienie stycznia, opóęniając przekazywanie kwot refinansują-
moŻliwoĘci odraczania p"atnoĘci podatków, przywraca- cych sp"aty kredytu wzgl�dem Banku �wiatowego
jąc okresowo obniŻony podatek typu VAT na poziomie i Mi�dzyamerykał
skiego Banku Rozwoju8.
21%, likwidując wiele zwolnieł
podatkowych); przy-
wracano natomiast poziom p"ac w sektorze publicznym
oraz renty i emerytury z po"owy 2001 r., uchylając obo- Sektor finansów w okresie kryzysu
wiązujące przez pó"tora roku ich uszczuplenie o 13%;
uwzgl�dniano takŻe koniecznoĘ� obs"ugi skarbowych Kluczowym zagadnieniem dla ca"ej polityki gospodar-
papierów wartoĘciowych, emitowanych w związku czej od grudnia 2001 r. by"y zamroŻone depozyty ban-
z zamianą depozytów dolarowych oraz niesymetryczną kowe, tzw. corralito, oraz zasady przeliczania zobowią-
zamianą dolarowych aktywów i pasywów w bankach); zał
denominowanych w dolarach. ZamroŻenie kont
 wprowadzenia w Życie porozumieł
z rządami bankowych by"o bez wątpienia najbardziej kontrower-
prowincji, pozwalających na osiągni�cie nadwyŻki syjnym i najmniej popularnym posuni�ciem w"adz ar-
owych budŻetów w wysokoĘci 0,4% PKB (wobec defi- gentył
skich. Dotyczy"o zarówno banków o kapitale ar-
cytu w 2002 r. w wysokoĘci 0,5% PKB); bank centralny gentył
skim, jak teŻ banków zagranicznych dzia"ają-
zakaza" teŻ bankom udzielanie kredytu zarządom pro- cych w tym kraju. Mia"o teŻ ogromne reperkusje poli-
wincji i municypiów; tyczne. Nie zmienia to faktu, Że  wypi� piwo nawa-
 zwi�kszenia zad"uŻenia publicznego w I pó"ro- rzone przez ekip� de la Rua/Cavallo musia"a ekipa Edu-
czu 2003 r. o  zaledwie 105 mld peso (tj. oko"o 30 mld ardo Duhalde, cho� wnosząc z cz�stotliwoĘci zmian
USD); na kluczowych stanowiskach gospodarczych nawet
 utrzymania inflacji na poziomie nieprzekraczają- w jej "onie istnia"y znaczne rozbieŻnoĘci co do sposo-
cym 35% w skali rocznej, g"ównie poprzez kontrolowa- bów zarządzania kryzysem, a brak poparcia ze strony
nie bazy monetarnej; w"adzy ustawodawczej i sądowniczej cz�sto torpedo-
 utrzymania p"ynnego kursu walutowego. wa" ekonomicznie uzasadnione rozwiązania. Nie bez
Efektem takiej polityki gospodarczej ma by� uzy- kozery wkrótce po obj�ciu urz�du prezydent Duhalde
skanie wzrostu PKB o 2  3% w ciągu 2003 r. Jednocze- okreĘli" corralito jako  bomb� z opóęnionym zap"o-
Ęnie zniesiono ograniczenia w transferze zysków i dy- nem . Na zniesienie corralito nalega" takŻe MFW. Ko-
widend za granic� oraz w sprzedaŻy dewiz nierezyden- lejne projekty, pozwalające na uchronienie systemu
tom. Za"oŻono, Że zostanie utrzymane dodatnie saldo bankowego przed masowymi bankructwami poprzez
rachunku bieŻącego na poziomie oko"o 6,5 mld USD. opóęnienie zwrotu depozytów i roz"oŻenie kosztów de-
W zakresie polityki Ęredniookresowej przewidzia- waluacji mi�dzy banki i ich klientów, nie znajdowa"y
no: negocjacje w sprawie restrukturyzacji przetermino- poparcia w"adz legislacyjnych9. W róŻnych wersjach
wanego zad"uŻenia wzgl�dem podmiotów prywatnych, powraca"a idea bonów  Ęredniookresowych skarbo-
(si�gającego 50 mld USD), sanacj� systemu bankowego wych papierów wartoĘciowych, zast�pujących zamro-
oraz poszanowanie praw wierzycieli zgodnie z regu"a- Żone depozyty, które mog"yby spe"nia� funkcj� Ęrodka
mi wyznaczonymi przez organy sądownicze, a takŻe re- p"atniczego w odniesieniu do wybranych rodzajów
form� finansów publicznych w kierunku ich ujednoli- transakcji, np. regulowania zobowiązał
podatkowych.
cenia. Przewidywano renegocjacj� porozumienia, o ile Mia"o to pozwoli� na unikni�cie presji inflacyjnej, któ-
Sąd NajwyŻszy nakaŻe przywrócenie dolarowych de- rą spowodowa"oby odmroŻenie depozytów, oraz ogra-
pozytów lub gdy nastąpi dalsza zwyŻka kursu dolara. niczenie ucieczki kapita"ów. WyjĘcie z corralito po-
Na prze"omie marca i kwietnia 2003 r. MFW doko-
na" oceny post�pów gospodarki argentył
skiej od czasu
7
 EL Clarin , 10.04.2003 r. i 12.04.2003 r.
8
 El Clarin , 11.04.2003 r.
9
Odrzucenie kolejnego projektu zamiany depozytów na bony sta"o si� przy-
6
Ministerio de Econom�a, Memor�ndum de pol�ticas económicas del gobier- czyną dymisji ministra gospodarki, Jorge Remesa, wiosną 2002 r. Zastąpi" go
no argentino para un programa de transición en el 2003. Roberto Lavagna.
22 Makroekonomia BANK I KREDYT maj 2003
przez przyjecie bonów wybrano dla oko"o 1/4 zamroŻo- do zwrotu depozytów dolarowych przeliczanych
nych depozytów. Jednak przez pierwsze 6 miesi�cy po kursie bieŻącym  wobec bardzo szybkiej nominal-
2002 r. g"ównym sposobem uzyskiwania dost�pu do za- nej deprecjacji peso w I po"owie 2002 r. prowadzi"o
mroŻonych Ęrodków by"a skarga konstytucyjna. Ponie- do ogromnych strat i zmusi"o rząd do udzielania pomo-
waŻ konstytucja Argentyny zapewnia nienaruszalnoĘ� cy finansowej bankom, które same nie by"y w stanie
w"asnoĘci prywatnej, w kolejnych przypadkach sądy stawi� czo"o ogromnym wyp"atom. W szczytowym
argentył
skie orzeka"y naruszenie tego punktu konsty- okresie zwracania Ęrodków banki szacowa"y swe straty
tucji przez dekrety rządowe i nakazywa"y zwrot zamro- nawet na 300 tys. peso tygodniowo11.
Żonych Ęrodków. Do po"owy roku w wyniku ponad 36 W atmosferze narastającej niepewnoĘci i przy bra-
tysi�cy post�pował
sądowych zwrócono 3,2 mld peso, ku porozumienia z MFW, na którego pomoc wiosną
z czego najwi�ksza cz��, ponad 700 mln, przypada 2002 r. Argentyna bardzo liczy"a, przygotowano
na zwroty od 200 tys. do 500 tys. peso10. Na kosztow- w czerwcu 2002 r. program polityki monetarnej. Prze-
ną procedur� sądową sta� by"o raczej posiadaczy wi�k- widywano dalsze niekorzystne zmiany w gospodarce,
szych zamroŻonych sum. Od po"owy roku w wyniku zarówno w sektorze realnym, jak i finansowym. G"ów-
ugody politycznej znacznie zmniejszy" si� nacisk nym zadaniem by"y wi�c: pomoc dla instytucji finanso-
na odzyskiwanie depozytów bankowych poprzez skar- wych, ustabilizowanie rynku walutowego i ogranicza-
g� konstytucyjną. Pozwoli"o to na ograniczenie wydat- nie inflacji poprzez sprzedaŻ obligacji skarbowych. Ce-
ków pał
stwowych z tytu"u wspomagania banków. lem by"o w zasadzie ograniczenie niekorzystnych
ZamroŻenie kont, jak teŻ ca"a sytuacja powaŻnie zmian, a nie bezwzgl�dna poprawa sytuacji. Cele te
ograniczy"y zaufanie do systemu bankowego. W dodat- osiągni�to, jednak krytycy programu podkreĘlają, Że
ku w wyniku corralito odnotowano brak p"ynnoĘci poprzez brak zainteresowania przywróceniem akcji
w gospodarce. Z tego powodu niemal zanik"y pasywne kredytowych w gospodarce taka polityka monetarna
operacje bankowe. NajniŻszy poziom depozytów odno- bardzo utrudni"a przywrócenie aktywnoĘci w sektorze
towano w lipcu 2002 r. Dopiero w drugiej po"owie ro- realnym.
ku odnotowano nieznaczny wzrost depozytów banko- Nadspodziewanie pozytywne  wziąwszy
wych. Pozwoli"o to na ograniczenie stopy procentowej, pod uwag� okolicznoĘci  rezultaty makroekonomiczne
która pod koniec roku (od 90-dniowych bonów skarbo- w III kwartale 2002 r. pozwoli"y na podj�cie ryzykow-
wych denominowanych w peso) wynosi"a zaledwie nej operacji  odstąpienie od zamroŻenia rachunków
20% w skali rocznej. Znacznie gorzej przedstawia"a si� oszcz�dnoĘciowych i a vista. 2 grudnia 2002 r. zniesio-
dzia"alnoĘ� banków po stronie kredytów. WielkoĘ� no corralito w odniesieniu do depozytów o wartoĘci
udzielanych kredytów oraz ich suma systematycznie oko"o 21 mld peso argentył
skich (wed"ug ówczesnego
maleją: poŻyczki dla sektora prywatnego w lutym kursu oko"o 6 mld dolarów). ZamroŻone pozosta"y
2003 r. kszta"towa"y si� nominalnie na poziomie o po- Ęrodki zgromadzone na rachunkach terminowych 
"ow� niŻszym niŻ w listopadzie 2001 r. oko"o 16 mld peso. Mimo zapewnieł
ministra gospo-
Drugim zasadniczym problemem argentył
skiego darki, Roberto Lavagna, spodziewano si� zarówno
systemu bankowego by" sposób przeliczenia na peso przyĘpieszenia inflacji, jak i deprecjacji peso. �adne
kontraktów denominowanych w dolarach. Pod rządami z tych zjawisk nie wystąpi"o. W grudniu 2002 r. przy-
planu wymienialnoĘci w zasadzie nie by"o róŻnicy, gotowano nowy projekt polityki monetarnej, uwzgl�d-
w jakiej walucie denominowane by"y kontrakty. Wraz niający pozytywne zmiany, które zasz"y w gospodarce
z narastaniem trudnoĘci gospodarczych coraz wi�ksza argentył
skiej w ostatnim pó"roczu12. W wyniku uchy-
cz�Ę� kontraktów by"a denominowana w dolarach. Do- lenia cz�Ęci zamroŻenia w systemie bankowym wspó"-
tyczy"o to zarówno kredytów, jak i depozytów banko- istnia"y wówczas trzy typy depozytów:
wych, ale takŻe emitowanych prywatnych i pał
stwo-  depozyty, którymi moŻna swobodnie dysponowa�,
wych papierów wartoĘciowych, a nawet taryf ustala-  depozyty terminowe pod rządami corralito,
nych w umowach prywatyzacyjnych. Po dewaluacji  certyfikaty depozytowe, b�dące wynikiem za-
rząd zobligowa" banki do przeliczenia poŻyczek udzie- miany depozytów na zobowiązania skarbu pał
stwa
lonych w dolarach po kursie 1 : 1, natomiast depozy- (tzw. CEDROS).
tów dolarowych po kursie 1 dolar = 1,4 peso. Straty KaŻdy z typów depozytów jest wraŻliwy na inne
banków wynikające z takiego sposobu przeliczania ak- zjawiska w gospodarce.
tywów i pasywów mia"y by� cz�Ęciowo rekompenso- Depozyty, którymi moŻna swobodnie dyspono-
wane obligacjami skarbowymi, jednak wątpliwa wyp"a- wa�, to depozyty nowe, utworzone juŻ po wybuchu
calnoĘ� rządu nie u"atwia"a przeprowadzenia tego typu kryzysu. W programie z czerwca 2002 r. przewidywa-
operacji. Upowszechnienie si� odzyskiwania zamroŻo- no, Że ich wielkoĘ� b�dzie znikoma. W rzeczywistoĘci
nych Ęrodków poprzez nakazy sądowe  zmuszające
11
 The Economist , 28.02.2002 r.
12
Banco Central de la Republica Argentina: Programa monetraio. Ano 2003.
10
 EL Clarin , czerwiec 2002 r. Buenos Aires 2002.
BANK I KREDYT maj 2003 Makroekonomia 23
przyrost tego typu depozytów wynosi" w drugim pó"ro- za dolara, to 38,5 mld peso. Ca"oĘ� zobowiązał
wobec
czu 2002 r. oko"o 25% miesi�cznie, "ącznie o 5,7 mi- systemu bankowego si�ga zaledwie kwoty 26 mld peso,
liarda peso. Spowodowane to by"o zarówno lekkim a wi�c nawet w przypadku natychmiastowej sp"aty kre-
oŻywieniem w gospodarce, jak i utrzymywaniem si� dytów bankom zabrak"oby 12,5 mld peso na pokrycie
wysokiej stopy procentowej, przy jednoczesnym wy- tych zobowiązał
. Bankowcy proponują jedno z dwóch
raęnym ustabilizowaniu kursu. NaleŻy podkreĘli�, Że nast�pujących rozwiązał
:
wĘród tych depozytów zwi�ksza si� udzia" depozytów  przymusową zamian� CEDROS na obligacje d"u-
terminowych, jak teŻ okres, na jaki są deponowane. goterminowe, tak jak ponad 10 lat wczeĘniej zrobi" to
Ten segment operacji bankowych jest jednak ob- prezydent Menem wprowadzając Bonex; wówczas roz-
ciąŻony zobowiązaniami wynikającymi z orzeczeł
są- wiązanie to zaakceptowa" ten sam sąd, który obecnie
dowych. W dniu 15 listopada 2002 r. zobowiązania nakazuje zwrot depozytów wed"ug ich bieŻącej warto-
banków wynikające z orzeczeł
sadowych si�ga"y 8,8 Ęci;
mld peso (sk"ada"y si� na nie kwoty depozytów, wiel-  sp"at� przez banki zobowiązał
do kwoty wynika-
koĘ� indeksacji zgodnie ze wskaęnikiem CER13 oraz  jącej z przemnoŻenia wielkoĘci depozytów przez kurs
najwi�ksze  kwoty wynikające z róŻnicy kursowej). 1,4 i wspó"czynnik CER oraz wyp"at� pozosta"ej cz�Ęci
Eksperci banku centralnego podkreĘlają, Że kwoty wy- zobowiązał
 do poziomu bieŻącego kursu  ze Ęrod-
p"acane w wyniku orzeczeł
sądowych w wi�kszoĘci ków pał
stwowych.
powracają jako depozyty do swobodnej dyspozycji Drugie z rozwiązał
przesuwa g"ówny ci�Żar opera-
i stanowią ich istotną cz�Ę�. cji na budŻet pał
stwa, pierwsze nie zadowala klientów
Depozyty znajdujące si� pod zarządem corralito banków. Bankowcy utrzymują jednak, Że obstawanie
z natury powinny male�, jednak od sierpnia odnotowa- przy formule sp"at narzuconej obecnie przez sądy do-
no nawet ich wzrost. Jest to wynikiem nowych zarzą- prowadzi do za"amania systemu bankowego.
dzeł
, zgodnie z którymi czeĘ� dochodów z eksportu 5 marca 2003 r. w precedensowej sprawie sąd
jest deponowana na tych kontach. Zmala"o takŻe dąŻe- uzna" przymusową zamian� depozytów dolarowych
nie do wycofywania Ęrodków z tego typu kont  od- na peso za nielegalną. Oznacza"o to  jak to okreĘli"
zwierciedla to zmniejszenie si� premii za p"ynnoĘ�  The Economist   sprawiedliwoĘ� dla oszcz�dzają-
w stosunku do tych Ęrodków z 12% na początku roku cych, ale nie dla p"atników podatków 16.
do 2% w sierpniu 2002 r.14 28 marca 2003 r. minister gospodarki Roberto La-
Certyfikaty depozytowe juŻ dwukrotnie by"y za- vagna og"osi" zniesienie corralito. Depozyty do 42 tys.
mieniane na nowe zobowiązania oraz gotówk�. W lip- peso zosta"y zwrócone natychmiast, natomiast powyŻej
cu 2002 r. wprowadzono zamian� certyfikatów CE- tej kwoty zosta"y zamienione na depozyty terminowe,
DROS na nowe 10-letnie obligacje skarbowe BODEN  90- i 120-dniowe. Wszystkie depozyty by"y indeksowa-
operacja obj�"a 25% depozytów tego typu, co stanowi- ne wed"ug wskaęnika CER oraz uzupe"nione obligacja-
"o procent nieco niŻszy, niŻ oczekiwano (35%). Drugiej mi skarbowymi Boden 2013, pokrywającymi róŻnice
zamiany dokonano w paędzierniku. mi�dzy kursem przymusowej zamiany depozytów do-
Kolejne orzeczenie sądu w sprawie zamroŻonych larowych na peso (1 : 1,4) a bieŻącym kursem dolara17.
depozytów nakazuje  począwszy od stycznia 2003 r.  W praktyce oznacza to odsuni�cie w czasie zasadni-
wykup certyfikatów wprowadzonych w miejsce depo- czych kosztów budŻetowych, podobnie jak na prze"o-
zytów dolarowych po aktualnym kursie dolara plus mie lat 80. i 90., co w konsekwencji sta"o si� katalizato-
CER. Przewiduje si�, Że wydatki związane z wykupem rem kryzysu 2001 r.
tego typu zobowiązał
b�dą szybko ros"y w ciągu Sytuacja banków argentył
skich nie prezentuje si�
2003 r., by osiągną� maksimum (na poziomie 1,3 mld optymistycznie. Z bilansów za I kwarta" 2002 r. (opu-
peso i 0,5 mld dolarów miesi�cznie) w IV kwartale blikowanych na prze"omie paędziernika i listopada)
2003 r. W 2004 r. koszty wykupu certyfikatów ustabili- banków notowanych na gie"dzie wynika, Że ponios"y
zują si� na poziomie oko"o 1,1 mld peso miesi�cznie one w tym czasie ogromne straty: Banco Galicia w wy-
i 400 mln dolarów, by w 2005 r. zmale� do 750 mln pe- sokoĘci 1,2 mld peso, Banco Hipotecario 790 mln peso,
so i 272 mln dolarów miesi�cznie15. Zdaniem zarzą- Banco Rio 40 mln i Banco Frances 25 mln peso. Utrzy-
dzających bankami, nie są one w stanie sprosta� takim mywanie si� na rynku tych jednostek by"o moŻliwe tyl-
zobowiązaniom. Wed"ug ich szacunków zobowiązania ko dzi�ki pomocy pał
stwa. JednoczeĘnie dwa banki
z tytu"u certyfikatów, przy za"oŻeniu kursu 3,5 peso odnotowa"y znaczne zyski: bank Marco na kwot� 247
13
CER  Coeficiente de Estabilización de Referncia  wspó"czynnik okreĘlany
16
administracyjnie, zast�pujący stop� procentową w stosunku do wi�kszoĘci  The Economist , 6.03.2003 r.
17
transakcji. Transakcje uprzywilejowane rozlicza si� przy uŻyciu Coeficiente Zgodnie z tymi regu"ami depozyt w wysokoĘci 30 tys. USD w listopadzie
de Variación Salarial, zaleŻnego od poziomu p"ac, który dla 2003 r. ustalono 2001 r., zamieniony najpierw po kursie obligatoryjnym 1,4 peso za dolara,
na poziomie nieca"ych 5%. czyli w wysokoĘci 42 tys. peso, zwi�kszony o wskaęnik CER oraz o wartoĘ�
14
BCRA: Programa monetario & , s. 9. Boden 2013 wynosi" w marcu 2003 r. 86,7 tys. peso, z czego 61,5 tys. w gotów-
15
 El Clarin , 22.12.2002 r. ce i 8,7 tys. w bonach   El Clarin , 28.03.2003 r.
24 Makroekonomia BANK I KREDYT maj 2003
mln, bank Bansud na kwot� 231 mln peso18. Z Argen- nacji banków uzaleŻnia przed"uŻenie umowy restruk-
tyny wycofują si� banki zagraniczne  od po"owy turyzacyjnej zad"uŻenia poza sierpieł
2003 r.
2001 r. z prowadzenia dzia"alnoĘci w tym kraju zrezy- Groęba bankructwa sektora bankowego jest jed-
gnowa"o osiem zagranicznych instytucji finansowych, nym z najistotniejszych aspektów pierwszego kryzysu
przewiduje si� wycofywanie kolejnych (np. Credit gospodarczego XXI wieku, za jaki uwaŻa si� kryzys ar-
Agricole dysponującego wi�kszoĘciowymi udzia"ami gentył
ski. W przypadku kryzysów walutowych oraz
w trzech bankach lokalnych). Podstawową przyczyną za"amał
w realnej sferze gospodarki sektor bankowy
jest brak dochodów z dzia"alnoĘci kredytowej  banki zazwyczaj ponosi znaczne koszty, a wiele z podmiotów
utrzymują si� jedynie z prowizji, co nie zadowala za- tego sektora musi zaniecha� dzia"alnoĘci gospodarczej.
granicznych inwestorów. Przejmowanie banków przez Cz�sto  jak dowodzi tego cho�by kryzys meksykał
ski
kapita" narodowy dokonuje si� przy finansowym 1994-1995 czy seria kryzysów walutowych w latach
wsparciu pał
stwa, starającego si� nie dopuĘci� do fali 1997-1998  jedynie pomoc pał
stwa moŻe zapobiec fa-
bankructw w tym sektorze19. li bankructw w sektorze bankowym21. W przypadku
W drugiej po"owie 2002 r. system bankowy odno- banków argentył
skich mamy jednak do czynienia z sy-
towywa" jednak nadp"ynnoĘ�. Szybko wzrasta"y depo- tuacją szczególną, gdyŻ o kondycji tego sektora przez
zyty banków na rachunku w banku centralnym. Po cz�- pó"tora roku decydowa"y nie zmienne gospodarcze,
Ęci moŻe to by� wyjaĘnione gromadzeniem Ęrodków a czynniki instytucjonalne. Sytuacja sektora ewoluowa-
na obs"ug� zobowiązał
wynikających z rozstrzygni�� "a nie tyle zaleŻnie od sytuacji makro- i mikroekono-
sądowych. Z drugiej strony b�dące w posiadaniu ban- micznej, obydwu zresztą raczej nie do pozazdroszcze-
ków rządowe papiery d"uŻne nie stanowią pewnych nia, ile w zaleŻnoĘci od podejmowanych decyzji admi-
walorów ze wzgl�du na stan finansów pał
stwa, nistracyjnych oraz przeciwstawiających si� im wybu-
a przede wszystkim z uwagi na poziom zad"uŻenia za- chów spo"ecznych oraz decyzji sądowych.
granicznego. Wprawdzie poziom zad"uŻenia zagranicz-
nego na koniec 2002 r. by" nominalnie nieomal taki ***
sam jak na koniec 2001 r. i wynosi" 145 mld USD, jed-
nak w relacji do PKB wzrós" z 55% do 130%. Jest to Argentyna, jako pierwszy z krajów dotkni�tych
wynikiem zarówno zmniejszenia PKB, jak i drastycz- kryzysem walutowym w dobie przyspieszonej globali-
nych zmian kursowych. Z drugiej strony na sytuacji zacji, przez ponad rok nie korzysta"a z pomocy mi�dzy-
p"atniczej odciska pi�tno rozleg"a akcja zmniejszania narodowej, zdana na w"asne si"y. Podpisane w styczniu
niezadowolenia róŻnych grup spo"ecznych poprzez porozumienie z MFW nie jest takŻe specjalnie korzyst-
emisje kolejnych rządowych papierów wartoĘciowych ne. JeĘli wi�c obecny stan pewnego oŻywienia gospo-
denominowanych w dolarach. Termin ich wykupu darczego czy co najmniej zahamowania negatywnych
przypada na coraz to odleglejsze okresy  aŻ do 2013 r. tendencji w gospodarce ma by� utrzymany, konieczne
 zwi�ksza to jednak wielkoĘ� dewizowych zobowią- jest ostateczne uregulowanie sytuacji banków. Nadal
zał
i podwaŻa wiarygodnoĘ� emitenta. zaleŻy ona g"ównie od podejmowanych rozwiązał
ad-
W programie polityki monetarnej na 2003 r.20 ministracyjnych. Pewnym utrudnieniem w stabilizo-
za cel stawia si� zachowanie si"y nabywczej peso i od- waniu gospodarki jest teŻ koniecznoĘ� przeprowadze-
budow� zaufania do systemu finansowego. Cele te ma- nia w kwietniu 2003 r. wyborów parlamentarnych, a at-
ją zosta� osiągni�te przy zachowaniu p"ynnego kursu mosfera przedwyborcza nie sprzyja podejmowaniu cz�-
walutowego, za sprawą iloĘciowych ograniczeł
podsta- sto niepopularnych, lecz koniecznych rozwiązał
w sfe-
wowych agregatów monetarnych, mających odgrywa� rze gospodarczej. Podj�te ostatnio decyzje regulujące
rol� nominalnych kotwic systemu. Wobec takiego na- przeliczanie aktywów i pasywów banków oraz znoszą-
kreĘlenia celów i narz�dzi polityki monetarnej sprawą ce ostatecznie resztki corralito, umoŻliwiają przywró-
zasadniczą staje si� kontrola akcji kredytowych, cenie wzgl�dnie normalnego funkcjonowania sektora
zw"aszcza skierowanych na finansowanie sektora pu- finansów, a w Ęlad za tym, jak podkreĘlają eksperci, po-
blicznego. Wobec przedstawionej wyŻej sytuacji tego winny umoŻliwi� oŻywienie w gospodarce, zw"aszcza
sektora brak odpowiednich posuni�� w tym zakresie w sektorze eksportowym. Obawy budzi natomiast stan
moŻe doprowadzi� do kompleksowej zapaĘci systemu finansów publicznych, zw"aszcza poziom d"ugookreso-
finansowego. Bank centralny nie moŻe jednak zanie- wego zad"uŻenia pał
stwa, który oby nie sta" si� kolejną
cha� pomocy dla podmiotów finansowych, gdyŻ samo-  bombą z opóęnionym zap"onem dla argentył
skiego
dzielnie nie są w stanie sprosta� istniejącej sytuacji. systemu gospodarczego.
Nacisk na przywrócenie wiarygodnoĘci systemu finan-
sowego k"adzie teŻ MFW, który miedzy innymi od sa-
18
 EL Pais .
19 21
 El Clarin , 14.04.2003 r. Por. W. Ma"ecki, R. Piasecki, A. S"awił
ski, U. �u"awska: Kryzysy walutowe.
20
BCRA, op.cit., s. 17. Warszawa 2001 PWN.
BANK I KREDYT maj 2003 Makroekonomia 25
Literatura
1. Banco Central de la Republica Argentina: Programa Monetario. Ano 2003. Buenos Aires 2002.
2. CEPAL: Balance preliminar de las econom�as de Am�rica Latina y el Caribe 2002.
3. Ministerio de Econom�a de la Repśblica Argentina, Indicadores Económicos.
4. W. Ma"ecki, R. Piasecki, A. S"awił
ski, U. �u"awska: Kryzysy walutowe. Warszawa 2001 PWN.
Czasopisma:
 El Clar�n
 La Nación
 The Economist
 El Pa�s