DZIAŁALNOŚĆ EDYTORSKA I WYDAWNICZA

1. EDYTORSTWO – całość działań dotyczących udostępnienia tekstu, zapadają wtedy najważniejsze

decyzje dotyczących decyzji o późniejszym wydaniu → wybór podstaw wydania, zależności
przekazów, warianty tekstów itp.

2. WYDAWCA – nie posługuje się sprecyzowanymi metodami wyboru tekstu. On ma udostępnić tekst

publiczności, jest to osoba zajmująca się fizycznie produkcją tekstu.

3. TEKST – termin wieloznaczny, to każdy przekaz artystyczny, utwór, zapis, wypowiedz, utrwalony w

postaci graficznej szereg znaków, w sposób niezmienny.

4. POSTACIE TEKSTU
–

graficzna

–

dźwiękowa

–

ikonograficzna

5. 3 FUNKCJE KOMUNIKATU
–

ekspresywna

–

impresywna

–

odzwierciedla rzeczywistość

6. 3 TYPY DZIAŁAŃ METOD FILOLOGICZNYCH W BADANIU TEKSTU
–

krytyka tekstu → ustala wersję zapisu, która w świetle argumentacji odpowiadałaby wersji ostatecznej
spod pióra autora

–

hermenetyka → interpretacja tekstu i jego składników, wyjaśnienie znaczeniowe, objaśnienie tego
wszystkiego co nazwano realiami dzieła.

–

Charakterystyka → próba określenia indywidualnych cech utworu, a przez utwór również autora.

7. 3 KRYTERIA INFORMACJI
–

użyteczne → główna treść przekazu, poszukiwany przez odbiorcę

–

potencjalne → przydatne w zależności od okoliczności

–

okazjonalne → nie są w intencji nadającego

8. KRYTERIA TEKSTÓW (7) – wszystkie te kryteria muszą być spełnione by tekst był komunikatywny.
1). Spójność – kohezja → dotyczy sposobu w jaki składniki tekstu powierzchniowego są ze sobą

powiązane. Opiera się na zależnościach gramatycznych [np. zaimki] i leksykalnych [np. powtórzenia –
dokładne, niedokładne]

2). Spójność semantyczna → dotyczy sposobów w jakim składniki świata tekstu tzn. konfiguracja pojęć w

relacji leżące u podstaw tekstu powierzchniowego są wzajemnie dostępne i istotne.

3). Intencjonalność → dotyczy nastawienia autora tekstu ma zbudowanie spójnego i koherencyjnego

tekstu, który będzie podstawą do spełnienia zamierzeń autora

4). Akceptowalność → dotyczy nastawienia odbiorcy tekstu na odebranie spójnego i koherencyjnego

tekstu mającego dla odbiorcy jakiś znaków.

5). Informacyjność → dotyczy stopnia do jakiego wystąpienie danego tekstu jest oczekiwane lub nie,

znane czy też nie.

6). Sytuacyjność → dotyczy czynników, które sprawiają, że tekst jest odpowiedni do sytuacji
7). Intertekstowość → dotyczy wykorzystania jednego tekstu od znajomości innych tekstów znanych

wcześniej.

9. ETAPY PRACY NAD TEKSTEM
–

USTALENIE PODSTAWY WYDANIA → Edycja do podstawy wydania:

•

ostatni druk dokonany za życia autora oraz w kręgu jego woli oraz możności interwencji. Tekst
przedrukowany – pełny z zaznaczeniem później powstałych zmian z komentarzami.

•

Autograf (rękopis) gdy edycja drukowana była poza zasięgiem woli autora, lub gdy edytor dokonuje

pierwodruku. Druk odbiega od autografu to ten staje się ideą pomysłów.

•

Ostatnie wydanie za życia autora, gdy brak autografów

•

wydanie pośmiertne, gdy brak autografu

•

odpis, gdy brak autografu i wydania drukowanego o dobrej edytorskiej renomie

•

edycja drukowana uznana za autorytatywną pod względem edytorskim.

•

Dowolne pierwsze wydanie przy braku innych przekazów materialnych

•

odpis jeśli jest jedynym przekazem

NIE można łączyć kilku rodzajów tekstów w jednym, jeśli już coś łączymy to z komentarzem.

–

USTALENIE TEKSTU → operacje te obejmują 4 rodzaje faktów:

•

materialna graficzna strona zapisu → decyzje dotyczące systemu alfabetycznego, ligatury, uszkodzenia
zapisu, indywidualne znaki autora.

•

werbalna zawartość tekstu oraz werbalną jego postacią [werbalizacja tekstu] → decyzje mające na celu
definitywne ustalenie zawartości językowej dzieła [np. rozwijanie skrótów]

•

błędy i omyłki → błędy popełnione przez autora [błędy lapsus-calami, czyli podknięcia się pióra,
napisanie tego czego nie chcieliśmy], nieautorskie [np. przesłyszenia się osoby piszącej, to błędy
kopistów, zarzecza, interwencji wydawców]

•

językowo-stylistyczny aspekt

10. CYKL PRZYGOTOWANIA KSIĄŻKI
1). Dostarczenie tekstu do redakcji
2). po złożeniu tekstu, trafia on do recenzji, by uzyskać merytoryczną ocenę
3). Opracowanie redakcyjne
4). Autor – odnosi się do naniesionych zmian
5). Skład – osoba wprowadzająca wszystkie zaakceptowane zmiany i

doprowadza tekst do ostatecznego wyglądu

11. REDAKCJA MERYTORYCZNA → sprawdzenie treści dzieła ze stanem wiedzy, obejmuje:

sprawdzenie materiałów faktograficznych, materiały statystyczne, materiały cytowane, mat.
Bibliograficzne, powtórzenia, jednolity stopień narracji, nadmiar dygresji.

12. REDAKCJA JĘZYKOWA → (adiustacja – przyg tekstu do druku pod względem ort, styl) autora

obowiązują wszystkie normy, zasady języka polskiego. Jego styl i poprawność językowa to dwie różne
sprawy. Nie wskazuje się ingerencji w styl autora.

13. OPRACOWANIE EDYTORSKIE → projektowanie książki, układ zewnętrzny, wewnętrzny.

Określenie postaci książki. 4 fazy opracowania:

1). projektowanie koncepcji edytorskiej → ustalenie postaci zewnętrznej uwzględniając jakość

merytoryczną oraz funkcję, objętość dzieła, proporcje tekstu itp.

2). projektowanie układu wewnętrznego książki → kolejność, sposoby umieszczania tekstu i innych jego

elementów, umieszczenie spisu treści, ilustracji, indeksów, przypisów w tekście

3). projektowanie rozwiązań edytorskich → zróżnicowanie graficzne tekstu, kolejność, odmienność

czcionki, znać normy i przepisy

4). wprowadzenie przyjętych konwencji → systematyczne i konsekwentne wprowadzanie przyjętych

rozwiązań

14. KOREKTA – proces poprawiania błędów, odbitki składu z zaznaczonymi błędami, wykonywanie

korekty wydawniczej, istnieją znormalizowane znaki korekcyjne.

15. KOREKTA OBMOWA – pieczątka na okładkach, się dziś z niej rezygnuje.

16. KOREKTA WYDAWNICZA – fazy koordynowania błędów pod nadzorem wydawnictwa.

17. KOREKTA AUTORSKA – przywilej i obowiązek autora, wynika z ustawy o prawie autorskim, autor

wykonuje ją bez ubiegania się o dodatkową zapłatę, może robić to osobiście lub zleca to komuś.

Tempo korekty to 1 arkusz (40 tysięcy znaków)na dzień.

18. KOMISJE PRZEDROŻEŃ – pilnowanie dodatkowych kosztów spowodowanych przez

autora/składacza.

19. KOREKTA REDAKCYJNA – sprawdzenie czy poprawki są naniesione + weryfikacja poprawek

autora.

20. KOLORY OZNACZEŃ W TEKŚCIE:
–

błędy drukami → czarny

–

redakcja merytoryczna → niebieski

–

autor → długopisem

–

redakcja techniczna → czerwony

21. KOREKTA TECHNICZNA – odpowiedzialna za doprowadzenie składu do idealnej zgodności z

zaakceptowaniem wcześniej maszynopisem, konsekwencja czcionki, interlinia, wcięcia, akapity.

22. METODY PRZEPROWADZANIA KOREKT:
–

czytanie z lektorem → 2 osoby / 1 czyta na głos, 2 śledzi tekst wzrokiem

–

czytanie ciche 2x → 1 osoba czyta, potem 2 czyta ale inny egzemplarz

–

czytanie 1x przez korektora

–

czytanie 2x – ciche przez 1 osobę – sprawdzenie odbitek z maszynopisem, 2 osoba czyta bez podstawy.

23. PODZIAŁ NORM ze względu na ich PRZEDMIOT:
1). Przedmiotowe → dokumenty wymagań stawianych przedmiotom: wielkość, jakość, części składowe
2). Czynnościowe → określają sposoby wykonywania pewnych czynności
3). Znaczeniowe → ustalają terminy jednostki, oznaczenia terminowe, skróty nazwisk

24. NORMY ze względów zakresu obowiązywania:

- Polskie PN
- Branżowe BN
- Zakładowe ZN

25. OPISANIE ARKUSZY:
–

karty tytułowe

–

przedmowy (wstęp) niepochodzące od autora dzieła

–

wstęp krytyczny

–

numer + bibliografia załącznikowa do wstępu krytycznego

–

życiorys autora

–

przedmowa autora

–

podstawowy zręb dzieła łącznie z tabelami, ilustracjami, przypisami

–

bibliografia załącznikowa

–

słownik użytych terminów, wykazy, wykazy skrótów, znaków graficznych

–

posłowie (może być życiorys autora)

–

indeksy

–

wykazy ilustracji, tablic

–

streszczenia obcojęzyczne

–

spis treści (może być na początku)

ARKUSZE:

1). Karty tytułowe
2). Materiały wprowadzające
3). Tekst główny
4). Materiały uzupełniające tekst główny
5). Materiały informacyjno-pomocnicze
6). Indeksy
7). Bibliografia załącznikowa
8). Okładka i obwoluta

26. TYPY WYDAŃ
•

Typ A → wszechstronne wydania naukowe bez krytycznoliterackiej interpretacji – wydanie
przeznaczone do badań naukowych, podstawa badań, charakter źródła, wstęp ma jedynie filologiczny.
Rozdział 1 to informacje o źródłach, rozdział 2 to charakterystyka języka jeśli dzieło było pisane w
epoce odchyleń językowych, rozdział 3 to zasady opracowanie edycji, wyjaśnienia, charakterystyka
wybranego typu komentarza.

•

Typ B → naukowo-dyskatyczne – pierw trzeba ustalić odbiorcę później ukształtowanie składów edycji
pod odbiorcę.

•

Typ C → szkolne i popularne – edycja dostosowana do programu i metod dydaktycznych. Komentarze
dostosowane do poziomu intelektualnego klasy

27. TRANSLITERACJA – przeniesienie, odczytanie litera po literze; polega na wiernym literalnym

oddaniu drukiem tekstu zabytku.

28. TRANSKRYPCJA – oddanie tekstu za pomocą pisowni możliwie zbliżonej do tej, którą sami dziś się

posługujemy. Główną zasadą jest dążenie do zachowania w transkrypcji właściwości językowych
zabytku, jego form fleksyjnych i słowotwórczych oraz w miarę możliwości odcieni fonetycznych.

29. ZNAKI W TRANSKRYPCJI I TRANSLITERACJI:

- { } ; np. {czosto} → wyraz dopisany w rękopisie między rządkami lub na marginesie.
- [ ] ; np. [przebiua] → wyraz skreślony w rękopisie // < > → skreślenia, lub dopisywanie do tesktu
- *** → wolne miejsce pozostawione przez pisarza na uzupełnienie
- ih ussa → na rozwiązanie skrótu zaznaczonego w zabytku
- < ….. > → wyraz złożony prawdopodobnie z 5 liter
- [ - ] → nieczytelny jeden znak / [ - - - - - ] nie czytelne 5 znaków
- db < acie > → uzupełnienie przez wydawcę miejsca uszkodzonego
- oczeczecz → odsyłacz do notatek
- * → przypis autora
- / → koniec wersu
- // → koniec strofy albo strony
- [ ? ] → niepewność odczytania przez edytora
- [ sic ! ] lub [ ! ] → „tak” właśnie jest w tekście
- ss → strony
- p → pagina
- k → karta
- r → retro → czytana najpierw strona karty, w książce zwykle oznaczona nr nieparzystym związana
także stronicą pierwszą, prawą lub nieparzystą
- v → verso → odwrotna stronica karty, którą się czyta po stronie recto w książce zwykle oznaczona nr
parzysty zw także stronicą drugą, lewą lub parzystą
- O kwiatku rozany [ Sliczny ] - wyrazy przeniesiony przez pisarza przy pomocy jakichkolwiek
znaków → TRANSLITERACJA