„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Mirosława Stelengowska
Tadeusz Młynarczyk

Badanie i naprawa aparatury medycznej

322[18].Z3.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
prof. dr hab. med. Piotr Lass
dr inż. Krystian Rudzki




Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Beata Organ


Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 322[18].Z3.02,

„Badanie i naprawa aparatury medycznej”,

zawartego w modułowym programie nauczania dla

zawodu technik elektroniki medycznej.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Zasady wprowadzenia i realizacji programu zapewnienia jakości.

Rola testów w systemie zapewnienia jakości

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Podstawy metrologii, zasad spójności metrologicznej i oszacowania

błędu pomiaru

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Walidacja metod pomiarowych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Pojęcie trendu, umiejętność określenia czasu koniecznego do usunięcia

usterki oraz momentu, kiedy należy interweniować

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Współpraca

różnych

elementów

urządzeń

elektrycznych.

Sygnały i parametry aparatury elektromedycznej

18

5.5.1. Ćwiczenia

18

5.6. Regulacja parametrów i testowanie sprzętu i aparatury medycznej

21

5.6.1. Ćwiczenia

21

5.7. Zasady

lokalizacji

dysfunkcji

urządzeń

medycznych

z uwzględnieniem specyfikacji poszczególnych grup sprzętu

23

5.7.1. Ćwiczenia

23

5.8. Zakresy narzędzi oraz wymagań dotyczących stanowiska pracy

koniecznych do lokalizacji uszkodzeń i wykonywania podstawowych
napraw

25

5.8.1. Ćwiczenia

25

5.9. Testy bezpieczeństwa urządzeń medycznych

27

5.9.1. Ćwiczenia

27

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

29

7. Literatura

46

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela „Badanie i naprawa aparatury medycznej”,

który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
technik elektroniki medycznej 322[18].
W poradniku zamieszczono:
– wymagania wstępne,
– wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
– przykładowe scenariusze zajęć,
– propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności

praktycznych,

– ewaluację osiągnięć ucznia,
– wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:
– pokazu z objaśnieniem,
– metody tekstu przewodniego,
– metody projektów,
– ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
– plan testu w formie tabelarycznej,
– punktacje zadań,
– propozycje norm wymagań,
– instrukcję dla nauczyciela,
– instrukcję dla ucznia,
– kartę odpowiedzi,
– zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

322[18].Z3

Obsługa i nadzorowanie aparatury medycznej

322[18].Z3.01

Instalowanie i uruchamianie aparatury medycznej

322[18].Z3.02

Badanie i naprawa aparatury medycznej

322[18].Z3.03

Wykonanie dokumentacji aparatury medycznej

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżniać elementy i podzespoły elektroniczne na podstawie oznaczeń i wyglądu,

−

montować i demontować elementy elektroniczne,

−

uruchamiać i testować proste układy cyfrowe i analogowe,

−

objaśniać budowę i działanie podstawowych układów cyfrowych i analogowych,

−

posługiwać się przyrządami pomiarowymi takimi jak multimetr, generator i oscyloskop,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z jednostek układu SI,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
stanowiska pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– posłużyć się przyrządami pomiarowymi podczas badania aparatury medycznej,
– zmierzyć podstawowe parametry aparatury medycznej,
– zinterpretować pod względem technicznym podstawowe wyniki badań diagnostycznych,

– wykonać badania kontrolne elektronicznej aparatury medycznej,
– ocenić dokładność pomiarów aparatury medycznej podczas badań diagnostycznych

i zabiegów terapeutycznych,

– rozróżnić główne rodzaje uszkodzeń aparatury,
– przeanalizować i ocenić przyczyny awarii elektronicznej aparatury medycznej,
– rozpoznać zakłócenia odbioru sygnałów biologicznych,

– wyeliminować zakłócenia wpływające na pracę aparatury do pomiaru prądów

czynnościowych,

– rozpoznać ścisłą zależność między prawidłową eksploatacją aparatury a wynikiem

diagnozy, zabiegu i trwałością aparatury,

– zlokalizować usterki i uszkodzenia aparatury medycznej,
– dokonać prostych napraw, konserwacji, pomiarów i montażu aparatury medycznej

i sprzętu medycznego,

– wykonać badania i pomiary aparatury medycznej w celu określenia jej sprawności po

naprawie,

– wykonać kalibrację aparatury po dokonanej naprawie,

– wykonać podstawowe testy bezpieczeństwa aparatury medycznej,

– skorzystać z ciemni i eksploatować materiały światłoczułe,
– wykonać podstawowe czynności konserwacyjne,
– wymienić i zainstalować materiały eksploatacyjne,
– zastosować przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony radiologicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Technik elektroniki medycznej 322[18]

Moduł:

Obsługa i nadzorowanie aparatury medycznej 322[18].Z3

Jednostka modułowa:

Badanie i naprawa aparatury medycznej 322[18].Z3.02

Temat: Podstawowe pojęcia metrologii.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności stosowania w praktyce procedury wyznaczania

niepewności wyników pomiarów.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

jasno określić metrologiczny cel pomiaru,

−

wymienić podstawowe kategorie błędów związanych z różnymi elementami procesu
pomiarowego oraz podać przykłady błędów,

−

obliczyć niepewności standardowe typu A i typu B,

−

obliczyć niepewność złożoną,

−

obliczyć niepewność rozszerzoną,

−

zapisać pełny wynik pomiaru.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:
–

opornik dekadowy,

–

miernik z funkcją pomiaru rezystancji wraz z dokumentacją producenta,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca w 2–3 osobowych zespołach.

Czas trwania zajęć:
–

135 minut.

Uczestnicy:
–

uczniowie szkoły kształcącej w zawodzie technik elektroniki medycznej.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia:
Przeprowadź analizę błędów i wyznacz niepewności pomiaru. Zapisz końcowy wynik

pomiaru w określonych warunkach, oporności o wartości umownie poprawnej R = 1 k

Ω

.

Wykonaj 30-krotny pomiar zadanej oporności i przedstaw obliczenia na każdym etapie
procedury wyznaczania niepewności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

FAZA WSTĘPNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu.
4. Podział uczniów na zespoły.
5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Jakie podstawowe źródła błędów występują w procesie pomiarowym?
2. Jakie są poszczególne etapy procedury estymacji pełnego wyniku pomiaru?
3. Jak sens metrologiczny ma potwierdzenie spójności pomiarowej?

PLANOWANIE
1. Ustal, w jaki sposób dokonasz 30-krotnego pomiaru oporności o wartości umownie

poprawnej R = 1 k

Ω

.

2. Ustal, jakie źródła błędów wystąpiły podczas pomiaru?
3. Zaplanuj kolejność wykonania obliczeń na każdym z etapów estymacji pełnego wyniku

pomiarowego.

UZGODNIENIA
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokonaj 30-krotnego pomiaru oporności o wartości umownie poprawnej R = 1 k

Ω

.

2. Oblicz wartość średnią otrzymanych wyników, otrzymując surowy wynik pomiaru.
3. Skoryguj surowy wynik pomiaru.
4. Oblicz niepewność standardową typu A.
5. Oblicz niepewność standardową typu B.
6. Oblicz niepewność złożoną.
7. Oblicz niepewność rozszerzoną.
8. Zapisz pełny wynik pomiaru.

SPRAWDZENIE
1. Czy poprawnie wykonano pomiary oporności o wartości umownie poprawnej R = 1 k

Ω

?

2. Czy poprawnie zidentyfikowano źródła błędów występujących podczas pomiaru?
3. Czy prawidłowo wykonano obliczenia?
4. Czy poprawnie zapisano wynik końcowy pomiaru?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich uniknąć
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i opanowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Technik elektroniki medycznej 322[18]

Moduł:

Obsługa i nadzorowanie aparatury medycznej 322[18].Z3

Jednostka modułowa:

Badanie i naprawa aparatury medycznej 322[18].Z3.02

Temat: Wzmacniacze sygnałów biologicznych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności stosowania w praktyce wzmacniaczy sygnałów

biologicznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przeanalizować schemat wzmacniacza sygnałów biologicznych,

−

wyznaczyć równania, z których obliczona zostanie wartość napięć i polaryzacja
w wybranych punktach na schemacie wzmacniacza,

−

zinterpretować otrzymane wyniki,

−

sformułować wnioski.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania:

−

ć

wiczenie praktyczne, metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja ćwiczenia,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów

−

3–4 osobowe zespoły.

Czas trwania zajęć:

−

135 minut.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć i sposobu wykonania ćwiczenia

z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:

−

każdy zespół otrzymuje schemat wzmacniacza sygnałów biologicznych wraz
z instrukcją, wyznacza równania, z których obliczone zostaną wartości napięć
i polaryzacja w wybranych punktach na schemacie wzmacniacza, przy założeniu, że

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

układ wzmacniacza jest idealny, tzn. idealnie symetryczny (uczniowie zapoznają się ze
schematem wzmacniacza – faza wstępna ok. 10 min.),

−

zespoły po uszczegółowieniu wymagań zadania uzgadniają strategię badań (w razie
trudności korzystają z pomocy nauczyciela),

−

przez cały czas trwania ćwiczenia (90 min.) uczniowie obliczają wartości napięć
i polaryzację w punktach oznaczonych na schemacie,

−

nadzoruje pracę uczniów i pomaga w razie trudności, zwraca uwagę czy zespoły
pracują zgodnie z przepisami bhp.

5. Po wyznaczeniu równań i obliczeniu wartości napięć i polaryzacji w wybranych

punktach, uczniowie interpretują otrzymane wyniki – czas 15 min.

6. Nauczyciel analizuje pracę zespołów podczas przygotowanej prezentacji.
7. Zespoły prezentują efekty swoich obliczeń.
8. Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Zakońcenie zajęć

Praca domowa:
Podaj 5 przykładów urządzeń medycznych, w których zastosowano wzmacniacz sygnału
biologicznego. Scharakteryzuj ich wejścia oraz wyjścia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
-

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i opanowanych umiejętności.

Anonimowa ankieta ewaluacyjna (przykładowa)

MOJA OPINIA O ZAJĘCIACH

1. Zajęcia wymagały wykorzystania zawartych w materiale nauczania treści.

a. tak

b. raczej tak

c. raczej nie

d. nie

2. Wykonane ćwiczenia pomogły mi w lepszym zrozumieniu treści materiału

nauczania.

a. tak

b. raczej tak

c. raczej nie

d. nie

3. Największą trudność podczas wykonywania ćwiczenia sprawiło mi:

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

4. Podczas wykonywania ćwiczenia zdobyłem następujące umiejętności:

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

5. Chciałbym się dowiedzieć więcej o:

..........................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasady wprowadzania i realizacji programu zapewnienia

jakości. Rola testów w systemie zapewnienia jakości

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz procedurę SZJ dotyczącą postępowania z obiektami badań.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Uczniowie pracując w 3–4 osobowych zespołach piszą procedurę SZJ dotyczącą

postępowania z obiektami badań, zwierając w niej cel, przedmiot i zakres, odpowiedzialność
za realizację czynności przewidzianych procedurą, etapy realizacji procedury podane
w (możliwie) chronologicznym porządku, wymagane zapisy jakości.

Zespoły, które najszybciej wykonają zadanie, oddają zeszyty do sprawdzenia

nauczycielowi. Otrzymują oceny za rozwiązane zadanie. Czas wykonania zadania określa
nauczyciel np. 45 minut.

Uwaga: Jeśli proponowane przez zespół rozwiązanie jest błędne nie otrzymuje on oceny

negatywnej. Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia pozostali uczniowie
przedstawiają rozwiązanie zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem teoretycznym punktu 4.1. Poradnika dla ucznia,
2) wyznaczyć osobę opracowującą, sprawdzająca i zatwierdzającą,
3) podać numer procedury, tytuł, liczbę egzemplarzy, numer wydania, datę wydania,
4) określić cel procedury,
5) podać zakres stosowania procedury (np. od chwili dostarczenia obiektu badań przez

klienta aż do zwrotu obiektu klientowi),

6) określić odpowiedzialność, podając osobę odpowiedzialną za odbiór obiektu od klienta,

udokumentowanie odbioru, zabezpieczenie do czasu rozpoczęcia badań, zwrot obiektu
klientowi oraz osobę wykonującą badanie,

7) opisać w kilku zdaniach tok postępowania, z uwzględnieniem następujących czynników:

– przyjmowanie obiektu od klienta,
– przechowywanie obiektu badań,
– postępowanie z obiektem w trakcie badań,
– postępowanie w przypadku uszkodzenia obiektu badań,
– przemieszczanie obiektu badań,
– postępowanie z obiektem badań w przypadku podzlecania badań,
– zwrot obiektu badań klientowi,
– pakowanie i transportowanie obiektu poza laboratorium,

8) podać wymagane zapisy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

przybory do pisania,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Podstawy

metrologii,

zasad

spójności

metrologicznej

i oszacowania błędu pomiaru

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj 30-krotny pomiar, w określonych warunkach, oporności o wartości umownie

poprawnej R = 1 k

Ω

. Przeprowadź analizę błędów i wyznacz niepewności pomiaru. Zapisz

końcowy wynik pomiaru.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach. Zespoły, które najszybciej wykonają

zadanie, oddają zeszyty do sprawdzenia nauczycielowi. Otrzymują oceny za rozwiązane
zadanie. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np. 90 minut.

Uwaga: Jeśli proponowane przez zespół rozwiązanie jest błędne nie otrzymuje on oceny

negatywnej. Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia pozostali uczniowie
przedstawiają rozwiązanie zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w rozdziale 4.2. poradnika,
2) właściwie zdefiniować wielkość mierzoną,
3) właściwie wyznaczyć metodę pomiarową,
4) właściwie dobrać miernik pomiarowy, analizując specyfikację producenta,
5) wykonać pomiary oporności, sprawdzić czy nie popełniono błędów nadmiernych,
6) przeprowadzić analizę błędów systematycznych, wyznaczyć poprawkę, skorygować błąd

systematyczny,

7) obliczyć niepewności typu A i typu B (ze specyfikacji producenta miernika),
8) obliczyć niepewność złożoną wyników pomiaru,
9) obliczyć niepewność rozszerzoną wyniku pomiarów,
10) zapisać wynik końcowy pomiaru,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

przybory do pisania,

–

kalkulator,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 2

Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe:

Zdanie:

prawda

fałsz

Wielkości wpływające mają wpływ na wynik pomiaru.

Poprawka jest wartością korygującą błędy systematyczne.

Błędem metody może być zastosowanie przybliżonych wzorów na wielkość mierzoną.

Czynniki środowiskowe oddziałują zarówno na system pomiarowy, jak i na wielkość
mierzoną.

Standardowa niepewność typu B określa statystyczną analizę serii obserwacji.

Standardowa niepewność typu A szacowana jest metodą analizy warunków
występowania źródła błędów.

Złożona niepewność standardowa u

c

wyniku pomiaru jest tylko częściową oceną wyniku

pomiaru i obejmuje tylko błędy systematyczne.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracując indywidualnie decydują czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe.

Uczniowie, wybrani przez nauczyciela kolejno omawiają zdania, uzasadniając wybraną
odpowiedź. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np. 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać określone treści z poradnika dotyczące podstaw metrologii,
2) przeanalizować zdania decydując czy jest prawdziwe czy fałszywe,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Walidacja metod pomiarowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W tabeli zamieszczono wyniki pomiaru napięcia x

jk

[mV]. Każdy wiersz zawiera wyniki

pomiarów wykonanych w warunkach powtarzalności, poszczególne wiersze zawierają wyniki
uzyskane w kolejnych dniach. Oblicz granicę powtarzalności wyników pomiarów.

Tabela do ćwiczenia 1

powtórzenie

dzień j

k = 1

k = 2

k = 3

s

rj

1

0,01369

0,01386

0,01380

2

0,01357

0,01351

0,01326

3

0,01324

0,01321

0,01323

4

0,01354

0,01329

0,01342

5

0,01325

0,01358

0,01326

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Uczniowie pracując indywidualnie przeprowadzają niezbędne obliczenia. Po zakończeniu

ć

wiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np.

45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w rozdziale dotyczącym walidacji metod

pomiarowych,

2) dla każdej serii j (dnia) obliczyć oszacowanie odchylenia standardowego s

rj

,

3) obliczyć odchylenie standardowe powtarzalności s

r

,

4) obliczyć liczbę stopni swobody v,
5) obliczyć granicę powtarzalności r,
6) sprawdzić czy bezwzględna wartość różnicy dwóch kolejnych wyników napięcia

uzyskanych w tym samym dniu z prawdopodobieństwem 95 % nie przekracza wartości r,

7) zaprezentować otrzymane wyniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

kalkulator,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ćwiczenie 2

W tabeli zamieszczono wyniki pomiaru napięcia x

jk

[mV]. Każdy wiersz zawiera wyniki

pomiarów wykonanych w warunkach powtarzalności, poszczególne wiersze zawierają wyniki
uzyskane w kolejnych dniach. Oblicz granicę odtwarzalności wyników pomiarów.

Tabela do ćwiczenia 2

powtórzenie

dzień j

k = 1

k = 2

k = 3

1

0,01369

0,01386

0,01380

2

0,01357

0,01351

0,01326

3

0,01324

0,01321

0,01323

4

0,01354

0,01329

0,01342

5

0,01325

0,01358

0,01326

s

Rk

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Uczniowie pracując indywidualnie przeprowadzają niezbędne obliczenia. Po zakończeniu

ć

wiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np.

45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w rozdziale 4.2. poradnika,
2) dla każdej serii k (powtórzenia) obliczyć oszacowanie odchylenia standardowego s

Rk

,

3) obliczyć odchylenie standardowe odtwarzalności s

R

,

4) obliczyć liczbę stopni swobody v,
5) obliczyć granicę odtwarzalności R,
6) sprawdzić czy bezwzględna wartość różnicy dwóch kolejnych wyników napięcia

uzyskanych w różnych dniach z prawdopodobieństwem 95 % nie przekracza wartości R,

7) zaprezentować otrzymane wyniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

kalkulator,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Pojęcie trendu, umiejętność określenia czasu koniecznego do

usunięcia usterki oraz momentu, kiedy należy interweniować

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Załóżmy, że jesteś pracownikiem serwisu przyjmującym zgłoszenia urządzeń do

naprawy. Osobą zgłaszającą uszkodzenie urządzenia zasilanego z akumulatora jest Kierownik
Techniczny przychodni. Ustal scenariusz rozmowy z klientem.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2-osobowych zespołach ustalając scenariusz rozmowy z klientem.

Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) poprosić o rozmowę z osobą obsługująca urządzenie, np. pielęgniarką – tylko ona udzieli

istotnych, niezbędnych informacji ,

2) ustalić w jakim stanie jest akumulator:

−

czy akumulator jest naładowany?

−

jak długa była przerwa od ostatniego użytkowania aparatu?

−

czy w czasie przerwy w użytkowaniu aparatu, akumulator był ładowany?

3) ustalić, czy w urządzeniu działa sygnalizacja obniżonego zasilania,
4) dowiedzieć się czy personel techniczny może zmierzyć i podać ci wartość napięcia na

akumulatorze,

5) jeżeli wartość napięcia akumulatora jest za niska do poprawnej pracy urządzenia,

zasugerować użytkownikowi naładowanie akumulatora w ładowarce stanowiącej
wyposażenie urządzenia,

6) jeżeli wszystkie powyższe zabiegi nie przyniosły spodziewanego rezultaty, określić czas

i miejsc naprawy,

7) zaprezentować otrzymane wyniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.5. Współpraca różnych elementów urządzeń elektromedycznych.

Sygnały i parametry aparatury elektromedycznej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz wartości napięć i polaryzację w punktach oznaczonych od A do I, przy założeniu,

ż

e układ wzmacniacza jest idealny, tzn. idealnie symetryczny, tranzystory T

1

i T

2

(także T

3

i T

4

) są identyczne, a U

BE

= + 0,7 V (npn tranzystor) oraz I

B

= 0? Wyjaśnij, w jakim celu

zastosowano tranzystory T

1

i T

2

?

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach
przeprowadzając niezbędne obliczenia. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np.
90 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematem przedstawionym na rysunku,
2) wyznaczyć równania, z których obliczona zostanie wartość napięć i polaryzacja

w punktach oznaczonych od A do I,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny ćwiczenia.

Wej 1

R

1

T

1

A

Wej 2

R

2

T

2

I

B

150 k

Ω

150 k

Ω

H

- 6 V

T

3

T

4

R

3

120 k

Ω

37

µ

A

D

Wyj 1

+ 6 V

- 6 V

C

F

T

5

R

5

39 k

Ω

R

7

390 k

Ω

R

6

560 k

Ω

Wyj 2

E

G

R

4

120 k

Ω

+ 6 V

T1 – T5

2N2484

35,3

µ

A

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zeszyt,

–

przybory do pisania,

–

kalkulator,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Oblicz, jaki będzie sygnał różnicowy na wyjściu wzmacniacza, jeżeli na wejściu

wzmacniacz miał wartość 1 mV. Oblicz, jaki będzie sygnał synfazowy na wyjściu wzmacniacza,
jeśli na wejściu sygnał wynosił 1 V. Należy przyjąć, że dyskryminacja wzmacniacza
różnicowego wynosi 100 dB, a wzmocnienie różnicowe wzmacniacza wynosi 60 dB.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 2-osobowych zespołach przeprowadzając
niezbędne obliczenia. Czas wykonania zadania określa nauczyciel np. 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową, zasadą działania i wzorami opisującymi wzmacniacz różnicowy,
2) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
3) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tabelkę:

Tabela do ćwiczenia 3

Wzmocnienie

[dB]

Napięcie wejściowe U

1

[V]

Napięcie wyjściowe U

2

[V]

Wzmocnienie

[V/V]

20

40

60

80

100

120

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracując indywidualnie dokonują obliczeń
i uzupełniają tabelę. Czas wykonania określa nauczyciel, np. 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową i zasadą działania wzmacniacza sygnałów biologicznych,
2) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
3) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zeszyt,

–

przybory do pisania,

–

kalkulator,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.6. Regulacja parametrów i testowanie sprzętu i aparatury

medycznej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zakłócenia wpływające na pracę aparatury do pomiarów prądów czynnościowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach
przeprowadzając niezbędne obliczenia. Czas wykonania określa nauczyciel, np. 135 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w rozdziale 4.6. poradnika,
2) przygotować elektrokardiograf o zasilaniu sieciowo-bateryjnym z możliwością załączania

i wyłączania filtrów: mięśniowego (35 Hz) i sieciowego (50 Hz) oraz zapisem na taśmie
papierowej,

3) przygotować aparat do pracy zgodnie z instrukcją obsługi, sprawdzić poprawność

działania i ilość papieru do zapisu sygnału EKG,

4) przygotować źródło sygnału, np. generator o wyjściu symetrycznym i napięciu

sinusoidalnym, o regulowanej amplitudzie od 1 mV do 10 mV i częstotliwości od 1 Hz
do 100 Hz,

5) kabel zasilający generatora odsunąć na maksymalną odległość od kabla pacjenta,
6) podłączyć końcówki R i F rejestratora do wyjść generatora, a końcówkę N i końcówki

pozostałe do masy generatora,

7) ustawić na rejestratorze zapis odprowadzenia I,
8) zadać z generatora sygnał sinusoidalny o częstotliwości 5 Hz i amplitudzie takiej, aby

uzyskać jak największą amplitudę zapisu, dla czułości np. 10 mm/mV. Jeżeli rejestrator
posiada możliwość zapisu jednego kanału na całej szerokości papieru można rozszerzyć
szerokość zapisu odpowiednio dobierając amplitudę napięcia z generatora i czułość
rejestratora. UWAGA: zapisany przebieg nie może być przesterowany (obcięty).
Prędkość zapisu elektrokardiogramu ustawić na 25 mm/s. Wszystkie filtry powinny być
wyłączone,

9) dokonać rejestracji przebiegu,
10) rozsymetryzować wejście wzmacniacza włączając szeregowo z wejściem R (lub L)

rezystor o wartości np. 10 k

Ω

,

11) dokonać rejestracji przebiegu,
12) zmienić rezystor 10 k

Ω

na 100 k

Ω

i dokonać rejestracji,

13) odpowiedzieć na pytanie czy można scharakteryzować otrzymane zapisy oraz czy na ich

podstawie można określić częstotliwość zakłóceń,

14) włączyć filtr 50 Hz i 35 Hz i dokonać rejestracji zapisu,
15) określić jak załączenie filtru (filtrów) wpłynęło na otrzymane zapisy,
16) zmienić częstotliwość napięcia z generatora na 60 Hz i dokonać rejestracji przy pełnym

paśmie i przy włączonych filtrach 50 Hz i 35 Hz,

17) objaśnić jak ograniczenie przenoszonego pasma wpłynie na jakość zapisu EKG,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

18) usunąć rozsymetryzowanie wejścia wzmacniacza i zmienić położenie kabla pacjenta,

owijając go wokół kabla sieciowego, po czym wyłączyć filtry 35 Hz i 50 Hz,

19) dokonać rejestracji przebiegu i objaśnić otrzymane wyniki,
20) powtórzyć punkty 1–19 dla rejestratora zasilanego bateryjnie i objaśnić otrzymane

wyniki,

21) postępując zgodnie z instrukcją obsługi elektrokardiografu dokonać rejestracji wszystkich

odprowadzeń z powierzchni ciała jednego z uczestników ćwiczenia, a następnie objaśnić
otrzymane wyniki,

22) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
23) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

elektrokardiograf o zasilaniu sieciowo-bateryjnym z możliwością załączania i wyłączania
filtrów: mięśniowego (35 Hz) i sieciowego (50 Hz) oraz zapisem na taśmie papierowej,

−

ź

ródło sygnału, np. generator o wyjściu symetrycznym i napięciu sinusoidalnym,

o regulowanej amplitudzie od 1 mV do 10 mV i częstotliwości od 1 Hz do 100 Hz,

−

rezystor 10 k

Ω

i 100 k

Ω

,

−

ż

el do EKG,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

linijka,

−

lupa,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.7. Zasady

lokalizacji

dysfunkcji

urządzeń

medycznych

z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych grup sprzętu

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W pewnej przychodni podczas zabiegu z wykorzystaniem aparatu do elektroterapii

stwierdzono, że przy próbie zwiększenia wartości prądu następuje sygnalizowanie obwodu
rozwartego. Zaproponuj swoją procedurę postępowania przy lokalizacji dysfunkcji
urządzenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach pisząc swoją
procedurę lokalizacji dysfunkcji urządzenia. Czas wykonania określa nauczyciel, np.
45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rozdziałem 4.7. Poradnika,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

W pewnej przychodni, podczas transportowania ultrasonografu z jednego gabinetu do

innego, podłączone głowice ultradźwiękowe upadły na podłogę korytarza. Zaproponuj co
należałoby w takiej sytuacji zrobić, aby zapewnić ponowne bezpieczne i poprawne działanie
urządzenia?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach pisząc swoją
procedurę lokalizacji dysfunkcji urządzenia. Czas wykonania określa nauczyciel, np.
45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rozdziałem 4.7. Poradnika,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.8. Zakresy narzędzi oraz wymagań dotyczących stanowiska

pracy koniecznych do lokalizacji uszkodzeń i wykonywania
podstawowych napraw

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj wyniki pomiaru tego samego parametru wykonane przy użyciu multimetru

i oscyloskopu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach porównując
wyniki pomiaru tego samego parametru wykonane przy użyciu multimetru i oscyloskopu.
Czas wykonania określa nauczyciel, np. 135 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyjście generatora napięcia sinusoidalnego 100 Hz (lub 50 Hz) obciążyć rezystorem

1,0 k

Ω

±

5 % / 0,5 W,

2) dokonać pomiaru spadku napięcia na rezystorze przy pomocy multimetru (zakres AC –

pomiar napięć zmiennych),

3) amplitudę napięcia z generatora ustawić tak, aby otrzymać wskazanie na multimetrze

około 10,0 V,

4) odłączyć multimetr i na jego miejsce podłączyć oscyloskop,
5) dokonać pomiaru amplitudy napięcia U

pp

(napięcie peak–peak),

6) porównać wyniki pomiaru multimetrem i oscyloskopem,
7) zastosować przelicznik dla napięcia sinusoidalnego:

2

2

U

U

pp

=

gdzie: U – wartość skuteczna amplitudy przebiegu sinusoidalnego,

U

pp

– wartość amplitudy peak–peak.

8) określić na podstawie otrzymanych pomiarów wartość skuteczną i amplitudę prądu

płynącego przez rezystor,

9) przełączyć multimetr na pomiar prądu AC (pomiar prądu zmiennego),
10) zaproponować sposób włączenia multimetru w obwód i dokonać pomiaru prądu,

a następnie porównać otrzymany wynik z wynikiem z punktu 8), wyjaśnić rozbieżności,

11) przełączyć rodzaj sygnału w generatorze na napięcie prostokątne o współczynniku

wypełnienia ½ (współczynnik wypełnienia – stosunek czasu trwania impulsu t

p

do okresu

impulsu T), pozostałe parametry sygnału zadawanego z generatora nie ulegają zmianie,

12) dokonać pomiaru amplitudy multimetrem cyfrowym i oscyloskopem U

p

, a następnie

porównać wskazania,

13) zastosować przelicznik dla napięcia prostokątnego unipolarnego (od zera do U

p

)

o dowolnym wypełnieniu:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

T

t

U

U

p

p

=

,

14) porównać wskazania multimetru w stosunku do wskazań przy napięciu sinusoidalnym,

jeżeli uległy zmianie,

15) założyć, że wartość rezystora nie jest znana, a następnie na postawie otrzymanych

wcześniej wyników obliczyć wartość rezystancji,

16) zmierzyć wartość rezystora przy pomocy multimetru i porównać wynik z wcześniej

obliczoną wartością rezystancji,

17) wyjaśnić z czego wynikają różnice,
18) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
19) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

generator napięcia sinusoidalnego i napięcia prostokątnego,

−

rezystor 1,0 k

Ω

±

5 % / 0,5 W,

−

multimetr cyfrowy z funkcją pomiaru napięć stałych i zmiennych, funkcją pomiaru
prądów stałych i zmiennych oraz funkcją pomiaru rezystancji,

−

oscyloskop,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.9. Testy bezpieczeństwa urządzeń medycznych

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź test bezpieczeństwa: sprawdzenie stateczności ultrasonografu. W czasie

normalnego użytkowania urządzenie nie powinno utracić równowagi przy przechyleniu
o kąt 10

°

.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach
przeprowadzając test bezpieczeństwa. Czas wykonania określa nauczyciel, np. 45 minut.
W przypadku braku możliwości zrealizowania tego ćwiczenia w warunkach laboratoryjnych,
można przeprowadzić obserwację pracy w specjalizowanej placówce służby zdrowia
dysponującej potrzebną aparaturą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) podłączyć do urządzenia wszystkie przewody przyłączeniowe – przewód zasilający,

przewody do połączeń wzajemnych,

2) zamontować do urządzenia wszystkie części odłączalne i wyposażenie w najmniej

korzystnej kombinacji,

3) ułożyć przewody przyłączeniowe na pochyłej płaszczyźnie w pozycji najbardziej

niekorzystnej pod względem stateczności,

4) ustawiać urządzenie w każdej możliwej pozycji normalnego użytkowania na płaszczyźnie

odchylonej o kąt 10

°

od płaszczyzny poziomej,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

ultrasonograf z kompletnym wyposażeniem,

−

platforma (np. płyta drewniana) z możliwością zmiany kąta nachylenia,

−

kątomierz,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź test bezpieczeństwa: sprawdzenie oznakowania ultrasonografu. Badanie

przeprowadza się przez oględziny i kontrolę obecności wymaganego oznakowania urządzenia
oraz odpowiednich zapisów w dokumentacji towarzyszącej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 3–4 osobowych zespołach
przeprowadzając test bezpieczeństwa. Czas wykonania określa nauczyciel, np. 45 minut.
W przypadku braku możliwości zrealizowania tego ćwiczenia w warunkach laboratoryjnych,
można przeprowadzić obserwację pracy w specjalizowanej placówce służby zdrowia
dysponującej potrzebną aparaturą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) podłączyć do urządzenia kompletne wyposażenie i wszystkie części odłączalne,
2) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia praktyczne, metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

ultrasonograf z kompletnym wyposażeniem,

–

zeszyt,

–

przybory do pisania,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Badanie i naprawa aparatury
medycznej”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 10, 14, 15, 19 i 20 są z poziomu ponadpodstawowego,

−

pozostałe zadania są z poziomu podstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1.a, 2.a, 3.b, 4.d, 5.a, 6.c, 7.b, 8.a, 9.d, 10.b, 11.a, 12.b, 13.a,
14.d, 15.c, 16.a, 17.b, 18.a, 19.a, 20.b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Określić

składowe

wpływające

na

warunki pomiarowe

C

P

a

2. Określić

niepewności

standardowe

wyniku pomiaru

B

P

a

3. Określić zasady spójności pomiarowej

B

P

b

4. Zastosować procedurę walidacji metody

pomiarowej

B

P

d

5. Określić współpracę różnych elementów

urządzeń elektromedycznych.

B

P

a

6. Określić sygnały i parametry aparatury

elektromedycznej

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

7. Objaśnić działanie źródła prądowego

C

P

b

8. Określić wymagania klasy ochronności

C

P

a

9. Zlokalizować uszkodzenie aparatu na

podstawie wartości prądu upływu

B

P

d

10. Scharakteryzować

parametry

części

aplikacyjnych

B

PP

b

11. Określić testy bezpieczeństwa w stanie

normalnym

B

P

a

12. Określić testy bezpieczeństwa w stanie

pojedynczego uszkodzenia

B

P

b

13. Określić wymagania dotyczące badań

typu

C

P

a

14. Określić zasady separacji części czynnych

urządzenia

B

PP

d

15. Określić

uziemienie

ochronne,

uziemienie funkcjonalne i wyrównanie
potencjałów

C

PP

c

16. Określić stateczności urządzenia

C

P

a

17. Określić temperaturę części aplikacyjnej

nie przeznaczonej do dostarczania ciepła

C

P

b

18. Określić wpływy przerwy w ciągłości

zasilania

C

P

a

19. Wskazać

filtr

sieciowy

tłumiący

zakłócenia

w

urządzeniach

diagnostycznych

B

PP

a

20. Sprawdzić urządzenia po naprawie

B

PP

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania zawierają cztery

odpowiedzi i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy,
II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 10, 14, 15, 19 i 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Warunki powtarzalności obejmują

a) tę samą procedurę pomiarową, tego samego obserwatora, ten sam przyrząd

pomiarowy stosowany w tych samych warunkach, to samo miejsce, powtarzanie
w krótkich odstępach czasu.

b) różne procedury pomiarowe, tego samego obserwatora, ten sam przyrząd pomiarowy

stosowany w tych samych warunkach, to samo miejsce, powtarzanie w krótkich
odstępach czasu.

c) tę samą procedurę pomiarową, tego samego obserwatora, ten sam przyrząd

pomiarowy stosowany w tych samych warunkach, to samo miejsce, powtarzanie
w długich odstępach czasu.

d) tę samą procedurę pomiarową, tego samego obserwatora, różne przyrządy

pomiarowy stosowane w tych samych warunkach, to samo miejsce, powtarzanie
w krótkich odstępach czasu.

2. Niepewność standardowa typu A to

a) niepewność wyniku pomiaru wyrażona przez odchylenie standardowe.
b) niepewność wyniku pomiaru wyrażona przez poprawkę.
c) różnica między wynikiem pomiaru, a średnią z nieskończonej liczby wyników

pomiaru tej samej wielkości mierzonej, wykonanych w warunkach powtarzalności.

d) jest to przedział wartości wokół wyniku pomiaru, który pokrywa dużą część rozkładu

wartości przypisywanych wielkości mierzonej.

3. Spójność pomiarowa to

a) właściwość pomiaru lub wzorca jednostki miary polegająca na tym, że można go

powiązać z określonymi odniesieniami, na ogół z wzorcami państwowymi lub
międzynarodowymi jednostki miary, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha
porównań, z których wystarczy aby najważniejszy miał określoną niepewności.

b) jest to właściwość pomiaru lub wzorca jednostki miary polegająca na tym, że można

go powiązać z określonymi odniesieniami, na ogół z wzorcami państwowymi lub
międzynarodowymi jednostki miary, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha
porównań, z których wszystkie mają określone niepewności.

c) jest to właściwość pomiaru lub wzorca jednostki miary polegająca na tym, że można

go powiązać z określonymi odniesieniami, tylko z wzorcami międzynarodowymi
jednostki miary, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha porównań, z których
wszystkie mają określone niepewności.

d) jest to właściwość pomiaru lub wzorca jednostki miary polegająca na tym, że można

go powiązać z określonymi odniesieniami, na ogół z wzorcami jednostki miary
obowiązującymi w laboratorium, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha
porównań, z których wszystkie mają określone niepewności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

4. Odtwarzalność wyników pomiarów jest to

a) stopień zgodności wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, odtworzonych

po pewnym czasie.

b) stopień zgodności wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonanych

w jednakowych warunkach pomiarowych.

c) stopień zgodności wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonanych

przez jednego obserwatora.

d) stopień zgodności wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonanych

w zmiennych warunkach pomiarowych.

5. Wzmacniacze wstępne sygnałów biologicznych powinny charakteryzować się

następującymi cechami
a) powinny mieć dużą rezystancję (impedancję) wejściową, posiadać małe szumy

własne, nie powinny wprowadzać dodatkowych zakłóceń do toru pomiarowego, czyli
posiadać odpowiednią charakterystykę częstotliwościową (tzn. możliwość tłumienia
zbyt niskich i zbyt wysokich częstotliwości, posiadać określoną obciążalność
wyjścia, tzn. odpowiednią rezystancję (impedancję) wyjściową, posiadać zdolność do
tłumienia sygnałów zakłócających, a wzmacniania sygnałów biologicznych.

b) powinny mieć małą rezystancję (impedancję) wejściową, posiadać małe szumy

własne, nie powinny wprowadzać dodatkowych zakłóceń do toru pomiarowego, czyli
posiadać odpowiednią charakterystykę częstotliwościową (tzn. możliwość tłumienia
częstotliwości 50 Hz, posiadać określoną obciążalność wyjścia, tzn. odpowiednią
rezystancję (impedancję) wyjściową, posiadać zdolność do tłumienia sygnałów
zakłócających, a wzmacniania sygnałów biologicznych.

c) powinny mieć małą rezystancję (impedancję) wejściową oraz posiadać minimalną

obciążalność wyjścia.

d) powinny posiadać odpowiednią charakterystykę częstotliwościową (tzn. możliwość

tłumienia zbyt niskich i zbyt wysokich częstotliwości.

6. Na zaciskach idealnego źródła napięciowego występuje

a) zmienna w czasie różnica potencjałów niezależnie od wartości obciążenia.
b) stała różnica potencjałów zależnie od wartości obciążenia.
c) stała różnica potencjałów niezależnie od wartości obciążenia.
d) zmienna różnica potencjałów zależnie od wartości obciążenia.

7. Idealne źródło prądowe wymusza na swoich zaciskach

a) przepływ prądu o zmiennym natężeniu przez obwód zewnętrzny, niezależnie od

wartości rezystancji obciążenia i napięcia występującego na zaciskach.

b) przepływ prądu o stałym natężeniu przez obwód zewnętrzny, niezależnie od wartości

rezystancji obciążenia i napięcia występującego na zaciskach.

c) przepływ prądu o stałym natężeniu przez obwód zewnętrzny, zależnie od wartości

rezystancji obciążenia i napięcia występującego na zaciskach.

d) przepływ prądu o zmiennym natężeniu przez obwód zewnętrzny, zależnie od

wartości rezystancji obciążenia i napięcia występującego na zaciskach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

8. Urządzenie klasy II nie może zawierać

a) jakichkolwiek środków służących do uziemienia ochronnego.
b) jakichkolwiek środków służących do uziemienia funkcjonalnego.
c) bezpieczników w części sieciowej urządzenia.
d) izolacji podwójnej.

9. Prąd upływu uziomowy płynie przez

a) izolację części sieciowej do metalowej obudowy nie uziemionej ochronnie,

a następnie przez przewód uziemienia ochronnego tego urządzenia do ziemi.

b) izolację części sieciowej do metalowej obudowy lub korpusu urządzenia, a następnie

przez przewód pacjenta z powrotem do części sieciowej.

c) część aplikacyjną przyłączoną do pacjenta.
d) izolację części sieciowej do metalowej obudowy lub korpusu urządzenia, a następnie

przez przewód uziemienia ochronnego tego urządzenia do ziemi.

10. Część aplikacyjna typu BF jest

a) normalnie zbudowaną częścią o prądzie upływu pacjenta ograniczonym do wartości

100 µA w normalnym stanie technicznym związanego z nią urządzenia
elektromedycznego.

b) częścią typu B z dodaną izolacją elektryczną obwodu pacjenta od pozostałej części

urządzenia elektromedycznego.

c) zbudowana na tej samej zasadzie izolacji obwodu pacjenta jak w przypadku typu B

z tą różnicą, że jakość tej izolacji jest wyższa i pozwala uzyskiwać lepsze
ograniczenie prądów upływu pacjenta do wartości 10 µA.

d) Część aplikacyjna typu BF może być stosowana w kontakcie z dowolną częścią ciała

pacjenta włącznie z jego sercem.

11. Stan normalny to stan, w którym

a) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa są

nienaruszone.

b) urządzenie poprawnie mierzy wielkość wyjściową.
c) stan, w którym tylko jeden środek ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa

w urządzeniu jest uszkodzony, a pozostałe środki pozostają nienaruszone.

d) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa

dotyczące przewodu zasilającego są nienaruszone i nie zależą od stanu przewodu
uziemienia ochronnego.

12. Stan pojedynczego uszkodzenia to stan, w którym

a) uszkodzony został jeden tor pomiarowy.
b) jeden środek ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa w urządzeniu jest

uszkodzony lub występuje jeden zewnętrzny stan pojedynczego uszkodzenia,

c) urządzenie było naprawiane tylko jeden raz.
d) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa są

w danej chwili uszkodzone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

13. Badania typu wykonuje się

a) na jednym reprezentatywnym egzemplarzu wyrobu i jeżeli nie określono inaczej,

badania bezpieczeństwa nie powinny być powtarzane.

b) na kilku reprezentatywnych egzemplarzach wyrobu o podobnych parametrach

technicznych i jeżeli nie określono inaczej, badania bezpieczeństwa nie powinny być
powtarzane.

c) na jednym reprezentatywnym egzemplarzu wyrobu i jeżeli nie określono inaczej,

badania bezpieczeństwa powinny być powtarzane do momentu, w którym uzyskana
zostanie całkowita pewności, że urządzenie jest bezpieczne.

d) na losowo wybranych egzemplarzach wyrobu, żeby uniknąć uszkodzeń.

14. Części aplikacyjne powinny być elektrycznie odseparowane od części czynnych

urządzenia medycznego
a) tylko w stanie normalnym, w taki sposób aby dopuszczalne prądy upływu nie były

przekroczone.

b) stanie normalnym i w stanie pojedynczego uszkodzenia w taki sposób, aby

dopuszczalny prąd upływu pacjenta nie był przekroczony.

c) tylko w stanie pojedynczego uszkodzenia w taki sposób aby dopuszczalne prądy

upływu nie były przekroczone.

d) stanie normalnym i w stanie pojedynczego uszkodzenia w taki sposób, aby

dopuszczalne prądy upływu nie były przekroczone.

15. Części dostępne urządzenia klasy I są

a) oddzielone od części aplikacyjnych za pomocą izolacji podstawowej i powinny mieć

połączenie o dostatecznie małej impedancji z zaciskiem uziemienia ochronnego.

b) oddzielone od części czynnych za pomocą izolacji podstawowej i powinny mieć

połączenie o dostatecznie dużej impedancji z zaciskiem uziemienia ochronnego.

c) oddzielone od części czynnych za pomocą izolacji podstawowej i powinny mieć

połączenie o dostatecznie małej impedancji z zaciskiem uziemienia ochronnego.

d) oddzielone od części czynnych za pomocą izolacji dodatkowej lub wzmocnionej

i powinny mieć połączenie o dostatecznie dużej impedancji z zaciskiem uziemienia
ochronnego.

16. W czasie normalnego użytkowania urządzenie nie powinno utracić równowagi przy

przechyleniu o kąt
a) 10

°

.

b) 5

°

.

c) 45

°

.

d) 25

°

.

17. Części aplikacyjne urządzenia nie przeznaczone do dostarczania ciepła do pacjenta nie

powinny mieć temperatury powierzchni przekraczającej
a) 36,6

°

C.

b) 41

°

C.

c) 38

°

C.

d) 50

°

C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

18. Urządzenie powinno być tak zaprojektowane, aby

a) przerwanie i powrót zasilania nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa innego niż

przerwanie jego zamierzonej funkcji.

b) przerwanie i powrót zasilania powinny powodować całkowite wyłączenie

urządzenia.

c) przerwanie i powrót zasilania nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa innego niż

zwiększenie prądów upływu.

d) przerwanie i powrót zasilania powodowały kontynuowanie wcześniej rozpoczętej

funkcji.

19. W elektrokardiografie znajduje się dodatkowy filtr tłumiący zakłócenia sieciowe. Stosuje

się go przy dużym poziomie zakłóceń. Jaki filtr najlepiej nadaje się do celów
diagnostycznych (podana jest częstotliwość środka filtru)
a) 50 Hz

±

1 Hz.

b) 50 Hz

±

10 Hz.

c) 35 Hz

±

1 Hz.

d) 50 Hz

±

15 Hz.

20. Aparat do diatermii pracuje na częstotliwości 27,12 MHz. Oprócz częstotliwości

podstawowej występują tzw. harmoniczne o częstotliwościach będących wielokrotnością
częstotliwości podstawowej (druga, trzecia itp.). Jeżeli stwierdzono występowanie drugiej
harmonicznej to jaka powinna być amplituda
a) zbliżona do częstotliwości podstawowej.
b) dużo mniejsza od częstotliwości podstawowej.
c) dużo większa do częstotliwości podstawowej.
d) nie ma to znaczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Badanie i naprawa aparatury medycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Badanie i naprawa aparatury
medycznej”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania

5, 7, 8, 15, 18, 19

są z poziomu ponadpodstawowego,

−

pozostałe zadania

są z poziomu podstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:

1.a, 2.d, 3.b, 4.c, 5.b, 6.b 7.a, 8.c, 9.a, 10.c, 11.a, 12.b, 13.a,

14.a, 15.a, 16.c, 17.a, 18.a, 19.b, 20.a

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Określić składowe wpływające na warunki
pomiarowe

C

P

a

2.

Określić niepewności standardowe wyniku
pomiaru

B

P

d

3.

Określić zasady spójności pomiarowej

B

P

b

4.

Zastosować

procedurę

walidacji

metody

pomiarowej

B

P

c

5.

Określić

współpracę

różnych

elementów

urządzeń elektromedycznych.

B

PP

b

6.

Określić

sygnały

i

parametry

aparatury

elektromedycznej

B

P

b

7.

Objaśnić działanie źródła prądowego

C

PP

a

8.

Określić wymagania klasy ochronności

C

PP

c

9.

Zlokalizować uszkodzenie aparatu na podstawie
wartości prądu upływu

B

P

a

10.

Scharakteryzować

parametry

części

aplikacyjnych

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

11.

Określić

testy

bezpieczeństwa

w

stanie

normalnym

B

P

a

12.

Określić

testy

bezpieczeństwa

w

stanie

pojedynczego uszkodzenia

B

P

b

13.

Określić wymagania dotyczące badań typu

C

P

a

14.

Określić zasady separacji części czynnych
urządzenia

B

P

a

15.

Określić

uziemienie

ochronne,

uziemienie

funkcjonalne i wyrównanie potencjałów

C

PP

a

16.

Określić

parametry

wilgotnościowego

stabilizowania wstępnego

C

P

c

17.

Sprawdzić trwałość oznakowania

C

P

a

18.

Sprawdzić urządzenia po naprawie

C

PP

a

19.

Określić parametry testowanej aparatury

B

PP

b

20.

Zlokalizować uszkodzenie aparatu

B

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal

z

uczniami

termin

przeprowadzenia

sprawdzianu

z

co

najmniej

z jednotygodniowym wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania zawierają cztery

odpowiedzi i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 5, 7, 8, 15, 18 i 19, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Odtwarzalność wyników pomiarów jest to stopień zgodności wyników pomiarów tej

samej wielkości mierzonej, wykonanych w zmiennych warunkach pomiarowych.
Warunki odtwarzalności podlegające zmianom mogą obejmować
b) metodę pomiaru, personel, wyposażenie pomiarowe, wzorce odniesienia, miejsce,

warunki stosowania i czas.

c) metodę pomiaru i wyposażenie pomiarowe.
d) metodę pomiaru i wzorce odniesienia.
e) tylko personel.

2. Niepewność standardową typu B multimetru cyfrowego określa się na podstawie

a) odchylenia standardowego serii pomiarów.
b) wartości średniej serii pomiarów.
c) intuicji mierzącego.
d) instrukcji obsługi (serwisowej) producenta multimetru.

3. Informacja na temat spójności pomiarowej w świadectwach wzorcowania powinna

zawierać
a) dane techniczne wzorca państwowego albo międzynarodowego jednostki miary, do

którego odniesione są pomiary.

b) identyfikację wzorca państwowego albo międzynarodowego jednostki miary, do

którego odniesione są pomiary.

c) zdjęcie wzorca państwowego albo międzynarodowego jednostki miary, do którego

odniesione są pomiary.

d) nazwę wzorca państwowego albo międzynarodowego jednostki miary, do którego

odniesione są pomiary, bez konieczności podawania numeru seryjnego lub
fabrycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

4. Powtarzalność jest to

a) stopień zgodności wyników kolejnych pomiarów tej samej wielkości mierzonej,

wykonanych przez różnych obserwatorów.

b) stopień zgodności wyników kolejnych pomiarów tej samej wielkości mierzonej,

wykonanych różnymi przyrządami pomiarowymi.

c) stopień zgodności wyników kolejnych pomiarów tej samej wielkości mierzonej,

wykonanych w tych samych warunkach pomiarowych.

d) stopień zgodności wyników kolejnych pomiarów różnych wielkości mierzonych,

wykonanych w tych samych warunkach pomiarowych.

5. Wzmacniacze różnicowe stosuje się jako wstępne wzmacniacze sygnałów biologicznych,

ponieważ
a) charakteryzują się małą wartością wzmocnienia.
b) wzmacniają sygnały biologiczne, mało wzmacniając sygnały zakłócające, nie

obciążają źródła sygnału biologicznego.

c) mają małą impedancję wejściową.
d) mają małą impedancję wyjściową.

6. Idealne źródło prądowe o wydajności 100 mA jest obciążone rezystorem 500

Ω

.

Wskazanie woltomierza zapiętego na rezystorze wynosi
a) 100 V.
b) 50 V.
c) 25 V.
d) 10 V.

7. Źródło napięciowe jest obciążone rezystancją równa rezystancji wewnętrznej źródła.

Wskazanie woltomierza zapiętego na obciążeniu wynosi
a) 0,5

⋅

U

j

.

b) 0,25

⋅

U

j

.

c) 1,0

⋅

U

j

.

d) 0,1

⋅

U

j

.

gdzie:

U

j

– napięcie jałowe źródła napięciowego (czyli występujące na jego zaciskach przy

braku obciążenia

8. Urządzenie I klasy ochronności ma przerwany przewód uziemienia ochronnego. Prąd

upływu obudowy w takim przypadku (w przybliżeniu) jest
a) zbliżony do prądu upływu pacjenta.
b) dużo mniejszy od prądu upływu pacjenta.
c) taki jak prąd upływu uziomowy.
d) zbliżony do zera, ponieważ urządzenie nie będzie działało.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

9. Prąd upływu obudowy płynie przez

a) izolację części sieciowej urządzenia do jego obudowy i stamtąd różnymi drogami do

ziemi, włącznie z doziemnymi pojemnościami pasożytniczymi tej obudowy, a jego
dopuszczalna wartość graniczna w urządzeniach elektromedycznych w normalnym
stanie wynosi 100 µA.

b) izolację części sieciowej urządzenia do jego obudowy i stamtąd różnymi drogami do

ziemi, włącznie z doziemnymi pojemnościami pasożytniczymi tej obudowy, a jego
dopuszczalna wartość graniczna w urządzeniach elektromedycznych w normalnym
stanie wynosi 500 µA.

c) przez część aplikacyjną przyłączoną do pacjenta, dzieląc się na kilka przypadków

w zależności od lokalizacji źródła tego prądu.

d) przez izolację części sieciowej do metalowej obudowy lub korpusu urządzenia,

a następnie przez przewód uziemienia ochronnego tego urządzenia do ziemi.

10. Część aplikacyjna typu CF jest

a) normalnie zbudowaną częścią o prądzie upływu pacjenta ograniczonym do wartości

100 µA w normalnym stanie technicznym związanego z nią urządzenia
elektromedycznego.

b) częścią typu B z dodaną izolacją elektryczną obwodu pacjenta od pozostałej części

urządzenia elektromedycznego.

c) zbudowana na tej samej zasadzie izolacji obwodu pacjenta jak w przypadku typu BF

z tą różnicą, że jakość tej izolacji jest wyższa i pozwala uzyskiwać lepsze
ograniczenie prądów upływu pacjenta, np. 10 µA w stanie normalnym i 50 µA
w stanie uszkodzenia.

d) normalnie zbudowaną częścią o prądzie upływu pacjenta ograniczonym do wartości

1000 µA w normalnym stanie technicznym związanego z nią urządzenia
elektromedycznego.

11. Stan normalny to stan, w którym

a) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa są

nienaruszone.

b) urządzenie poprawnie mierzy wielkość wyjściową.
c) stan, w którym tylko jeden środek ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa

w urządzeniu jest uszkodzony, a pozostałe środki pozostają nienaruszone.

d) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa

dotyczące przewodu zasilającego są nienaruszone i nie zależą od stanu przewodu
uziemienia ochronnego.

12. Stan pojedynczego uszkodzenia to stan, w którym

a) uszkodzony został jeden tor pomiarowy.
b) jeden środek ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa w urządzeniu jest

uszkodzony lub występuje jeden zewnętrzny stan pojedynczego uszkodzenia,

c) urządzenie było naprawiane tylko jeden raz.
d) wszystkie środki wprowadzone dla ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa są

w danej chwili uszkodzone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

13. Badania typu dotyczące bezpieczeństwa urządzeń medycznych to badania, podczas

których powinny być badane
a) tylko te parametry izolacji, podzespołów i konstrukcji, których uszkodzenie mogłoby

spowodować zagrożenie bezpieczeństwa w stanie normalnym lub stanie
pojedynczego uszkodzenia.

b) tylko parametry izolacji, których uszkodzenie mogłoby spowodować zagrożenie

bezpieczeństwa w stanie normalnym lub stanie pojedynczego uszkodzenia.

c) tylko parametry podzespołów, których uszkodzenie mogłoby spowodować

zagrożenie bezpieczeństwa w stanie normalnym lub stanie pojedynczego
uszkodzenia.

d) tylko parametry konstrukcji, których uszkodzenie mogłoby spowodować zagrożenie

bezpieczeństwa w stanie normalnym lub stanie pojedynczego uszkodzenia.

14. Części aplikacyjne powinny być elektrycznie odseparowane od części czynnych

urządzenia medycznego w stanie normalnym i w stanie pojedynczego uszkodzenia w taki
sposób, aby nie były przekroczone dopuszczalne wartości
a) prądu upływu uziomowego, prądu upływu obudowy, prądu upływu pacjenta i prądu

pomocniczego pacjenta.

b) tylko prądu upływu uziomowego.
c) tylko prądu upływu obudowy.
d) tylko prądu upływu pacjenta i prądu pomocniczego pacjenta.

15. Urządzenie klasy II

a) nie może zawierać jakichkolwiek środków służących do uziemienia ochronnego.
b) zawiera ochronę podstawową w postaci izolacji podstawowej o określonych

parametrach, zabezpieczającej przed kontaktem z częściami pod niebezpiecznym
napięciem.

c) zawiera ochronę dodatkową, polegającą na przyłączeniu korpusu urządzenia do

przewodu uziemienia ochronnego w taki sposób, że dostępne części metalowe
urządzenia nie mogą stać się elektrycznie niebezpieczne w przypadku uszkodzenia
izolacji podstawowej.

d) musi być zasilane wyłącznie bateryjnie.

16. Pomiar prądów upływu i wytrzymałość elektryczną izolacji sprawdza się

a) tylko w temperaturze pracy urządzenia.
b) tylko po wilgotnościowym stabilizowaniu wstępnym.
c) w temperaturze pracy urządzenia i po wilgotnościowym stabilizowaniu wstępnym.
d) w sporadycznych przypadkach.

17. Badanie polegające na sprawdzeniu trwałości oznakowania

przeprowadza się

a) w celu sprawdzenia czy po odpowiednich testach etykiety nie utraciły swojej

przylepności oraz czy nie zwijają się przy krawędziach.

b) w celu sprawdzenia czy po odpowiednich testach etykiety nie utraciły swoich

kolorów.

c) w celu sprawdzenia czy po odpowiednich testach etykiety nie przemieściły się.
d) w celu sprawdzenia czy po odpowiednich testach etykiety nie kurczą się.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

18. W aparacie uległ uszkodzeniu bezpiecznik sieciowy. Okazało się, że jest spalony, a jego

oznaczenie to WTA 0,63 A 250 V. W dokumentacji podano, że powinien być
zastosowany bezpiecznik oznaczony symbolem WTA T 0,63 A 250 V. Należy
zastosować bezpiecznik o oznaczeniu
a) T 0,63 A 250 V.
b) 0,63 A 250 V.
c) 1,0 A 250 V.
d) T 6,3 A 250 V

19. Generator daje napięcie wyjściowe 10 V

pp

. Do sprawdzenia aparatury potrzebne jest

napięcie 0,9 V

pp

. Który z zaproponowanych dzielników będzie się do tego celu najlepiej

nadawał?

a)

b)

c)

d)

20. W aparaturze ultradźwiękowej do obrazowania diagnostycznego, akustyczna moc

wyjściowa powinna by wyłączona gdy obraz jest zamrożony
a) zawsze.
b) tylko w przypadku ultrasonografu wykorzystywanego do badania płodu.
c) tylko w przypadku ultrasonografu wykorzystywanego w weterynarii.
d) nie ma to znaczenia.

10 k

Ω

10 k

Ω

10 k

Ω

1 k

Ω

1 k

Ω

10 k

Ω

1 k

Ω

1 k

Ω

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Badanie i naprawa aparatury medycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

7. LITERATURA

1. PN-EN ISO/IEC 17025: Ogólne zasady dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych

i wzorcujących. PKN, Warszawa 2005

2. Piotrowski J., Kostyrko K.: Wzorcowanie aparatury pomiarowej. PWN, Warszawa 2000
3. Główny Urząd Miar: Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik. GUM, Warszawa 1999
4. Główny Urząd Miar: Międzynarodowy słownik podstawowych i ogólnych terminów

metrologii. GUM, Warszawa 1996

5. Polskie Centrum Akredytacji: Polityka Polskiego Centrum Akredytacji dotycząca

zapewnienia spójności pomiarowej. PCA, Warszawa 2003

6. Izydorczyk J.: Walidacja metod pomiarowych i badawczych. Materiały szkoleniowe.

PROLAB, Gliwice 2004

7. Keller J.: Elektronika medyczna. Część I i II. PZWL, Warszawa 1984
8. Millner R., Richwien R.: Podstawy elektroniki medycznej. PZWL, Warszawa 1973
9. Stopczyk M.: Elektrodiagnostyka medyczna. PZWL, Warszawa 1984
10. Mika T., Kasprzak W.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2001
11. Augustyniak P.: Przetwarzanie sygnałów elektrodiagnostycznych. UWND, Kraków 2001
12. www.itam.zabrze.pl
13. www.portalmed.pl
14. Charoy A.: Zakłócenia w urządzeniach medycznych, WNT, Warszawa 1999
15. Hasse L., Kołodziejski J., Konczakowska A., Spiralski L.: Zakłócenia w aparaturze

elektronicznej. Radioelektronik Sp. z o.o Warszawa 1995

16. Kostka P.: „badanie systemu akwizycji sygnałów biomedycznych z wykorzystaniem

czujnika bezpośredniego pomiaru ciśnienia krwi. Politechnika Śląska, Gliwice 2003

17. Tietze. U, Schenk Ch.: Układy półprzewodnikowe. WNT, Warszawa 1997
18. www.analog.com

Literatura metodyczna
1. Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997.

3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998.