PROJEKT ROBOCZY
P O L S K A N O R M A
P o l s k i K o m i t e t
N o r m a l i z a c y j n y
ICS 93.080.20
prPN-EN 13108-2
sierpie
ń
2006
Wprowadza
EN 13108-2:2006, IDT
Zast
ę
puje
PN-EN 13108-2:2006 (U)
Norma Europejska EN 13108-2:2006
ma status Polskiej Normy
Copyright by PKN, Warszawa 2007
nr ref. PN-EN 13108-2:2006
Wszelkie prawa autorskie zastrze
ż
one.
ś
adna cz
ęść
niniejszej normy nie mo
ż
e by
ć
zwielokrotniana
jak
ą
kolwiek technik
ą
bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
Mieszanki mineralno-asfaltowe - Wymagania –
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
(R) PN-EN 13108-2:2006
2
Przedmowa krajowa
Niniejsza norma została przygotowana przez KT nr 212 ds. Budowy i Utrzymania Dróg i zatwierdzona przez
Prezesa PKN dzie
ń
, miesi
ą
c, rok .
Jest tłumaczeniem - bez jakichkolwiek zmian - angielskiej wersji Normy Europejskiej EN 13108-2:2006.
W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od
N1)
do
N )
.
Niniejsza norma zast
ę
puje PN-EN 13108-2:2006 (U).
Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych w niniejszej normie mo
ż
na znale
źć
w katalogu
Polskich Norm, Cz
ęść
VI. Oryginały norm i dokumentów powołanych, które nie maj
ą
odpowiedników
krajowych, s
ą
dost
ę
pne w O
ś
rodku Informacji Normalizacyjnej PKN.
W sprawach merytorycznych dotycz
ą
cych tre
ś
ci normy mo
ż
na zwraca
ć
si
ę
do wła
ś
ciwego Komitetu
Technicznego PKN, kontakt: www.pkn.pl
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPEENNE
EUROPAISCHE NORM
EN 13108-2
Sierpie
ń
2006
ICS 93.080.020
(A)Wersja polska
Mieszanki mineralno-asfaltowe - Wymagania – Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
Mélanges bitumineux -
Spécifications des matériaux -
Partie 2: Bétons bitumineux très
minces
Bituminous mixtures - Material
specifications - Part 2: Asphalt
Concrete for very thin layers
Asphaltmischgut
-
Mischgutanforderungen - Teil 2:
Asphaltbeton
für
sehr
dünne
Schichten
Niniejsza norma jest polsk
ą
wersj
ą
Normy Europejskiej EN 13108-2:2006. Została ona przetłumaczona przez Polski
Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oryginalne.
Niniejsza Norma Europejska została przyj
ę
ta przez CEN 12 pa
ź
dziernika 2005 r.
Zgodnie z Przepisami wewn
ę
trznymi CEN/CENELEC członkowie CEN s
ą
zobowi
ą
zani do nadania Normie
Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm
krajowych, ł
ą
cznie z ich danymi bibliograficznymi, mo
ż
na otrzyma
ć
na zamówienie w Centrum Zarz
ą
dzania
lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych b
ę
d
ą
cych członkami CEN.
Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej).
Wersja w ka
ż
dym innym j
ę
zyku, przetłumaczona na odpowiedzialno
ść
danego członka CEN na jego własny
j
ę
zyk i notyfikowana w Centrum Zarz
ą
dzania, ma ten sam status co wersje oficjalne.
Członkami CEN s
ą
krajowe jednostki normalizacyjne nast
ę
puj
ą
cych pa
ń
stw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii,
Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty,
Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, W
ę
gier,
Włoch i Zjednoczonego Królestwa.
CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny
European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Europäisches Komitee für Normung
Centrum Zarz
ą
dzania:
rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels
©
2006 CEN All rights of exploitation in any form and by any means
reserved worldwide for CEN national Members.
nr ref. EN
13108-2:2006:
E
EN 13108-2:2006
2
Spis tre
ś
ci
stronica
Przedmowa ........................................................................................................................................................ 4
Wprowadzenie ................................................................................................................................................... 5
1
Zakres normy ........................................................................................................................................ 6
2
Powołania normatywne......................................................................................................................... 6
3
Okre
ś
lenia i definicje, symbole i skróty............................................Bł
ą
d! Nie zdefiniowano zakładki.
3.1
Okre
ś
lenia i definicje........................................................................Bł
ą
d! Nie zdefiniowano zakładki.
3.2
Symbole i skróty ................................................................................................................................... 7
4
Wymagania dla materiałów składowych ............................................................................................... 8
4.1
Postanowienia ogólne........................................................................................................................... 8
4.2
Lepiszcze .............................................................................................................................................. 8
4.3
Kruszywo .............................................................................................................................................. 9
4.4
Destrukt asfaltowy ................................................................................................................................ 9
4.5
Dodatki................................................................................................................................................ 10
5
Wymagania wobec mieszanki ............................................................................................................ 10
5.1
Postanowienia ogólne......................................................................................................................... 10
5.2
Skład, uziarnienie, zawarto
ść
lepiszcza i dodatki............................................................................... 10
5.3
Otoczenie lepiszczem i jednorodno
ść
................................................................................................ 14
5.4
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni........................................................................................................... 14
5.5
Odporno
ść
na działanie wody............................................................................................................. 15
5.6
Odporno
ść
na
ś
cieranie od opon okolcowanych ................................................................................ 15
5.7
Stabilno
ść
mechaniczna ..................................................................Bł
ą
d! Nie zdefiniowano zakładki.
5.8
Reakcja na ogie
ń
................................................................................................................................ 17
5.9
Odporno
ść
na paliwo lotnicze............................................................................................................. 17
5.10
Odporno
ść
na
ś
rodki odladzaj
ą
ce na lotniskach ................................................................................ 17
5.11
Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej .................................................................................... 18
5.12
Trwało
ść
.............................................................................................................................................. 18
6
Ocena zgodno
ś
ci ................................................................................................................................ 18
7
Identyfikacja ........................................................................................................................................ 18
A.1 Postanowienia ogólne ............................................................................................................................... 20
EN 13108-2:2006
3
A.2 Obliczenia penetracji lepiszcza w mieszance ............................................................................................20
A.3 Obliczenia temperatury mi
ę
knienia lepiszcza w mieszance ......................................................................20
Zał
ą
cznik ZA .....................................................................................................................................................22
ZA.1 Zakres i odpowiednie wła
ś
ciwo
ś
ci ...........................................................................................................22
ZA.2 Procedura lub procedury oceny zgodno
ś
ci .............................................................................................24
ZA.2.1 System (systemy) oceny zgodno
ś
ci .....................................................................................................24
ZA.2.2 Certyfikat CE i deklaracja zgodno
ś
ci ....................................................................................................25
ZA.3 Znakowanie i etykietowanie CE...............................................................................................................25
EN 13108-2:2006
4
Przedmowa
Niniejsza Norma Europejska (EN 13108-2:2006) została przygotowana przez Komitet Techniczny CEN/TC
227 "Materiały drogowe”, którego sekretariat prowadzony jest przez DIN.
Niniejsza Norma Europejska powinna uzyska
ć
status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego
tekstu lub uznanie, najpó
ź
niej do listopada 2006 r., a normy krajowe sprzeczne z dan
ą
norm
ą
powinny by
ć
wycofane najpó
ź
niej do stycznia 2008 r.
Niniejsza Norma Europejska została przygotowana na podstawie mandatu otrzymanego przez CEN od
Komisji Europejskiej oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu i wspiera niezb
ę
dne wymagania
Dyrektyw Unii Europejskiej – patrz zał
ą
cznik informacyjny ZA, który jest integraln
ą
cz
ęś
ci
ą
niniejszej Normy
Europejskiej.
Niniejsza Norma Europejska jest jedn
ą
z serii Norm Europejskich wymienionych poni
ż
ej:
EN 13108-1, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 1: Asphalt Concrete.
EN 13108-2, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 2: Asphalt Concrete for very thin layers.
EN 13108-3, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 3: Soft Asphalt.
EN 13108-4, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 4: Hot Rolled Asphalt.
EN 13108-5, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 5: Stone Mastic Asphalt.
EN 13108-6, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 6: Mastic Asphalt.
EN 13108-7, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 7: Porous Asphalt.
EN 13108-8, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 8: Reclaimed asphalt.
EN 13108-20, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 20: Type Testing.
EN 13108-21, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 21: Factory Production Control.
Niniejsza Norma Europejska nie zast
ę
puje
ż
adnej istniej
ą
cej Normy Europejskiej.
Zgodnie z wewn
ę
trznymi zasadami CEN/CENELEC narodowe organizacje normalizacyjne nast
ę
puj
ą
cych
pa
ń
stw s
ą
zobowi
ą
zane do wprowadzenia do stosowania niniejszej normy: Austria, Belgia, Cypr, Czechy,
Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, W
ę
gry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa,
Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja,
Szwajcaria i Wielka Brytania.
EN 13108-2:2006
5
Wprowadzenie
Ko
ń
cowym celem tej normy jest okre
ś
lenie fundamentalnych wymaganych wła
ś
ciwo
ś
ci mieszanek
mineralno-asfaltowych. Jednak, poniewa
ż
specyfikacje empiryczne na beton asfaltowy do bardzo cienkich
warstw tradycyjnie były oparte na recepturach składowych w poł
ą
czeniu z dodatkowymi wymaganiami
opartymi na badaniach funkcjonalnych oraz poniewa
ż
nie ma wystarczaj
ą
cych do
ś
wiadcze
ń
z badaniami
podstawowymi betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw, niniejsza Norma Europejska w tym
momencie okre
ś
la jedynie wymagania empiryczne.
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw jest głównie przeznaczony do warstw
ś
cieralnych o grubo
ś
ci od
20 mm do 30mm.
EN 13108-2:2006
6
1
Zakres normy
Niniejsza Norma Europejska okre
ś
la wymagania do mieszanek mineralno-asfaltowych typu beton asfaltowy
do bardzo cienkich warstw do zastosowania na drogach, lotniskach i innych obiektach obci
ąż
onych ruchem.
UWAGA: Specyfikacja mieszanki opracowana na podstawie niniejszej Normy Europejskiej mo
ż
e by
ć
stosowana zarówno do deklaracji zgodno
ś
ci mieszanki o znanych wymaganiach, jak i poznania jakie te
wymagania s
ą
.
Niniejsza Norma Europejska zawiera wymagania do wyboru materiałów składowych. Jest zaprojektowana
tak, aby mogła by
ć
czytana razem z normami EN 13108-20 i EN 13108-21.
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw z lepiszczami modyfikowanymi chemicznie nie obj
ę
tymi norm
ą
EN 14023 nie s
ą
obj
ę
te niniejsz
ą
norm
ą
.
2
Powołania normatywne
Do stosowania niniejszego dokumentu s
ą
niezb
ę
dne podane ni
ż
ej dokumenty powołane. W przypadku
powoła
ń
datowanych ma zastosowanie wył
ą
cznie wydanie cytowane. W przypadku powoła
ń
niedatowanych
stosuje si
ę
ostatnie wydanie dokumentu powołanego (ł
ą
cznie ze zmianami).
EN 1097-6, Tests for mechanical and physical properties of aggregates — Part 6: Determination of particle
density and water absorption
EN 1426, Bitumen and bituminous binders — Determination of needle penetration
EN 1427, Bitumen and bituminous binders — Determination of the softening point — Ring and ball method
EN 12591, Bitumen and bituminous binders — Specifications for paving grade bitumens
EN 12697-3, Bituminous mixtures — Test methods for hot mix asphalt — Part 3: Bitumen recovery: Rotary
evaporator
EN 12697-4, Bituminous mixtures — Test methods for hot mix asphalt — Part 4: Bitumen recovery:
Fractionating column
EN 12697-13, Bituminous mixtures — Test methods for hot mix asphalt — Part 13: Temperature
measurement
EN 13043, Aggregates for bituminous mixtures and surface treatments for roads, airfields and other
trafficked areas
EN 13108-4:2005, Bituminous mixtures — Material specifications — Part 4: Hot Rolled Asphalt
EN 13108-8, Bituminous mixtures — Material specifications — Part 8: Reclaimed asphalt.
EN 13108-20:2005, Bituminous mixtures — Material specifications — Part 20: Type Testing
EN 13108-21:2005, Bituminous mixtures — Material specifications — Part 21: Factory Production Control
EN 13501-1, Fire classification of construction products and building elements — Part 1: Classification using
test data from reaction to fire tests
EN 14023, Bitumen and bituminous binders — Specifications for polymer modified bitumens
ISO 565, Test sieves — Metal wire cloth, perforated metal plate and electroformed sheet — Nominal sizes of
openings
EN 13108-2:2006
7
3
Terminy, definicje, symbole i skróty
3.1
Terminy i definicje
W niniejszej normie stosuje si
ę
nast
ę
puj
ą
ce terminy i definicje.
3.1.1
nawierzchnia
konstrukcja składaj
ą
ca si
ę
z jednej lub kilku warstw słu
żą
cych do przejmowania i rozkładania obci
ąż
e
ń
od
ruchu na podło
ż
e
3.1.2
warstwa technologiczna
konstrukcyjny element nawierzchni układany w pojedynczej operacji
3.1.3
warstwa
element konstrukcji zbudowany z jednego materiału. Warstwa konstrukcyjna mo
ż
e składa
ć
si
ę
z jednej lub
wielu warstw technologicznych
3.1.4
warstwa
ś
cieralna
górna warstwa nawierzchni b
ę
d
ą
ca w bezpo
ś
rednim kontakcie z ruchem
3.1.5
warstwa wi
ążą
ca
warstwa nawierzchni pomi
ę
dzy warstw
ą
ś
cieraln
ą
a podbudow
ą
.
3.1.6
warstwa wyrównawcza
warstwa o zmiennej grubo
ś
ci uło
ż
ona na istniej
ą
cej warstwie, w celu uzyskania odpowiedniego profilu
potrzebnego do poło
ż
enia kolejnej warstwy o wymaganej grubo
ś
ci
3.1.7
podbudowa
główny element konstrukcyjny nawierzchni. Podbudowa mo
ż
e by
ć
uło
ż
ona w jednej lub kilku warstwach
okre
ś
lanych jako podbudowa górna, dolna itd.
3.1.8
mieszanka SMA
mieszanka mineralno-asfaltowa o nieci
ą
głym uziarnieniu z lepiszczem asfaltowym, składaj
ą
ca si
ę
z grubego
łamanego szkieletu kruszywowego zwi
ą
zanego zapraw
ą
mastyksow
ą
3.1.9
skład mieszanki (recepta)
skład mieszanki mineralno-asfaltowej, podany jako skład docelowy
UWAGA Skład docelowy mo
ż
e by
ć
podany na dwa sposoby (patrz 3.1.10 i 3.1.11)
3.1.10
wej
ś
ciowy skład mieszanki
przedstawienie składu mieszanki zawieraj
ą
cego materiały składowe, krzyw
ą
uziarnienia i procentow
ą
zawarto
ść
lepiszcza w stosunku do mieszanki mineralno-asfaltowej
UWAGA Zazwyczaj b
ę
dzie to wynik walidacji projektu laboratoryjnego mieszanki.
EN 13108-2:2006
8
3.1.11
wyj
ś
ciowy skład mieszanki
przedstawienie składu mieszanki zawieraj
ą
ce materiały składowe, u
ś
rednione wyniki uziarnienia oraz
zawarto
ś
ci lepiszcza rozpuszczalnego oznaczone laboratoryjnie
UWAGA Zazwyczaj b
ę
dzie to wynik
walidacji produkcji.
3.1.12
dodatek
materiał, który mo
ż
e by
ć
dodawany do mieszanki w małych ilo
ś
ciach, np. włókna organiczne i nieorganiczne,
polimery w celu poprawy cech mechanicznych tej mieszanki, jej urabialno
ś
ci lub koloru
3.2
Symbole i skróty
BBTM
beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
D
rozmiar górnego sita mieszanki mineralnej, w milimetrach (mm)
4
Wymagania wobec materiałów składowych
4.1
Postanowienia ogólne
Nale
ż
y u
ż
ywa
ć
materiałów składowych o ustalonej przydatno
ś
ci.
Ustalenie przydatno
ś
ci powinno wynika
ć
z jednego lub wi
ę
cej nast
ę
puj
ą
cych dokumentów:
-
Normy Europejskiej,
-
Europejskiej Aprobaty Technicznej,
-
specyfikacji na materiały opartych na udowodnionej historii zadowalaj
ą
cego zastosowania w
nawierzchniach asfaltowych. Wykaz powinien by
ć
dostarczony w celu udowodnienia przydatno
ś
ci.
Wykaz mo
ż
e by
ć
oparty na badaniach w poł
ą
czeniu z wykazem z praktyki.
UWAGA: W europejskim przemy
ś
le asfaltowym powszechn
ą
praktyk
ą
jest stosowanie dodatków takich jak
nieorganiczne lub organiczne włókna, pigmenty, parafiny itd., które nie s
ą
obj
ę
te Normami Europejskimi lub
Europejskimi Aprobatami Technicznymi. Niniejsza norma dopuszcza stosowanie takich materiałów.
4.2
Lepiszcze
4.2.1
Postanowienia ogólne
Lepiszczem powinien by
ć
asfalt drogowy lub asfalt modyfikowany. Asfalt drogowy powinien spełnia
ć
wymagania normy EN 12591. Asfalt modyfikowany powinien spełnia
ć
wymagania normy EN 14023.
Mo
ż
e by
ć
dodawany asfalt naturalny zgodny z norma EN 13108-4:2005 Zał
ą
cznik B.
4.2.2
Wybór lepiszcza
Rodzaj asfaltu drogowego, typ i rodzaj asfaltu modyfikowanego, ilo
ść
i kategoria asfaltu naturalnego powinny
by
ć
okre
ś
lone.
W przypadku asfaltu drogowego jego rodzaj powinien by
ć
wybrany pomi
ę
dzy 35/50 a 160/220 wł
ą
cznie.
UWAGA 1: z uwagi na szerok
ą
zmienno
ść
warunków klimatycznych, obci
ąż
enia ruchem i u
ż
ytych
materiałów itd. koniecznym mo
ż
e by
ć
wybranie okre
ś
lonych lepiszczy na poziomie regionalnym.
EN 13108-2:2006
9
Je
ż
eli do poprawy wła
ś
ciwo
ś
ci u
ż
ywa si
ę
asfaltu modyfikowanego, który nie jest obj
ę
ty przez specyfikacje
empiryczne nale
ż
y dostarczy
ć
dodatkowe sprawdzenie. Sprawdzenie to powinno by
ć
przeprowadzone
poprzez badanie według norm z serii EN 12697, tak aby sprawdzi
ć
, czy ten asfalt modyfikowany jest
odpowiedni do poprawienia po
żą
danych cech funkcjonalnych. Sprawdzenie mo
ż
e by
ć
oparte na
wcze
ś
niejszych badaniach.
UWAGA 2: Norma EN 14023 jest norm
ą
klasyfikacyjn
ą
i słu
ż
y do charakterystyki asfaltu modyfikowanego.
Specyfikacje na asfalty modyfikowane nie s
ą
specyfikacjami funkcjonalnymi i nie jest mo
ż
liwe ł
ą
czenie tych
specyfikacji ze specyfikacjami empirycznymi do asfaltów drogowych do pokazania zachowania
funkcjonalnego. Wymagane sprawdzenie byłoby Badaniem Typu na podobnej mieszance zawieraj
ą
cej asfalt
modyfikowany pokazuj
ą
ce spełnienie odpowiedniego wymagania. Mo
ż
e by
ć
wybrany rodzaj asfaltu
drogowego, typ i rodzaj asfaltu modyfikowanego oraz ilo
ść
i kategoria asfaltu naturalnego.
4.2.3
Lepiszcze w mieszankach z destruktem asfaltowym
Je
ż
eli u
ż
ywa si
ę
destruktu asfaltowego w ilo
ś
ci wi
ę
kszej ni
ż
10 % masy mieszanki mineralno-asfaltowej, w
której u
ż
yto tylko asfalt drogowy oraz je
ż
eli dodane do mieszanki lepiszcze jest asfaltem drogowym i
wybrano rodzaj asfaltu, to asfalt ten powinien spełnia
ć
poni
ż
sze wymaganie.
-
Penetracja lub temperatura mi
ę
knienia lepiszcza w uzyskanej mieszance obliczona na podstawie
penetracji lub temperatury mi
ę
knienia dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego z destruktu
asfaltowego powinny spełnia
ć
wymagania penetracji i temperatury mi
ę
knienia dla okre
ś
lonego rodzaju
lepiszcza. Obliczenie powinno by
ć
przeprowadzone zgodnie z Zał
ą
cznikiem A. Nale
ż
y wybra
ć
wymaganie dla penetracji lub temperatury mi
ę
knienia.
4.3
Kruszywo
4.3.1
Kruszywo gruboziarniste
Kruszywo gruboziarniste powinno by
ć
zgodne z EN 13043 stosownie do planowanego u
ż
ycia.
4.3.2
Kruszywo drobnoziarniste
Kruszywo drobnoziarniste powinno by
ć
zgodne z EN 13043 stosownie do planowanego u
ż
ycia.
4.3.3
Pospółka
Pospółka powinna by
ć
zgodna z EN 13043 stosownie do planowanego u
ż
ycia.
4.3.4
Wypełniacz dodany
Wypełniacz powinien by
ć
zgodny z EN 13043 stosownie do planowanego u
ż
ycia. Ilo
ść
dodanego
wypełniacza powinna by
ć
okre
ś
lona.
UWAGA 1
Wypełniacze obejmuj
ą
równie
ż
takie materiały jak cement i wapno hydratyzowane.
UWAGA 2
Wyra
ż
enie „stosownie do planowanego u
ż
ycia” w punktach 4.3.1-4.3.4 oznacza,
ż
e wybór
wymaga
ń
i okre
ś
lonej kategorii zale
ż
y od wielu czynników. Czynniki te obejmuj
ą
nat
ęż
enie ruchu, warunki
klimatyczne, konstrukcj
ę
warstwy, w której u
ż
ywana jest dana mieszanka oraz wzgl
ę
dy ekonomiczne.
4.4
Destrukt asfaltowy
Zastosowanie i ilo
ść
destruktu asfaltowego oraz typ mieszanki, z której destrukt był lub b
ę
dzie pozyskany
powinny by
ć
okre
ś
lone.
Wła
ś
ciwo
ś
ci destruktu asfaltowego deklarowane według EN 13108-8 powinny by
ć
zgodne z wymaganiami
okre
ś
lonymi stosownie do planowanego zastosowania.
EN 13108-2:2006
10
UWAGA
Wyra
ż
enie „stosownie do planowanego zastosowania” oznacza,
ż
e wybór wymaga
ń
i
okre
ś
lonej kategorii zale
ż
y od wielu czynników. Czynniki te b
ę
d
ą
obejmowały nat
ęż
enie ruchu, warunki
klimatyczne, konstrukcj
ę
warstwy, w której u
ż
ywana jest dana mieszanka oraz wzgl
ę
dy ekonomiczne.
Rozmiar górnego sita D dla kruszywa w destrukcje asfaltowym nie powinien przekroczy
ć
rozmiaru górnego
sita D dla mieszanki. Wła
ś
ciwo
ś
ci kruszywa z destruktu asfaltowego powinny spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone
wobec kruszywa w mieszance.
4.5
Dodatki
Charakter i wła
ś
ciwo
ś
ci wszystkich dodatków powinny by
ć
zadeklarowane i powinny by
ć
zgodne z
specyfikacjami wymaganymi w punkcie 4.1.
5
Wymagania wobec mieszanki
5.1
Postanowienia ogólne
Skład mieszanki w poj
ę
ciu jej materiałów składowych, procentowej zawarto
ś
ci ziaren przechodz
ą
cych przez
okre
ś
lone sita, zawarto
ś
ci lepiszcza i tam gdzie odpowiednie zawarto
ś
ci asfaltu z destruktu asfaltowego i
/lub zawarto
ś
ci asfaltu naturalnego i zawarto
ś
ci procentowej dodatku (dodatków) powinny by
ć
zadeklarowane i udokumentowane.
Mieszanka o docelowym składzie powinna spełnia
ć
okre
ś
lone wymagania.
Je
ż
eli u
ż
ywa si
ę
destrukt z mieszanek, w których u
ż
yto asfalt modyfikowany i/lub dodatek modyfikuj
ą
cy, i/lub
mieszanka sama w sobie zawiera asfalt modyfikowany lub modyfikator, to ilo
ść
destruktu nie powinna
przekroczy
ć
10 % masy całkowitej mieszanki.
5.2
Skład, uziarnienie, zawarto
ść
lepiszcza i dodatki
5.2.1
Skład
W docelowym składzie MMA uziarnienie powinno by
ć
zgodne z punktem 5.2.2.
W docelowym składzie MMA zawarto
ść
lepiszcza powinna by
ć
zgodna z punktem 5.2.3.
W docelowym składzie MMA zawarto
ść
dodatków powinna by
ć
zgodna z punktem 5.2.4.
Uziarnienie powinno by
ć
wyra
ż
one w procentach masy w stosunku do całego kruszywa. Zawarto
ść
lepiszcza i dodatków powinna by
ć
wyra
ż
ona w procentach masy całej mieszanki. Procent kruszywa
przechodz
ą
cego przez sita, za wyj
ą
tkiem sita 0,063 mm, powinien by
ć
wyra
ż
ony z dokładno
ś
ci
ą
do 1 %.
Zawarto
ść
lepiszcza, procent kruszywa przechodz
ą
cego przez sito 0,063 mm i zawarto
ść
ka
ż
dego z
dodatków powinny by
ć
wyra
ż
one z dokładno
ś
ci
ą
do 0,1 %.
5.2.2
Uziarnienie
Wymagania uziarnienia powinny by
ć
wyra
ż
one w poj
ę
ciu maksymalnych i minimalnych warto
ś
ci kruszywa
przechodz
ą
cego przez sita 1,4 D, D, 2 mm i 0,063 mm.
Dodatkowo wymagania dla krzywej uziarnienia mog
ą
zawiera
ć
procentow
ą
ilo
ść
kruszywa przechodz
ą
cego
przez jedno lub dwa opcjonalne sita pomi
ę
dzy D i 2 mm i jedno opcjonalne sito drobne pomi
ę
dzy 2 mm a
0,063 mm. Kombinacja wymiarów sit z zestawu 1 i 2 nie jest dopuszczalna.
Docelowy skład mieszanki powinien mie
ś
ci
ć
si
ę
pomi
ę
dzy krzywymi uziarnienia.
D i opcjonalne sita pomi
ę
dzy D i 2 mm powinny by
ć
wybrane z nast
ę
puj
ą
cych sit:
-
zestaw podstawowy plus zestaw 1: 4 mm, 5,6 mm, 8 mm, 11,2 mm,
-
zestaw podstawowy plus zestaw 2: 4 mm, 6,3 mm, 8 mm, 10 mm, 12,5 mm.
EN 13108-2:2006
11
Opcjonalne sito drobne powinno by
ć
wybrane z nast
ę
puj
ą
cych sit : 1 mm, 0,5 mm, 0,25 mm i 0,125 mm.
Tablica 1 lub 2 okre
ś
laj
ą
ogólne granice uziarnienia mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich
warstw. Skład docelowy mieszanki powinien mie
ś
ci
ć
si
ę
pomi
ę
dzy krzywymi granicznymi uziarnienia.
EN 13108-2:2006
12
Tablica 1 Ogólne granice docelowego składu – zastaw sit podstawowych plus zestaw 1
D
5 (5,6)
8
11 (11,2)
Sito
mm
5A
5B
8A
8B
11A
11B
11C
1,4 D
a
%
100
D
90 do 100
Opcjonalne
grube %
Maksymalna i minimalna warto
ść
do okre
ś
lenia, zakres pomi
ę
dzy maksymaln
ą
i
minimaln
ą
warto
ś
ci
ą
do wyboru z warto
ś
ci 10; 15 i 20
2
25 do 35
15 do 25
25 do 35
15 do 25
25 do 35
15 do 25
25 do 35
Opcjonalne
drobne
Maksymalna i minimalna warto
ść
do okre
ś
lenia, zakres pomi
ę
dzy maksymaln
ą
i
minimaln
ą
warto
ś
ci
ą
do wyboru z warto
ś
ci 4,5,6,7,8,9,10
0,063
7 do 9
4 do 6
7 do 9
4 do 6
7 do 9
4 do 6
10 do 12
a
Je
ż
eli sito obliczone jako 1,4 D nie jest dokładn
ą
liczb
ą
z serii ISO 565/R20, to nale
ż
y wybra
ć
nast
ę
pne najbli
ż
sze sito z zestawu.
EN 13108-2:2006
13
Tablica 2 Ogólne granice docelowego składu – zastaw sit podstawowych plus zestaw 2
D
6
8
10
Sito
mm
6A
6B
8A
8B
10A
10B
10C
10D
1,4 D
a
100
D
90 do 100
Opcjonalne
grube %
Maksymalna i minimalna warto
ść
do okre
ś
lenia, zakres pomi
ę
dzy maksymaln
ą
i
minimaln
ą
warto
ś
ci
ą
do wyboru z warto
ś
ci 10; 15 i 20
2
25 do
35
15 do
25
25 do
35
15 do 25
25 do 35
15 do 25
25 do 35
27 do 33
Opcjonalne
drobne %
Maksymalna i minimalna warto
ść
do okre
ś
lenia, zakres pomi
ę
dzy maksymaln
ą
i
minimaln
ą
warto
ś
ci
ą
do wyboru z warto
ś
ci 4,5,6,7,8,9,10
0,063
7 do 9
b
4 do 6
7 do 9
4 do 6
7 do 9
4 do 6
10 do 12
b
4,5-6,5
a
Je
ż
eli sito obliczone jako 1,4 D nie jest dokładn
ą
liczb
ą
z serii ISO 565/R20, to nale
ż
y wybra
ć
nast
ę
pne najbli
ż
sze sito z zestawu.
b
Dla specjalnych mieszanek zawarto
ść
wypełniacza mo
ż
e by
ć
zmienione na 9-11.
5.2.3
Zawarto
ść
lepiszcza
Minimalna zawarto
ść
lepiszcza w składzie docelowym powinna by
ć
wybrana z kategorii podanych w tablicy
3. Wymagania zawarto
ś
ci lepiszcza powinny by
ć
skorygowane przez współczynnik mno
ż
enia:
d
ρ
α
650
,
2
=
w którym:
ρ
d
- g
ę
sto
ść
ziarn kruszywa, w megagramach na metr sze
ś
cienny (Mg/m
3
), okre
ś
lona zgodnie z
norm
ą
EN 1097-6.
UWAGA Zawarto
ść
lepiszcza obejmuje, je
ż
eli jest stosowane, lepiszcze w destrukcje asfaltowym i asfalt
naturalny.
EN 13108-2:2006
14
Tablica 3 – Minimalna zawarto
ść
lepiszcza, B
min
Minimalna zawarto
ść
lepiszcza,
%
Kategoria B
min
5,0
B
min5,0
5,2
B
min5,2
5,4
B
min5,4
5,6
B
min5,6
5,8
B
min5,8
6,0
B
min6,0
6,2
B
min6,2
6,4
B
min6,4
5.2.4
Dodatki
Wymagania wobec dodatków powinny okre
ś
la
ć
ich rodzaj i ilo
ść
.
5.3
Otoczenie lepiszczem i jednorodno
ść
Materiał po opuszczeniu mieszalnika powinien by
ć
jednorodny w wygl
ą
dzie z kruszywem całkowicie
otoczonym lepiszczem, bez oznak zbrylenia drobnego kruszywa.
5.4
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni
Minimalna i maksymalna zawarto
ść
wolnych przestrzeni próbek przygotowanych zgodnie z
EN 13108-20:2005, 6.5, powinna mie
ś
ci
ć
si
ę
w granicach warto
ś
ci maksymalnych i minimalnych wybranych
z kategorii podanych w tablicach 4 i 5.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni powinna zosta
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.2.
Vg
jest zawarto
ś
ci
ą
wolnych przestrzeni uzyskan
ą
metod
ą
zag
ę
szczenia wg EN 13108-20:2005, tablica
C.1, C.1.5.
Vi
jest zawarto
ś
ci
ą
wolnych przestrzeni uzyskan
ą
metod
ą
zag
ę
szczenia wg EN 13108-20:2005, tablica
C.1.
Vv
jest zawarto
ś
ci
ą
wolnych przestrzeni uzyskan
ą
metod
ą
zag
ę
szczenia wg EN 13108-20:2005, tablica
C.1.
EN 13108-2:2006
15
Tablica 4 – Zawarto
ść
wolnych przestrzeni, V
g
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni,
%
Kategoria V
g
10 do 17
V
g10do17
12 do 19
V
g12do19
18 do 25
V
g18do25
20 do 25
V
g20do25
brak wymaga
ń
V
gNR
Tablica 5 – Zawarto
ść
wolnych przestrzeni, V
i
lub V
v
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni,
%
Kategoria V
i
lub V
v
3 do 6
V
i3do6
lub V
v3do6
7 do 10
V
i7do10
lub V
i7do10
11 do 15
V
i11do15
lub V
i11do15
brak wymaga
ń
V
iNR
lub V
vNR
5.5
Odporno
ść
na działanie wody
Odporno
ść
na działanie wody próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna by
ć
wybrana z kategorii współczynnika wytrzymało
ś
ci na rozci
ą
ganie po
ś
rednie ITSR z tablicy 6.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Odporno
ść
na działanie wody powinna zosta
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.3.
Tablica 6 – Minimalny wska
ź
nik wytrzymało
ś
ci na rozci
ą
ganie po
ś
rednie, ITSR
Minimalny wska
ź
nik
wytrzymało
ś
ci na rozci
ą
ganie
po
ś
rednie, %
Kategoria ITSR
100
ITSR
100
90
ITSR
90
75
ITSR
75
brak wymaga
ń
ITSR
NR
5.6
Odporno
ść
na
ś
cieranie przez opony okolcowane
Odporno
ść
na
ś
cieranie przez opony okolcowane próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5,
powinna by
ć
wybrana z kategorii warto
ś
ci zu
ż
ycia z tablicy 7.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Odporno
ść
na
ś
cieranie
przez
opony
okolcowane
powinna
zosta
ć
okre
ś
lona
zgodnie
z
EN 13108-20:2005, D.4.
EN 13108-2:2006
16
Tablica 7 – Maksymalna odporno
ść
na
ś
cieranie, Abr
A
Minimalna warto
ść
zu
ż
ycia, ml
Kategoria Abr
A
20
Abr
A20
24
Abr
A24
28
Abr
A28
32
Abr
A32
36
Abr
A36
40
Abr
A40
45
Abr
A45
50
Abr
A50
55
Abr
A55
60
Abr
A60
brak wymaga
ń
Abr
NR
5.7
Odporno
ść
na deformacje trwałe
Odporno
ść
na deformacje trwałe próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna by
ć
wybrana z kategorii warto
ś
ci z tablicy 8.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Wybrany przedział pomi
ę
dzy górn
ą
a doln
ą
granic
ą
powinien wynosi
ć
2 % w oparciu o wska
ź
nik
zag
ę
szczenia i 3 % w oparciu o zawarto
ść
wolnych przestrzeni.
Odporno
ść
na deformacje trwałe powinna zosta
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.6. Urz
ą
dzenie
do bada
ń
, warunki badania i czas trwania powinny by
ć
wybrane z EN 13108-20:2005, tablica D.1.
Grubo
ść
płyty powinna by
ć
wybrana i wynosi
ć
30 mm lub 50 mm.
EN 13108-2:2006
17
Tablica 8 – Maksymalna proporcjonalna gł
ę
boko
ść
koleiny, P
Maksymalna
proporcjonalna gł
ę
boko
ść
koleiny BBTM5; BBTM6 i
BBTM8
Maksymalna
proporcjonalna gł
ę
boko
ść
koleiny BBTM10 i
BBTM11
Kategoria
P
5
P
5
7,5
7,5
P
7,5
10
10
P
10
20
-
P
20
-
15
P
15
NR
NR
P
NR
Uwaga: nie jest to wymaganie mandatowe
5.8
Reakcja na ogie
ń
Je
ż
eli producent deklaruje Euroklas
ę
reakcji na ogie
ń
(np. je
ż
eli podlega to przepisowym wymaganiom)
mieszanka BBTM powinna by
ć
badana i klasyfikowana zgodnie z EN 13501-1.
5.9
Odporno
ść
na paliwo lotnicze
Odporno
ść
na paliwo lotnicze próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna by
ć
wybrana z kategorii dobra,
ś
rednia, słaba, bez wymaga
ń
.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Odporno
ść
na paliwo lotnicze powinna zosta
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.11.
5.10
Odporno
ść
na
ś
rodki odladzaj
ą
ce na lotniskach
Odporno
ść
na
ś
rodki odladzaj
ą
ce próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna by
ć
okre
ś
lona poprzez wybór kategorii z tablicy 9.
Metoda zag
ę
szczenie próbek badawczych powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1.
Odporno
ść
na
ś
rodki odladzaj
ą
ce powinna zosta
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.12.
Tablica 9 – Minimalna pozostała wytrzymało
ść
,
ββββ
Minimalna pozostała
wytrzymało
ść
, %
Kategoria
ββββ
100
β
100
85
β
85
70
β
70
55
β
55
brak wymaga
ń
β
NR
EN 13108-2:2006
18
5.11
Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej
Je
ż
eli u
ż
ywany jest asfalt drogowy, to temperatura mieszanki mierzona zgodnie z EN 12697-13 powinna
mie
ś
ci
ć
si
ę
granicach podanych w tablicy 10. Maksymalna temperatura dotyczy temperatur na wytwórni, a
temperatura minimalna dotyczy mieszanki dostarczanej na budow
ę
.
Tablica 10 – Graniczne temperatury mieszanki
Asfalt drogowy
Temperatura
ºC
35/50
150 do 190
a
40/60
150 do 190
a
50/70, 70/100
140 do 180
100/150, 160/220
130 do 170
a
lub ni
ż
sza zgodnie z lokalnymi dopuszczalnymi
temperaturami
Je
ż
eli stosowane s
ą
asfalty modyfikowane lub dodatki, to mog
ą
by
ć
stosowane inne odpowiednie
temperatury. Powinno by
ć
to udokumentowane i zadeklarowane jako cz
ęść
przepisowego oznakowania.
5.12
Trwało
ść
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw produkowany zgodnie z wymaganiami niniejszej Normy
Europejskiej mo
ż
e by
ć
uwa
ż
any za trwały w umiarkowanym okresie eksploatacyjnym.
UWAGA Rozs
ą
dny okres eksploatacyjny, w kontek
ś
cie niniejszej Normy Europejskiej, jest okresem,
podczas którego wła
ś
ciwo
ś
ci wykonanych robót utrzymaj
ą
si
ę
na poziomie zgodnym z wła
ś
ciwo
ś
ciami
deklarowanymi.
6
Ocena zgodno
ś
ci
Zgodno
ść
betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw z wymaganiami niniejszej Normy Europejskiej i z
podanymi warto
ś
ciami (wł
ą
czaj
ą
c klasy) powinna by
ć
wykazana przez:
-
Wst
ę
pne Badanie Typu zgodnie z EN 13108-20.
Metoda przygotowania próbki powinna by
ć
wybrana z EN 13108-20:2005, 6.5.2, 6.5.3a lub 6.5.3b.
-
Zakładow
ą
Kontrol
ę
Produkcji przez producenta wł
ą
czaj
ą
c ocen
ę
wyrobu zgodnie z EN 13108-21.
7
Identyfikacja
Dokument dostawy powinna zawiera
ć
co najmniej nast
ę
puj
ą
ce informacje odno
ś
nie identyfikacji:
-
producent i wytwórnia;
-
kod identyfikacyjny mieszanki;
-
oznaczenie mieszanki;
BBTM
D
Klasa
lepiszcze
EN 13108-2:2006
19
gdzie:
BBTM oznacza beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw;
D oznacza maksymaln
ą
wielko
ść
ziarna;
Klasa A, B, C lub D;
lepiszcze – oznacza symbol u
ż
ytego lepiszcza.
PRZYKŁAD
BBTM10A 50/70
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw o maksymalnej wielko
ś
ci ziarna 10 mm, klasa A, z asfaltem
drogowym 50/70.
-
w jaki sposób uzyska
ć
informacje wykazuj
ą
ce zgodno
ść
mieszanki z niniejsz
ą
Norm
ą
Europejsk
ą
;
-
informacje na temat zastosowanych dodatków (patrz 4.5);
-
informacje na temat zgodno
ś
ci z 5.7, je
ż
eli wymagane s
ą
parametry stabilno
ś
ci mechanicznej;
-
informacje na temat zgodno
ś
ci z 5.8 i 5.9, gdy mieszanka jest przeznaczona na nawierzchnie
lotniskowe.
UWAGA
Informacje dotycz
ą
ce przepisowego oznakowania towarzyszy wyrobowi (odno
ś
nie
znakowania CE i etykietowania patrz ZA.3), ale charakterystyki, które nie s
ą
koniecznie cz
ęś
ci
ą
przepisowego oznakowania, na przykład specjalne wymagania dla nawierzchni lotniskowych mog
ą
by
ć
udost
ę
pnione w inny sposób np. pozostawione na wytwórni je
ż
eli uzgodniono to z klientem.
EN 13108-2:2006
20
Zał
ą
cznik A
(normatywny)
Obliczenia penetracji lub temperatury mi
ę
knienia lepiszcza w mieszance z destruktem asfaltowym
A.1 Postanowienia ogólne
Niniejsze obliczenia powinny by
ć
zastosowane tylko je
ż
eli w mieszance destruktu asfaltowego u
ż
yty był
asfalt drogowy i taki asfalt b
ę
dzie u
ż
yty równie
ż
jako lepiszcze dodane.
A.2 Obliczenia penetracji lepiszcza w mieszance
Nale
ż
y zastosowa
ć
nast
ę
puj
ą
ce równanie:
mix
pen
b
a
pen
b
pen
a
lg
)
(
lg
lg
2
1
+
=
+
(A.1)
w którym:
pen
mix
jest obliczon
ą
penetracj
ą
lepiszcza w mieszance zawieraj
ą
cej destrukt asfaltowy;
pen
1
jest penetracj
ą
lepiszcza odzyskanego z destruktu asfaltowego;
pen
2
jest penetracj
ą
lepiszcza dodanego;
a i b
s
ą
proporcjami wagowymi lepiszcza w destrukcje asfaltowym (a) i dodanego
lepiszcza (b) w mieszance; a+b=1
PRZYKŁAD
pen
1
= 20; pen
2
= 90; a = 0,25 i b = 0,75
0,25 lg 20 + 0,75 lg 90 = lg pen
mix
lg pen
mix
= 1,790 94; zatem pen
mix
= 62
Odzysk lepiszcza z mieszanek do bada
ń
powinien by
ć
przeprowadzony zgodnie z EN 12697-3 lub EN
12697-4.
Penetracja dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego powinna by
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN 1426.
A.3 Obliczenia temperatury mi
ę
knienia lepiszcza w mieszance
Nale
ż
y zastosowa
ć
nast
ę
puj
ą
ce równanie:
2
&
1
&
&
B
R
B
R
Bmix
R
T
b
T
a
T
×
+
×
=
(A.2)
w którym:
T
R&Bmix
jest obliczon
ą
temperatur
ą
mi
ę
knienia lepiszcza w mieszance zawieraj
ą
cej destrukt
asfaltowy;
T
R&B1
jest temperatur
ą
mi
ę
knienia lepiszcza odzyskanego z destruktu asfaltowego;
T
R&B2
jest temperatur
ą
mi
ę
knienia lepiszcza dodanego;
a i b
s
ą
proporcjami wagowymi lepiszcza w destrukcje asfaltowym (a) i dodanego
lepiszcza (b) w mieszance; a+b=1
EN 13108-2:2006
21
PRZYKŁAD
T
R&B1
= 62ºC; T
R&B2
= 48ºC; a = 0,25 i b = 0,75
T
R&Bmix
= 0,25 x 62 + 0,75 x 48 = 51,5ºC
Temperatura mi
ę
knienia dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego powinna by
ć
okre
ś
lona zgodnie z EN
1427.
EN 13108-2:2006
22
Zał
ą
cznik ZA
(informacyjny)
Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej dotycz
ą
ce zasadniczych wymaga
ń
lub innych postanowie
ń
dyrektyw UE
ZA.1 Zakres i odpowiednie wła
ś
ciwo
ś
ci
Niniejsza Norma Europejska została opracowana na podstawie mandatu M/124 – Drogowe Wyroby
Budowlane, który CEN otrzymał od Komisji Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.
Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej przedstawione w tym zał
ą
czniku spełniaj
ą
wymagania mandatu
udzielonego na podstawie dyrektywy UE o Wyrobach budowlanych (89/106/EWG).
Zgodno
ść
z tymi rozdziałami
ś
wiadczy o przydatno
ś
ci mieszanki BBTM obj
ę
tej tym zał
ą
cznikiem do
zamierzonego zastosowania; nale
ż
y powoła
ć
si
ę
na informacje towarzysz
ą
ce oznakowaniu CE.
Ostrze
ż
enie – Inne wymagania i inne dyrektywy UE, nie wpływaj
ą
ce na przydatno
ść
do
przewidywanych zastosowa
ń
, mog
ą
by
ć
stosowane do mieszanki BBTM w zakresie niniejszej Normy
Europejskiej.
UWAGA 1
Oprócz rozdziałów odnosz
ą
cych si
ę
do substancji niebezpiecznych wymienionych w niniejszej normie,
mog
ą
istnie
ć
inne wymagania z tego zakresu odpowiednie dla wyrobu (np. wprowadzone prawodawstwo europejskie i
krajowe, przepisy i postanowienia administracyjne). W celu zapewnienia zgodno
ś
ci z wymaganiami dyrektywy UE
Wyroby budowlane, wymagania te nale
ż
y tak
ż
e uwzgl
ę
dni
ć
tam, gdzie ma to zastosowanie.
UWAGA 2
Informacyjna baza danych o europejskich i krajowych wymaganiach dotycz
ą
cych substancji
niebezpiecznych
jest
dost
ę
pna
na
stronie
internetowej
EUROPA
(dost
ę
pna
przez
http://europa.eu.int/comm/enterprise/construction/internal/dangsub/dangmain.htm
).
Niniejszy zał
ą
cznik ustala warunki oznakowania CE mieszanki BBTM przeznaczonej do zastosowa
ń
wskazanych w tablicy ZA.1 i pokazuje odpowiednie zwi
ą
zane rozdziały:
Zakres niniejszego zał
ą
cznika jest okre
ś
lony w tablicy ZA.1.
EN 13108-2:2006
23
Tablica ZA.1 – Odpowiednie artykuły dotycz
ą
ce zasadniczych wła
ś
ciwo
ś
ci
Wyrób: Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw jak obj
ę
to w zakresie niniejszej Normy Europejskiej
Przeznaczenie: Do warstw
ś
cieralnych na drogi i inne obszary obci
ąż
one ruchem pojazdów, niezale
ż
nie
czy podlega lub nie przepisom przeciwpo
ż
arowym
Zasadnicze
wła
ś
ciwo
ś
ci
Artykuły z wymaganiami w tej lub
innej Normie(ach) Europejskiej
(Europejskich)
Poziomy
i/lub klasy
Uwagi
Adhezja asfaltu do
kruszywa
5.4 Zawarto
ść
wolnych przestrzeni
5.2.3 Zawarto
ść
lepiszcza
5.5 Odporno
ść
na działanie wody
5.11 Temperatura mieszanki
brak
brak
brak
brak
kategorie
kategorie
kategorie
warto
ś
ci graniczne
Szorstko
ść
5.2.2 Uziarnienie
5.2.3 Zawarto
ść
lepiszcza
5.4 Zawarto
ść
wolnych przestrzeni
brak
brak
brak
warto
ś
ci %
kategorie
kategorie
Odporno
ść
na
ś
cieranie
5.2.2 Uziarnienie
5.2.3 Zawarto
ść
lepiszcza
5.6 Odporno
ść
na
ś
cieranie od opon
okolcowanych
brak
brak
brak
warto
ś
ci %
kategorie
kategorie
Reakcja na ogie
ń
a
5.8
Euroklasy
Substancje
niebezpieczne
Patrz uwaga powy
ż
ej
brak
Substancja ‘x’ mniej ni
ż
‘y’ ppm
Trwało
ść
powy
ż
szych
wła
ś
ciwo
ś
ci ze wzgl
ę
du
na starzenie,
czynniki
klimatyczne, utlenianie,
zu
ż
ycie, wykruszanie
grysów, chemikalia,
ś
cieranie od opon
okolcowanych, obmycie z
lepiszcza, ...odpowiednio
Wszystkie wymienione wymagania s
ą
zwi
ą
zane z trwało
ś
ci
ą
.
a
Stosowny tylko dla mieszanek betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw przeznaczonych do
zastosowa
ń
podlegaj
ą
cych przepisom przeciwpo
ż
arowym
UWAGA Producent mo
ż
e mie
ć
ż
yczenie deklarowania aktualnych warto
ś
ci z lub zamiast kategorii lub
warto
ś
ci granicznych
W celu spełnienia podstawowych wła
ś
ciwo
ś
ci, powinna zosta
ć
spełniona kombinacja wymaga
ń
. Niemniej
jednak nie wszystkie wymagania mog
ą
by
ć
ł
ą
czone.
Wymagania dotycz
ą
ce niektórych wła
ś
ciwo
ś
ci nie maj
ą
zastosowania w krajach członkowskich, w których
nie ma unormowanych wymaga
ń
dotycz
ą
cych tych wła
ś
ciwo
ś
ci dla zamierzonego zastosowania wyrobu. W
takim przypadku, producent dostarczaj
ą
cy swoje wyroby na rynek w tych krajach nie jest zobowi
ą
zany do
okre
ś
lenia lub deklarowania zachowania si
ę
wyrobów z uwzgl
ę
dnieniem tych wła
ś
ciwo
ś
ci i w informacji
towarzysz
ą
cej znakowaniu CE (patrz ZA.3) mo
ż
e by
ć
u
ż
yta opcja „Wła
ś
ciwo
ść
nie oznaczana” (NPD
N8)
).
Opcja NPD nie mo
ż
e by
ć
jednak stosowana, je
ż
eli dana wła
ś
ciwo
ść
osi
ą
ga warto
ść
graniczn
ą
.
N8)
Odsyłacz krajowy: Skrót NPD pochodzi z j
ę
zyka angielskiego od „no performance determined”
EN 13108-2:2006
24
ZA.2 Procedura lub procedury oceny zgodno
ś
ci
ZA.2.1 System (systemy) oceny zgodno
ś
ci
System potwierdzenia zgodno
ś
ci mieszanki BBTM wskazany w tablicy ZA.1, zgodnie z decyzj
ą
Komisji
98/601/WE jak podano w Zał
ą
czniku 3 do Mandatu na „Drogowe wyroby budowlane” jest przedstawiony w
tablicy ZA.2 dla wskazanego zamierzonego zastosowania (zastosowa
ń
) i odpowiedniego poziomu
(poziomów) lub klasy (klas):
Tablica ZA.2 – System (systemy) oceny zgodno
ś
ci
Zamierzone
zastosowanie
Poziom (poziomy) lub
klasa (klasy)
(reakcja na ogie
ń
)
System (systemy)
oceny zgodno
ś
ci
Wyrób (wyroby)
Mieszanki mineralno-
asfaltowe
Do konstrukcji
drogowych i innych
powierzchni obci
ąż
onych
ruchem
2+
Do zastosowa
ń
podlegaj
ą
cych przepisom
przeciwpo
ż
arowym
(A
fl
, B
fl
, C
fl
)
a
(A
fl
, B
fl
, C
fl
)
b
A
fl
c
, D
fl
, E
fl
, F
fl
lub CWFT
d
1
e
3
f
4
g
a
Materiały, których wła
ś
ciwo
ś
ci przeciwpo
ż
arowe s
ą
podatne na zmiany podczas produkcji (ogólnie, te poddane
modyfikacji chemicznej, np.
ś
rodki opó
ź
niaj
ą
ce zapłon, lub gdzie zmiany w składzie mog
ą
prowadzi
ć
do zmian we
wła
ś
ciwo
ś
ciach przeciwpo
ż
arowych)
b
Materiały, których wła
ś
ciwo
ś
ci przeciwpo
ż
arowe nie s
ą
podatne na zmiany podczas procesu produkcji).
c
Materiały klasy A zgodnie z Decyzj
ą
96/603 nie wymagaj
ą
bada
ń
przeciwpo
ż
arowych.
d
Klasyfikowane wg CWFT
N9)
bez dalszych bada
ń
(na podstawie opublikowanej Decyzji Komisji).
e
System 1: Patrz CPD
N10)
zał
ą
cznik III.2.(i), bez bada
ń
auditowych próbek.
f
System 3: Patrz CPD zał
ą
cznik III.2.(ii), Druga mo
ż
liwo
ść
.
g
System 4: Patrz CPD zał
ą
cznik III.2.(iii), Trzecia mo
ż
liwo
ść
.
Podstaw
ą
potwierdzania zgodno
ś
ci mieszanki BBTM według tablicy ZA.1 powinna by
ć
ocena zgodno
ś
ci
procedur wymienionych w tablicy ZA.3a, wynikaj
ą
ca z rozdziałów tej lub innych Norm Europejskich.
N9)
Odsyłacz krajowy:
Classification without further testing (CWFT) – klasyfikacja bez dalszych bada
ń
N10)
Ods
yłacz krajowy: Construction Product Directive (CPD) – Dyrektywa Wyroby budowlane
EN 13108-2:2006
25
Tablica ZA.3a - Podział zada
ń
oceny zgodno
ś
ci mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich
warstw według systemu 2+
Zadania
Tre
ść
zadania
Ocena zgodno
ś
ci
zastosowania
Zakładowa Kontrola Produkcji
(ZKP
N8)
)
Parametry zwi
ą
zane z wszystkimi
odpowiednimi wła
ś
ciwo
ś
ciami z
tablicy ZA.1
EN 13108-21
Wst
ę
pne Badanie Typu
Wszystkie odpowiednie wła
ś
ciwo
ś
ci
z tablicy ZA.1
EN 13108-20
Zadania
producenta
Wst
ę
pne Badanie Typu przez
laboratorium notyfikowane
(je
ż
eli nie CWFT)
Reakcja na ogie
ń
(tylko w
przypadku stref obj
ę
tych przepisami
ogniowymi)
5.2.7
Zadania
jednostki
notyfikowanej
Certyfikacja
ZKP na
podstawie
Wst
ę
pnej
inspekcji
wytwórni i
ZKP
Parametry zwi
ą
zane z wszystkimi
odpowiednimi wła
ś
ciwo
ś
ciami z
tablicy ZA.1
EN 13108-21
zał
ą
cznik B
Tablica ZA.3b – Podział zada
ń
oceny zgodno
ś
ci mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich
warstw według systemu 1
Zadania
Tre
ść
zadania
Ocena zgodno
ś
ci
zastosowania
Zakładowa Kontrola Produkcji
(ZKP)
Parametry zwi
ą
zane z wszystkimi
wła
ś
ciwo
ś
ciami z tablicy ZA.1
EN 13108-21
Badania próbek pobranych na
wytwórni
Wszystkie wła
ś
ciwo
ś
ci z tablicy
ZA.1
EN 13108-20
Zadania
podlegaj
ą
ce
odpowiedzial
no
ś
ci
producenta
Wst
ę
pne Badanie Typu
wykonane przez producenta
Wszystkie wła
ś
ciwo
ś
ci z tablicy
ZA.1 oprócz reakcji na ogie
ń
EN 13108-20
Wst
ę
pne Badanie Typu
Reakcja na ogie
ń
5.2.7
Wst
ę
pna inspekcja wytwórni i
ZKP
Parametry zwi
ą
zane z wszystkimi
wła
ś
ciwo
ś
ciami z tablicy ZA.1
EN 13108-21:2006
zał
ą
cznik B
Zadania
podlegaj
ą
ce
odpowiedzial
no
ś
ci
jednostki
certyfikuj
ą
cej
wyrób
Ci
ą
gły nadzór i akceptacja
ZKP
Parametry zwi
ą
zane z wszystkimi
odpowiednimi wła
ś
ciwo
ś
ciami z
tablicy ZA.1
EN 13108-21:2006
zał
ą
cznik B
ZA.2.2 Certyfikat WE
N11)
i deklaracja zgodno
ś
ci
(W przypadku wyrobów obj
ę
tych systemem 1): Je
ż
eli zgodno
ść
z warunkami niniejszego zał
ą
cznika jest
osi
ą
gni
ę
ta, jednostka certyfikuj
ą
ca powinna wystawi
ć
certyfikat zgodno
ś
ci (certyfikat zgodno
ś
ci WE), który
upowa
ż
nia producenta do umieszczenia znaku CE. Certyfikat powinien zawiera
ć
:
-
nazw
ę
, adres i numer identyfikacyjny jednostki certyfikuj
ą
cej;
-
nazw
ę
i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG
N12)
oraz miejsce produkcji;
-
opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,....);
-
warunki, którym odpowiada wyrób (np. zał
ą
cznik ZA do niniejszej normy);
N11)
Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót FPC od „Factory Production Control”
N12)
Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót EC od „European Community” - Wspólnota Europejska
N13)
Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót EEA od „
European Economic Area
” (
Europejski Obszar Gospodarczy
)
EN 13108-2:2006
26
-
szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotycz
ą
ce zastosowania
w okre
ś
lonych warunkach),
-
numer certyfikatu;
-
warunki i okres wa
ż
no
ś
ci certyfikatu, je
ż
eli dotyczy;
-
nazwisko, stanowisko osoby upowa
ż
nionej do podpisania tego certyfikatu.
Ponadto producent powinien przygotowa
ć
deklaracj
ę
zgodno
ś
ci (deklaracj
ę
zgodno
ś
ci WE) zawieraj
ą
c
ą
:
-
nazw
ę
i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG;
-
nazw
ę
i adres jednostki certyfikuj
ą
cej;
-
opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,....) i kopi
ę
informacji doł
ą
czonej do oznakowaniu CE;
-
warunki którym odpowiada wyrób (np. zał
ą
cznik ZA do niniejszej normy);
-
szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotycz
ą
ce stosowania w
okre
ś
lonych warunkach),
-
numer doł
ą
czonego certyfikatu zgodno
ś
ci WE;
-
nazwisko, stanowisko osoby upowa
ż
nionej do podpisania deklaracji w imieniu producenta lub jego
autoryzowanego przedstawiciela.
(W przypadku wyrobów obj
ę
tych systemem 2+): Je
ż
eli zgodno
ść
z warunkami tego zał
ą
cznika jest
osi
ą
gni
ę
ta, i z chwil
ą
, gdy jednostka notyfikuj
ą
ca wystawiła certyfikat wspomniany poni
ż
ej, producent lub
jego przedstawiciel ustanowiony w EOG powinien przygotowa
ć
i zachowa
ć
deklaracj
ę
zgodno
ś
ci, która
upowa
ż
nia producenta do umieszczenia znaku CE. Deklaracja powinna zawiera
ć
:
-
nazw
ę
i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG oraz miejsce produkcji,
-
opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,....) i kopi
ę
informacji towarzysz
ą
cej oznakowaniu CE;
-
warunki którym odpowiada wyrób (tzn. zał
ą
cznik ZA do niniejszej normy);
-
szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotycz
ą
ce stosowania w
okre
ś
lonych warunkach);
-
numer doł
ą
czonego certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji;
-
nazwisko, stanowisko osoby upowa
ż
nionej do podpisania deklaracji w imieniu producenta lub jego
upowa
ż
nionego przedstawiciela.
Do deklaracji powinien by
ć
doł
ą
czony certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji, wydany przez notyfikowan
ą
jednostk
ę
, który powinien zawiera
ć
, oprócz informacji powy
ż
ej, co nast
ę
puje:
-
nazw
ę
i adres jednostki notyfikowanej;
-
numer certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji;
-
warunki i okres wa
ż
no
ś
ci certyfikatu, je
ż
eli dotyczy;
-
nazwisko, stanowisko osoby upowa
ż
nionej do podpisania certyfikatu.
Powy
ż
ej wymienione deklaracja i certyfikat powinny by
ć
przedstawione w j
ę
zyku urz
ę
dowym lub j
ę
zykach
pa
ń
stw członkowskich, w których wyrób ma by
ć
zastosowany.
EN 13108-2:2006
27
ZA.3 Oznakowanie CE i etykietowanie
Producent lub jego upowa
ż
niony przedstawiciel zgłoszony w EOG jest odpowiedzialny za umieszczenie
oznakowania CE. Symbol CE powinien by
ć
zgodny z dyrektyw
ą
93/68/WE i by
ć
wykazany w doł
ą
czonych
dokumentach handlowych (np. li
ś
cie przewozowym).
Do oznakowania symbolem CE powinny by
ć
doł
ą
czone nast
ę
puj
ą
ce informacje:
-
numer identyfikacyjny jednostki certyfikuj
ą
cej;
-
nazwa lub znak identyfikuj
ą
cy oraz zarejestrowany adres producenta;
-
dwie ostatnie cyfry roku, w którym oznakowanie zostało umieszczone;
-
numer certyfikatu zgodno
ś
ci WE lub certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji (je
ż
eli dotyczy);
-
odniesienie do niniejszej Normy Europejskiej;
-
opis wyrobu: nazwa ogólna, materiał, wymiary, .. i przewidywane zastosowanie;
-
informacje na temat istotnych cech wymienionych w tablicy ZA.1 przedstawionych jako:
-
warto
ś
ci deklarowane i, gdy jest to konieczne, poziom lub klasa do zadeklarowania dla ka
ż
dej
podstawowej wła
ś
ciwo
ś
ci jak wskazano w uwagach do tablicy ZA.1;
-
lub alternatywnie, tylko normowe oznaczenie(a) lub w poł
ą
czeniu z deklarowanymi warto
ś
ciami jak
powy
ż
ej, oraz;
-
„wła
ś
ciwo
ść
nie oznaczana” dla wła
ś
ciwo
ś
ci, dla których jest to zasadne.
Opcja „wła
ś
ciwo
ść
nie oznaczana” (NPD) nie mo
ż
e by
ć
u
ż
yta je
ż
eli wymagania wobec tej wła
ś
ciwo
ś
ci
podawane s
ą
jako warto
ś
ci graniczne. Poza tym, opcja NPD mo
ż
e by
ć
u
ż
yta wtedy i tam, gdzie cecha, dla
danego planowanego zastosowania, nie jest obj
ę
ta wymaganiami okre
ś
lonymi w przepisach docelowego
Kraju Członkowskiego.
Rysunek ZA.1 przedstawia przykład informacji do umieszczenia na wyrobie, etykiecie, opakowaniu, i/lub
dokumentach handlowych.
UWAGA
Niniejszy przykład jest oparty na zało
ż
eniu,
ż
e producent jest zobowi
ą
zany umie
ś
ci
ć
w informacjach
dotycz
ą
cych oznakowania CE te wymagania, które s
ą
u
ż
ywane w krajowych przepisach w kraju przeznaczenia.
EN 13108-2:2006
28
01234
Oznaczenie zgodno
ś
ci CE, składaj
ą
ce si
ę
z
symbolu „CE” podanego w dyrektywie
93/68/EWG.
Numer identyfikacyjny jednostki certyfikuj
ą
cej
AnyCo Ltd, PO Box 21, B-1050
06
01234-CPD-00234
Nazwa lub znak identyfikacyjny oraz
zarejestrowany adres producenta
Dwie ostatnie cyfry roku w którym
oznakowanie zostało umieszczone
Numer certyfikatu
EN 13108-2
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw nawierzchni dróg i
innych powierzchni obci
ąż
onych ruchem
BBTM10A 50/70
Wytwórnia Europejska
A304
Zawarto
ść
wolnych przestrzeni *
)
V
g10do19
(12% do 19%)
Odporno
ść
na działanie wody *
)
ITSR
90
(90%)
Odporno
ść
na działanie opon okolcowanych*
)
: Abr
A40
(40ml)
Reakcja na ogie
ń
Euroklasa Cfl**
Temperatura mieszanki 140ºC do 180ºC
Uziarnienie (przechodzi przez):
sito 14 mm 100 %
sito 10 mm 94 %
sito 6 mm 37 %
sito 2 mm 31 %
sito 1 mm NPD
sito 0,063
mm 7,2 %
Zawarto
ść
asfaltu* B
min5,6
(5,6%)
Substancje niebezpieczne NPD
*
)
Oznacza
warunki
bada
ń
wybrane
zgodnie
z
EN13108-20
Numer Normy Europejskiej
Opis wyrobu
Oznaczenie normowe
Nazwa wytwórni
Kod identyfikacyjny mieszanki
i
informacje o ustalonych wła
ś
ciwo
ś
ciach, które
powinny by
ć
zgodne z tablic
ą
ZA.1, producent
mo
ż
e jednak zadeklarowa
ć
aktualne wyniki
funkcjonalne oprócz kategorii lub klasy
okre
ś
lonej w niniejszej Normie Europejskiej
Rysunek ZA.1a– Przykład oznakowania CE
EN 13108-2:2006
29
Oprócz informacji dotycz
ą
cych wymienionych powy
ż
ej substancji niebezpiecznych, zaleca si
ę
, aby do
wyrobu była doł
ą
czona, wtedy i tam gdzie jest to wymagane, dokumentacja w odpowiedniej formie,
zawieraj
ą
ca wszelkie przepisy dotycz
ą
ce niebezpiecznych substancji, dla których niezb
ę
dne jest spełnienie
wymaga
ń
, ł
ą
cznie z informacjami podanymi w tych przepisach.
01234
Oznaczenie zgodno
ś
ci CE, składaj
ą
ce si
ę
z symbolu „CE” podanego w dyrektywie
93/68/EEC.
Numer identyfikacyjny jednostki
certyfikuj
ą
cej
AnyCo Ltd, PO Box 21, B-1050
06
01234-CPD-00234
Nazwa lub znak identyfikacyjny oraz
zarejestrowany adres producenta
Dwie ostatnie cyfry roku, w którym
oznakowanie zostało umieszczone
Numer certyfikatu zgodno
ś
ci
EN-13108-2
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw nawierzchni dróg i
innych powierzchni obci
ąż
onych ruchem
BBTM10A 50/70
Wytwórnia Europejska
BB304
Numer Normy Europejskiej
Opis wyrobu
Oznaczenie normowe
Nazwa wytwórni
Kod identyfikacyjny mieszanki
Rysunek ZA.1b – Skrócone oznakowanie CE do
ś
wiadectwa dostawy