Kadrowanie i kompozycja: Kompozycja zaczyna się od pomysłu.

Wybranie tematu zdjęcia jest jedynie pierwszym krokiem. Myślenie nad tym, co

chcemy osiągnąć zaowocuje lepszymi zdjęciami.

Dlaczego chcemy zrobić właśnie to
zdjęcie?
Jeszcze przed naciśnięciem spustu
migawki możemy poprawić jakość
wykonywanego zdjęcia, zadając sobie
jedno proste pytanie: dlaczego to robię, co
chcę osiągnąć? Nasuwającą się
natychmiast odpowiedzią jest, że chcemy
utrwalić pewne wydarzenie lub scenę, które
uważamy za ciekawe. Posuńmy się nieco
dalej. Co tak naprawdę chcemy w tej
scenie utrwalić? Dlaczego właśnie ją

uważamy za atrakcyjną? Odpowiadając na takie pytania można wyrobić sobie lepszy
pogląd co do oczekiwanych rezultatów. Jeśli naszym celem jest utrwalenie zabawy
naszego ukochanego szczeniaka, trzeba dobrać sytuację i ustawienia aparatu w taki
sposób, aby jak najlepiej odpowiadały one tego typu fotografii. Jeśli z kolei
zamierzamy na zdjęciu oddać delikatne piękno górskiego krajobrazu, wszystkie
ustalenia będą wyglądały inaczej. Cała tajemnica polega na docenianiu znaczenia
tych rzeczy i na wiedzy, jak się do nich właściwie ustosunkować.

Bądź gotów
Zanim zaczniemy utrwalać właściwe momenty, musimy nauczyć się je rozpoznawać.
Trzeba się wykazać dobrym instynktem i refleksem. Powinniśmy się nauczyć takiej
obserwacji, by umieć przewidzieć, co się wydarzy za chwilę. Zrobienie świetnego
zdjęcia to nie tylko szczęście, tu się liczą umiejętności. Na dodatek umiejętności te
można udoskonalić przez praktykę.

Nietypowa perspektywa.
Humorystyczne zdjęcia wykorzystują także zestawienia elementów. Złudzenie kolizji
bawołu z pojazdem jest efektem zastosowania nietypowej perspektywy.

Kadrowanie i kompozycja: Kompozycje są harmonijne.

Zrozumienie sposobu w jaki poszczególne elementy współistnieją w fotografii,

jest ważnym krokiem w kierunku tworzenia bardzo dobrych zdjęć.

Odkrycie i zrównoważenie elementów.
Temat, który fotografujemy i sposób w jaki
to robimy niekoniecznie muszą być ze sobą
powiązane. Dobry fotograf potrafi
poprawnie wykonywać każdy rodzaj zdjęć.
Sport, krajobrazy, portrety - wszystkie one
wydają się przyjemne dla oka, jeśli są
właściwie skomponowane. Większość
zaawansowanych fotografów
najprawdopodobniej intuicyjnie stosuje
dwuetapowy proces: najpierw odkrywają,
co jest właściwym tematem zdjęcia,

następnie określają, w jaki sposób zrównoważyć elementy na planie, aby dawały
przyjemny dla oka efekt. W pewnych sytuacjach lepiej jest, aby główny motyw
zdjęcia nie był położony centralnie. Nie zawsze chcemy aby wszystkie obiekty na
fotografii wyły wyraźne. Także czas i rodzaj ekspozycji mogą na wiele sposobów
różnić się od "poprawnego wzorca". Musimy jednak pamiętać, aby wszelkie nasze
działania były uzasadnione.

Im mniej tym lepiej
Myśląc, że im więcej umieścimy na zdjęciu, tym lepsze
ono będzie, jesteśmy w błędzie. Prawdę mówiąc, jest
zupełnie na odwrót. Pozostawiając zbędne elementy
poza kadrem, możemy osiągnąć dużo lepsze rezultaty.
Musimy pamiętać, że nie chcemy za jednym razem
sfotografować całego świata, a tylko jego konkretną
część. Patrząc na dobrze wykonane zdjęcie sportowe
widzimy jak akcja na nim zostaje wyizolowana - i to do
tego stopnia, że tło fotografii jest celowo rozmazane.
Kiedy zadajemy sobie pytanie co chcemy osiągnąć
wykonując zdjęcie, musimy nauczyć się eliminować
elementy, które nie prowadzą bezpośrednio do
pożądanego rezultatu. Oczywiście nie musimy się
ograniczać do wykonania tylko jednego zdjęcia danej
sceny, lecz wstępna korekta przed naciśnięciem spustu
migawki sprawi, że większość naszych fotografii będzie

pierwszorzędna.

Tajniki harmonii.
Kluczem do tworzenia dobrych kompozycji jest harmonia i zrównoważenie
elementów na planie. Jeśli właściwie dobierzemy pozycję, z której wykonamy
zdjęcie, silos będzie wyglądał jak rzeźba. Nie powinniśmy unikać tematów, które

tworzą zadziwiające kształty geometryczne. Efektownie wyglądające czoło
ciężarówki symbolizuje masę i moc.

Kadrowanie i kompozycja: Zmieniajmy pozycję, z której wykonujemy zdjęcia;

poszukujmy dynamiki.

Chcąc sfotografować określoną scenę musimy zastanowić się nad miejscem, z

którego wykonujemy zdjęcie.

Mały czy duży kąt?
Jednym ze sposobów planowania
kompozycji jest poruszanie się aparatem.
Przesuwając aparat w inną pozycję,
zmieniamy obszar, który kadrujemy. Ten
jeden z najbardziej wyrazistych sposobów
modyfikacji zdjęć jest jednocześnie jednym
z najrzadziej zgłębianych przez
początkujących fotoamatorów. Poprzez
przykucnięcie i sfotografowanie tematu od
dołu, czy też wejście na coś i ujęcie go od
góry możemy zobrazować skrajnie różne

nastroje. Nie musimy widzieć wszystkiego z typowej pozycji stojącej. Prawdą jest, że
robienie zdjęć z poziomu oczu daje bardzo naturalne efekty, zdarza się jednak, że
poprzez zmianę kąta fotografowania możemy dodać zdjęciom nieco ekspresji i
dramaturgii. Warto trochę poeksperymentować. Nawet niewielkie zmiany w tle lub na
pierwszym planie mogą dać imponujące rezultaty.

Kadrowanie i kompozycja: Elementy

Świat fotografii pełen jest poprawnych rozwiązań. Sztuka polega na tym, aby

wybrać najlepsze z nich.

Poziomo czy pionowo
Stosunek długości boków klatki w aparatach 35 mm
wynosi 3:2. Podczas robienia zdjęć mamy tendencję do
stosowania ujęcia poziomego. Dzieje się tak, ponieważ
większość obrazów z jakimi się spotykamy w naszym
codziennym życiu (takich jak np. telewizja, ekrany
kinowe itp.) jest w ten sposób ułożona. Na dodatek,
obrazy, które są szersze niż wyższe, sprawiają wrażenie
bardziej stabilnych. Jeśli fotografujemy np. krajobraz,
wydaje nam się naturalne, że powinien być on ujęty
poziomo. Jeśli chcemy uzyskać lepszą fotografię,
musimy stale myśleć nad tym co robimy. Jeśli
zamierzamy ukazać pewną cechę przyrody, ujęcie
pionowe może pomóc nam usunąć z kadru część
zbędnych obiektów. Nie istnieją żadne reguły
określające sposób, w jaki powinniśmy ustawiać aparat.
Trzeba eksperymentować, stać się twórcą. Ostatecznie,

to przecież tylko zabawa.

Kadrując tworzymy dynamikę zdjęcia.
Jak wspomniano wcześniej, naturalnym nawykiem przy fotografowaniu jest
umiejscawianie tematu zdjęcia w centrum kadru. Nie jest to oczywiście postępowanie
błędne, lecz znacznie ogranicza możliwości twórcze. Obraz będący wynikiem takiego
ujęcia może być zbyt statyczny. Centralnie umieszczony obiekt wydaje się trwały i
stabilny, lecz nie sprawia wrażenia ruchu. Jeśli umiejscowimy go z boku, w obrębie
kadru wytworzy się pewna dynamika, która często już sama w sobie jest interesująca
i może się podobać. W sztuce jaką jest fotografika, podejmowana decyzja nie jest
wyborem pomiędzy rozwiązaniem dobrym a złym, lecz raczej służy badaniu
potencjalnych możliwości. Poprzez świadome planowanie kompozycji w obrębie
kadru, możemy tworzyć lepsze fotografie.

Kadrowanie i kompozycja: Deseń i barwa

Pamiętajmy o tym, że możemy wykorzystywać powtarzające się motywy oraz

że odpowiedni kolor może sprawić, że nasze zdjęcia będą doskonałe.

Kolory
Nowoczesne filmy kolorowe pozwalają tworzyć znakomite wielobarwne

fotografie. Zastosowanie błon kolorowych do tworzenia przezroczy daje szczególnie
dobre rezultaty, a same przezrocza często osiągają ponadprzeciętną jakość.
Właściwe postrzeganie barw jest proste. Trudniej jest rozpoznać, czy element o
danym kolorze jest w stanie skupić w sobie ciężar fotografii. Oczywiście przychodzą
tu na myśl np. kwiaty. Jednak podobnie jak w naturze, w scenach miejskich również
znajdziemy subtelne piękno, której przykuje naszą uwagę.

Deseń.
Fotografie oparte na powtarzających się motywach wywierają bardzo subtelne
wrażenie, które na obrazach olejnych raczej jest nieuchwytne. Soczewki aparatu
"widzą" powtarzające się konfiguracje w sposób przyjemny dla naszego oka.
Niezależnie od tego, czy za pomocą teleobiektywu przedstawimy zbiór elementów w
spłaszczonej perspektywie, czy uwypuklamy szczegóły stosując obiektyw
szerokokątny, umiejętność rozróżniania i obrazowania powtarzających się motywów
daje nam pełną satysfakcję.

Kadrowanie i kompozycja: Punkt ustawienia ostrości.

Nie zawsze chcemy, aby wszystko na zdjęciu było wyraźne, lecz wybór

właściwych elementów wymaga przemyślenia.

Wieża czy most?
Kiedy uzyskamy lepsze rezultaty, czy wtedy gdy ostrość
ustawimy na wieżę, czy na most? Nie powinniśmy unikać
rozmazywania niektórych części zdjęcia. Uwaga
obserwatora zostaje wtedy skupiona na tym, co
pozostało ostre.

Wybiórcze wyostrzanie elementów
Celowe rozmazanie niektórych części
fotografii często daje dobry efekt.
Wykonując portrety lub zdjęcia sportowe
powinniśmy się starać, by tło było
rozmazane. Chcąc zrobić poprawne
zdjęcie zza okna lub ekranu, musimy
rozmyć pierwszy plan. Zdarza się
czasem, że nie jesteśmy w stanie

wykonać wystarczająco ostrego zdjęcia (tak jest często przy
fotografowaniu dzikiej przyrody), a wtedy jedyną rzeczą, którą
możemy zrobić, jest celowe rozmazanie niektórych jego części.

Operując ostrością możemy także zrealizować bardziej twórcze
zamysły. Oko obserwatora zawsze się skupia na wyraźnych
elementach na zdjęciu, co daje nam możliwość eksperymentowania.
Dla wzmocnienia efektu, możemy celowo ograniczyć ilość ostrych obiektów.
Używając aparatów z autofocusem musimy wiedzieć jak korzystać z technik
blokowania ostrości. W aparatach serii EOS jest to bardzo proste.

Kadrowanie i kompozycja: Zdjęcia w dzień

Właściwości oświetlenia zmieniają się przez cały dzień, lecz nie warto

ograniczać się do "magicznego" popołudniowego słońca.

Wielu fotografów uważa słońce za główne źródło światła. Korzystanie wyłącznie z
oświetlenia słonecznego nie jest złym nawykiem, trzeba jednak brać pod uwagę
różnice w jego jakości. Szczególnie istotnymi czynnikami są: pora dnia i kąt padania
promieni słonecznych.

Odpowiednia pora?
Wśród fotografów zwykło się mówić o świetle późnego popołudnia. Istotnie, w
promieniach słońca znajdującego się nisko nad horyzontem fotografowane obiekty
wyglądają najładniej. Podobne wrażenie można odnieść wczesnym rankiem, kiedy to
światło jest bardziej różowe, w odróżnieniu od złocistego światła popołudniowego.
Nie bez znaczenia są inne czynniki, np. położenie geograficzne, pogoda,
przejrzystość powietrza, itp. Robienie zdjęć w południe często nie przynosi dobrych
efektów. Światło padające bezpośrednio z góry jest przyczyną powstawania
brzydkich kontrastów pomiędzy elementami jasnymi a ciemnymi. Ludzie nie
wyglądają atrakcyjnie z powodu cieni na ich twarzach. Nie znaczy to, że robienie
zdjęć w środku dnia jest niedopuszczalne. Powinniśmy sobie jednak zdawać sprawę
z problemów, które mogą przy tym wystąpić.

Niebo.
Każdemu chyba zdarzyło się fotografować piękne, błękitne niebo i następnie
rozczarować widokiem zdjęć przedstawiających bladą, rozmytą płaszczyznę.
Fotografowanie z obiektywem skierowanym w stronę słońca lub ze słońcem z boku
sprawia, że rezultatem pomiaru światła jest nadmierna ekspozycja nieba. Zdjęcia,
przy których słońce znajduje się za naszymi plecami pozwalają uzyskać głębszy
odcień błękitu. Jeśli tylko niebo stanowi istotny element kompozycji zdjęcia,
koniecznie trzeba zmierzyć intensywność oświetlenia.

Kadrowanie i kompozycja: Zdjęcia wieczorem i w nocy

Robienie zdjęć wieczorem i nocą stwarza szczególne problemy, lecz dostarcza

także wielu niezwykłych możliwości.

Wieczorne światło
Czasami po zachodzie słońca mamy do
czynienia z wyjątkowo korzystnymi
warunkami oświetleniowymi. Robienie
zdjęć o tej porze jest prawdziwym
wyzwaniem. Świat nabiera mrocznego i
tajemniczego wyglądu, który chciałoby się
utrwalić na zdjęciu, jednak wymagane o tej
porze bardzo długie czasy naświetlania
mogą znacznie utrudnić fotografowanie z
aparatem trzymanym w ręku. W takich
sytuacjach bardzo pomocny może okazać

się statyw. Nie mniej problemów możemy napotkać przy ustawianiu ostrości. Wtedy

wyjściem z sytuacji może okazać się zrobienie kilku zdjęć przy różnych ustawieniach,
a następnie wybranie najlepszego.

Nocne pejzaże
Fotografowanie świateł w nocy wymaga bardzo długiego czasu ekspozycji.
Oczywiście niezbędny jest statyw. Konieczne może okazać się przybliżone
określenie czasu ekspozycji i naświetlenie kilku klatek przy różnych jego wartościach.
Gdy fotografujemy bardzo odległy obiekt w ciemności, mogą wystąpić problemy w
działaniu autofocusu. Dobrym wyjściem jest wówczas włączenie trybu ręcznego
ustawiania ostrości. Podczas długiej ekspozycji kolorowe filmy uzyskują zielonkawe
zabarwienie. Zjawisko to nazywamy rozbalansowaniem barw i nie można podać dla
niego żadnego środka zaradczego. Zapoznanie się z szerszą gamą filmów pozwala
stwierdzić, że niektóre z nich lepiej nadają się do długiego czasu ekspozycji niż inne.
Wykonanie kilku prób pozwoli wybrać ten najlepszy.

Kadrowanie i kompozycja: Złudzenie ruchu

Jak oddać ruch? Czasami rozmazane sceny daje lepsze efekty niż utrzymanie

ostrości.

Wrażenie ruchu
Aby sfotografować poruszające się obiekty,
możemy zastosować krótki czas otwarcia
migawki. Możemy także wodzić aparatem
za głównym obiektem w taki sposób, by
uzyskać rozmazane tło, które zdaje się
"płynąć". Często to właśnie ruch sprawia,
że zdjęcie staje się interesujące, jednak
ustawiczne stosowanie tej zasady może
stać się nudne. Przykładem niech będzie
wybór sposobu fotografowania wodospadu.
Pojawia się pytanie: czy na zdjęciu ma być

widoczna dokładnie każda kropla wody, czy chcemy raczej zobaczyć rwący potok?
Jak zwykle w takich przypadkach, nie można wskazać dobrego lub złego rozwiązania
-należy dokonać wyboru, kierując się własną kreatywnością.

Najazd
Podczas robienia zdjęć możemy
zastosować ciekawą technikę,
wykorzystującą własności obiektywów o
zmiennej ogniskowej. Polega ona na
zmianie ogniskowej w trakcie ekspozycji. W
tym celu niezbędne jest ustawienie bardzo
długiego czasu naświetlania oraz
zamontowanie aparatu na statywie, co
spowoduje, że linie przesunięcia będą
jednakowe. Ważną kwestią jest wybór
odpowiedniego tematu. Skierowanie na

plan wielu źródeł światła daje zazwyczaj najlepsze rezultaty, jako że linie
przesunięcia są wtedy bardzo wyraźne.

Zdjęcie z poruszonym tłem
Wykonywanie zdjęć z poruszonym tłem jest
szczególnie interesujące, kiedy stosujemy
różne czasy otwarcia migawki. Wykonując
tego typu fotografie musimy
zsynchronizować ruch aparatu z ruchem
fotografowanego obiektu (kamera potrafi
filmować scenę statyczną, lecz próba
wykonania tego przy pomocy lustrzanki
jednoobiektywowej zaowocuje niczym
innym jak rozmyciem całego zdjęcia).
Dobierając krótki czas otwarcia migawki,

uzyskujemy zdjęcie z rozmytym tłem i wyraźnym, ostrym tematem. Przy
zastosowaniu dłuższego czasu główny obiekt będzie odpowiednio bardziej
rozmazany. W tej technice bardzo dużo zależy od samego fotografa, toteż
stosowanie jej często prowadzi do uzyskania zdjęć jedynych w swoim rodzaju. Warto
poeksperymentować.

Kadrowanie i kompozycja: Korzystanie z filtrów

Stosowanie filtrów jest dobrym sposobem na rozwiązanie wielu problemów, a

przy tym znacznie poszerza nasze możliwości.

Filtry polaryzacyjne
Filtry polaryzacyjne mogą być obracane, aby skutecznie likwidować wpływ światła
odbitego. Są one szczególnie użyteczne w sytuacjach, gdy robimy zdjęcia obiektów,
które silnie odbijają promienie słoneczne, np. wody, szkła, gładkich powierzchni
metalowych, itp. Dzięki ich użyciu obraz staje się bardziej wyraźny. Drugą funkcją
filtrów polaryzacyjnych jest wysycanie barw nieba i innych elementów pejzażu.
Wykonanie zamieszczonego tu zdjęcia wymagało użycia obrotowego filtra
polaryzacyjnego, np. takiego, jaki dostarczany jest prze firmę Canon. Działanie
efektu polaryzacji najlepiej jest ocenić przez obserwację zmian zachodzących w
oświetlonych miejscach kadru podczas obracania filtra.

Filtry skylight i UV
Jednym z prostszych sposobów skorygowania wyglądu sceny jest umieszczenie na
obiektywie filtra. Zarówno filtry typu skylight, jak i UV zapobiegają powstawaniu na
zdjęciu mgiełki spowodowanej działaniem promieni słonecznych, ograniczając
dostęp promieni ultrafioletowych do filmu fotograficznego. Filtry UV są zazwyczaj
przezroczyste, podczas gdy typ skylight charakteryzuje się różowym zabarwieniem,
które powoduje większe nasycenie barw w warunkach zacienienia lub zachmurzenia.
Niektórzy fotografowanie na stałe zamocowują te filtry na obiektywach, zapobiegając
w ten sposób mechanicznym uszkodzeniom soczewek.