Arkusz obserwacji czterolatka E przewodnik metodyczny

ARKUSZ

OBSERWACJI

CZTEROLATKA

e-przewodnik metodyczny

Autor:

Agnieszka Biela

.
.

Wydanie I (2018)

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne:

Karolina Karamuz (redaktor koordynator), Marta Jaszczuk (redaktor merytoryczny)

Redakcja techniczna:

Maria Kaszkowiak

Projekt graficzny:

Joanna Wójcicka, Marta Jedlińska

Skład i łamanie:

Aneta Niezgoda / WSiP

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96
KRS: 0000595068
Tel.: 22 576 25 00
Infolinia: 801 220 555

www.wsip.pl

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić
nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie
zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo.

Więcej na www.legalnakultura.pl

Polska Izba Książki

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Spis treści

Wychowanie przedszkolne

Wstęp

Koncepcja obserwacji czterolatka z odniesieniami do podstawy programowej 6

•

Obszar fizyczny

•

Obszar emocjonalny

•

Obszar społeczny

•

Obszar poznawczy

Arkusz wyników obserwacji czterolatka 12

Profilogram i interpretacja wyników 17

Arkusz obserwacji czterolatka

Wstęp

Wychowanie przedszkolne

AUTORKA:

Agnieszka Biela

WSTĘP

CEL DIAGNOZY
Celem badania jest udzielenie rodzicom, na podstawie obserwacji zachowania dziecka, informacji związanych

z poziomem rozwoju poszczególnych funkcji poznawczych oraz jego funkcjonowania w grupie rówieśniczej.
Diagnoza jest przeprowadzana w formie obserwacji dziecka w codziennych sytuacjach w przedszkolu oraz

w formie analizy wytworów pracy. Badanie obejmuje fizyczny, emocjonalny, społeczny i poznawczy obszar

rozwoju dziecka.
Analizując funkcjonowanie dziecka, poziom jego umiejętności w różnych aspektach rozwoju zarówno

rodzic, jak i nauczyciel powinni mieć świadomość, że obserwacje te są częściowe, fragmentaryczne, po-

czynione podczas wybranych form aktywności dziecka. Należy pamiętać o tym, że obserwacje winny być

prowadzone w przeciągu dłuższego czasu, w różnych codziennych sytuacjach, tak aby były one jak najbar-

dziej rzetelne.

ORGANIZACJA DIAGNOZY
Obserwacja czterolatka powinna być przeprowadzona w trzech etapach – pierwszy etap, gdy dziecko roz-

poczyna edukację w danej grupie przedszkolnej, tj. we wrześniu. Drugi etap to obserwacja w połowie roku

tj. w styczniu, lutym. Trzeci, ostatni etap to obserwacja końcowa w maju, czerwcu.
Nauczyciel, przygotowując się do diagnozy, powinien zapoznać się z koncepcją, arkuszem obserwacji oraz

tabelami umieszczonymi w tym przewodniku.
Przedmiotem pomiaru są umiejętności dziecka zgodne z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia

ogólnego dla szkoły podstawowej.
Obserwacja obejmuje umiejętności – wymagania z podstawy programowej zawarte w czterech obszarach:
I. Fizyczny obszar rozwoju dziecka.
II. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka.
III. Społeczny obszar rozwoju dziecka.
IV. Poznawczy obszar rozwoju dziecka.

Na potrzeby diagnozy zostały wyodrębnione następujące rodzaje sprawności:
W zakresie obszaru fizycznego rozwoju dziecka:

– Samoobsługa

– Duża motoryka

– Mała motoryka
W zakresie obszaru emocjonalnego rozwoju dziecka:

– Przeżywanie i rozumienie emocji

– Reagowanie na napotkane trudności, samodzielność, odporność emocjonalna

– Umiejętność rozstawania się z rodzicem/opiekunem
W zakresie obszaru społecznego rozwoju dziecka:

– Stosunek do rówieśników i dorosłych

– Stosunek do norm i zasad zachowania

Arkusz obserwacji czterolatka

Wstęp

Wychowanie przedszkolne

AUTORKA:

Agnieszka Biela

W zakresie poznawczego rozwoju dziecka:

– Wiedza ogólna

– Rozwój mowy

– Spostrzeganie, pamięć, uwaga, koordynacja wzrokowo-ruchowa, rozwój umiejętności matematycz-

nych

– Ekspresja

– Gotowość do posługiwania się językiem obcym nowożytnym
Do notowania wyników obserwacji przygotowano arkusze wyników.
Analiza punktacji z pierwszego etapu obserwacji umożliwi ustalenie kierunków pracy z dzieckiem
w czasie roku szkolnego.
Punktacja uzyskana w czasie drugiego etapu obserwacji pozwoli ocenić skuteczność podjętych dzia-

łań, ewentualnie wprowadzić zmiany.
Wyniki obserwacji z trzeciego etapu badania wskażą stan rozwoju dziecka na koniec roku przedszkol-

nego oraz dynamikę tego procesu.
Jeśli nie obserwujemy postępów w rozwoju danej cechy lub jeśli następuje regres danej cechy, jest to

sygnał do podjęcia działań zmierzających do pogłębienia diagnozy i skierowania dziecka do konsulta-

cji ze specjalistami.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar fizyczny

Zapis z podstawy programowej

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

1. Samoobsługa

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

I.1) zgłasza potrzeby fizjologiczne, samo-
dzielnie wykonuje podstawowe czynności
higieniczne;
I.2) wykonuje czynności samoobsługowe:
ubieranie się i rozbieranie, w tym czyn-
ności precyzyjne, np. zapinanie guzików,
wiązanie sznurowadeł;
I.3) spożywa posiłki z użyciem sztućców,
nakrywa do stołu i sprząta po posiłku;
I.4) komunikuje potrzebę ruchu, odpo-
czynku itp.;

Czy dziecko samodzielnie korzysta z toalety?

Tak – 2 p.

Tak, ale z pomocą

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko myje i wyciera ręce oraz twarz?
(ruchy dziecka mogą być jeszcze mało płynne
i mało dokładne)

Czy dziecko potrafi ubrać się i rozebrać?
(ruchy dziecka mogą być jeszcze mało precyzyj-
ne; może potrzebować pomocy)

Czy dziecko samodzielnie spożywa posiłki?

Czy dziecko sygnalizuje gdy np. źle się czuje albo
gdy potrzebuje pomocy?

2. Duża motoryka

– obserwacja zachowania dziecka
prowadzona w czasie swobodnych
i organizowanych zajęć ruchowych

I.5) uczestniczy w zabawach ruchowych,
w tym rytmicznych, muzycznych, naśla-
dowczych, z przyborami lub bez nich;
wykonuje różne formy ruchu: bieżne,
skoczne, z czworakowaniem, rzutne;
I.8) wykonuje podstawowe ćwiczenia
utrwalające utrzymanie prawidłowej
postawy ciała;

Czy dziecko chętnie uczestniczy w zaba-
wach ruchowych, rytmicznych, muzycznych,
naśladowczych?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko wykonuje proste ćwiczenia ru-
chowe: biega, czworakuje, chodzi po schodach
naprzemiennie, skacze na obu nogach do przo-
du, rzuca piłkę, kopie piłkę z rozbiegu?

3. Mała motoryka

– obserwacja zachowania dziecka
prowadzona w czasie swobodnych
i organizowanych zajęć przedszkolnych

I.6) inicjuje zabawy konstrukcyjne, maj-
sterkuje, buduje, wykorzystując zabawki,
materiały użytkowe, w tym materiał
naturalny;
I.7) wykonuje takie czynności jak: sprząta-
nie, pakowanie, trzymanie przedmiotów
jedną ręką, oburącz, małych przedmiotów
z wykorzystaniem odpowiednio ukształ-
towanych chwytów dłoni, używa chwytu
pisarskiego podczas rysowania, kreślenie
i pierwszych prób pisania;
I.8) wykonuje własne eksperymenty
graficzne farbą, kredką, ołówkiem, maza-
kiem itp., tworzy proste i złożone znaki,
nadając im znaczenie, odkrywa w nich
fragmenty wybranych liter, cyfr, kreśli
wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce
papieru, wyjaśnia sposób powstania wy-
kreślonych, narysowanych lub zapisanych
kształtów, przetwarza obraz ruchowy
na graficzny i odwrotnie, samodzielnie
planuje ruch przed zapisaniem, np. znaku
graficznego, litery i innych w przestrzeni
sieci kwadratowej lub liniatury, określa
kierunki i miejsca na kartce papieru;

Czy dziecko konstruuje, majsterkuje, buduje
z różnorodnych materiałów?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko z zaangażowaniem wykonuje prace
plastyczne?

Czy dziecko posługuje się jedną ręką podczas
rysowania, wycinania, jedzenia?

Czy dziecko używa prawidłowego chwytu narzę-
dzia podczas rysowania?

Czy dziecko prawidłowo koloruje, zamalowuje
proste, wyraźne kontury?

Czy dziecko potrafi patrząc na wzór narysować
koło, kwadrat, krzyżyk?

Czy dziecko potrafi posługiwać się nożyczkami?

Czy dziecko w miarę sprawnie sprząta zabawki
i przybory po zakończonej zabawie?

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar emocjonalny

Zapis z podstawy programowej

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

4. Przeżywanie i rozumienie

emocji

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

II.1) rozpoznaje i nazywa podstawowe
emocje, próbuje radzić sobie z ich
przeżywaniem;
II.2) szanuje emocje swoje i innych;
II.3) przeżywa emocje w sposób umoż-
liwiający mu adaptację w nowym oto-
czeniu, np. w nowej grupie, nowej grupie
dzieci starszych, a także w nowej grupie
dzieci i osób dorosłych;
II.4) przedstawia swoje emocje i uczucia,
używając charakterystycznych dla dziecka
form wyrazu;
II.6) rozróżnia emocje i uczucia przyjemne
i nieprzyjemne, ma świadomość, że od-
czuwają i przeżywają je wszyscy ludzie;
II.8) zauważa, że nie wszystkie przezywa-
ne emocje i uczucia mogą być podstawą
do podejmowania natychmiastowego
działania, panuje nad nieprzyjemną emo-
cją, np. podczas czekania na własną kolej
w zabawie lub innej sytuacji;
II.9) wczuwa się w emocje i uczucia osób
z najbliższego otoczenia;
II.10) dostrzega, iż zwierzęta posiadają
zdolność odczuwania, przejawiają
w stosunku do nich życzliwość i troskę;
II.11) dostrzega emocjonalną wartość
otoczenia przyrodniczego jako źródła
satysfakcji estetycznej;

Czy dziecko próbuje nazywać swoje emocje
(radość, złość, smutek)?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko reaguje na smutek, płacz, radość
osób z najbliższego otoczenia?

Czy pomaga innym w sytuacji gdy tego
potrzebują?

5. Samodzielność, odporność

emocjonalna

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

II.7) szuka wsparcia w sytuacjach trudnych
dla niego emocjonalnie; wdraża swoje
własne strategie, wspierane przez osoby
dorosłe lub rówieśników;

Czy dziecko stara się radzić sobie samodzielnie
w różnych sytuacjach?

ak, zawsze – 2 p.
Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko nie zraża się napotkanymi trudno-
ściami i stara się je pokonywać?

6. Umiejętność rozstania się

z opiekunem

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

II.5) rozstaje się z rodzicami bez lęku,
ma świadomość, iż rozstanie takie bywa
dłuższe lub krótsze;

Czy dziecko bez lęku rozstaje się z rodzicami?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko rozumie, że rodzice wrócą, akceptu-
jeczas rozstania?

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar społeczny

Zapis z podstawy programowej

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

7. Stosunek do rówieśników

i dorosłych

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

III.1) przejawia poczucie własnej wartości
jako osoby i wyraża szacunek wobec
innych osób oraz przestrzegając tych
wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze;
III.6) nazywa i rozpoznaje wartości zwią-
zane z umiejętnościami i zachowaniami
społecznymi, np. szacunek do dzieci
i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życz-
liwość okazywana dzieciom i dorosłym
– obowiązkowość, przyjaźń, radość;
III.9) komunikuje się z dziećmi i osobami
dorosłymi, wykorzystując komunikaty
werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje
oczekiwania społeczne wobec innego
dziecka, grupy;

Czy dziecko stara się z szacunkiem odnosić się
do rówieśników w czasie wspólnych działań?

Zawsze zgodnie

współdziała – 2 p.

Nie zawsze zgod-

nie współdziała

– 1 p

Jest konfliktowe

i agresywne – 0 p.

Czy dziecko stara się z szacunkiem odnosić do
dorosłych, słucha i wykonuje polecenia?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko stara się współdziałać z rówie-
śnikami w czasie zabawy, prac użytecznych,
odpoczynku?

Czy dziecko stara się nawiązywać relacje, współ-
działać z dorosłymi?

8. Stosunek do norm

i zasad zachowania

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

III.4) używa zwrotów grzecznościowych
podczas powitania, pożegnania, sytuacji
wymagającej przeproszenia i przyjęcia
konsekwencji swojego zachowania;
III.5) ocenia swoje zachowanie w kontek-
ście podjętych czynności oraz przyjętych
norm grupowych; przyjmuje, respektuje
i tworzy zasady zabawy w grupie, współ-
działa z dziećmi w zabawie, pracach
użytecznych, podczas odpoczynku;
III.7) respektuje prawa i obowiązki swoje
oraz innych osób, zwracając uwagę na ich
indywidualne potrzeby;
III.8) obdarza uwagą inne dzieci i osoby
dorosłe;

Czy dziecko stara się przestrzegać ustalonych
norm i zasad zachowania?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko stara się przestrzegać zawartych
umów?

Czy dziecko uczestniczy we wszystkich zajęciach
organizowanych przez nauczyciela?

Czy dziecko używa zwrotów grzecznościo-
wych, odpowiednio zachowuje się w różnych
sytuacjach?

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar poznawczy

Zapis z podstawy programowej.

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

9. Wiedza ogólna

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

III.2) odczuwa i wyjaśnia swoją przynależność
do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej,
grupy chłopców, grupy dziewczynek oraz
innych grup, np. grupy teatralnej, grupy
sportowej;
III.3) posługuje się swoim imieniem
i nazwiskiem, adresem;
III.9) komunikuje się z dziećmi i osobami
dorosłymi, wykorzystując komunikaty
werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje
oczekiwania społeczne wobec innego;
III.10) wymienia nazwę swojego kraju i jego
stolicy, rozpoznaje symbole narodowe (go-
dło, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole
związane z regionami Polski ukryte w poda-
niach, przysłowiach, legendach, bajkach
(np. o smoku wawelskim), orientuje się, że
Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej;
IV.16) posługuje się w zabawie i w trakcie
wykonywania innych czynności pojęciami
dotyczącymi następstw czasu (np. wczoraj,
dzisiaj, rano, wieczorem), w tym nazwami
pór roku, nazwami dni tygodnia i miesięcy;
IV.18) posługuje się pojęciami dotyczącymi
zjawisk przyrodniczych, np. tęcza, deszcz,
burza, opadanie liści z drzew, sezonowa
wędrówka ptaków, kwitnienie drzew, zama-
rzanie wody, dotyczącymi życia zwierząt,
roślin, ludzi w środowisku przyrodniczym,
korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów,
owoców, ziół;

Czy dziecko podaje swoje imię, nazwisko?

Tak – 2 p.

Tak, ale z pomocą

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko wie ile ma lat?

Czy dziecko zna nazwę grupy przedszkolnej
do której należy?

Czy zna imiona kolegów i koleżanek ze swojej
grupy przedszkolnej?

Czy dziecko wie w jakiej miejscowości mieszka?

Czy dziecko podaje nazwę swojego kraju?

Czy dziecko wymienia i nazywa członków swojej
rodziny?

Czy dziecko nazywa charakterystyczne zjawiska
atmosferyczne np. burza, deszcz, śnieg?

Czy dziecko wie, jak bezpiecznie przechodzić
przez jezdnię?

Czy dziecko zna zasady zachowania się w kon-
taktach z obcymi?

10. Rozwój mowy

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

IV.2) wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk
i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu
za pomocą języka mówionego, posługuje
się językiem polskim w mowie zrozumiałej
dla dzieci i osób dorosłych, mówi płynnie,
wyraźnie, rytmicznie, poprawnie wypowiada
ciche i głośne dźwięki mowy, rozróżnia głoski
na początku i końcu w wybranych prostych
fonetycznie słowach;
IV.5) odpowiada na pytania, opowiada o zda-
rzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność
zdarzeń w prostych historyjkach obrazko-
wych, układa historyjki obrazkowe, recytuje
wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki;
IV.6) wykonuje własne eksperymenty
językowe, nadaje znaczenie czynnościom,
nazywa je, tworzy żarty językowe i sytuacyj-
ne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swym
doświadczeniom;
IV.9) komunikuje się z dziećmi i osobami
dorosłymi, wykorzystując komunikaty
werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje
oczekiwania społeczne wobec innego;

Czy dziecko buduje proste wypowiedzi popraw-
ne gramatycznie i logicznie?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

Czy dziecko mówi wyraźnie, czy jego wypowie-
dzi są zrozumiałe? (Zgodnie z normą rozwojowa
może jeszcze nie wypowiadać głosek szeregu
szumiącego [ sz, ż, cz, dż ] oraz głoski [r])

Czy dziecko mówi płynnie?

Czy dziecko mówi odpowiednio głośno?

Czy dziecko uważnie słucha innych?

Czy dziecko zadaje pytania i odpowiada na
pytania innych?

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar poznawczy

Zapis z podstawy programowej.

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

11. Spostrzeganie, pamięć,

uwaga, przygotowanie

do czytania i pisania,

rozwój umiejętności

matematycznych

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

IV.5) odpowiada na pytania, opowiada o zda-
rzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność
zdarzeń w prostych historyjkach obrazko-
wych, układa historyjki obrazkowe, recytuje
wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki;
IV.8) wykonuje własne eksperymenty gra-
ficzne farbą, kredką, ołówkiem, mazakiem
itp., tworzy proste i złożone znaki, nadając
im znaczenie, odkrywa w nich fragmenty
wybranych liter, cyfr, kreśli wybrane litery
i cyfry na gładkiej kartce papieru, wyjaśnia
sposób powstania wykreślonych, narysowa-
nych lub zapisanych kształtów, przetwarza
obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie,
samodzielnie planuje ruch przed zapisa-
niem, np. znaku graficznego, litery i innych
w przestrzeni sieci kwadratowej lub liniatury,
określa kierunki i miejsca na kartce papieru;
IV.9) wykazuje sprawność ciała i koordynację
w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie
systematycznej nauki czynności złożonych,
takich jak czytanie i pisanie;
IV.11) wyraża ekspresję twórczą podczas
czynności konstrukcyjnych i zabawy, zago-
spodarowuje przestrzeń, nadając znaczenie
umieszczonym w niej przedmiotom, określa
ich położenie, liczbę, kształt, wielkość, ciężar,
porównuje przedmioty w swoim otoczeniu
z uwagi na wybraną cechę;
IV.12) klasyfikuje przedmioty według: wiel-
kości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układa
przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwa-
rza układy przedmiotów i tworzy własne,
nadając im znaczenie, rozróżnia podstawowe
figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt,
prostokąt);
IV.14) określa kierunki i ustala położenie
przedmiotów w stosunku do własnej osoby,
a także w stosunku do innych przedmiotów,
rozróżnia stronę lewą i prawą;
IV.15) przelicza elementy zbiorów w czasie
zabawy, prac porządkowych, ćwiczeń
i wykonywania innych czynności, posługuje
się liczebnikami głównymi i porządkowymi,
rozpoznaje cyfry oznaczające liczby od 0 do
10, eksperymentuje z tworzeniem kolejnych
liczb, wykonuje dodawanie i odejmowanie
w sytuacji użytkowej, liczy obiekty, odróżnia
liczenie błędne od poprawnego;
IV.19) podejmuje samodzielną aktywność
poznawczą np. oglądanie książek, zago-
spodarowywanie przestrzeni własnymi
pomysłami konstrukcyjnymi, korzystanie
z nowoczesnej technologii itd.;

Czy dziecko segreguje przedmioty według jednej
cechy (wielkość, kształt, kolor, przeznaczenia)?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

Czy dziecko kontynuuje proste dwu, trzyele-
mentowe sekwencje?

Czy dziecko łączy obrazki w pary?

Czy dziecko odtwarza podany wzór, rytm?

Czy dziecko układa prostą trzy lub czteroele-
mentową historyjkę obrazkową?

Czy dziecko układa obrazek z czterech części?

Czy dziecko wymienia elementy zauważone na
ilustracji?

Czy dziecko recytuje krótkie wierszyki, rymo-
wanki, wyliczanki?

Czy dziecko interesuje się książkami?

Czy dziecko chętnie słucha opowiadań, baśni
i innych form literackich?

Czy dziecko potrafi po wcześniejszych ćwicze-
niach podzielić krótkie proste wyrazy na sylaby
i je wyklaskać ?

Czy dziecko określa położenie przedmiotów na
ilustracji względem siebie, posługuje się pojęcia-
mi: na, pod, obok, w?

Czy dziecko określa kierunki od osi własnego
ciała (góra, dół, bok)?

Czy dziecko rozróżnia podstawowe figury geo-
metryczne (trójkąt, koło, kwadrat)?

Czy dziecko przelicza na konkretach w zakresie 5?

Posługuje się liczebnikami porządkowymi, po-
trafi na polecenie podać np. drugi, trzeci, piąty
klocek z szeregu.

Czy dziecko potrafi ułożyć na polecenie dwa nie-
równoliczne zbiory i wskazać gdzie jest więcej,
a gdzie mniej elementów.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Koncepcja obserwacji

Wychowanie przedszkolne

Obszar poznawczy

Zapis z podstawy programowej.

Dziecko:

Umiejętności

Zakres punktów

12. Ekspresja

– obserwacja dziecka prowadzona
podczas zajęć przedszkolnych

IV.1) wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk
i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu
za pomocą komunikatów pozawerbalnych:
tańca, intencjonalnego ruchu, gestów, impre-
sji plastycznych, technicznych, teatralnych,
mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw
i materiału naturalnego;
IV.7) eksperymentuje rytmem, głosem,
dźwiękiem i ruchem, rozwijając swoją
wyobraźnię muzyczną; słucha, odtwarza
i tworzy muzykę, śpiewa piosenki, porusza
się przy muzyce i do muzyki, dostrzega
zmiany charakteru muzyki, np. dynamiki,
tempa, i wysokości dźwięku oraz wyraża
ją ruchem, reaguje na sygnały, muzykuje
z użyciem instrumentów oraz innych
źródeł dźwięku; śpiewa piosenki z dzie-
cięcego repertuaru oraz łatwe piosenki
ludowe; chętnie uczestniczy w zbioro-
wym muzykowaniu; wyraża emocje
i zjawiska pozamuzyczne różnymi środ-
kami aktywności muzycznej; aktywnie
słucha muzyki; wykonuje lub rozpoznaje
melodie, piosenki, pieśni np. ważne dla
wszystkich dzieci w przedszkolu np. hymn
przedszkola, charakterystyczne dla uro-
czystości narodowych (hymn narodowy),
potrzebne do organizacji uroczystości np.
Dnia Babci i Dnia Dziadka, święta przed-
szkolaka (piosenki okazjonalne) i inne;
w skupieniu słucha muzyki;

Czy dziecko chętnie uczestniczy w zabawach
parateatralnych?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

Czy dziecko improwizuje ruchem i gestem, poru-
sza się przy muzyce, tańczy, reaguje na sygnały?

Czy dziecko zna i śpiewa piosenki z repertuaru
dziecięcego?

13. Gotowość do posługiwania

się językiem obcym

nowożytnym

– obserwacja zachowania dziecka
Prowadzona podczas zajęć
przedszkolnych przez nauczyciela
uczącego języka obcego nowożytnego

IV.21) rozumie bardzo proste polecenia
w języku obcym nowożytnym i reaguje na
nie; uczestniczy w zabawach, np. muzycz-
nych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyj-
nych, teatralnych; używa wyrazów i zwrotów
mających znaczenie dla danej zabawy lub
innych podejmowanych czynności; powta-
rza rymowanki, proste wierszyki i śpiewa
piosenki w grupie; rozumie ogólny sens
krótkich historyjek opowiadanych lub czy-
tanych, gdy są wspierane np. obrazkami,
rekwizytami, ruchem, mimiką, gestami.

Czy dziecko rozumie proste polecenia
kierowane do niego w nauczanym
języku i czy stosuje się do nich?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

Czy dziecko, powtarza proste, wybrane zwroty
i wyrazy w nauczanym języku?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

Czy dziecko śpiewa w grupie poznane
piosenki, powtarza proste rymowanki
i wierszyki w nauczanym języku?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj

– 1 p.

Nie – 0 p

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Arkusz wyników obserwacji czterolatka Wychowanie przedszkolne

strona 1 z 6

ARKUSZ WYNIKÓW OBSERWACJI CZTEROLATKA

Imię i nazwisko dziecka ...................................................................................................................................... wiek dziecka ..............

OBSERWACJE

PUNKTACJA

Obszar

Umiejętności

Obserwacja I Obserwacja II Obserwacja III

Zakres punktów

I. OBSZAR FIZY

CZNY

1. S

amoob

sług

Czy dziecko samodzielnie korzysta z toalety?

Tak – 2 p.

Tak, ale z pomocą

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko myje i wyciera ręce oraz twarz?
(ruchy dziecka mogą być jeszcze mało płynne i mało dokładne)

Czy dziecko potrafi ubrać się i rozebrać?
(ruchy dziecka mogą być jeszcze mało precyzyjne; może potrze-
bować pomocy)

Czy dziecko samodzielnie spożywa posiłki?

Czy dziecko sygnalizuje gdy np. źle się czuje albo gdy potrzebuje
pomocy?

Razem

0–10 p.

2. Duża mo

toryka

Czy dziecko chętnie uczestniczy w zabawach ruchowych, rytmicz-
nych, muzycznych, naśladowczych?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko wykonuje proste ćwiczenia ruchowe: biega, czwora-
kuje, chodzi po schodach naprzemiennie, skacze na obu nogach
do przodu,rzuca piłkę, kopie piłkę z rozbiegu?

Razem

0–4 p.

3. Mała mo

toryka

Czy dziecko konstruuje, majsterkuje, buduje z różnorodnych
materiałów?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko z zaangażowaniem wykonuje prace plastyczne?

Czy dziecko posługuje się jedną ręką podczas rysowania, wycina-
nia, jedzenia?

Czy dziecko używa prawidłowego chwytu narzędzia podczas
rysowania?

Czy dziecko prawidłowo koloruje, zamalowuje proste, wyraźne
kontury?

Czy dziecko potrafi patrząc na wzór narysować koło, kwadrat,
krzyżyk?

Czy dziecko potrafi posługiwać się nożyczkami?

Czy dziecko w miarę sprawnie sprząta zabawki
i przybory po zakończonej zabawie?

Razem

0–16 p.

RAZEM – OBSZAR FIZYCZNY

0–30 p.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Arkusz wyników obserwacji czterolatka Wychowanie przedszkolne

strona 2 z 6

OBSERWACJE

PUNKTACJA

Obszar

Umiejętności

Obserwacja I Obserwacja II Obserwacja III

Zakres punktów

II. OBSZAR EMOCJONALNY

4. Przeżyw

anie i

mienie emocji

Czy dziecko próbuje nazywać swoje emocje (radość, złość,
smutek)?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko reaguje na smutek, płacz, radość osób z najbliższego
otoczenia?

Czy pomaga innym w sytuacji gdy tego potrzebują?

Razem

0–6 p.

5. S

amodzielność, odporność emocjona

lna

Czy dziecko stara się radzić sobie samodzielnie w różnych
sytuacjach?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko nie zraża się napotkanymi trudnościami i stara się je
pokonywać?

Razem

0–4 p.

6. Umiejętność r

ozst

ani

a się z

opiekunem

Czy dziecko bez lęku rozstaje się z rodzicami?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, najczęściej

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko rozumie, że rodzice wrócą, akceptuje
czas rozstania?

Razem

0–4 p.

RAZEM – OBSZAR EMOCJONALNY

0–14 p.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Arkusz wyników obserwacji czterolatka Wychowanie przedszkolne

strona 3 z 6

OBSERWACJE

PUNKTACJA

Obszar

Umiejętności

Obserwacja I Obserwacja II Obserwacja III

Zakres punktów

III. OBSZAR SPOŁECZNY

7. St

osunek do r

ówieśnik

ów i

dor

osły

Czy dziecko stara się z szacunkiem odnosić się do rówieśników
w czasie wspólnych działań?

Zawsze zgodnie

współdziała – 2 p.

Nie zawsze zgodnie

współdziała – 1 p.

Jest konfliktowe

i agresywne – 0 p.

Czy dziecko stara się z szacunkiem odnosić do dorosłych, słucha
i wykonuje polecenia?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko stara się współdziałać z rówieśnikami w czasie zaba-
wy, prac użytecznych, odpoczynku?

Czy dziecko stara się nawiązywać relacje, współdziałać
z dorosłymi?

Razem

0–8 p

8. St

osunek do norm i

zas

ad za

cho

ani

Czy dziecko stara się przestrzegać ustalonych norm i zasad
zachowania?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko stara się przestrzegać zawartych umów?

Czy dziecko uczestniczy we wszystkich zajęciach organizowanych
przez nauczyciela?

Czy dziecko używa zwrotów grzecznościowych, odpowiednio
zachowuje się w różnych sytuacjach?

Razem

0–8 p.

RAZEM – OBSZAR SPOŁECZNY

0–16 p.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Arkusz wyników obserwacji czterolatka Wychowanie przedszkolne

strona 4 z 6

OBSERWACJE

PUNKTACJA

Obszar

Umiejętności

Obserwacja I Obserwacja II Obserwacja III

Zakres punktów

. OBSZAR POZNA

WCZY

9. Wiedza og

ólna

Czy dziecko podaje swoje imię, nazwisko?

Tak – 2 p.

Tak, ale z pomocą

– 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko wie ile ma lat?

Czy dziecko zna nazwę grupy przedszkolnej do której należy?

Czy zna imiona kolegów i koleżanek ze swojej grupy
przedszkolnej?

Czy dziecko wie w jakiej miejscowości mieszka?

Czy dziecko podaje nazwę swojego kraju?

Czy dziecko wymienia i nazywa członków swojej rodziny?

Czy dziecko nazywa charakterystyczne zjawiska atmosferyczne
np. burza, deszcz, śnieg?

Czy dziecko wie, jak bezpiecznie przechodzić przez jezdnię?

Czy dziecko zna zasady zachowania się w kontaktach z obcymi?

Razem

0–20 p.

10. Ro

ój mo

Czy dziecko buduje proste wypowiedzi poprawne gramatycznie
i logicznie?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko mówi wyraźnie, czy jego wypowiedzi są zrozumiałe?
(Zgodnie z normą rozwojowa może jeszcze nie wypowiadać
głosek szeregu szumiącego [ sz, ż, cz, dż ] oraz głoski [r])

Czy dziecko mówi płynnie?

Czy dziecko mówi odpowiednio głośno?

Czy dziecko uważnie słucha innych?

Czy dziecko zadaje pytania i odpowiada na pytania innych?

Razem

0–12 p.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji czterolatka

Arkusz wyników obserwacji czterolatka Wychowanie przedszkolne

strona 5 z 6

OBSERWACJE

PUNKTACJA

Obszar

Umiejętności

Obserwacja I Obserwacja II Obserwacja III

Zakres punktów

. OBSZAR POZNA

WCZY

11. Spo

strzeg

anie, pamięć, uw

a, k

oor

dyna

cja wzr

o-słucho

a, r

ój umie

jętności ma

tema

czny

Czy dziecko segreguje przedmioty według jednej cechy (wielkość,
kształt, kolor, przeznaczenia)?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko kontynuuje proste dwu, trzyelementowe sekwencje?
Czy dziecko łączy obrazki w pary?
Czy dziecko odtwarza podany wzór, rytm?
Czy dziecko układa prostą trzy lub czteroelementową historyjkę
obrazkową?
Czy dziecko układa obrazek z czterech części?
Czy dziecko wymienia elementy zauważone na ilustracji?
Czy dziecko recytuje krótkie wierszyki, rymowanki, wyliczanki?
Czy dziecko interesuje się książkami?
Czy dziecko chętnie słucha opowiadań, baśni i innych form literackich?
Czy dziecko potrafi po wcześniejszych ćwiczeniach podzielić
krótkie proste wyrazy na sylaby i je wyklaskać?
Czy dziecko określa położenie przedmiotów na ilustracji wzglę-
dem siebie, posługuje się pojęciami: na, pod, obok, w?
Czy dziecko określa kierunki od osi własnego ciała (góra, dół, bok)?
Czy dziecko rozróżnia podstawowe figury geometryczne (trójkąt,
koło, kwadrat)?
Czy dziecko przelicza na konkretach w zakresie 5?
Czy dziecko posługuje się liczebnikami porządkowymi, potrafi na
polecenie podać np. drugi, trzeci, piąty klocek z szeregu
Czy dziecko potrafi ułożyć na polecenie dwa nierównoliczne
zbiory i wskazać gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów

Razem

0–34 p.

. Ekspr

esja

Czy dziecko chętnie uczestniczy w zabawach parateatralnych?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko improwizuje ruchem i gestem, porusza się przy
muzyce, tańczy, reaguje na sygnały?
Czy dziecko zna i śpiewa piosenki z repertuaru dziecięcego?

Razem

0–6 p

13. Go

ość do po

sługiw

ani

a się

językiem obc

ym no

oży

tnym

Czy dziecko rozumie proste polecenia kierowane do niego
w nauczanym języku i czy stosuje się do nich?

Tak, zawsze – 2 p.

Tak, zazwyczaj – 1 p.

Nie – 0 p.

Czy dziecko, powtarza proste, wybrane zwroty
i wyrazy w nauczanym języku?

Czy dziecko śpiewa w grupie poznane piosenki, powtarza proste
rymowanki i wierszyki w nauczanym języku?

Razem

0–6 p.

RAZEM – OBSZAR POZNAWCZY

0–78 p.

strona 6 z 6

ofil

ogr

am wynik

ów

ziom

kompet

encji

I. Fizy

czny ob

szar

oju dziecka

II. Emocjona

lny ob

szar r

oju dziecka

III. Społec

zny ob

szar

oju dziecka

. P

ozna

czy ob

szar

oju dziecka

Zakr

punk

wynik

Zakr

punk

wynik

Zakr

punk

wynik

Zakr

punk

wynik

serw

acja

II.

serw

acja

III.

serw

acja

serw

acja

II.

serw

acja

III.

serw

acja

serw

acja

II.

serw

acja

III.

serw

acja

serw

acja

II.

serw

acja

III.

serw

acja

oki

22–30

10–14

12–16

55–7

Śr

edni

10–21

5–9

5–11

24–54

Niski

9 i mniej

4 i mniej

23 i mniej

Int

erpr

acja wynik

ów

ziom wy

soki

ziom wy

soki (po

wyżej 7

0% punk

tó

w w ba

danym ob

szarze

) – dzieck

o w st

opniu bar

o dobrym opano

ało wiedzę i umiejętności prze

widzi

ane normami r

ojo

wymi. Dzięki

lszej s

yst

ema

cznej pr

y wy

cho

czej i eduka

cyjnej przedszk

a będzie g

e do r

liza

cji obo

ązku szk

olneg

ziom śr

edni

(po

wyżej 30% do 7

0% punk

tó

w w ba

danym ob

szarze

) – dzieck

o w st

opniu dobrym opano

ało wiedzę i umiejętności prze

widzi

ane normami r

ojo

wymi. Może

jesz

cze mieć pr

obl

em z niek

tórymi za

dnieni

ami. Ab

y mogło w przy

szłości spr

ost

ać wyma

ganiom obo

ązku szk

olneg

o k

oniec

zne jest wpr

adzenie doda

owy

ch dzi

ałań ma

jąc

ych na c

elu r

wijanie słab

szy

ch ob

szar

ów k

ompet

encji.

ziom niski

(poniżej 30% punk

tó

w w ba

danym ob

szarze

) – dzieck

o opano

ało w st

opniu nieza

ając

ym wiedzę i umiejętności prze

widzi

ane normami r

ojo

wymi. Pr

dopo

dobna jest duża niedojrzałości w zakr

esie r

oju społec

zno-emocjona

lneg

o lub per

cepc

yjneg

o. Ab

y wykluc

zyć zaburzeni

a r

ojo

e w

to skier

ać dzieck

o na specja

list

zną

agno

za w por

adni p

chol

ogic

zno-peda

gogic

znej.

AUTORKA:

Agnieszka Biela

Arkusz obserwacji pięciolatka

Podsumowanie badania

Wychowanie przedszkolne