Elektroniczne media publiczne w Polsce – istota i funkcje mediów publicznych,
radio, telewizja, stacje ogólnopolskie i regionalne, finansowanie, studia
przypadków.

Opracowanie: Tomasz Słabczyński
Na podstawie literatury:
B. Dobek-Ostrowska, Polski system medialny na rozdrożu. Media w polityce, polityka w mediach. Wrocław
2011, s. 150-157.
T. Mielczarek, Monopol. Pluralizm. Koncentracja. Warszawa 2007, s. 224-235; 256-269; 270-319.

Ustawa o Radiofonii i Telewizji, w rozdziale 3 i 4 mówi o misji nadawcy publicznego
(-->proszę sięgnąc do ww. Ustawy)

Paraleizm systemowy nadawców publicznych.

Powstanie krajowej Rady Radiofonii i Telewizji – powołanej do regulacji rynku medialnego i
czuwania nad przestrzeganiem zasad i przepisów.

–

interesy polityczne Sejmu, Senatu, Prezydenta

–

na boku względy merytoryczne i profesjonalizm w doborze kandydatów do KRRiT

Stronniczy członkowie Rady decydowalio stronniczym składzie Rad Nadzorczych TVP i PR,
te z kolei wybierały zarządy i dyrekcje zgodnie z własnymi preferencjami.

Nadzorowanie zawartości mediów – głównie audycji informacyjnych i publicystycznych, selekcja
newsów, promowanie programów politycznych ugrupowań i liderów.

Postawa zatrudnionych w mediach publicznych dziennikarzy:

–

analiza K.Pokornej-Ignatowicz wskazuje, że nie potrafili oni uwolnić się od nacisków
politycznych (niekonsekwencja, uległość, nieposzanowanie etyki dziennikarskiej, brak
determinacji w obronie autonomii zawodowej). Jest to cecha właściwa modelowi
spolaryzowanego pluralizmu, zjawisko charakterystyczne da całej Europy Środkowo-
Wschodniej.

–

K. Jakubowicz wskazuje elementy wspólne całemu regionowi:
* silna kontrola państwa nad mediami,
* stronniczość
* cynizm
* konformizm
* lekceważenie wymogu bezstronności

1992 – likwidacja Radiokomitetu i wprowadzenie Ustawy o Radiofonii i Telewizji

–

kolonizacja mediów publicznych przez aktorów politycznych, polityzacja radia i
teewizji przez kolejne ekipy rządowe – widoczna za ekipy Lecha Wałęsy i
Aleksandra Kwaśniewskiego, pogłębiła się za prezydencji Lecha Kaczyńskiego
(skrajna postawa od grudnia 2009 do sierpnia 2010 gdy media te były –
paradoksalnie – pod kontrolą opozycji)

–

osłabianie statusu nadawcy publicznego (jego idee),

–

prezesi TVP uwikłani w związki z partiami politycznymi i prezydentem

–

lansowanie stronniczości zawartości programów

–

prezesi TVP w okresie od marca 1993 do maja 2011 zmieniali się 14 razy !!!

Prezesi TVP:

1. WIESŁAW WALENDZIAK - luty 1993- kwiecień 1996 – dziennikarz a potem polityk prawicy
AWS i PIS, dziś pracuje u Zygmunta Solorza – Polkomtel

2. RYSZARD MIAZEK – kwiecień 1996 – czerwiec 1998 – czonek ZSL, potem PSL gdzie był
rzecznikiem partii, dziś dyrektor Centralnej Biblioteki Rolniczej

3. ROBERT KWIATKOWSKI – czerwiec 1998 – luty 2004 – rządził wedle reguły: „tyle misji, ile
abonamentu”; związany z lewicą, kiedyś czonek PZPR, opuścił TVP po „aferze Rywina”;
dzisiaj pełni rolę doradczą u Janusza Palikota- nieduany start Europy + wyborach do PE

4. JAN DWORAK – luty 2004 – maj 2006 – centroprawica SKL, potem PO

5. BRONISŁAW WILDSTEIN – maj 2006 – luty 2007 – popierający PIS, prowadzący program
„Bronisław Wildstein przedstawia” oraz „Cienie PRL”; dziś redaktor Telewizji Republika
(prawicowo-narodowa)

6. ANDRZEJ URBAŃSKI – kwiecień 2007 – grudzień 2008 – członek PC i PPL, doradca Jerzego
Buzka, powiązany z PIS, były współpracownik Lecha Kaczyńskiego - obecnie komentator w
telewzji TVN24

7. p.o. PIOTR FARFAŁ – grudzień 2008 – wrzesień 2009 – polityk i były członek Ligii Polskich
Rodzin, o radykalnych przekonaniach narodowościowych; dziś prezes Fundacji Centrum Rozwoju
Społecznego i Obywatelskiego

8. p.o. BOGUSŁAW SZWEDO – wrzesień 2009 – listopad 2009 – rekomendowany przez PIS;
dziś pracuje w Radiu Leiwa w Tarnobrzegu

9. p.o. Tomasz Szatkowski – listopad 2009 – grudzień 2009 – związany z PIS;
dziś pracuje w Narodowym Centrum Studiów Strategicznych

10. ROMUALD ORZEŁ – grudzień 2009 – sierpień 2010 – prawica, z poparcia Jarosława
Kaczyńskiego i PIS; dziś prezes spółki medialnej Apella

11. p.o. WŁODZIMIERZ ŁAWNICZAK – sierpień 2010 – grudzień 2010, rekomendowany przez
SLD, już nie żyje

12. p.o. BOGUSŁAW PIWOWAR – grudzień 2010 – 28 luty 2011 – związany z lewicą

13. ROMUALD ORZEŁ – 1 marca 2011 – 3 marca 2011 – został zawieszony od razu praktycznie

14. p.o. JULIUSZ BRAUN – 4 marca 2011 do dnia dzisiejszego, sympatyk PO

Według Mielczarek zmiany w TVP do 2006 roku można określić jako: „personalna karuzela” bądż
„polityczna bijatyka”.

Cztery wymiary stronniczości TVP

–

jawna

–

propagandowa

–

mimowolna

–

ideologiczna

Stronniczość za Walendziaka i Miazka – oczywista, ale umiarkowana. Pogłębiła się za czasów
Kwiatkowskiego (popracie Kwaśniewskiego i SLD-UP). Dworak prezentował płytką stronniczość.
Od 2006 rozpoczęła się faza zawłaszczenia mediów przez PIS za sprawą Wildsteina i Urbańskiego,
tzw. „etatyzacja demokracji” lub „dekonsolidacja demokracji”.
Po wyborach w 2007 roku media publiczne nadal były w rękach PIS, ale wtedy byli oni już
opozycją. W 2008 w TVP nastąpiły problemy organizacyjne i personalne. Pozycja PIS malała na
rzecz byłych koalicjantów z LPR i Samoobrony. Farfał był współpracownikiem Giertycha.
W drugiej połowie 2009 pogłębił się kryzys w TVP, skutkowało to m.in. niezdolnością Rady
Nadzorczej TVP do wyłonienia nowego prezesa. W tym czasie PIS „dogadało się” z SLD – od
jesieni 2009 wpływy w TVP1 zdobyli Kaczyńscy (PIS), w TVP2 – lewica SLD. Działało to na tzw.
mechanizmie LOTTIZZAZIONE – o czym piszą w swojej książce teoretycy medialni Halin i
Mancini, termin ten oznacza, że partie polityczne dzielą kanałami telewizji, jak to ma miejsce we
Włoszech (w Holandii – pilaryzacja).Ogólnie lata 2007 – 2010 to kryzys kadrowy oraz załamanie
kultury dziennikarskiej. W styczniu 2010 TVP została skontrolowana przez NIK – Najwyższą Izbę
Kontrolii. Stwierdzili oni, że od grudnia 2009 do sierpnia 2010 czyli za pierwszej kadencji
Romualda Orła w TVP był najniższy poziom kultury dziennikarskiej. Programy informacyjne i
publicystyczne za które odpowiadał redaktor J. Karnowski z PIS („Wiadomości”, „Wildstein
przedstwia”, „Warto rozmawiać”, „Misja specjalna”) wykazywały cechy stronniczości jawnej.
33 % ogólnego czasu antenowego „Wiadomości” poświeconego Bronisławowi Komorowskiemu
miało wydźwięk i zabarwienie negatywne, podczas gdy źle o Kaczyńskim „Wiadomości” mówiły
tyko w 1 %. W maju 2010 pojawił się w Gazecie Wyborczej artykuł Knysza „Dziennikarze TVP nie
chcą być tubą prawicy ani lewicy”. Po wyborach prezydenckich w 2010 roku , raport KRRiT z
listopada 2010 wskazywał na złamanie ustawy o Radiofonii i Telewizji przez TVP- zarzuty:

–

brak obiektywizmu, - równowagi w prezentowaniu konfliktów, - dobór skrajnych opini bez
komentarza (w tym sprawa krzyża na Krakowskim Przedmieściu – sierpień 2010), - braki w
wykształceniu dziennikarzy i ich profesjonaliźmie.

Jak już wspomniałem wcześniej lata 2006 – 2010 w TVP to w polsce spolaryzowany pluralizm. Jak
we Włoszech za rządów Berlusconiego → „berlusconizacja mediów” lub Hiszpnii (za rządów
F.Gonzaleza i J.M.Aznara). Pozycja oglądalności „Wiadomości” była zagrożona.
B. Ociepka – badacz mediów w 2003 roku powiedział : „media publiczne za sprawą nowych
mediów bedą poddawane powolnej transformacji i demontażowi”. Obecnie kryzys mediów
publicznych jest faktem. K. Jakubowicz wymienia elementy tego kryzysu:

–

kryzys dwoistej polityki wobec nadawców publicznych,

–

kryzys tożsamości,

–

opóźnienie technologiczne,

–

prawomocność istnienia,

–

zarządzanie i finansowanie;

Trwa postępujący proces komercjalizacji TVP. TVP obok telewizji hiszpańśkiej ma największe, bo
sięgające 70% zyski z reklamy !!!

Polskie Radio S.A. – PR S.A.

–

sytuacja w polskim radiu nie jest już tak jednoznaczna jak w TVP. Jednak na poziomie
zarządu jest taki sam mechanizm. Z tego schematu wymyka się Program Trzeci Polskiego
Radia „Trójka”, cieszący się zaufaniem – jako jedyna stacja publiczna poprawia wyniki
słuchalności z 5.9% w listopazie 2006 do 7,32% w sierpniu 2010. Pasmo poranne
„Zapraszamy do Trójki” w godz. od 6 do 9ej – wg analizy nie łamię rzetelności
dziennikarskiej – a dyrektorem był przecież K. Skowroński (prawica) – badania objeły okres
od 1 lutegi do 30 kwietnia 2008 roku. Inne programy Trójki jak wywiady na żywi w
„Salonie Politycznym Trójki” prawicowych dziennikarzy K.Skowrońskiego i
M.Karnowskiego w badaniu z kwietnia 2008 charakteryzowały się następującymi

sekwencjami: - 63% -poszukiwanie informacji, 15% - krytyka, 3 % - atak, jednak krytyka i
atak nie były personalne a merytoryczne. W kwietniu 2008 w „Salonie” na 38 gości 35 z
nich było politykami, w tym 43% z PO, 30% z PIS, 12% z SLD, 3% z Samoobrony, co
dziwne nie byo żadnego polityka PSL. Stronniczość i niechęć wobec PO zauważono tylko w
dwóch audycjach M.Karnowskiego.
Program Pierwszy Polskiego Radia „Jedynka” - od 2006 wyraża tendencje spadkowe w
sluchalności, z 13,5% w 2006 roku do 12,45 w 2010. W 2009 i 2010 w PR1 miały miejsce
ostre spory wewnątrz instytucji.

POLITICS OVER BROADCASTING - „Polityka ponad mediami”
- koncepcja Halliniego i Mannciniego oznaczająca partyjne upolitycznienie mediów publicznych
zmienne wraz z alternacją władzy. Dotyczy ona krajów takich jak: Portugalia, Hiszpania, Włochy,
Grecja – gdzie parlamentarna większośc kontroluje telewizje i radio publiczne, ale tam istnieją silne
partie polityczne, w Polsce partie polityczne są słabsze. Dlatego dla Polski według Jakubowicza
lepszy jest termin „paraleizm systemowy”. W polskich kampaniach, głównie w 2007 i 2010 doszło
do największej w historii poddania mediów instrumentalizacji polityki i logiki partyjnej.
W Polsce aktualne pozostaje pytania „Dla kogo media publiczne?”.

Radiofonia publiczna:

- w Polsce istnieje publiczne Polskie Radio oraz koncesjonowani nadawcy ogólnopolscy, regionalni
i lokalni, w sumie około 200 stacji radiowych,
- publiczne PR powołano w 1994 zgodnie z Ustawą o Radiofonii i Telewizji
- od początku powstało pytanie na ile stanie się ono „łupem politycznym”- zarządy, rady nadzorcze.
- aktem przygotowawczym powstania PR było zinwentaryzowanie i podzielenie majątku
Radiokomitetu
- nastąpiła zmiana dyrektorów 4 regionalnych rozgłośni -Gdańśk, Kielce, Rzeszów, Warszawa
- we wszystkich 17 ośrodkach powołano rady nadzorcze i zarządy (w skład nich weszli głównie
osoby o wykształceniu wyższym ekonomicznym i prawniczym),
- 15 listopada 1994 powołano Zarząd i kierowaną przez Józefa Kowalczyka Radę Nadzorczą PR,
a w połowie 1995 rady programowe dla wszystkich jednostek.
- przy podziale majątku Radiokomitetu preferowano telewizję, radio musiało remontować bazę
studyjną i wybudować archiwum,

–

działania radia od początku były finansowane z abonamentu i reklam.

–

w PR było wysokie zatrudnienie pracowników i dublujące się struktury

–

w 1996 spółka straciła płynnośc finansową, w 1997 powzięła kredyt na wypłaty
wynagrodzenia

–

przewodniczący Rady Nadzorczej PR – Włodzimierz Czarzasty zapowiedział oszczędności
– zmieniszenie o 300 etatów, prezes PR – Krzysztof Michalski – rezygnacje z fal średnich

–

kłopoty finansowe zbiegły się z końcem kadencji pierwszych władz- 15 listopad 1997.

–

nastąpiły przetasowania – do dymisji podał się dyrektor PR3 – Paweł Zegarłowicz
(przeszedł do RMF), w Zarządzie Romana Czejarka zastąpił Stanisław Wójcik

–

w grudniu 1997 miało miejsce spotkania z radiową „Solidarnością” Mariana
Krzaklewskiego (AWS)

–

w maju 1998 radio padło politycznym łupem PSL, mimo rządów AWS, prezesem został
związany z PSL – Stanisław Popiołka

–

9 kwietnia 1994 – powołano IAR – Informacyjną Agencję Radiową, jej szefem został
Andrzej Siezieniewski z SLD oraz Zarząd Rafał Skąpski (SLD), Hneryk Cichecki (PSL),
Eugeniusz Smolar (UW)

–

szefem warszawskiego „Radia Dla Ciebie” został Antoni Styrczula- były rzecznik

Aleksandra Kwaśniewskiego,

–

na przełomie 1998-1999 roku media publiczne podzielono przz ustępującą koalicją
rządowoą-> SLD miało otzymać telewizję publiczną, PSL – radio publiczne,

–

reakcja AWS była natychmiastowa, już 18 grudnia 1998 Emil Wąsowicz, mimo braku
uprawnień odwołał Włodzimierza Czarzastego z funkcji szefa Rady Nadzorczej i nie
udzielił „skwitowania” Zarządowi PR; nowym szefem został Andrzej Długosz (UW),

–

w pazdzerniku 1999 roku prasa ujawniła list dyrektora organizacyjnego PR – Ryszarda
Ochwata do prezesa Stanisława Popiołka – mimo zakazu zatrudniania nowych pracowników
Ochwał przyjął 5 pracowników „ludowców z PSL” i zapowiedział oddanie stanowiska vice-
dyrektora I i III PR dla PSL; Ochwał utracił stanowisko!

–

w styczniu 2000 roku – Rada Nadzorcza odwołała Popiołka i Cicheckiego z Zarządu PR,

–

ich miejsce zajeli: Ryszard Miazek (PSL, do lipca 2002) i Stanisław Kolbusz (PSL).

–

kolejnym prezesem PR został Andrzej Siezieniewski z SLD, Zarząd tworzyli: Czesław
Jermanowski (SLD), Beata Jaworska (SLD), Włodzimierz Syta (PO),Tomasz Siemoniak
(PO)

–

w lecie 2006 roku w Radzie Nadzorczej PR pojawili się nowi przedstawiciele koalicji
rządzącej, 5 członków PIS, 2 Samoobrony, 2 Ligi Polskich Rodzin; nowym prezesem został
Krzysztof Czabański, w Zarządzie zasiedli: Michał Dylewski (LPR), Jerzy Targalski (PIS);
na szefa PRI powołano Marcina Wolskiego, PRII – Krzysztofa Zalewskiego, PR III –
Krzysztofa Skowrońskiego, Radia BIS – Jacka Sobałę, IAR – Macieja Łętowskiego.

Struktura Polskiego Radia S.A.:

–

cztery programy ogólnokrajowe oraz jeden dla zagranicy

–

w sumie nadaję ok. 45 tysięcy godzin rodznie

–

w pierwszej połowie lat 90tych → 40% stanowiła muzyka, 25% publicystyka, 10%
informacja, 5% programy naukowe i inne

–

w PR sukcesywnie wzrastał czas przeznaczony na muzykę,

Program Pierwszy Polskiego Radia S.A. - PRI „Jedynka”

–

zorientowany jest głównie na ogólnopolską publicznośc, mimo że też nadaje lokalne
programy,

–

jest obiektywny, pełni rolę oficjalnej trybuny,

–

funkcjonuje w nim dużo audycji edukacyjnych

–

1996 rok → 31% czasu antenowego stanowiły audycje publicystyczne, 20% informacyjne,
19% muzyczne, 5% edukacyjne i poradnicze, 4 % sportowe, 3 % religijne,

–

ma stały układ ramowy

–

największą popularnośćią cieszą się istniejące od 1973 roku „Sygnały Dnia”, „Radio
Biznes”, Radio Kierowców”, niedzielny „Koncert Życzeń” oraz nadawane od 1956 roku
powieści rodzine „Matysiakowie” oraz od 1960 roku „W Jezioranach”

–

popularnośc akcji „Lato z Radiem”, np. w 1995 roku słuchalnośc 18.6 mln osób

–

w PRI rośnie czas nadawania muzyki przez komputerowy wybór

–

w 2006 roku nowym szefem PRI został „usposobiony patriotycznie” Marcin Wolski, który
zaproponował by puszczać muzykę własnego wyboru; pojawili się nowi publicyści, m.in.
kontrowersyjny Stanisław Michalkiewicz, i red. naczelny „Gazety Polskiej” Tomasz
Sakiewicz

–

PRI ma 11 redakcji w których pracuje 150 dziennikarzyłącznie, najbardziej znani to:
* Roman Czejarek (szef „Lata z Radiem”),
* Tadeusz Sznuk („Sygnały Dnia”),
* Andrzej Turski – nieżyjący już szef działu informacji,
* Zygmunt Chajzer i Andrzej Matul („Cztery Pory Roku”),
* Paweł Kwieciński („Przegląd Dnia”).

–

w latach 90tych PRI miał poważne kłopoty techniczne: nadajnik w Gąbinie
wykorzystywany do 8 sierpnia 1991 o wysokości 646 metrów, czyli najwyższy masz
radiowy na świecie – uległ zniszczeniu. W 1994 decyzja jego rozbudowy została
oprotestowana przez mieszkańców. Nowy masz postawiono w Solcu Kujawskim, dzięki
zgodzie mieszkańców w referendum zorganizowanym 25 maja 2007 roku. Zbudowano tam
dwa trzystumetrowe maszty i nowy ośrodek nadawczy → Radiowe Centrum Nadawcze PR
w Solcu Kujawskim rozpoczeło działalnośc we wrześniu 1999 roku. Wcześniej PRI nadawał
w Raszynie na falach długich (65% obszaru Polski). W pozostałych częściach kraju program
był retransmitowany na falach UKF. Od września 1999 roku PRI można odbierać na falach
długich w całej Europie. W niektórych miastach też na UKF.

Program Drugi Polskiego Radia S.A. - PRII „Dwójka”

–

ma charakte muzyczno-literacki (muzyka poważna, dramat, literatura),

–

na zamówienie PRII najwybitniejsi światowi twórcy komponowali utwory na cześć Witolda
Lutosławskiego

–

retransmisje koncertów muzyki poważnej (np. „Warszawska jesień”),

–

PRII należy do EBU – Europejskiej Unii Radiowej – wymienia programy z innymi stacjami,

–

posiada Redakcje Muzyki Ludowej i sprawuje patronat nad Centrum Kultury Ludowej,

–

proponuje słuchaczom słuchowiska radiowe- nagrodzone Prix Italia, Prix Ostankino,

–

treści programowe PRII w 1996 → 55% czasu antenowego muzyka, 17% publicystyka
kulturalna, 7% audycje edukacyjne

–

do 1994 PRII nadawał na falach średnich (40% terytorium kraju), potem dolne pasmo fal
UKF (90 % terytorium kraju); w latach 1997-2000 PRII emitowany był na tej samej
częstoltliwości co Radio BIS (PR IV) : PRII pomiędzy godz. 6:00-17:00, potem BIS;
od 2000 roku PRII został przeniesiony na górne pasmo UKF;

Program Trzeci Polskiego Radia S.A. – PRIII „Trójka”

–

nadawany jest od 1962 roku na falach UKF,

–

ma charakter publicystyczno-muzyczny,

–

treści programowe PRIII w 1996 roku → 53 % czasu antenowego zajmowała publicystyka,
20% muzyka, 10% informacje

–

programu do 1989 roku słuchała głównie młodzież,

–

najpopularniejsi dziennikarze PRIII:
*Wojciech Mann, *Marek Niedźwiecki, *Monika Olejnik, *Beata Michniewicz, *Grażyna
Dobroń, *Piotr Kaczorowski, *Paweł Zegarłowicz,

–

po 2000 roku nastąpiłu zmiany w charakterze programu, przekształciło się ono w tzw. „radio
towarzyszące- muzyczne”; ostra krytyka! Dlatego szef Marek Olszański zrezygnował z tych
zmian;

–

w 2002 roku nowym szefem został Witold Laskowski – lekkie zmiany programowe;

–

kolejny szef -Krzysztof Skowroński skorygował program, wróciły sobotnie wydania
„Zapraszamy do Trójki” Piotra Kaczkowskiego oraz „Tanie Granie” Grzegorza
Wasspwskiego i Wojciecha Manna

Program Czwarty Polskiego Radia S.A. - PR IV „Czwórka”

–

stacja ta przeszła całkowitą reorganizacje → 8 pazdzernika 1994 utworzono Radio BIS,
które początkowo nadawało na falach średnich (40% obszaru Polski) i górnym UKF (74%
obaszru Polski); w latach 1997-2000 emitowany na częstotliwościach PRII po godzinie
17ej; od 2001 nadaje w górnym paśmie UKF

–

początkowo w Radiu BIS retrasmitowano najbardziej wartościowe audycje z innych anten,
potem głównym zadaniem stała się szeroko rozumiana edukacja;

–

treści programowe w 1996 roku → 23% - publicystyka, 23% - edukacja, poradnictwo, 23%

muzyka, 18 % - informacja,

–

według nowej koncepcji w 2003 roku Radio BIS stało się młodzieżowym radiem o
charakterze poznawczym, przemianowanym potem na „Bardzo Inną Stację” o charakterze
muzycznym- w 2006 roku wycofano się z tej formuły,usnięto m.in. audycje „Masale”
Maksa Cegielskiego (prezentowano tam muzyke z róznych regionów świata)

Program Piąty Polskiego Radia S.A.

–

emitowany poza granice kraju,

–

jest współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych,

–

nadawany jest w dziewięciu językach,

–

przekaz za pomoca satelity Eutelsat,

–

cel: upowszechnianie polskiej kultury, podtrzymanie więzi Polonii z krajem,
funkcje informacyjne,

–

16% treści PR V to audycje informacyjne, 22% to publicystyka, 13 % muzyka i edukacja;

Budżet Polskiego Radia S.A.

–

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) dla wszystkich spółek przeznacza 40%
składek z abonamentu, w tym, np. 1994 rok – 33%, 1997 rok 38%,

–

wpływy abonamentowe stanowią od 70 do 75 % budżetu PR S.A.,

–

wpływy pozyskiwane z reklam mają charakter pomocniczy – około 15 %,

–

od dłuższego czasu wpływy abonamentowe maleją – maleje też budżet PR S.A.,

–

do 1998 roku w PR S.A. Zatrudniano ok 3,6 tys. osób, w tym 300 osób zatrudniano w
Narodowej Orkiestrze Polskiego Radia (140 osób) oraz Orkiestrze Kameralnej Polskiego
Radia „Amadeus” Agnieszki Duczmal i Polskiej Orkiestrze Radiowej, Wojciecha Rajskiego,

–

od 1999 następuje redukcja zatrudnienia; po redukcjach w PR S.A. pracuje ok. 1,5 osób,
koszty osobowe na wypłaty stanowią 35% budżetu PR S.A.,

Kalendarium:

1990 – reaktywowano Ministerstwo Łączności – Ustawa o łączności,

kwiecień 1991 – rozpoczęcie działalności PAR – Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej (PAR),

1993 – rozpoczęcie procesu koncesyjnego – doraźnego – dla nadawców prywatnych → KRRiT
zleciła oddziałowi Instytutu Łączności we Wrocławiu zaprojektowanie dwóch wariantów
radiowych sieci ogólnopolskich w górnym zakresie UKF → według PAR i KRRiT górny zakres
UKF posiadał możliwość budowy 5 sieci ogólnokrajowych (3 radia publicznego i 2 komercyjnych).
Ograniczenia te obowiązywały ze względu na potrzebe ochrony przed zakłóceniami częstotliwości
telewizyjnych.

- pierwszym ogólnopolskim prywatnym radiem zostało RMF FM z Krakowa, założone przez fizyka
z wykształcenia, Stanisława Tyczyńskiego; RMF uruchomione zostało bez koncesji 15 stycznia
1989 roku i nadawała z krakowskiego Kopca Kościuszki (forty pod kopcem);
- 25 maja 1994 roku RMF FM otrzymało koncesje, jego właścicielem była Krakowska Fundacja
Komunikacji Społecznej (KFKS) (60% udziałów) i BHP – Bank Przemysłowo Handlowy (40%),
- w zamian za użytkowanie fortów RMF FM miał przeprowadzić renowację terenów fortu i kopca
(19 ha), działań tych nie podjęto – radni Krakowa zamierzali wypowiedzieć umowę radiu, a RMF
zaczął budować nową siedzibę w podkrakowskim Nieporazie.Do dziś nadaje z Kopca Kościuszki.

Radiofonia lokalna

–

1993 rok – Ustawa o Radiofonii i Telewizji – powołano 17 regionalnych spółek Polskiego
Radia , które otrzymały szeroką autonomię

–

po przejęciu władzy przez PIS w 2005 roku zmieniono Rady Nadzorcze – protesty, m.in. w
Poznaniu,

–

rozpoczęły się kadrowe manipulacje, np. w Polskim Radiu Kraków pozbawiono funkcji
prezesa osobą rekomendowaną przez PIS

–

w latach 90tych w lokalnych spółkach PR zatrudniano 1.8 tys. pracowników, każda
rozgłośnia zatrudniała przeciętnie 100 osób, w tym 30-40 osób na etatach dziennikarskich,

–

w sumie w Polsce było 89 stacji regionalnych na falach ultakrókich UKF (89% zasięgu
kraju),

–

struktura programowa stacji lokalnych ewoluuje, wzrasta ilość audycji muzycznych (od
45% w 1999 do 98% w 2005), maleje ilość programów informacyjnych (z 18% w 1997 roku
do 13,1% w 2005 roku), również maleje publicystyka (z 14,5% w 1997 do 10,6% w 2005),

–

rozgłośnie w dużych miastach proponują więcej muzyki (Kraków, Warszawa, Wrocław,
Łódź), mniejsze ośrodki więcej audycji słownych (Białystok, Bydgoszcz, Opole, Rzeszów),

–

12 rozgłośni regionalnych nadaje audycje w językach mniejszości narodowych i etnicznych,

Budżet radiofonii lokalnej:

–

lokalne radia publiczne utrzymywane są głównie z abonamentu (80% ich dochodów),

–

KRRiT Polskiemu Radiu daje 33-40% abonamentu, z czego 45% dla rozgłośni regionalnych

–

koszty operacyjne – same pensje dla pracowników 17 stacji regionalnych – rok 2004- ok 10
milionów złotych; budżet przeciętnej rozgłośni regionalnej ok. 10 mln rocznie

–

stacje regionalne zaczynają wykazywać straty

–

pozyskianie reklam – największe w 1999 roku – 40,2 mln złotych, najmniejsze 7,4 mln
złotych (Polskie Radio Katowice) – dochody z reklam maleją!,

Słuchalnośc radiofonii lokalnej:

słuchalność – odsetek czasu słuchania danej stacji w stosunku do całkowitego czasu słuchania radia

* od połowy lat 90tych rozgłośnie lokalne są coraz rzadziej słuchane:
1997 rok -14%, 1998 rok -10%, 2003 rok -5%

tygodniowy zasięg – forma oceny słuchalności radia, czyli odsetek osób słuchających danej stacji
minimum 15 minut tygodniowo

* wszystkie stacje regionalne publiczne sukcesywnie traciły słuchaczy, w zależności od regionu z
różną dynamiką: 1998 rok – Polskie Radio Białystok – 54,5 tygodniowy zasięg
- Polskie Radio Olsztyn – 54% tygodniowy zasięg
- Polskie Radio Kielce – 45 % tygodniowy zasięg,
* w roku 2003 przeprowadzono kolejne badania słuchalności – po raz ostatni według kryteriów z lat
90tych; wyniki: tylko dwie rozgłośnie Polskiego Radia miały zasięg przekraczający 10%;
Polskie Radio Opole 16%, Polskie Radio Białystok 12,4%, Polskie Radio Kraków 1,8%,
Polskie Radio Warszawa 1%,
*od 2004 roku badania ograniczono do ośrodków miejskich dzięki czemu wskaźniki nieznacznie
wzrosły- cztery rozgłośnie przekroczyły tygodniowy zasięg 10%:
PR Białystok – 10.4%, PR Kielce 13,2%, PR Olsztyn 13,9%, PR Opole 10,2%,
najniżej PR Łódź 2,1%, oraz PR Warszawa 0,9 %;

Pozycja każdego nadawcy uzależniona jest od:

–

liczby stacji konkurencyjnych (największa konkurencja w aglomeracjach),

–

zasięgu technicznego,

–

jakości programu;

* w aglomeracjach znacznie większy zasięg niż rozgłośnie regionalne odnotowały Program
I i Program II Polskiego Radia !
*dominującą pozycję na lokalnych rynkach radiowych zdobyli prywatni nadawcy

Prywatni radiowi nadawcy na lokalnych rynkach:

- 1994-2001 → pierwszy okres koncesyjny – KRRiT zarejestrowała ok. 250 takich nadawców, nie
wszyscy funkcjonowali na rynku- ok.150 nie podjęło działalności mimo uzyskania koncesji,
- zdarzały się przypadki odebraia koncesji, powody:-zmiany własnościowe, - łamanie prawa
prasowego, - łamanie Ustawy o Radiofonii i Telewizji
- rozmieszczenie terytorialne rozgłośni lokalnych było nierównomierny (np. po 11 stacji w
Katowicach, Warszawie, 4 w Częstochowie, 1 w Zamościu),
- 1994 rok - koncesji nie uzyskały np. popularne warszawskie radia Mozart i Jazz Radio,
- rekoncesjonowania – kontrowersyjne decyjze, np. odebranie koncesji krakowskiemu radiu Blue
FM i wałbrzyskiemu Twojemu Radiu (do dziś nieznane powody),
- w eterze istnieli również nielegalni tzw. piraci radiowi
- koncesje dla lokalnych komercyjnych stacji radiowych zezwalały na uruchamianie programów
uniwersalnych lub muzycznych – audycje słowne według KRRiT powinny zajmować 10-12%
dobowego czasu antenowego- nie więcej niż 33% audycji mogło pochodzić od obcych nadawców,
ograniczenie to nieobowiązywało w godzinach 22.00-06.00;
- według oceny KRRiT około 50% rozgłośni lokalnych miało kłopoty z utrzymaniem formuły radia
uniwersalnego i przekształciło się w stacje muzyczne
- tematyka lokalna u nadawców wahała się od 1,5-12 %

–

dominujący udział muzyki: 75-95% tygodniowego czasu nadawania

–

1996 rok – przeciętne zadłużenie stacji lokalnej – ok. 100 tys. złotych (wg KRRiT); połowa
z nich utrzymywała się dzięki dodatkowej działalności właścicieli; 80% reklam od firm
lokalnych;

–

częste zmiany właścicieli,

–

rezygnacje z zatrudniania profesjonalnych dziennikarzy lub umowy z nimi jako firmami
jednosobowymi,

–

często nie płacono ZAIKS-owi należnych „tantiem”,

–

często używano nielicencjonowanych programów komputerowych i płyt cd;

–

kłopoty finansowe i łączenia się stacji w sieci, przełom lat 90tych rózne porozumienia,m.in.:
„Siódemka” - stacje radiowe południowej Polski
„Multiradio” - 13 stacji, w warszawskie Radio Kolor i poznański RMI
„Reklama” - grupująca podczas wakacji w 1995 roku stacje nadmorskie
„SuperFM” - 12 stacji związanych z Zjednoczonym Przedsiębiorstwem Rozrywkowym
„Radiopolis” - 10 stacji pod patronatem agencji reklamowej IP Polska
„Agora” - od 1996 roku działania konsolidacyjne

Reklama w radiofonii lokalnej:

–

dane z 2004 roku:
13,1% - niezrzeszeni nadawcy lokalni, 10.6% - sieć Agory, 8% - sieć ZPR (Eska),
1,6 % - sieć Ad.Point, 4% - nadawcy publiczni (odziały Polskiego Radia S.A.);

Standardowe koncepcje programowe nadawania muzyki w radiu – tzw. formaty:

AC Złote Przeboje – popularna muzyka pop z lat 80tych i 90tych

AC Dance Hot – popularna muzyka dance'owa

CHRC (Contemporary Hits Radio) – utwory dobierana przez komputer na podstawie znanych z
sondaży socjologicznych preferencji muzycznych docelowej grupy słuchaczy (głównie w wieku 19-
40 lat); format ten opracował Australijczyk Jeff Holland; zawartość programowa radia to przede
wszystkim muzyka (70-73%);

RMF FM

–

podejmowało próby dotarcia do mikrospołeczności

–

posiadało lokalnych korespondentów – 200 dziennikarzy

–

posiadało lokalne oddziały – w sumie 17 oddziałów

–

nadawało programy loka;lne

KRRIT – w 2001 roku wznowiła koncesje dla RMF FM – zabroniła mu jednak „rozpinania sieci”.
Dziennikarze protestowali. W kontrliście do działalności radia RMF FM 1210 dziennikarzy 160
lokalnych stacji radiowych napisali, że RMF FM chce zabrać im słuchaczy i reklame.
Zakaz rozpinania sieci RMF FM przyczynił się do spadku emisji reklam w tym radiu, ale nie
doprowadził wbrew obawom do wzrostu liczby reklam w stacjach lokalnych.

Telewizja – XI Muza ;)

–

1952 roku miała miejsce pierwsza polska eksperymentalna audycja telewizyjna w Telewzji
Polskiej,

–

1 styczna 1994 rozpoczęła działalnośc Telewizja Polska S.A. → TVP S.A,

–

lata 1989 – 1993, po okresie PRL, uważa się za okres przejściowy

Jaki był społeczny stosunek do Telewizji za czasów PRL ? - odpowiedź zgodna: „Telewizja
kłamie”. Po Okrągłym Stole nastąpiły zmiany Rad Nadzorczych i prezesów – TVP stała się łupem
politycznym – tzw. „personalna karuzela”.

- wrzesień 1989 – premier Tadeusz Mazowiecki powołał Andrzeja Drawicza na
przewodniczącego Radiokomitetu. Opuścił on Radiokomitet wraz z ustąpieniem premiera. Gdy
następowały rotacje ekip rządowych – zmieniano przewodniczącego Radiokomitetu.

Przewodnictwo Radiokomitetu po 1989 roku:

1. Andrzej Drawicz – od 23 września 1989 roku do 7 stycznia 1991 roku – mianowany przez

Tadeusza Mazowieckiego

2. Marian Terlecki – od 7 stycznia 1991 roku do 23 paźdzernika 1991 roku oraz
3. Janusz Zaorski – od 23 pazdzernika 1991 roku do 23 maja1992 roku → obaj Terlecki i

Zaorski mianowani przez premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego

4. Zbigniew Romaszewski – od 23 maja 1992 do 5 czerwca 1992 roku – mianowany przez

premiera Jana Olszewskiego,

5. Janusz Zaorski – ponownie – od 5 czerwca 1992 roku do 31 grudnia 1993 roku –

mianowany przez premierową Hannę Suchocką

Ponadto często dokonywano zmian szefów programowych, redakcji, egancji. Do 1994 roku związk
i telewizji publicznej z politykom były bardzo silne. Rząd manipulował telewizją i wykorzystywał
ją do własnych celów politycznych. Sytuacja ta miała się zmienić po wejściu w życiue Ustawy o
KRRiT.

Omówienie działań, decyzji i kulisów wybranych prezesów TVP:

Wiesław Walendziak

–

pierwszy prezes TVP S.A.

–

jego rządy krytykował PSL – premier Waldemar Pawlak zarzucił TVP, że celowo w
„Wiadomościach” opóźnia komunikaty Urzędu Rady Ministrów

–

początek 1995 roku – ataki PSL-SLD na TVP- Walendziak twierdził, że rzecznik prasowy
rządu Oleksego, Aleksandra Jakubowska chciała wpłynąć na konstrukcje „Wiadomości”-
spotkanie szefów TVP1 i TVP2 z Walendziakiem i Jakubowską wyciszyło niesnaki,

–

marzec 1995 – minister finansów Grzegorz Kołodko podjął decyzję o przedłużeniu kontroli
finansowej w TVP,

–

styczeń 1995 – Walendziak odwołał z Zarządu TVP – Waldemara Budzyńskiego

–

16 maj 1995 – pojawił się dokument KRRiT „Przyszłośc telewizji publicznej w Polsce”,
skrytykowano tam telewizje, m.in. za upolitycznienie,

–

30 maja 1995 – Kołodko zawiesił przyjęcie sprawozdania finansowego

–

czerwiec 1995 – przewodniczącym Rady Nadzorczej za Cezarego Stypułkowskiego został
Karol Jakubowicz - do rozgrywki włączył się Lech Wałęsa odwiedzając 22 czerwca 1995
roku Telewizje w budynku przy Woronicza i wspierając Walendziaka

–

1 sierpnia 1995 sprawozdanie finansowe zostało przyjęte

–

luty 1996 – SLD żadą kontrolii NIKu w TVP S.A,

–

połowa lutego 1996 – ukazał się w Gazecie Wyborczej artykuł, który informował, że
odejście dyrektora TVP S.A. Macieja Pawlickiego jest przesądzone--> powód ? Pawlicki dał
wolną ręke prawicowym dziennikarzom, np. Wojciechowi Cejrowskiemu, który w swoim
programie „WC Kwadrans”, emitowanym w latach 1994-1996 atakował lewicę
(„ciemnogród” jako afirmacja tradycji, wideo z muzyką country, uderzenia kubkiem w stół),

–

nowym dyrektorem TVP został Tomasz Siemoniak, który zapowiedział powrót programu
ekonomicznego „Listy o Gospodarce” Andrzeja Bobera → ten program istniejący od 17
pazdzernika 1980 roku był pierwszym w historii polskiej telewizji programem bez cenzury!

–

28 lutego 1996 – Wiesław Walendziak poddał się do dymisji

–

13 i 19 marca 1996 Rada Nadzorcza dymisji nie przyjęła

–

29 marca 1996 – Rada Nadzorcza odwołała cały Zarząd TVP S.A.

–

12 czerwca 1996 roku – nowym prezesem TVP S.A. Został Ryszard Miazek z PSL,
dotychczasowy wice-prezes KRRiT :)

Ryszard Miazek:

–

szefem „Wiadomości” został Jarosław Grzelak, „Panoramy” Sławomir Zieliński (SLD),

–

30 sierpnia 1996 odwołano dyrektora TVP S.A – Tomasza Siemoniaka, nowym dyrektorem
zsotał Paweł Popiak, redaktor „Zielonego Sztandaru) (SLD, PSL)- celem tej zmiany było
zastąpienie kontrowersyjnego programu „Puls dnia”, programem „Echo dnia”- sprawa
odbiła się na arenie międzynarodowej- Jimmy Carter- eks prezydent USA wystosował do
Prezydenta Kwaśniewskiego pismo,w którym wyrażał niepokój zagrożeniem wolności
słowa w Polsce

–

w marcu 1997 roku szefem TAI – zosta Jacek Snopkiewicz – protest 40 dziennikarzy

–

1 stycznia 1998 nastąpił koniec kadencj Zarządu TVP S.A. Ryszarda Miazka, jednak pełnił
on swoją funkcjędo połowy 1998 roku

–

26 czerwca 1998 prezesem TVP S.A. Został Robert Kwiatkowski (SLD);

Robert Kwiatkowski:

–

był w konflikcie z ministrem skarbu – Emilem Wąsaczem (AWS) – konflikt polegał na tzw.
skwitowaniach – akceptacji wykonań budżetu spółki TVP przez Ministerstwo Finansów

–

w 2002 roku został prezesem TVP S.A. na kolejną kadencję,

–

w 2003 roku miała miejsce słynna „afera Rywina”

–

ogłoszono konkursy na najważniejsze stanowiska w TVP S.A.

–

Jan Dworak został nowym prezesem TVP S.A

Jan Dworak

–

niezależny producent filmowy, działacz opozycji

–

zmiany na stanowisku dyrektora TVP1 – został nim Maciej Grzywaczański

–

Danuta Waniek – przewodnicząca KRRiT znalazła się na celowniku posłów opozycji,
wnioskowano o postawienie jej przed Trybunał Stanu

–

po wyborach w 2006 roku – nowa Rada Nadzorcza w TVP S.A. - 5 osób z PIS, 4 z
Samoobrony

–

11 maja 2006 prezesem TVP S.A. został Bronisław Wildstein;

Bronisław Wildstein

–

w Zarządzie TVP S.A. znalezli się przedstawiciele PIS. LPR i Samoobrony

–

z Ligi Polskich Rodzin – Piotr Farfał- redaktor szowinistycznego pisma „Front” i
„Szczerbiec”- pozniejszy prezes TVP S.A.

–

Wymieniono niemal wszystkie kierownicze kadry telewizji publicznej, szefem
programowym TVP S.A. Została Małgorzata Raczyńska z PIS

Telewizja i polityka. Kroki ku pluralizmowi w telewizji:

1990 rok:

–

odsunięcie od sprawozdań parlamentarnych dziennikarski wiadomości Aleksandry
Jakubowskiej z lewej strony politycznej,

–

jako przeciwagę dla „Wiadomości” wprowadzono program publicystyczny „Obserwator”,
wyodrębnieniełatwych do rozpoznania przez widzów audycji prezentujących stanowiska:
Prezydenta - „Tydzień Prezydenta”
Parlamentu - „Sejmograf”
rządu „Diariusz Rządowy”

–

powołano program „Forum” z udziałem wszystkich partii politycznych

Ocena oglądalności i pluralizmu TVP za kadencji wybranych prezesów:

Walendziak

–

1994 – 1996 – wzrost oglądalności TVP1 z 77% z 1993 do 83% w 1995 roku,

–

wzrost wpływu z reklam o 34% (lata 1994-1995)

–

sukcesy programów: „Puls Dnia”, „Goniec kulturalny”, „Filmidło”, „Kultura Duchowa
Narodu”, „Przywracanie pamięci”

Miazka

–

1996-1998 – TVP S.A. Utraciła polemiczny impet, stała się bliższa obozowi rządzącemu nie
ograniczając swych komercyjnych produkcji

Kwiatkowski

–

zmniejszył zatrudnienie w TVP do ok 5 tys.osób,

–

wyhamował wzrost kosztów produkcji

–

motto jego drugiej kadencji brzmiało „Tyle misji, ile abonamentu”,

–

usunął ostatnią audycję związaną z ekipą Walendziaka - „Opinie”,

–

wiosną 2003 roku SDP (Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich) wystąpiło do Rzecznika
Praw Obywatelskich z listem, w któym przedstawiano ponad 20 przypadków dziennikarzy
TVP bezzasadnie zwolnionych z pracy – ingerencję w zawartość „Wiadomości”
potwierdzili, m.in. Jolanta Pieńkowska, Katarzyna Kolenda-Zalewska, Kamil Durczok;
symbolem „Wiadomości” stał się dziennikarz Przemysław Orcholski, „nagrodzony” „Hieną
roku” za stronniczośc- ale wygrał ten spór w 2012 roku :)

Dworak

–

wprowadził program prawicowego Jana Pośpieszalskiego „Warto rozmawiać”

–

dyrektor TVP usunął audycje „telewizji Kwiatkowskiego”, np. „Gość Jedynki”, „Tygodnik
Polityczny Jedynki”

Wildstein

–

publicystyczne pasmo „Nie ma przebacz” - symbolem „telewizji Wildsteina”,

–

w TVP1 po 22ej audycje: „A dobro Polski” zamiast „Forum”

–

łamanie zasad obiektywizmu dziennikarskiego w programach „Debaty Polaków”, „Misja
Specjalna”, Ring” Rafała A.Ziemkiewicza oraz „Sprawa dla reportera”

Wnioski ogólne dotyczące telewizji publicznej w Polsce:

Z biegiem czasu presja polityków na TVP traci racjonalne podstawy. Są tego dwa powody: 1-
Polacy nabrali dystansu do polityki, 2- Treści „omijane” przez nadawców publicznych mogą
znaleźć u konkurencyjnych nadawców publicznych.

Badania OBOP z 1991 roku dotyczące oglądalności programów:

„Puls Dnia” - 22% , w 1996 spadła ona aż do 10%
„Listy o Gospodarce” 21 %, w 1996 spadek do 6%
„Tylko w Jedynce” 14%,
„Wydarzenia Tygodnia” 14%
„Linia specjalna” 9%, w 1996 już tylko 6%

„Wiadomości” TVP1:

–

w początkach lat 90tych główne wydanie „Wiadomości” oglądało 15-16 mln widzów, tj.
ponad 50% audytorium

–

szefem „Wiadomości” w latach 1994-1996 był Adam Pieczyński

–

z biegiem czasu zainteresowanie programami informacyjnymi w TVP malało

–

w 1998 oglądalność „Wiadomości” wynosiła 25%, „Fakty” TVN oglądało 3%,
w 2005 roku powstały „Wydarzenia” Polsatu

–

połowa 2006 roku – oglądalność „Wiadomości” 4 mln widzów

„Faktów” TVN – 4 mln widzów
„Wydarzeń” Polsatu – 2 mln widzów

–

pojawianie się celebrytów jako gwiazd informacji i publicystyki

Udostępnianie czasu antenowego dla kampanii wyborczych – obowiązkiem telewizji publicznej
w Polsce:

–

w wyborach 1990, 1991, 1993 brak profesjonalizmu w TVP, chaos

–

1991 – brak debaty, kampania przeciwko kandydującemu na prezydenta Stanisławowi
Tymińskiemu

–

1993 – programy „Dwóch na dwóch” 18-22% widzów oraz „Wybory 93” po głównym
wydaniu „Wiadomości”

–

1995 – wybory prezydenckie- TVP pod obserwacja KRRiT – 9 X – 19 Xi 1995
→ audycje „Kilka trudnych pytań”, „Opinie”, „Kandydaci w Dwójce”
→ wedug rejestracji KRRiT najczęściej mówiono w TVP o Lechu Wałęsie i Hannie
Gronkiewicz-Waltz

–

media prywatne – płatne ogłoszenia- np. Canal + w paśmie niekodowanym – program „Na
gapę z prezydentem”

–

1995 – I część kampanii – incydenty: prawicowe „Życie Warszawy” sugerowało, że Polsat
był zbyt przychylny Aleksandrowi Kwaśniewskiemu; II tura kampanii – podobny czas
antenowy dla obu – Kwaśniewski w programach informacyjnych był 75 razy, 84 minuty
- Wałęsa w programach informacyjnych był 73 razy, 86 minut

–

kampania 1995 miaa dwie debaty Wałęsa-Kwaśniewski, obejrzało je trzy czwarte Polaków;
dziennikarze jednak wykazali się brakiem profesjonalizmu zadając stronnicze pytania.

–

1997 – wybory parlamentarne – 10 komitetów wyborczych, każdy z nich w TVP miał
zagwarantowane 90 bezpłatnych minut oraz 13 i pół minuty płatnych-> płatne kupiły tylko:
UW – 13,5 min, AWS – 12,2 min, SLD – 4 min, PSL – 3 min;

–

1998 – wybory samorządowe – 15 bezpłatnych godzin emijsi dla każdej partii oraz 15 minut
w programach regionalnych

–

2000 rok – kampania prezydencka- eksponowano medialne żony dwóch pretendentów –
Kwaśniewskiego i Mariana Krzaklewskiego; było 13 kandydatów i telewidzowie tym
nadmiarem czuli się zagubieni; oglądalność polityków: Andrzej Lepper – 3,1 mln ludzi,
Jarosłąw Kalinowski – 2 mln, Piotr Ikonowicz- 2 mln; po raz pierwszy w historii pojawiły
się jednoznacznie negatywne reklamy wyborcze: Wiesław Walendziak, szef kampani
Krzaklewskiego pokazywał „niedyspozycje” Kwaśniewskieg w Charkowie, gdzie prezydent
był pijany, oraz Marka Siwca (wówczas SLD) całującego w papieskim geście lotnisko w
Kaliszu; Kwaśniewski unikał debaty – wygrał w pierwszej turze wyborów;