barok111aangelsa

Temat: Sęp-Szarzyński i Morsztyn - podobieństwa i różnice.

M. Sęp-Szarzyński tworzył w okresie późnego renesansu, lecz jego utwory noszą
już cechy baroku lub - według innych badaczy - manieryzmu. Twórczość ta jest
świadectwem drastycznego rozdwojenia człowieka między duszą i jej wartościami a
ciałem, materią. Jednocześnie widać w nich charakterystyczny dla baroku zwrot ku
potędze Boga. Szarzyński pokazuje w nich, że jedynym celem człowieka na ziemi
jest zmierzanie ku Bogu, że jest On jedyną nieprzemijającą wartością, w
odróżnieniu od dóbr doczesnych.
Zupełnie inna jest tematyka utworów Morsztyna, przedstawiciela nurtu poezji
dworskiej. W jego wierszach nie ma mowy o niebezpieczeństwach świata ziemskiego
i wszechmocy surowego Boga. Jego poezja jest lekka, dowcipna, polega głównie na
odbieraniu świata zmysłami, a nie rozumem. Ulubionym tematem Morsztyna jest
miłość, przedstawiona za pomocą zaskakujących porównań czy wyszukanych środków
stylistycznych.
Elementem łączącym twórczość obu poetów są środki stylistyczne, wynikające z
założeń epoki. Obaj piszą sonety, stosują zasadę kontrastu, antytezy, peryfrazy,
używają wyszukanych epitetów, metafor, wyliczeń, antynomii (sprzeczność -
oksymoron). Charakterystyczne dla baroku jest to, że przede wszystkim ma on
poruszyć, wzruszyć, olśnić, a niekoniecznie uczyć. Dlatego w sonecie Morsztyna
"Do trupa" można znaleźć zaskakujące zestawienie zmarłego z zakochanym, a w
sonetach Sępa-Szarzyńskiego często pojawiają się elipsy (opuszczenie w szyku
wyrazów, których można się domyślić) oraz inwersje szyku wyrazów.