barok096aangelsa

Temat: Morsztyn
mistrz konceptu (cechy stylu barokowego).

poezja Morsztyna prawie w całości poświęcona jest kultowi miłości cielesnej;
jej szokująca niekiedy zmysłowość, swawolność, ale i ozdobna elegancja
odpowiadały barokowemu ideałowi oryginalności, niezwykłości i kunsztowności;
pomimo sensualnej tematyki postać kobiety nie uzyskuje w tej poezji
wyrazistego, cielesnego kształtu, to raczej opowieść o grze zmysłów mężczyzny
złaknionego obcowania z kobietą; aby tę grę zmysłów przedstawić, Morsztyn
prowadził grę słowami, powoływał do istnienia coraz to nowsze koncepty,
pozwalające na igranie znaczeniem słów zestawianych często antytetycznie
(przeciwstawnie) ze szczególną dbałością o uzyskanie paradoksalnego albo
ironicznego efektu;
“Cuda miÅ‚oÅ›ci"
stawiane przez poetÄ™ pytania retoryczne na poczÄ…tku utworu, prowadzÄ… do
paradoksów;
dochodzi do wniosku, że żyje nie majÄ…c serca : “Jak żyjÄ™, serca już nie
mając?"; nie żyje a czuje ból, jest mokry od łez, ale łez tych ogień nie
wysusza
“pÅ‚acz" symbolizuje stan psychiczny zakochanego, niepewność, rozgoryczenie,
a jednak zafascynowanie przemianami dokonywanymi przez miłość;
“ogieÅ„" symbolizuje uczucia jakie nÄ™kajÄ… podmiot liryczny, sÄ… one bowiem jak
ogień nieugaszone i żywiołowe;
poeta uważa, iż kto by się chciał bronić rozumem przed wielkim uczuciem
miłości, ten tym prędzej wpadnie w jej sidła; (nieufność do poznania
zmysłowego)
“Do trupa"
szereg antytez, na których oparty jest caÅ‚y wywód podmiotu lirycznego “ty
nic nie czujesz, ja cierpiÄ™ srodze"

podobieÅ„stwo miÄ™dzy trupem a zakochanym: “Leżysz zabity i jam też zabity; Ty

strzałą śmierci, ja strzałą miłości"; trup okryty jest żałobnym płutnem,
zakochany zaś pogrążony w ciemnościach rozpaczy; obaj nie mogą niczego
dokonać: zmarły w sensie fizycznym, natomiast zakochanydlatego, iż nie
kieruje siÄ™ rozumem, lecz uczuciami;
następnie autor dokonuje zestawienia różnic między trupem a zakochanym: trup

symbolem spokoju, niezmienności, nie czułym na ból, przemijalny; zakochany

często płacze, tęskni, rozpacza, bardzo cierpi, uczucie wydaje się mu
ogniem piekielnym, ma świadomość, iż miłość to ogromny żywioł, którego nie
sposób pokonać;
miłość jest wg. Morsztyna fenomenem ziemskiego szczęścia, wprawdzie przemija
jak wszystko, co ziemskie, ale jednocześnie przeżywanie miłości przybliża
człowieka do czegoś, co nieprzemijające, wyższe nad ziemskie prawa; nie
usiłuje miłości definiować przez pryzmat teorii filozoficznych, lecz przez
doznania podmiotu lirycznego;
porównanie trupa z zakochanym jest hiperbolą cierpień związanych z miłością

koncept barokowy;
w poezji Morsztyna “forma staje siÄ™ równie ważna jak treść, a nawet
ważniejsza, bo ją sobie podporządkowuje".