19

W Atenach Peryklesa

www.wsip.com.pl

C

M

Y

K

była tępiona, a krótkie i rzeczowe odpowiedzi – nagradzane.
Ponieważ Sparta leżała w Lakonii, taki sposób mówienia na-
zywano lakonicznym. Do dziś często spotykamy się z określe-
niami: „mówić lakonicznie”, „dawać lakoniczne odpowiedzi”.
W koszarach chłopcy spali na siennikach wypchanych ostrą
trzciną przemieszaną niekiedy z ostami, które drapały nagie
ciało. Dostawali tak mało pożywienia, że musieli je zdoby-
wać, polując. Otrzymywali tylko jedną szatę z szorstkiej weł-
ny, którą nosili latem i zimą. W ten sposób wyrabiano w mło-
dych Spartanach odporność na ból, głód i zimno. Również
dziewczęta przyzwyczajano do ćwiczeń fizycznych i wysiłku.

Wychowanie w demokratycznych Atenach

Ateny były w V w. p.n.e. państwem obywateli. Ukształtował

się tam sposób rządzenia i organizacji państwa, który Grecy na-
zywali

demokracją

, czyli rządami ludu. Demos po grecku

znaczy lud, a kratos – władza. Wszyscy wolni obywatele mieli

Dom grecki i sala biesiadna z ucztującymi
Domy budowano tak, by zapewnić osłonę od palącego słońca. W domu znajdowało
się na ogół kilka różnych izb otaczających wewnętrzne podwórko. Wodę trzeba było
przynosić w wielkich dzbanach. Czerpano ją z miejskich ujęć, do których dopływała
specjalnymi kanałami i korytami. W sali jadalnej nie było stołu i krzeseł, jak teraz,
lecz łoża z przysuwanymi stolikami. Grecy biesiadowali pół leżąc, pół siedząc

Poznajemy_1 26/5/03 14:39 Page 19

27

W Atenach Peryklesa

www.wsip.com.pl

C

M

Y

K

umysł, dzięki któremu pokonywał trudności. Na przykład jedno
z dwunastu zadań wymagało oczyszczenia stajni króla Augiasza,
w której zalegał nawóz trzech tysięcy wołów. Żaden człowiek nie
dałby sobie rady z takim sprzątaniem. Herakles wykorzystał wartki
potok płynący w pobliżu. Wykopał kanał, którym tak skierował wo-
dy potoku, że przepłynął on przez stajnię. Woda wymyła Augiaszo-
wą stajnię i… praca była wykonana! Od tego czasu rodzice, którzy
wchodzą do pokoju swych dzieci i widzą stosy rzeczy porzuconych
na podłodze, krzyczą A cóż to za Augiaszowa stajnia?!

Demokracja

– ustrój polityczny, czyli sposób rządzenia państwem,

w którym każdy obywatel ma prawo do sprawowania urzędów
i decydowania o losach państwa.

Komedia

– sztuka o treści zabawnej, wesołej.

Obywatel

– członek społeczeństwa mający prawo uczestnicze-

nia w sprawowaniu władzy.

Polis

– greckie miasto-państwo.

Tragedia

– sztuka o treści poważnej.

1.

Przyjrzyj się dwóm mapom zamieszczonym na s. 16 i 17. Określ geograficz-
ne położenie Grecji: jakie morza okalają Grecję, jakie krainy geograficzne za-
mieszkiwali Grecy. Wymień największe wyspy greckie. Wskaż Azję Mniejszą
i Cieśninę Hellespont.

2.

Wyjaśnij, w jaki sposób warunki geograficzne starożytnej Grecji wpłynęły na
powstanie miast-państw.

3.

Wyjaśnij różnicę pomiędzy warunkami naturalnymi starożytnego Egiptu
i Grecji. Jak wpływały one na życie Egipcjan, a jak na życie Greków?

4.

Wymień najważniejsze cechy wychowania spartańskiego i wychowania ateńskie-
go. Czym się różniły? Co było wspólne? Wypełnij tabelki w zeszycie ćwiczeń.

5.

Wymień zasługi Peryklesa dla demokracji ateńskiej.

6.

W jaki sposób Grecy oddawali cześć swoim bogom?

Poznajemy_1 26/5/03 14:40 Page 27