Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

Warszawa 2012

SZKICE Z POLITYKI

ZDROWOTNEJ

UNII EUROPEJSKIEJ

Włodzimierz Cezary Włodarczyk

Iwona Kowalska, Anna Mokrzycka

Polityka zdrowotna UE.indd 2

2012-08-02 22:12:11

Warszawa 2012

SZKICE Z POLITYKI

ZDROWOTNEJ

UNII EUROPEJSKIEJ

Włodzimierz Cezary Włodarczyk

Iwona Kowalska, Anna Mokrzycka

Polityka zdrowotna UE.indd 3

2012-08-02 22:12:11

Autorzy:

W. Cezary Włodarczyk: Wprowadzenie, rozdziały 1–9

Iwona Kowalska: rozdziały 9, 11

Anna Mokrzycka: rozdziały 10, 11

Wszyscy: Wstęp, Zakończenie

Recenzent

dr hab. Jacek Klich

Wydawca

Izabella Małecka

Redaktor prowadzący

Janina Burek

Opracowanie redakcyjne

Anna Maria Thor

Korekta

Ewelina Korostyńska

Iwona Pisiewicz

Skład i łamanie

Wojciech Prażuch

Projekt graficzny okładki

Maciej Sadowski

© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. 2012

All rights reserved.

W publikacji wykorzystano informacje uzyskane w trakcie realizacji grantu „Polityka Zdrowia Pu-

blicznego Unii Europejskiej. Konflikty jako siła sprawcza ewolucji, Grant KBN, ID: 41067, nr rejestra-

cyjny N N404080636” oraz podczas badań własnych autorów.
W pracy wykorzystano publikowane wcześniej teksty, przygotowane w ramach tego samego grantu:

W.C. Włodarczyk, Polityka zdrowotna i HTA, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publicz-

ne i Zarządzanie” 2009, t. VII, nr 1, s. 53–63.

W.C. Włodarczyk, Koncepcja „Oceny wpływu na zdrowie” (Health Impact Assessment) i jej wykorzystywanie

w Unii Europejskiej. Perspektywa sektora prywatnego, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie

Publiczne i Zarządzanie” 2010, t. VIII, nr 1, s. 79–94.

W.C. Włodarczyk, I. Kowalska, A. Mokrzycka, Innowacyjne wielowymiarowe narzędzie oceny polityki

zdrowotnej i polityki zdrowia publicznego – matryca ewaluacyjna HPA (Health Policy Assessment). Podstawy

metodologiczne, opis narzędzia, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządza-

nie” 2010, t. VIII, nr 2, s. 4–29.

W.C. Włodarczyk, Problemy nierówności w zdrowiu. Perspektywa Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe
Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 2011, t. IX, nr 2.

ISBN 978-83-264-0794-9

Wydane przez:

Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Książek

01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a

tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail]
www.wolterskluwer.pl

Księgarnia internetowa: www.profinfo.pl

Polityka zdrowotna UE.indd 4

2012-08-02 22:12:12

Spis treści

O autorach .................................................................................................................... 9

Wstęp ........................................................................................................................... 11

Część pierwsza

Ramy polityki społecznej i zdrowotnej .............................................................. 17

Rozdział 1

Europejski model społeczny. Ramy polityki społecznej i zdrowotnej ..... 19

Europejski model społeczny – interpretacje ............................................... 20

EMS w komentarzach ..................................................................................... 23

Niejasności kompetencyjne ............................................................................ 24

Ambitna propozycja ........................................................................................ 26

EMS w dokumentach ...................................................................................... 30

Dwa wymiary ochrony społecznej ............................................................... 31

Przyszłość EMS ................................................................................................. 31

Zakończenie ...................................................................................................... 33

Rozdział 2

Rozszerzanie zakresu unijnej polityki społecznej i miejsce zdrowia ..... 35

Wczesne inicjatywy .......................................................................................... 35

Strategia lizbońska i okoliczności towarzyszące jej powstaniu ................ 39

Instytucje inkorporowane .............................................................................. 59

Nowe źródła traktatowe ................................................................................ 65

Problemy zdrowia ............................................................................................ 68

Zakończenie ...................................................................................................... 72

Rozdział 3

Problemy wartości w europejskiej polityce społecznej i zdrowotnej ......73

Solidarność ........................................................................................................ 73

Wartości w polityce zdrowotnej .................................................................... 85

Zakończenie .................................................................................................... 103

Część druga

Wybrane problemy unijnej polityki zdrowotnej ............................................ 105

Rozdział 4

Innowacje zdrowotne ...................................................................................... 107

Unia Europejska i innowacje ........................................................................ 108

Innowacje dla zdrowia ................................................................................. 129

Zakończenie .................................................................................................... 146

Polityka zdrowotna UE.indd 5

2012-08-02 22:12:12

Spis treści

6

Rozdział 5

Problemy nierówności w zdrowiu ................................................................ 147

Przedsięwzięcia wspólne .............................................................................. 147

Osiągnięcia prezydencji unijnych ............................................................... 164

Zakończenie .................................................................................................... 176

Rozdział 6

Problemy ludzi starszych ................................................................................. 178

Starzenie się ludności .................................................................................... 179

Zagrożenia dla zdrowia psychicznego ....................................................... 188

Postulaty systemowe ..................................................................................... 191

Opinie społeczne ........................................................................................... 197

Wspólna inicjatywa programowania .......................................................... 200

Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym ............................ 202

Partnerstwo na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się .................... 205

Platforma AGE ................................................................................................ 210

Zakończenie .................................................................................................... 217

Rozdział 7

Koncepcja Health impact assessment ............................................................. 218

Wymiar ogólny ............................................................................................... 219

Sytuacja HIA w Unii Europejskiej ............................................................... 238

Zakończenie .................................................................................................... 247

Rozdział 8

Koncepcja oceny technologii medycznych ................................................. 249

Analiza technologii ......................................................................................... 251

Definicje HTA ................................................................................................. 254

Najważniejsze postacie technologii ........................................................... 258

Cele HTA ......................................................................................................... 259

Zastosowania HTA ........................................................................................ 260

Ogólna charakterystyka ................................................................................ 261

Międzynarodowe uwarunkowania polityczne ........................................ 265

Struktura działań HTA .................................................................................. 267

Agencje HTA ................................................................................................... 269

Współpraca międzynarodowa ..................................................................... 270

Zakończenie .................................................................................................... 277

Część trzecia

Skutki swobody przemieszczania się, nowych regulacji prawnych

i perspektyw trendów migracyjnych w UE ..................................................... 279

Rozdział 9

Migracje profesjonalistów medycznych z Polski do krajów

Unii Europejskiej – aktualne wyzwania ...................................................... 281

Wprowadzenie ............................................................................................... 281

Przyczyny migracji ........................................................................................ 282

System uznawania kwalifikacji medycznych na terenie

Unii Europejskiej ...................................................................................... 285

Nowe podejście do mobilności .................................................................... 290

Dynamika migracyjna polskich profesjonalistów medycznych ............ 293

Polityka zdrowotna UE.indd 6

2012-08-02 22:12:13

Spis treści

7

Wyzwania ....................................................................................................... 299

Zarządzanie zasobami ludzkimi w systemie ochrony zdrowia ............ 302

Podsumowanie .............................................................................................. 306

Rozdział 10

Wspólnotowe podstawy praw pacjenta do ochrony zdrowia w UE.

Dyrektywa „Pacjenci bez granic”. Zarys problemu .................................. 308

Ubezpieczenie zdrowotne w UE. Karta EKUZ ......................................... 308

Opieka transgraniczna, podstawy i perspektywy legislacji ................... 310

Geneza i tło podejścia wspólnotowego. Problematyka zdrowia

a aktywność prawotwórcza UE .............................................................. 312

Specyfika norm prawnych. Próba systematyki ........................................ 313

Etapy procesu opracowywania dyrektywy. Kwestie

konfliktogenne .......................................................................................... 336

Dyrektywa „Pacjenci bez granic”. Ostateczny kształt i perspektywy

stosowania regulacji. Podsumowanie .................................................... 345

Konkretyzacja zasad. Najważniejsze skutki w sferze uprawnień

pacjenta, wybrane postanowienia dyrektywy ..................................... 348

Problemy stosowania. Podsumowanie ....................................................... 350

Rozdział 11

Turystyka medyczna w UE w świetle dostępnych danych.

Próba diagnozy ................................................................................................... 352

Wprowadzenie. Zdrowie w świetle procesów integracji

i globalizacji ................................................................................................ 352

Ogólne uwarunkowania rynku turystycznego ........................................ 353

Turystyka medyczna w Europie na tle trendów światowych ................ 354

Sytuacja w Polsce ............................................................................................ 357

Podsumowanie ............................................................................................... 365

Literatura .................................................................................................................. 367

Dokumenty i przepisy unijne ............................................................................. 381

Polityka zdrowotna UE.indd 7

2012-08-02 22:12:13

Polityka zdrowotna UE.indd 8

2012-08-02 22:12:13

O autorach

Włodzimierz Cezary Włodarczyk, nauczyciel akademicki, profesor od 2001 ro-

ku, wykładowca w Instytucie Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uni-

wersytetu Jagiellońskiego i Katedrze Prawa Ubezpieczeń Społecznych i Polity-

ki Społecznej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Autor

siedmiu dotychczas wydanych książek, w tym Wprowadzenia do polityki zdrowot-

nej (Wolters Kluwer 2010). Koordynator kilku programów badawczych na temat

zdrowia publicznego. Przez lata zaangażowany w prace służące reformowaniu

sektora zdrowotnego w Polsce.

Iwona Kowalska, dr nauk politycznych, adiunkt w Instytucie Zdrowia Publicz-

nego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uzyskała dyplomy

Nordic School of Public Health w dziedzinie zdrowia publicznego w następują-

cych obszarach: Health Management and Economics, Ethics and Patient’s Law,

Epidemiology, Health Promotion. Kierownik oraz uczestniczka wielu progra-

mów badawczych, autorka licznych artykułów, ekspertyz i raportów w dziedzi-

nie zdrowia publicznego, polityki zdrowotnej i społecznej, systemów zdrowot-

nych oraz decentralizacji w ochronie zdrowia.

Anna Mokrzycka, dr nauk prawnych, adiunkt w Instytucie Zdrowia Publicz-

nego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uzyskała dyplomy

Nordic School of Public Health w zakresie Health Management and Economics,

Ethics and Patient’s Law, Epidemiology, Health Promotion. Kierownik kilku

projektów badawczych w dziedzinie prawno-społecznych problemów zdrowia

publicznego i ochrony zdrowia, w tym grantu habilitacyjnego w zakresie prawa

do ochrony zdrowia. Członek polskiego zespołu działającego w ramach Inter-

national Network Health Policy & Reform, autorka raportów publikowanych

w „Health Policy Monitor”.

Polityka zdrowotna UE.indd 9

2012-08-02 22:12:13

Polityka zdrowotna UE.indd 10

2012-08-02 22:12:13

Wstęp

Naszą książkę poświęciliśmy europejskiej polityce zdrowotnej, ale precy-

zyjne wskazanie przedmiotu analizy nastręcza pewnych trudności. Można go

poszukiwać za pomocą różnych strategii. Jedną z nich są próby odnajdywania

elementów polityki zdrowotnej w unijnych normach i dokumentach. Okazuje

się wtedy, że koncepcja i pojęcie polityki zdrowotnej, choć są tam obecne w róż-

nych formach, nie stanowią kategorii nadmiernie eksponowanej. Pojawiają się

przy różnych okazjach, choć nie zawsze przedstawiane są explicite.

Po pierwsze, w niektórych dokumentach używa się pojęcia „polityka zdro-

wotna”. Wydaje się, że chronologicznie pierwszy był dokument przyjęty w 1991

roku, w którym wspomniano o najważniejszych wyborach w polityce zdrowot-

nej

1

. W białej księdze „Razem na rzecz zdrowia” z 2007 roku wspomniano o „ważnej

roli WE w zakresie polityki zdrowotnej” i napisano, że „polityka zdrowotna po-

winna opierać się na jasno sformułowanych wartościach”

2

. Jednak przypadków

tak wyraźnego odwoływania się do pojęcia polityki zdrowotnej jest w unijnych

dokumentach niewiele.

Po drugie, koncepcja polityki zdrowotnej występuje w programach zdro-

wia publicznego. Zarówno wspólnotowy program działań w dziedzinie zdro-

wia publicznego (2003–2008)

3

, jak i drugi wspólnotowy program działań w dzie-

dzinie zdrowia na lata 2008–2013

4

były przedsięwzięciami dotyczącymi sfery

zdrowotnej. To, co się w niej dzieje, zawsze kształtują decyzje polityczne, nawet

wtedy, kiedy autorzy i wykonawcy tych decyzji nie w pełni zdają sobie z tego

sprawę. Jeśli zatem sam termin „polityka zdrowotna” nie jest w tekstach progra-

mów przywoływany, to nie ma wątpliwości, że ich treść z pewnością się do niej

odnosi.

Po trzecie, w portalu Unii Europejskiej „Zdrowie Publiczne” znajduje się

wpis „Celem unijnej polityki zdrowia jest zapewnienie wszystkim równego do-

stępu do opieki zdrowotnej wysokiej jakości”

5

. Polityka zdrowia jest tłumacze-

1

European Council, Resolution of the Council and the Ministers for Health, meeting within the

Council of 11 November 1991 concerning fundamental health-policy choices (OJEU z 23.11.1991 Nr C 304),
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:41991X1123:EN:HTML.

2

Komisja Wspólnot Europejskich, Biała księga „Razem na rzecz zdrowia: Strategiczne podejście

dla UE na lata 2008–2013”, Bruksela, 23.10.2007, KOM(2007) 630, http://ec.europa.eu/health/ph_ove-
rview/Documents/strategy_wp_pl.pdf.

3

Parlament Europejski i Rada, Decyzja 1350/2007/WE z dnia 23 października 2007 r. ustanawia-

jąca drugi wspólnotowy program działań w dziedzinie zdrowia na lata 2008–2013 (Dz. Urz. UE z 20.11.2007
Nr L 301/3 ), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2007:301:0003:0013:pl:PDF.

4

Ibidem.

5

Portal Unii Europejskiej, http://europa.eu/pol/health/index_pl.htm.

Polityka zdrowotna UE.indd 11

2012-08-02 22:12:13

Wstęp

12

niem, a raczej kalką angielskiego health policy, które z równym powodzeniem

można interpretować jako politykę zdrowotną, co się zresztą powszechnie czyni.

Po czwarte, pojęcie jest wykorzystane w nazwie Forum Polityki Zdrowot-

nej UE, które zrzesza 52 organizacje reprezentujące podmioty związane ze zdro-

wiem publicznym i opieką zdrowotną

6

, w tym:

• organizacje pozarządowe zajmujące się zdrowiem publicznym oraz or-

ganizacje pacjentów (pod warunkiem działania przynajmniej w więk-

szości krajów UE),

• organizacje reprezentujące pracowników służby zdrowia oraz związki

zawodowe,

• świadczeniodawców oraz zakłady ubezpieczeń zdrowotnych,

• instytucje zaangażowane w działania na rzecz promowania, ochrony

i poprawy zdrowia oraz nimi zainteresowane.

Celem działania forum jest udział w tworzeniu otwartej, przejrzystej

i odpowiadającej potrzebom społecznym unijnej strategii w dziedzinie zdro-

wia

7

. Spotkania forum odbywają się regularnie w Brukseli, co gwarantuje, że

podczas prowadzonych tam debat pojęcie polityki zdrowotnej musi się poja-

wiać.

Pozostając w kręgu znaczeń wykorzystywanych w dokumentach, można

przyjąć, że politykę zdrowotną należy traktować jako sumę tego, co jest realizo-

wane w ramach programów nastawionych na rozwiązywanie szczegółowych

problemów związanych ze zdrowiem. Przy takiej strategii w punkcie wyjścia nie

ma potrzeby dopracowywania definicji polityki zdrowotnej, dzięki której moż-

liwe jest wyznaczenie jej zakresu. W wyniku obrania tej strategii zakres polityki

zdrowotnej jest zarysowany jako finalny rezultat stosowania całej procedury,

dzięki składaniu poszczególnych problemów stawianych w indywidualnych,

specyficznych programach poświęconych rozwiązywaniu jakiegoś problemu

zdrowotnego. Jeśli, dla przykładu, w UE zostaje przyjęty dokument pod tytu-

łem Pakt na rzecz zdrowia mentalnego

8

, to można zasadnie przyjąć, że decyzja w tej

sprawie jest składnikiem unijnej polityki zdrowotnej. Jeśli w inicjatywie Szan-

se młodych (Youth opportunities initiative) przedstawiono problem wyższego niż

przeciętne bezrobocia w młodszych przedziałach wieku, a także negatywne na-

stępstwa niekończenia i porzucania nauki szkolnej

9

, to znając oczywiste związki

między bezrobociem a stanem zdrowia, zyskuje się podstawy, by ustalenia do-

tyczące przeciwdziałania bezrobociu młodych ludzi włączać do zakresu tema-

tów polityki zdrowotnej. Rozumowanie pozwalające na tego rodzaju ustalenia

opiera się na założeniu, że przedmiotem zainteresowania polityki zdrowotnej

byłoby kształtowanie wszystkich czynników mających lub mogących wywierać

6

Forum Polityki Zdrowotnej UE, http://ec.europa.eu/health/interest_groups/eu_health_fo-

rum/policy_forum/index_pl.htm.

7

The European Union Health Forum, The Health Forum’s role: A renewed mandate, Brussels

2009, http://ec.europa.eu/health/archive/ph_overview/health_forum/docs/euhpf_mandate_en.pdf.

8

European Council, European pact for mental health and well-being. Together for mental health and

wellbeing, Brussels, 12–13.06.2008, http://ec.europa.eu/health/mental_health/docs/mhpact_en.pdf.

9

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekono-

miczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Inicjatywa „Szanse dla młodzieży”, Bruksela, 20.12.2011, KOM
(2011) 933, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0933:FIN:PL:PDF.

Polityka zdrowotna UE.indd 12

2012-08-02 22:12:13

Wstęp

13

wpływ na stan zdrowia. Kryje się za tym pewne niebezpieczeństwo, zważywszy,

że w praktyce mogłoby to oznaczać, że niemal każde zjawisko dałoby się trakto-

wać jako czynnik wpływający na stan zdrowia, bo uwzględniając współczesne

poglądy, trudno wręcz znaleźć coś, co mniej lub bardziej bezpośrednio na zdro-

wie nie oddziałuje. Mogłoby dojść do konstruowania swego rodzaju metapoli-

tyki zdrowotnej, bez wyodrębnionego przedmiotu, której cechę wyróżniającą

stanowiłby jedynie aspekt zdrowotny, brany pod uwagę i akcentowany przy

rozpatrywaniu rozmaitych zjawisk. Analizowane z punktu widzenia wpływu

na zdrowie stawałyby się obiektem zainteresowania polityki zdrowotnej, wy-

znaczając zarazem jej treść. W przepisach unijnych można znaleźć zachętę do

takiego stawiania sprawy, biorąc pod uwagę, że zgodnie z normą traktatową

„zapewnianie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego” powinno odby-

wać się „przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Unii”

10

.

Żadne z tych podejść nie dotyczy polityki zdrowotnej jako dyscypliny ba-

dawczej, ale wszystkie są jak najbardziej praktycznie zorientowane. W każdym

z nich przedmiotem zainteresowania są działania, które mogą być podejmowa-

ne zarówno na szczeblu unijnym, jak i w poszczególnych krajach, ale w związku

ze zobowiązaniami lub z inspiracji płynącymi z Unii.

Jeszcze inna strategia interpretowania polityki zdrowotnej odwołuje się

nie do języka używanego w normach i dokumentach unijnych, ale w opisach

i analizach aktywności UE odnoszących się do zdrowia. Jest bowiem oczywi-

ste, że zdrowie i działania, które go dotyczą, są obiektem zainteresowania nie

tylko polityków i normodawców, którzy zajmują się tym, jak być powinno, ale

także badaczy, starających się opisywać to, co jest. Pojęcie „polityka zdrowotna”

jest stosowane przez badaczy i na gruncie nauki jego obecność jest częsta i nie

budzi wątpliwości. Dla przykładu można wskazać, że użyto go w tytule książki

poświęconej rozszerzaniu Unii Europejskiej

11

. Także w analizach przedstawio-

nych w tym tomie wykorzystywano tę kategorię. Zastanawiano się, czy zmiany

w polityce zdrowotnej Unii, jak również poszczególnych krajów członkowskich

zajdą pod wpływem rozszerzenia. Aby bowiem polityka zdrowotna mogła się

zmieniać, musi najpierw – bezwzględnie – istnieć. Innym przykładem może być

artykuł poświęcony omówieniu wykorzystywania norm prawnych w sprawach

dotyczących zdrowia, traktujący o unijnej polityce zdrowotnej jako przykła-

dzie działania wielodyscyplinarnego

12

. Autorka pisała o potrzebie uprawiania

niezdrowotnych polityk zdrowotnych (non-health policies on health) i podawała

liczne przykłady oddziaływania na zdrowie poprzez kształtowanie reguł obrotu

handlowego albo warunków transportu.

Autorzy, którzy chcieliby opisywać europejską politykę zdrowotną, mają

jeszcze inną możliwość. Za punkt wyjścia niech posłuży teoretyczna definicja

10

Artykuł 168 Wersji skonsolidowanej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.

Urz. UE z 30.03.2010 Nr C 83/47), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010
:083:0047:0200:PL:PDF.

11

Health policy and European Union enlargement, red. M. McKee, L. MacLehose, E. Nolte, Open

University Press–European Observatory on Health Systems and Policies, Berkshire–New York 2004,
http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/98392/E82999.pdf.

12

R. Irwin, EU law and health: An introduction, „Eurohealth” 2010, vol. 16, nr 4, s. 1–2, http://

www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0011/137999/Eurohealth16_4.pdf.

Polityka zdrowotna UE.indd 13

2012-08-02 22:12:14

Wstęp

14

polityki zdrowotnej, która może posłużyć jako narzędzie identyfikacji przedmiotu

analizy. Przyjmijmy, że polityka zdrowotna ma następujące cechy

13

:

• jest dającym się wyodrębnić procesem intencjonalnie wywołanych zda-

rzeń odnoszących się do spraw zdrowia w skali ponadjednostkowej,

w którym to procesie obecne są rozstrzygnięcia o charakterze władczym;

• uczestnikami polityki zdrowotnej są organa władzy, podmioty politycz-

ne, organizacje pozarządowe,

• elementami procesu mogą być decyzje o podjęciu lub o zaniechaniu

działań, działania podjęte i wykonane oraz niepodjęte i zarzucone;

• elementami procesu mogą być tezy ideologiczne i sądy wartościujące,

które ukierunkowują i uzasadniają decyzje czy też aktywny lub bierny

stosunek do problemów;

• w różnych sytuacjach na pierwszy plan wysuwają się różne składniki,

ale nie ulega wątpliwości, że w procesie są one zawsze obecne.

Znaczna część wskazanych cech może być odnaleziona w różnych przed-

sięwzięciach podejmowanych przez Unię, ale jedna z nich stwarza problem.

Chodzi o „rozstrzygnięcia o charakterze władczym”. Unia dobrowolnie zrzekła

się uprawnień władczych w sprawach dotyczących zdrowia. W punkcie 7. art.

168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jest mowa o tym, że działa-

nia Unii są prowadzone w poszanowaniu obowiązków państw członkowskich

w zakresie określania ich polityki dotyczącej zdrowia, jak również organizacji

i świadczenia usług zdrowotnych i opieki medycznej. Szanowanie suwerenno-

ści krajów członkowskich jest jednoznaczne z samoograniczeniem kompeten-

cji unijnych. Państwa członkowskie, w powiązaniu z Komisją, koordynują ze

sobą swoje polityki i programy, które mają zapewniać wysoki poziom ochrony

zdrowia ludzkiego. Do spraw odnoszących się do zdrowia stosuje się przepis

mówiący, że „Unia ma kompetencję w zakresie prowadzenia działań w celu

wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań Państw Członkowskich,

nie zastępując jednak ich kompetencji w tych dziedzinach”, ale bez „harmoni-

zacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich” (art. 2,

pkt 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

* * *

Teksty zamieszczone w książce są przyporządkowane trzem częściom

i trzem grupom zagadnień. W grupie pierwszej wspomniano o ogólnych proble-

mach polityki społecznej i zdrowotnej, tak jak są one przedstawiane w różnych

unijnych dokumentach. Grupa druga to omówienie kilku wybranych proble-

mów, które były przedmiotem zainteresowania Unii i państw członkowskich.

Staraliśmy się wybrać zagadnienia ważne i charakterystyczne dla sposobu sta-

wiania problemów zdrowotnych w Unii Europejskiej. W części trzeciej omó-

wione są zagadnienia pojawiające się w związku ze wzrastającą ruchliwością

przestrzenną obywateli UE, i to zarówno pacjentów, jak i świadczeniodawców.

Kwestie te zostały poddane nowym regulacjom, które stanowią odpowiedź na

nieustannie zachodzące procesy społeczne, ale jednocześnie będą je kształto-

wały w przyszłości. W naszym opracowaniu niektóre problemy poruszano kil-

13

W.C. Włodarczyk, Wprowadzenie do polityki zdrowotnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 44.

Polityka zdrowotna UE.indd 14

2012-08-02 22:12:14

Wstęp

15

kakrotnie w różnych rozdziałach. Czyniono tak wtedy, kiedy ten sam czynnik

(przepis, wydarzenie itp.) mógł wywierać wpływ na więcej niż jedną sprawę

leżącą w polu zainteresowań polityki zdrowotnej. Dążenie do wyjaśnienia pro-

blemu było traktowane jako ważniejsze niż zasada unikania powtórzeń.

Celem naszej analizy nie było przedstawienie obrazu systematycznego

i kompletnego. Biorąc pod uwagę stan zaawansowania unijnej polityki zdro-

wotnej, zarówno pod względem koncepcyjnym, jak i praktycznym, którego

postać wyłania się powoli i nie bez oporów, dążenie do takiego celu wydaje

się przedwczesne. Niemniej mamy nadzieję, że nasze analizy będą przydatne

w dyskusjach dotyczących dalszych kierunków zmian wzbogacających europej-

ską politykę zdrowotną.

Polityka zdrowotna UE.indd 15

2012-08-02 22:12:14

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.