POLITYKA HANDLOWA UNII EUROPEJSKIEJ

POJĘCIE WSPÓLNEJ POLITYKI HANDLOWEJ

• WSPÓLNA POLITYKA HANDLOWA - ogół uregulowań i działań dotyczących wymiany towarowej między państwami Unii a państwami trzecimi.

Karel De Gucht– komisarz UE ds. Handlu

belgijski i flamandzki polityk, w latach 2004–2009 minister spraw zagranicznych, obecny komisarz ds. handlu w Komisji Europejskiej pod przewodnictwem José Barroso.

Podstawy prawne, zakres i cele WPH

• Traktat Rzymski 1957 r. (utworzenie EWG) – art. 113

• Okres przejściowy do końca 1969 r.

• Wprowadzenie Unii Celnej –1968 r.

Inne środki WPH (ochrona przed dumpingiem, nadmiernym subsydiowaniem, instrumenty dot. eksportu) – początek 1970 r

Zasady WPH zgodnie z art. 113

• zmiana stawek celnych

• zawieranie umów celnych i handlowych

• ujednolicenie środków liberalizacyjnych

• jednolita polityka eksportowa

• podejmowanie środków ochronnych w przypadku dumpingu i subsydiów

Zasada wyłączności kompetencji WE

• Wspólnota ma kompetencję wyłączną

• państwa członkowskie nie mają prawa wydawania żadnych regulacji prawnych, zaś wszelkie działania prawotwórcze podejmowane są przez instytucje Wspólnoty, chyba że udzielą one państwom członkowskim uprawnienia do działania w ściśle określonym zakresie

Dwa warianty WPH

WSPÓLNA POLITKA HANDLOWA

polityka autonomiczna

polityka traktatowa

Polityka autonomiczna

• obejmuje wszystkie środki i narzędzia, które Wspólnota stosuje w stosunku do eksportu i importu, a które nie wynikają z ustaleń traktatowych

• ochrona przed szkodami wywołanymi przez import z państw trzecich

• Może przybierać charakter:

• - dyskryminacyjny

• - preferencyjny

Polityka traktatowa

• kształtowana na podstawie umów i porozumień międzynarodowych zawieranych przez UE z krajami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi

• Negocjacje są prowadzone przez Komisję, która porozumiewa się ze specjalnym komitetem („Komitet Artykułu 133”), tj. powołanym przez Rade zespołem ekspertów z państw członkowskich do oceny postępowań prowadzonych w ramach WPH

Instrumenty WPH

• Unia Celna i Zewnętrzna Taryfa Celna

• Ochrona Rynku UE – antydumping, antysubwencja, postępowanie ochronne

• Embargo Handlowe

Unia Celna i Zewnętrzna Taryfa Celna

• Wprowadzone 1 lipca 1968 r.

• Wysokość stawek celnych ustalono na podstawie średnich arytmetycznych stawek stosowanych przez kraje członkowskie w dniu 1 stycznia 1957 r.

• Jednolity Dokument Administracyjny (SAD) - podstawowy dokument celny w handlu (styczeń 1988 r.)

Unia Celna i Zewnętrzna Taryfa Celna

WSPÓLNOTOWA TARYFA CELNA

1)stawki konwencyjne

stosowane w imporcie z krajów należących do WTO lub którym została przyznana KNU

2) stawki autonomiczne

stosowane są względnie rzadko wobec państw, którym Wspólnota nie przyznała KNU

Rodzaje ceł:

• ze względu na kierunek ruchu towarów: eksportowe, importowe, tranzytowe

• ze względu na sposób obliczania: ad valorem (stawka procentowa od wartości), specyficzne (w zależności od liczby, objętości lub wagi), kombinowane (połączenie różnych kryteriów, np. 500 euro od sztuki samochodu + 5% podatku, jeżeli wartość samochodu przekracza określoną kwotę)

• antydumpingowe: stosowane w przypadku, gdy towary importowane do Unii są sprzedawane przez kraj eksportujący po cenach niższych od krajowych cen rynkowych lub poniżej kosztów własnych produkcji

Nomenklatura Wspólnej Taryfy Celnej

– nomenklatura scalona (CN, Combine Nomeclature)

• instrument naliczania i ściągania opłat celnych

• służy opracowywaniu statystyk w handlu zagranicznym oraz stosowaniu środków polityki handlowej, rolnej, podatkowej i pieniężnej

Zintegrowana Taryfa Celna Wspólnot

Europejskich (TARIC, Integrated Tariff of the

European Communities)

• zinformatyzowana baza danych o warunkach eksportu i importu danego towaru

zawiera informacje o wysokości stawek, o preferencjach celnych, kontyngentach taryfowych, zawieszeniu stawek, stosowanych cłach anty-dumpingowych lub wyrównawczych

Generalny System Preferencji Celnych

(GSP)

• instrument polityki handlowej o charakterze autonomicznym, preferencje celne w ramach tego środka nie są wzajemne

• stosowany w ramach udzielania pomocy krajom rozwijającym się i najmniej rozwiniętym

• przyznaje produktom importowanym z krajów najmniej rozwiniętych bezcłowy dostęp do rynków UE dla wszystkich towarów z wyjątkiem broni, amunicji, bananów, cukru i ryżu, oraz obniżki stawek celnych, opierając się na tzw. wrażliwości produktów

Ochrona Rynku UE

Postępowania antydumpingowe

• stosowane wówczas, gdy zagraniczny producent sprzedaje na obszarze UE towar poniżej porównywalnej ceny podobnego towaru na swoim rynku krajowym lub poniżej kosztów produkcji

• może zostać zastąpione tzw. zobowiązaniem cenowym do przestrzegania przez eksportera minimalnego poziomu cen eksportowych

• cła antydumpingowe i zobowiązania cenowe ustalane sa na 5 lat i w wyniku postępowania weryfikacyjnego mogą być przedłużone o kolejne 5 lat

Postępowania antysubwencyjne

*stosowane wówczas, gdy rząd lub instytucja publiczna kraju eksportera (kraju pochodzenia) bezpośrednio lub pośrednio udziela eksporterowi subsydiów do produkcji, eksportu lub przewozu

*subsydia: dotacje, pożyczki na warunkach preferencyjnych, gwarancje kredytowe, zwolnienia z podatków

*postępowanie antysubwencyjne: nakładanie środków wyrównawczych (cła tymczasowe, zobowiązania cenowe, cła wyrównawcze)

Ochrona przed nadmiernym importem

• stosowane wówczas, gdy towar jest importowany na obszar UE w tak zwiększonych ilościach i/lub na takich warunkach, że może to wyrządzić poważną szkodę producentom Wspólnoty lub grozić jej wyrządzeniem

• środki ochronne - ograniczenie okresu ważności dokumentów importowych, zmianę zasad importu kwestionowanego towaru, kontyngenty

• skarga wnoszona przez państwa członkowskie

Przeciwdziałanie barierom w handlu

niezgodnym z porozumieniami

międzynarodowymi

stosowane w wypadku stwierdzenia stosowania wobec producentów unijnych niezgodnych z porozumieniami międzynarodowymi barier w dostępie do rynków państw trzecich

umożliwia wsparcie przemysłu Unii Europejskiej

Embargo Handlowe

• sankcja polityczna wobec państwa trzeciego

• cel - zmuszenie danego państwa do zmiany jego zachowań sprzecznych z prawem międzynarodowym poprzez zastosowanie instrumentów polityki handlowej

Od GATT do WTO

Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i

Handlu (General Agreement on Tariffs and

Trade, GATT)

01.01.1948r. – 31.12.1994

GATT – KLUCZOWE ZASADY:

• zasada niedyskryminacji i równego traktowania

• stosowanie tzw. klauzuli najwyższego uprzywilejowania i klauzuli narodowej

• zasada wzajemności;

zasada możliwości interwencji handlowej

WTO

Światowa Organizacja Handlu (World

Trade Organization, WTO)

• stanowi kontynuację GATT

• powołana w 1994 w Marrakeszu (Maroko), w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT

• zadania: liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej

Pascal Lamy-francuski polityk, komisarz Unii Europejskiej ds. handlu zagranicznego w gabinecie Romano Prodiego, sekretarz generalny Światowej Organizacji Handlu

GATT – I z III filarów WTO:

GATT GATS TRIPs

Towary Usługi Własność
Intelektualna

Pozostałe elementy WTO:

DSB TPRM PTA

Rozstrzyganie Raporty o polityce Porozumienia
sporów handlowej kilkustronne

Handel z krajami trzecimi – Import

Towary przemysłowe

: - większość importu odbywa się na warunkach bezcłowych ze względu na rozbudowany system preferencji oraz system zawieszeń celnych

- Import towarów przemysłowych jest w znacznie większym stopniu zliberalizowany niż import towarów rolnych

Towary rolne:

• RYNEK TOWARÓW ROLNYCH – chroniony systemem regulacji pozacelnych, określających wymagania wobec produktów rolnych wprowadzanych na rynek UE

• Rynek unijny – chroniony przed nadmiernym importem owoców i warzyw z krajów trzecich:

• system cen minimalnych

• system cen wyjścia

• nakładanie dodatkowych opłat celnych (klauzula SGG - Specjal Safeguard)

• normy handlowe ustalające minimalne wymagania jakościowe (dla klas ekstra, I i II), oraz wymagania dotyczące opakowania i oznakowania produktów

Regulacje pozataryfowe – POZWOLENIA:

• Pozwolenia przywozu - wydawane są przez właściwe instytucje w państwach członkowskich

• Polska- Agencja Rynku Rolnego, która jest odpowiedzialna za administrowanie obrotem z zagranicą towarami rolnymi, zgodnie z zasadami prawodawstwa Unii Europejskiej

• ARR: www.arr.gov.pl

Grupy towarów rolnych podlegających obowiązkowi uzyskania pozwolenia na import: czosnek, banany, grzyby zakonserwowane, zboża, ryż, cukier, oleje i tłuszcze, wieprzowina, mięso drobiowe, jaja , nasiona wino, mięso baranie i kozie , wołowina, cielęcina, len konopie…

Kontyngenty taryfowe (tariff quotas)

• ustanawiane są tylko w ujęciu ilościowym

• nie ograniczają importu a wprowadzają możliwość zakupu określonej ilości towaru za granicą przy niższej, od ogólnie stosowanej, stawce celnej

obejmują - surowce, półprodukty i komponenty

HANDEL Z KRAJAMI SPOZA UNII EUROPEJSKIEJ – EKSPORT:

• brak barier ilościowych

• ograniczenia wywozu:

• zakazu eksportu,

• pozwolenia wywozu (authorisations) i licencje wywozowe,

• nadzór statystyczny przedsiębiorcy (w tym również przewoźnicy, spedytorzy lub agenci celni), posiadający świadectwa

Handel zewnętrzny UE

• Wartość międzynarodowego handlu towarami prowadzonego przez UE-27 z resztą świata (suma pozaunijnego eksportu i importu) wyceniono w 2011 r. na 3 267 467 mln EUR – zob. Wykres 1; aktywność handlowa UE-27 osiągnęła rekordowe poziomy zarówno w przypadku eksportu, jak i importu. W porównaniu z poprzednim rokiem całkowity handel towarami prowadzony przez UE-27 zwiększył się w 2011 r. o 379 939 mln EUR.

• Po ostrym załamaniu się poziomu eksportu i importu towarów w 2009 r. wielkość eksportu UE-27 osiągnęła w 2011 r. rekordowy poziom 1 553 923 mln EUR, co oznacza wzrost o 14,5 % w stosunku do roku poprzedniego. Wynikał on w dużej mierze ze zwiększonego eksportu maszyn i sprzętu transportowego oraz innych wyrobów gotowych. Import towarów wzrósł o 11,9 %, osiągając wartość 1 713 544 mln EUR, przy czym największe zwyżki odnotowano w przypadku importu paliw mineralnych, środków smarnych i surowców.

Stosunki handlowe UE z państwami trzecimi:

Do najważniejszych partnerów handlowych Unii Europejskiej należą przede

wszystkim :

• USA

• Japonia

• Chiny

• Korea Południowa

Stosunki handlowe UE z państwami trzecimi – KOREA

Korea jako partner handlowy UE i Polski:

Korea Południowa jest czwartym pozaeuropejskim partnerem handlowym dla krajów Unii Europejskiej. Unia z kolei jest drugim największym odbiorcą koreańskiego eksportu. W ciągu ostatnich pięciu lat bilateralna wymiana handlowa wzrastała w średnim tempie 7,5% by w 2008 roku osiągnąć wartość 65 miliardów euro. Od 1962 roku Unia Europejska jest również największym inwestorem na koreańskim rynku (w 2006 roku miała udział w 46 % inwestycji).

Stosunki handlowe z państwami EFTA:

• - Islandia

• - Liechtenstein

• - Norwegia

• - Szwajcaria

Stosunki handlowe z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP)

Stosunki handlowe z państwami basenu Morza Śródziemnego

Stosunki handlowe z państwami bałkańskimi

Stosunki handlowe z państwami Europy Wschodniej i Azji Środkowej

Stosunki handlowe z innymi Państwami azjatyckimi

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)

Rada Współpracy Zatoki Perskiej (GCC)

• UE zawarła umowy bilateralne z:

• Chinami

• Koreą

• Indiami

Stosunki handlowe z państwami Ameryki Południowej i Środkowej

Handel zagraniczny Polski a UE

• Udział Polski w światowym eksporcie =1,3 %.

• Poziom wydajności polskich firm jest niższy od unijnego od 2,5 - 4 razy

• 60% importu i 70% eksportu Polski przypada na UE.

• Polska - czwarty rynek eksportowy UE

• Niemcy - pierwszy partner handlowy Polski

• Silna integracja handlowa Polski z UE

• W ostatnich 6 latach eksport Polski do UE wzrastał proporcjonalnie do całkowitego eksportu Polski, natomiast import z UE wzrastał w mniejszym stopniu niż całkowity import towarów do Polski.

• W roku 2000 ujemny deficyt handlowy Polski wyniósł 18,7 miliardów euro.

Znaczenie Wspólnej Polityki Handlowej

• ogólnoświatowy wzrost gospodarczy

• szeroka gama produktów

• obniżenie cen i wzrost jakości

• pomoc krajom rozwijającym się

• zniknięcie barier utrudniających handel